درخت حوزه‌های تخصصی

مقدمه : در دهه های اخیر، واقعیت افزوده توجهات بیشتری را به خود جلب نموده و با افزودن لایه ای از اطلاعات مجازی، تجربه نوینی را برای کتابخانه ها نیز فراهم کرده است تا پاسخ گویی به نیازهای جمعیت عظیم و گوناگونِ کاربران را افزایش دهد. بر اساس این تحولات فناورانه، شناسایی ابعاد تاثیرگذاری واقعیت افزوده بر خدمات کتابخانه ای هدف پژوهش حاضر بوده است؛ تا از این طریق، این فهم بدست آید که اکنون، چه چیزی و چگونه توسط فناوری درحال رُخ است. روش شناسی : باتوجه به دانش ناکافی و پراکنده ای که درباره ورود واقعیت افزوده به کتابخانه ها به چشم می خورد، پژوهش حاضر با رویکرد مروری و با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی در راستای استخراج نظامند یافته های متون پیشین، در میان منابع گردآوری شده از سه پایگاه علمی وب آوساینس، گوگل اِسکالِر، و اِسکوپوس، به دنبال پاسخ به این سؤال بوده است که مطالعات، اثربخشی واقعیت افزوده را در چه ابعادی از خدمات کتابخانه ای شناسایی کرده اند. یافته ها : یافته ها حاکی از این هستند که واقعیت افزوده ظرفیت پشتیبانی از عملکرد کتابداران در مدیریت منابع کتابخانه ای را دارد. به علاوه کاربران را در این زمینه ها یاری می دهد: 1. جست وجوی منابع کتابخانه؛ 2. آموزش خدمات کتابخانه ای و سواد اطلاعاتی؛ 3. ارائه خدمات مبتنی بر مکان؛ 4. ایجاد شبکه های تعاملی و پژوهشی و 5. بازدید از منابع تاریخی و کم یاب. نتیجه گیری : نتایج این پژوهش نشان داد که تمرکز بیشتر پژوهشگران و توسعه دهندگان نرم افزارهای واقعیت افزوده برای خدمات کتابخانه ها، بر تسهیل عملکرد کاربران بوده است تا کتابدارن. همچنین، توانمند نمودن کودکان و نوجوانان بعنوان کاربران مستقل کتابخانه مورد توجه ویژه ای قرار گرفته است. پژوهشگران گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، کتابداران، مدیران کتابخانه های کودک و نوجوان، متخصصان علوم کامپیوتر می توانند از پیشنهادات کاربردی این پژوهش بهره مند شوند. بنابراین، ضرورت دارد در تعامل پژوهشگران با کتابداران و کاربران کتابخانه ها یا حتی مطرح شدن کتابداران به عنوان پژوهشگر، از مسائل این مکان ها اطلاع یافته و در جهت تحقق کتابخانه های نسل چهارم از طریق فناوری هایی مانند واقعیت افزوده گام بردارند.

هدف این پژوهش بررسی رابطه بین اشتراک دانش و گرایش به نوآوری سازمانی در دانشگاه تخصصی فناوری های نوین آمل بود. روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی است. از نظر هدف، این پژوهش به صورت طرح کاربردی است. جامعه آماری شامل کارکنان دانشگاه فناوری نوین آمل بود. از بین جامعه آماری بر اساس فرمول کوکران تعداد 132 نفر از کارکنان به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب گردید. ابزار پژوهش پرسشنامه پرسش نامه رفتار به اشتراک گذاری دانش بهلول (1392) و پرسشنامه گرایش به نوآوری سازمانی که ترکیبی از پرسش نامه های جیمنز-جیمنز و دیگران (2006)، پنیادز (2006)، پراجگو و سوهل (2006) بود. داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون چندگانه به روش گام به گام با استفاده از نرم افزار SPSS21 تحلیل شد. بین اشتراک دانش و گرایش به نوآوری سازمانی رابطه وجود دارد. تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که رفتار اشتراکی، تمایل به اشتراک دانش و باورهای کنترلی نوآوری سازمانی کارکنان را پیش بینی می کنند.

