پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی سال ششم پاییز و زمستان 1395 شماره 2 (پیاپی 12) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

بررسی تأثیر سرمایه فکری بر مدیریت دانش در سازمان های دانش بنیان (مطالعه موردی: سازمان انرژی اتمی ایران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سرمایه فکری مدیریت دانش سازمان دانش بنیان سازمان انرژی اتمی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۱ تعداد دانلود : ۳۸۳
هدف: این مقاله به بررسی نقش و تأثیر سرمایه فکری بر فرآیند مدیریت دانش در سازمان انرژی اتمی ایران می پردازد. روش: روش پژوهش توصیفی همبستگی، از نوع نظرسنجی است که از لحاظ زمانی یک پژوهش مقطعی به حساب می آید. جامعه آماری این پژوهش را تمامی کارکنان سازمان انرژی اتمی ایران تشکیل داده است. نمونه آماری پژوهش با استفاده از جدول مورگان، ۹۳ نفر به دست آمد. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه استاندارد سرمایه فکری بنتیس، پرسش نامه استاندارد مدیریت دانش کوئینگ استفاده شده است. برای آزمون فرضیه های پژوهش از روش های آماری تحلیل همبستگی و تحلیل رگرسیون و جهت تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS نسخه ۱۹ استفاده شده است. یافته ها: براساس یافته های این پژوهش، سرمایه فکری می تواند در فرآیند خلق و تسهیم دانش موجود در یک سازمان دانش بنیان، بسیار تأثیرگذار باشد. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر این امر است که بین سرمایه فکری و ابعاد آن با مدیریت دانش رابطه مثبت معناداری وجود دارد
۲.

بررسی موانع اطلاع یابی از دیدگاه اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز براساس بسط نظریه معنا بخشی دروین (نظریه کاری)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد برندا دروین موانع اطلاع یابی نظریه معنابخشی نظریه کاری اسلامی واحد شیراز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۹ تعداد دانلود : ۵۱۰
هدف: هدف این پژوهش بررسی موانع اطلاع یابی (در مراحل تشخیص نیاز، جستجوی اطلاعات، راهبرد جستجو و استفاده از اطلاعات) اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز براساس بسط نظریه معنابخشی دروین (نظریه کاری) است. روش : روش تحقیق پیمایش توصیفی است. جامعه آماری کلیه اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز مشتمل بر ۲۸۸ نفر است. با استفاده از جدول مورگان ۱۰۸ نفر به صورت تصادفی انتخاب شد. ابزار سنجش پرسشنامه محقق ساخته حاوی ۳۲ سؤال است. برای بررسی روایی سؤالات از تحلیل ماده و تعیین پایایی از ضریب آلفای کرونباخ و برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان می دهد که بیشترین موانع اطلاع یابی در مرحله جستجوی منابع اطلاعاتی و سپس مرحله تشخیص نیاز اطلاعاتی است. استفاده از منابع اطلاعاتی و راهبرد جستجو هر دو در مرتبه سوم قرار دارند. آزمون فرضیه ها نشان می دهد، تشخیص نیاز اطلاعاتی رابطه مثبت و قوی با جستجوی اطلاعات و جستجوی اطلاعات رابطه مثبت و قوی با استفاده از اطلاعات دارد. همچنین استفاده از اطلاعات رابطه مثبت و قوی با تشخیص نیاز اطلاعاتی دارد. نتایج بیانگر این است که امکان شناسایی موانع در تمام مراحل اطلاع یابی براساس مدل بسط یافته معنابخشی وجود دارد.
۳.