هدف: مرور و نقد تاریخی سیر پژوهش کیفی در علم اطلاعات و دانش شناسی. روش/ رویکرد پژوهش: با مرور متون پیشین، نقدی تاریخی بر روند پژوهش کیفی در علم اطلاعات و دانش شناسی انجام شد. یافته ها: چندین دهه است که در علم اطلاعات و دانش شناسی بر فنون کمّی در نقش بهترین و گاه تنها فن مناسب برای پژوهش تأکید شده است. مرور تاریخی روند پژوهش کیفی در این رشته نیز حاکی از ضعف پژوهش کیفی بوده است و نشان می دهد رویکرد اثبات گرایی همچنان در پژوهش های علم اطلاعات و دانش شناسی یکّه تازی می کند. از این رو، تأکید بر ابزار و غفلت از نظریه سازی در این رشته آشکار است. نتیجه گیری: جا دارد در بیان مسائل پژوهشی علم اطلاعات و دانش شناسی به موضوعاتی توجه شود که به بسط ابعاد نظری رشته کمک می کنند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی نگرش کتابداران کتابخانه های وابسته به دانشگاه شیراز در سه بعد شناختی، عاطفی و رفتاری نسبت به تغییر سازمانی صورت گرفته است. روش: این مطالعه با روش پیمایشی انجام شده وجهت گردآوری داده ها، پرسشنامه دآنهام و همکاران مورد استفاده قرار گرفته است. جامعه پژوهش را ۵۲ نفر از کتابداران کتابخانه های مختلف وابسته به دانشگاه شیراز تشکیل می دهند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار اس.پی.اس.اس و آزمون های آماری توصیفی (بررسی میانگین و انحراف معیار) و آزمون های آماری استنباطی (تحلیل واریانس یک سویه، تی تست مستقل و تی تست دوسویه) استفاده گردید. یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد که نگرش رفتاری کتابداران نسبت به تغییر مثبت تر از نگرش شناختی و عاطفی آنها بوده است. با این وجود نگرش کتابداران دانشگاه شیراز به تغییر سازمانی در ابعاد سه گانه و همچنین در کل مقیاس، در سطح متعادلی قرار دارد. یافته های پژوهش بیانگر این است که جنسیت و سطح تحصیلات کتابداران تأثیر معناداری بر بعد شناختی نگرش آنها نسبت به تغییرات سازمانی در محیط کتابخانه ها داشته است. از سوی دیگر تفاوت آماری معناداری میان نگرش کتابداران دارای سن و سابقه خدمت متفاوت نسبت به تفییرات سازمانی مشاهده نشد. کتابداران مورد بررسی از نگرش متعادلی نسبت به تغییر سازمانی برخوردار بوده اند. با بهبود نگرش این افراد در خصوص تغییر می توان اشتیاق و آمادگی آنها به تغییرات سازمانی و احتمال موفقیت برنامه های بهبود سازمانی را افزایش داد.

با پیشرفت سریع تکنولوژی اطلاعات، تحولات و تغییرات وسیعی در حوزه کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی در حال وقوع است. در این مقاله، چهار مفهوم که ناشی از تأثیر تکنولوژی در کار کتابخانه ها و کتابداران هستند مورد بحث قرار میگیرد. این چهار مفهوم عبارتند از: «جهانیشدن اطلاعات»، «همگرایی»، «واسطه رهایی» و «توانایی عمل بین نظام ها».

منشأ بسیاری از مشکلاتی که در پژوهش های حوزه ی علم اطلاعات و دانش شناسی وجود دارد (مانند کاربردی نبودن، تکراری و فاقد نوآوری بودن)، مربوط به نامشخص بودن نیازها و اولویت های پژوهشی این رشته است. در این راستا، هدف پژوهش حاضر شناسایی و دسته بندی موضوعات پژوهشی مهم در علم اطلاعات و دانش شناسی و سنجش میزان اهمیت آن ها به منظور تعیین اولویت های پژوهشی در این رشته است. پژوهش حاضر از نوع نظری- کاربردی و روش پژوهش سندی- تحلیلی و پیمایشی است. جامعه ی پژوهش حاضر شامل استادان و دانشجویان مقطع دکتری در رشته ی علم اطلاعات و دانش شناسی در دانشگاه های تهران، خوارزمی، الزهرا، فردوسی مشهد، شیراز، اصفهان و شهید چمران اهواز در سال تحصیلی 95-1394 هستند که به دلیل محدود بودن جامعه ی پژوهش (165 نفر)، پرسشنامه بین تمامی افراد جامعه توزیع (به صورت الکترونیکی و حضوری) و در نهایت 112 پرسشنامه گردآوری شد (نرخ بازگشت 63 درصد). به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آمار استنباطی (آزمون رتبه ای فریدمن) استفاده شده است. به منظور شناسایی اولویت های پژوهشی در علم اطلاعات و دانش شناسی به مرور متون این حوزه و نظرخواهی از استادان این رشته پرداخته شده است. نتایج این بررسی ها شناسایی 120 موضوع پژوهشی در علم اطلاعات و دانش شناسی بود که در 22 محور کلی تقسیم بندی شدند. نتایج بیانگر آن است که تحت تأثیر تحولاتی که در طی سال های اخیر در رشته ی علم اطلاعات و دانش شناسی به وجود آمده است از جمله تغییر عنوان رشته و تا حدودی تغییر سرفصل های درسی و به تبع آن محتوای رشته، تحولات ناشی از ورود فناوری به رشته و حرکت بیش تر این حوزه به سمت میان رشته ای شدن سبب شده که جامعه ی پژوهش حاضر، موضوعات تازه و کاربردی، موضوعات مبتنی بر آینده و موضوعات مرتبط با فناوری های اطلاعاتی را نسبت به موضوعات سنتی و مباحث نظری، برای انجام پژوهش های آینده در این رشته دارای اولویت بیش تری بدانند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین مشکلات جستجو و بازیابی تصاویر در موتورهای کاوش برگزیده مبتنی بر ویژگی های نگارشی زبان فارسی انجام شد. روش: این پژوهش از نوع کاربردی است و برای پاسخ گویی به سؤالات پژوهش از روش ارزیابی با مشاهده مستقیم استفاده شد. جامعه آماری پژوهش شامل سه موتور کاوش گوگل، یاهو و بینگ است. برای گردآوری داده ها، از سیاهه محقق ساخته استفاده شد و تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی صورت گرفت. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که موتورهای کاوش گوگل، بینگ و یاهو بسیاری از ویژگی های نوشتاری و معنایی زبان فارسی را در هنگام جستجو و بازیابی تصاویر نادیده می گیرند. همچنین مشکلات مربوط به نگارش واژگان مشتق، مشتق- مرکب، انواع جمع های فارسی و مکسر عربی، همزه بدون کرسی و استفاده از زبان محاوره در بخش نوشتاری؛ و چند معنایی در بخش معنایی از مشکلات عمده زبان فارسی در جستجو و بازیابی تصاویر از این موتورهای کاوش به شمار می آیند. به علاوه، در بخش معنایی و نوشتاری، قابلیت های گوگل در انطباق با زبان فارسی نسبت به همتایانش بیشتر است.