تعیین رفتار اطلاع یابی دانش پژوهان دانشگاه های علوم پزشکی خراسان رضوی با رویکرد شبکه عصبی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شبکه عصبی مصنوعی خوشه بندی داده کاوی خراسان رضوی رفتار اطلاع یابی دانش پژوهان دانشگاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۸ تعداد دانلود : ۳۴۲
هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین رفتار اطلاع یابی دانش پژوهان دانشگاه های علوم پزشکی خراسان رضوی با استفاده از شبکه عصبی می باشد. روش: روش پژوهش حاضر از نوع کاربردی و به روش پیمایشی- توصیفی است که با استفاده از شبکه عصبی، انجام شده است. ابزار این پژوهش پرسشنامه ای متناسب با رفتار اطلاع یابی دانش پژوهان دانشگاه های علوم پزشکی استان خراسان رضوی است که بین نمونه ای از افراد جامعه (۲۹۸ نفر) توزیع شد. پس از جمع آوری داده ها، شبکه عصبی به منظور خوشه بندی داده ها انتخاب و با استفاده از نرم افزار MATLAB ۱۴، دانش پژوهان براساس مؤلفه های اصلی پژوهش (مهارت اطلاع یابی، راه های اطلاع یابی، موانع اطلاع یابی) خوشه بندی شدند. سپس با حذف هر یک از زیر مؤلفه های اصلی پژوهش، مؤثرترین و کم اثرترین گزینه در رفتار اطلاع یابی آنان تعیین شد. یافته ها: با انجام خوشه بندی با استفاده از شبکه عصبی خودسازمان ده، مهم ترین مؤلفه در مهارت اطلاع یابی آگاهی از نیاز اطلاعاتی خود و کم اثرترین مؤلفه مشاهده نشد. مؤثرترین راه دسترسی به اطلاعات استفاده از منابع الکترونیکی و کم اثرترین راه خرید منابع می باشد. مؤثرترین مانع کمبود وقت به دلیل فشار کاری و کم اثرترین مانع دور بودن کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی می باشد.
۴.

از استانداردهای سواد اطلاعاتی تا چارچوب سواد اطلاعاتی برای آموزش عالی ۲۰۱۶(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ساخت گرایی آموزش سواد اطلاعاتی نظریه معنابخشی چارچوب سواد اطلاعاتی برای آموزش عالی 2016 استانداردهای سواد اطلاعاتی 2002

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۷۶ تعداد دانلود : ۵۹۰
هدف: در این نوشتار ضمن معرفی چارچوب جدید ۲۰۱۶ و مبانی نظری حاکم بر آن مانند نظریه معنابخشی و رویکرد ساخت گرایانه، تفاوت ها و شباهت های این دو سند بررسی خواهد شد. روش: اسناد مرتبط با استانداردهای سواد اطلاعاتی ۲۰۰۲، سه پیش نویس و متن نهایی چارچوب سواد اطلاعاتی ۲۰۱۶ مرور گردید. یافته ها: چارچوب سواد اطلاعاتی برای آموزش عالی به منزله جایگزینی برای استاندارد سواد اطلاعاتی ۲۰۰۲ جهت آموزش سواد اطلاعاتی در دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی منتشر شد و در سال ۲۰۱۶ به تصویب نهایی رسید. چارچوب سواد اطلاعاتی ۲۰۱۶ با ساختار متفاوتی تدوین شده و با توجه به تغییرات محیط اطلاعاتی جدید و نظام های آموزشی مبتنی بر فضای اطلاعاتی و ارتباطی نوین می تواند به عنوان چارچوبی مناسب در آموزش سواد اطلاعاتی مورد استفاده قرار گیرد.
۵.

بررسی کارکرد پژوهشی کتابخانه مبتنی بر مدل ارزیابی درونی مورد مطالعه کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی کارکرد پژوهشی کتابخانه مدل ارزیابی درونی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۲ تعداد دانلود : ۲۸۸
هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی کارکرد مؤلفه های پژوهشی از دیدگاه کتابداران و اعضای کتابخانه با استفاده از مدل ارزیابی درونی در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی است. روش: نوع پژوهش بر پایه ماهیت آن، کاربردی است. از نظر روش جمع آوری داده ها، تحقیق حاضر از نوع توصیفی _ پیمایشی است و هدف آن توصیف شرایط پدیده مورد بررسی برای یاری دادن در فرآیند تصمیم گیری است. در تحقیق حاضر جامعه مورد مطالعه کتابداران و مراجعه کنندگان به کتابخانه عمومی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی است. برای تجزیه وتحلیل داده ها، از فنون آمار توصیفی و از آزمون های آماری شامل آزمون تک نمونه ای T با نمونه های وابسته و آزمون فریدون استفاده شده است. یافته ها: با استفاده از آزمون تی تست یک نمونه ای و مقایسه میانگین ها با عدد ۳ (متوسط) به طورکلی مشخص می شود که میزان موفقیت بخش های زیرمجموعه کتابخانه عمومی آستان قدس رضوی از بعد کارکرد پژوهشی ازنظر کارشناسان بیشتر از حد متوسط است. همچنین با استفاده از آزمون فریدمن در رتبه بندی اهداف کلی طرح شده در سطح کارکرد خدمات پژوهشی، میزان موفقیت اهداف کلی طرح شده به طور معنی داری با یکدیگر تفاوت دارند و از نظر توصیفی با توجه به میانگین رتبه ها مشخص است که میزان موفقیت هدف «ارزیابی مداوم از خدمات بخش ها» از سایر اهداف بیشتر است. همچنین با توجه به میانگین ۳۸/۳ و سطح معناداری کمتر از ۵ درصد با اطمینان ۹۵ درصد می توان گفت، میزان موفقیت بخش های زیرمجموعه کتابخانه عمومی آستان قدس رضوی از بعد کارکرد پژوهشی از دیدگاه اعضای کتابخانه بیشتر از حد متوسط است.
۶.

بررسی نگرش کتابداران کتابخانه های دانشگاهی به تغییر سازمانی: مطالعه موردی دانشگاه شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کتابخانه های دانشگاهی مدیریت تغییر تغییر سازمانی نگرش کتابداران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۰ تعداد دانلود : ۳۸۱
هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی نگرش کتابداران کتابخانه های وابسته به دانشگاه شیراز در سه بعد شناختی، عاطفی و رفتاری نسبت به تغییر سازمانی صورت گرفته است. روش: این مطالعه با روش پیمایشی انجام شده وجهت گردآوری داده ها، پرسشنامه دآنهام و همکاران مورد استفاده قرار گرفته است. جامعه پژوهش را ۵۲ نفر از کتابداران کتابخانه های مختلف وابسته به دانشگاه شیراز تشکیل می دهند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار اس.پی.اس.اس و آزمون های آماری توصیفی (بررسی میانگین و انحراف معیار) و آزمون های آماری استنباطی (تحلیل واریانس یک سویه، تی تست مستقل و تی تست دوسویه) استفاده گردید. یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد که نگرش رفتاری کتابداران نسبت به تغییر مثبت تر از نگرش شناختی و عاطفی آنها بوده است. با این وجود نگرش کتابداران دانشگاه شیراز به تغییر سازمانی در ابعاد سه گانه و همچنین در کل مقیاس، در سطح متعادلی قرار دارد. یافته های پژوهش بیانگر این است که جنسیت و سطح تحصیلات کتابداران تأثیر معناداری بر بعد شناختی نگرش آنها نسبت به تغییرات سازمانی در محیط کتابخانه ها داشته است. از سوی دیگر تفاوت آماری معناداری میان نگرش کتابداران دارای سن و سابقه خدمت متفاوت نسبت به تفییرات سازمانی مشاهده نشد. کتابداران مورد بررسی از نگرش متعادلی نسبت به تغییر سازمانی برخوردار بوده اند. با بهبود نگرش این افراد در خصوص تغییر می توان اشتیاق و آمادگی آنها به تغییرات سازمانی و احتمال موفقیت برنامه های بهبود سازمانی را افزایش داد.
۷.

خط مشی های دسترسی آزاد در واسپارگاه های دیجیتال برتر دانشگاه های جهان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خط مشی دسترسی آزاد واسپارگاه های دیجیتال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۲ تعداد دانلود : ۶۴۴
هدف: هدف این پژوهش بررسی وضعیت خط مشی های دسترسی آزاد در واسپارگاه های دیجیتال برتر دانشگاهی جهان از طریق شناسایی خط مشی های آنها در مؤلفه های ارائه، محتوا، داده، ابرداده، حفاظت و دسترسی بود. روش: این پژوهش نوعی پیمایشی تحلیلی و توصیفی بود. داده ها به کمک پرسشنامه ای محقق ساخته ای گردآوری شد که مدیران نه واسپارگاه دانشگاهی دارای بالاترین رتبه جهانی در سال ۲۰۱۳ تکمیل کرده بودند. یافته ها: واسپارندگان ۵/۵۵ درصد واسپارگاه ها محققان دانشگاه بودند و در ۵/۵۵ درصد آنها واسپاری برای برخی منابع اجباری و برخی اختیاری بود. در ۴/۴۴ درصد آنها واسپاری متن کامل و چکیده اجباری بود. در ۷/۷۷ درصد آنها منابع واسپاری پایان نامه بود. در ۷/۷۷ درصد آنها امکان دسترسی به چکیده و متن کامل وجود داشت. ۷/۷۷ درصد آنها از ابرداده دابلین کور استفاده می کردند. ۵/۵۵ درصدشان امکان دسترسی به ابرداده برای اهداف غیرتجاری داشتند. تمام آنها از قالب فایل متنی word و pdf پشتیبانی می کردند و ۴/۴۴ درصدشان دوره حفاظت تعریف نشده داشتند. ۶/۶۶ درصد آنها راهبرد حفاظت را تهیه نسخه پشتیبان و نگهداری آن در جای امن تعریف کرده بودند. ۶/۶۶ درصد آنها شناسگر شی ء دیجیتال handle را به کار برده بودند. ۵/۵۵ درصد آنها نسخه روزآمد اثر واسپاری را برای کنترل و اصلاح آثار اساس قرار می دادند. در ۶/۶۶ درصد آنها خط مشی بسته شدن واسپارگاه تعریف نشده بود و در ۵/۵۵ درصد آنها کاربران عموم مردم بودند.
۸.