امروزه درآمدزایی توسط شرکت های دانش بنیان در کانون توجه نظام های اقتصادی قرار دارد. توانمندسازی شرکت های دانش بنیان با دانش مدیریت منابع انسانی و ابزارهای آن، می تواند به رشد و توسعه اقتصاد دانش بنیان کمک کند. از سوی دیگر رایانش ابری ازجمله فناوری های روبه رشد است که توانسته محدودیت های به کارگیری سامانه های اطلاعاتی را برطرف نماید و طیف گسترده ای از خدمات را در اختیار مدیران و تصمیم سازان قرار دهد. پژوهش های بین رشته ای در زمینه مدیریت منابع انسانی در شرکت های دانش بنیان و رایانش ابری محدود است. هدف این پژوهش ارائه الگو بومی شاخص های مؤثر در به کارگیری خدمات مدیریت منابع انسانی الکترونیک مبتنی بر رایانش ابری در شرکت های دانش بنیان است. روش این پژوهش، روش آمیخته بر اساس طرح متوالی تغییرپذیر است. بر اساس نظریه فناوری، محیط و سازمان در بخش کیفی دیدگاه خبرگان در هر بخش فناوری، محیط و سازمان در قلمرو تحقیق به صورت جداگانه احصا شد و در بخش کمی الگو بومی شاخص های به کارگیری خدمات مدیریت منابع انسانی الکترونیک، مورد برازش قرار گرفت. در بخش کیفی نمونه گیری به صورت هدفمند و با روش گلوله برفی، با ابزار مصاحبه بود که تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. در بخش کمی نمونه گیری به صورت تصادفی ساده، با ابزار پرسشنامه از بین مدیران و کارشناسان مدیریت منابع انسانی در 102 شرکت دانش بنیان رده صنعتی استان تهران، به تعداد 168 نفر بود. نتایج برازش الگو نشان داد که در بعد فناوری مزایای مرتبط، عدم اطمینان، پیچیدگی، انطباق پذیری و آزمون پذیری، در بعد محیط فشار رقابت، صنعت، بازار، حمایت رایانشی خارجی و موقعیت فیزیکی و در بعد سازمان آمادگی سازمانی، حمایت مدیر ارشد، تجربه قبلی مبتنی بر فناوری و استقبال از نوآوری ابعاد اصلی الگو به کارگیری خدمات مدیریت منابع انسانی الکترونیک مبتنی بر رایانش ابری است. نتایج این پژوهش برای توسعه دهندگان سامانه های رایانه ای مبتنی بر رایانش ابری، سیاستگذاران شرکت های دانش بنیان و همچنین مدیران این شرکت ها می تواند راهگشا باشد.

هدف: هدف این مقاله، زمینه یابی نظری و مفهومی هماهنگی راهبرد اصلی دانشگاه ها با راهبرد های وظیفه ای و عملیاتی مدیریت دانش و راهبرد فرهنگ سازمانی در دانشگاه ها و کتابخانه های دانشگاهی است. طراحی و برازش الگوی هماهنگی راهبردی پژوهش، به مدیران در سطوح مختلف دانشگاه ها، به ویژه مدیران کتابخانه های دانشگاهی کمک می کند تا ابزار مناسبی به منظور هماهنگی راهبرد های سطوح عملیاتی و وظیفه ای مدیریت دانش در کتابخانه های دانشگاهی با راهبرد اصلی دانشگاه ها و راهبرد فرهنگ سازمانی حاکم بر آن را در اختیار داشته باشند. روش: در این پژوهش از روش تحلیل محتوا و ابزار سیاهه وارسی برای گردآوری اطلاعات استفاده شد. پس از تحلیل محتوای متون و گردآوری مبانی نظری، ۸ نفر از اعضاء هیئت علمی گروه مدیریت دانشگاه فردوسی مشهد به روش نمونه گیری تصادفی در دسترس انتخاب شدند و به سیاهه وارسی پاسخ دادند. یافته ها: نتایج به دست آمده از سیاهه وارسی، نشان دهنده میزان انطباق بالای درونی و ببرونی هر نوع راهبرد پیشنهاد شده با نوع مشابه خود در انواع راهبرد های مورد مطالعه ود. این به معنای برازش نظری و مفهومی الگوی پیشنهادی پژوهش است.