تعهد سازمانی در پرتو توسعه توانمندسازی روانشناختی کارکنان در کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تعهد سازمانی کتابخانه های دانشگاهی دانشگاه فردوسی مشهد توانمندسازی روانشناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۸ تعداد دانلود : ۳۹۱
هدف: تعهد سازمانی نگرش کارکنان نسبت به سازمان است که ضمن مشخص کردن رابطه بین آنها، در تصمیم گیری درباره ادامه یا لغو عضویت افراد در سازمان مؤثر است. از جمله متغیرهایی که تأثیر زیادی در توسعه تعهد سازمانی در کارکنان دارد، توانمندسازی روانشناختی کارکنان است. هدف مقاله حاضر بررسی رابطه بین تعهد سازمانی و توانمندسازی روانشناختی در کتابداران کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد است. روش: این پژوهش از نوع کاربردی است که با روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش را کتابداران کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد تشکیل می دهد. برای گردآوری داده های پژوهش از پرسشنامه تعهد سازمانی آلن و مایر (۱۹۹۰) شامل سه بعد تعهد عاطفی، تعهد مستمر و تعهد هنجاری و پرسشنامه توانمندسازی روانشناختی اسپریتزر (۱۹۹۵) شامل ۵ بعد احساس خود کارآمدی (شایستگی)، احساس خودمختاری، احساس تأثیرگذاری، احساس معنادار بودن و اعتماد بهره گرفته شد. یافته ها: میانگین تعهد سازمانی و توانمندسازی روانشناختی کتابداران در کتابخانه های دانشگاه فردوسی در حد متوسط است. بین توانمندسازی روانشناختی کتابداران و تعهد سازمانی آنها رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد، بین وضعیت استخدامی و سابقه کاری کتابداران با توانمندسازی روانشناختی و همچنین سابقه کاری کتابداران با تعهد سازمانی آنها رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
۹.

راه کارهای مؤثر بر جذب مخاطب به کتابخانه های عمومی ایران: مطالعه ای دلفی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: روش دلفی راهکار نهاد کتابخانه های عمومی کشور جذب مخاطب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۱۰ تعداد دانلود : ۱۰۷۹
هدف: جذب مخاطب به کتابخانه های عمومی کشور یکی از مهم ترین اهداف نهاد کتابخانه های عمومی کشور بوده است. در این راستا هدف پژوهش حاضر نیز شناسایی راهکارهای مؤثر بر جذب مخاطب به کتابخانه های عمومی ایران است. روش: روش موردنظر در تحقیق حاضر روش دلفی بوده است. جامعه پژوهش شامل متخصصان رشته علم اطلاعات و دانش شناسی که ۲۱ نفر در دور اول و ۱۷ نفر در دور دوم در تحقیق مشارکت داشته اند. پایان دور اول ۳۴ مؤلفه و در پایان دور دوم ۷۳ مؤلفه نهایی به عنوان راهکارهای جذب مخاطب به کتابخانه های عمومی ایران شناسایی شد. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان داد، از بین مؤلفه های نهاد کتابخانه های عمومی کشور در جذب مخاطب، دیجیتال سازی، مکان کتابخانه، کارآفرینی سازمانی، تجهیزات کتابخانه و طراحی فضای داخلی کتابخانه و از بین مؤلفه های نقش کتابدار در جذب مخاطب نیازسنجی و مهارت کتابدار میانگین بالاتری نسبت به بقیه مؤلفه ها در جذب مخاطب کسب کرده اند.
۱۰.

شخصی سازی ارائه خدمات در کتابخانه های عمومی از دیدگاه کتابداران کتابخانه های عمومی شهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امکان سنجی کتابداران کتابخانه های عمومی شخصی سازی خدمات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۱۷ تعداد دانلود : ۵۷۰
هدف: شخصی سازی را می توان، برآورده ساختن نیازهای منحصر به فرد تک تک مشتریان تعریف کرد. پژوهش حاضر به-منظور امکان سنجی شخصی سازی خدمات در کتابخانه های عمومی شهر مشهد انجام شده است. روش: پژوهش پیمایشی و از نوع توصیفی- تحلیلی است. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کتابداران شاغل در کتابخانه های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی و کتابخانه های وابسته آستان قدس رضوی تعداد آنها ۱۴۲ نفر است. که براساس جدول کرجسی و مورگان به صورت تصادفی طبقه ای، تعداد ۱۱۰ به عنوان جامعه نمونه پژوهش انتخاب شدند. در تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های آماری تحلیل واریانس، اندازه گیری های مکرر و نیز آزمون تعقیبی بونفرونی با استفاده از نرم افزار spss استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد؛ سطح تمایل جامعه تحقیق نسبت به شخصی سازی خدمات بالاتر از حد متوسط (۳) است. بالاترین اولویت شخصی سازی خدمات، «خدمات تحویل مدرک» (۸۶/۴) و پایین ترین اولویت مربوط به «خدمات چکیده نویسی» (۰۳/۲) است. بالاترین اولویت جهت دریافت خدمات شخصی سازی شده مربوط به اعضای هیأت علمی دانشگاه ها (۷۱/۲) و پایین ترین اولویت مربوط به شخصی سازی خدمات برای همه اعضای کتابخانه (۹۶/۱) است. مهم ترین اولویت از نظر ابزار و امکانات لازم، شخصی سازی خدمات «وجود اینترنت پرسرعت» (۶۱/۸) و پایین ترین اولویت مربوط به «کافی بودن منابع الکترونیکی» (۶۸/۲) است.
۱۱.

اثربخشی کارگاه های آموزشی انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران شاخه خراسان با استفاده از مدل کرک پاتریک(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ارزیابی اثربخشی رفتار دوره های آموزشی مدل کرک پاتریک واکنش، یادگیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۸ تعداد دانلود : ۴۲۴
هدف: تغییرات سریع در عصر اطلاعات فراگیری دائمی فنون جدید و ارزیابی آنها را الزامی ساخته است. برگزاری کارگاه های آموزشی در جهت تداوم فراگیری و اثربخشی آن ضروری به نظر می رسد. از این رو پژوهش حاضر به اثربخشی کارگاه های آموزشی انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران شاخه خراسان با استفاده از مدل کرک پاتریک می پردازد. روش: روش پژوهش، از نظر هدف کاربردی، و از نظر ماهیت پیمایشی و تحلیلی است. جامعه آماری شامل ۱۵۶ نفر از اعضای عضو انجمن است که تا سال ۱۳۹۳ در دوره های آموزشی شرکت کرده اند. داده ها به وسیله پرسشنامه محقق ساخته که سه سطح شامل واکنش، یادگیری و رفتار را می سنجد گردآوری شده است. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان داد، هر چه اجرای کارگاه های آموزشی زیادتر شود به همان نسبت بر میزان رضایت، یادگیری، تغییر رفتار و مهارت فراگیران افزوده خواهد شد. مقایسه میانگین نمره های واکنش، یادگیری و رفتار بیانگر آن است که بین میانگین نمره کتابداران مرد با نمره کتابداران زن تفاوت معنی داری وجود ندارد. در مؤلفه های واکنش و یادگیری در بین مدارک تحصیلی مختلف تفاوت معنی داری وجود ندارد. اما در مؤلفه رفتار در بین دارندگان سطوح مدارک تحصیلی مختلف تفاوت معناداری مشاهده می شود. هر سه مؤلفه در بین گروه های سنی مختلف تفاوت معناداری را نشان نمی دهد.
۱۲.

تبیین چگونگی پیوند فناوری و علم: مطالعه موردی حوزه نانو الکترونیک(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: روند رشد پروانه ثبت اختراع پیوند علمی پیوند فنی پیوند بین علم و فناوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۲ تعداد دانلود : ۴۷۷
هدف: تمایز میان مفاهیم علم و فناوری، شناخت رابطه بین این دو قلمرو را برای سیاستگذاری علمی و اقتصادی به یک ضرورت تبدیل کرده است. ارتباط علم و فناوری ارتباطی متحول و متغیر اس ت و بسته به شرایط ممکن است از یک حوزه به حوزه دیگر، یا از یک زمان به زمان دیگر متفاوت باشد.هدف پژوهش حاضر بررسی روند رشد، قدرت علمی و قدرت فنی پروانه های ثبت اختراع حوزه نانوالکترونیک در پایگاه اداره ثبت اختراع آمریکا است. روش : این پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی و با استفاده از فنون علم سنجی انجام شده است. جامعه مورد پژوهش تمام پروانه های ثبت اختراع نانوالکترونیک در پایگاه اداره ثبت اختراع آمریکا است. داده ها با استفاده از فنون جستجوی خاص پایگاه، بازیابی و برای تجزیه و تحلیل با استفاده از فنون برنامه نویسی سی شارپ استخراج شده اند. یافته ها: روند رشد پروانه های نانو الکترونیک افزایش قابل توجهی به ویژه از سال ۲۰۰۰ به بعد را نشان می دهد. بررسی فهرست منابع و ماخذ این پروانه ها نیز حاکی از رشد بالای استنادها در آنها است. در این پژوهش، هم چنین علاوه بر قدرت علمی و پیوند با علم شاخص پیوند با فناوری و قدرت فنی برای پروانه های ثبت اختراع به شکل ابداعی، محاسبه و مشخص شد که قدرت فنی پروانه های ثبت اختراع حوزه نانوالکترونیک دو برابر قدرت علمی این مدارک است. پررنگ تر بودن جنبه فنی پروانه های ثبت اختراع نانوالکترونیک ممکن است ناشی از ماهیت کاربردی این حوزه باشد و حجم وسیع تر پروانه های مرتبط قبلی می تواند مزید بر علت باشد.
۱۳.

تحلیل هزینه- سودمندی نظام های یکپارچه کتابخانه های دانشگاهی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کتابخانه های دانشگاهی نظام های یکپارچه تحلیل هزینه - سودمندی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۱ تعداد دانلود : ۴۱۸
هدف: هدف از این پژوهش تعیین وضعیت هزینه-سودمندی نظام های یکپارچه مورد استفاده در کتابخانه های دانشگاهی ایران است. روش: مطالعه حاضر کاربردی و به روش پیمایشی انجام پذیرفته است. جامعه آماری پژوهش را ۱۱۸ کتابخانه مرکزی دانشگاه های دولتی ایران تشکیل می دادند که ۷۵ کتابخانه به روش تصادفی-طبقه ای متناسب با حجم به عنوان نمونه انتخاب و پرسشنامه محقق ساخته بین آنها توزیع شد. در نهایت ۷۳ پرسشنامه جمع آوری شد و داده های مربوطه با استفاده از بسته نرم افزاری SPSS در دو سطح توصیفی و استنباطی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته ها: امنیت و کارایی مهمترین اولویت انتخاب نظام یکپارچه از سوی کتابخانه های مورد بررسی بودند. در میان نظام های مورد بررسی «پیام مشرق» کم هزینه ترین و «نظام های خودساخته» پرهزینه ترین نظام یکپارچه شناخته شدند. در همین حال رضایت مندی از نظام پیام مشرق بیش از سایر نظام ها بود و نظام های خودساخته نیز کمترین سطح رضایت مندی را به خود اختصاص داده بودند. بدین ترتیب «پیام مشرق» هزینه-سودمندترین نظام تشخیص داده شد.
۱۴.

آسیب شناسی کتابهای داستانی تصویری بازاری برای کودکان گروه سنی «الف» و«ب»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مالکیت معنوی عوامل آسیب رسان کتاب های داستانی تصویری کتاب های بازاری عوامل ظاهری وضعیت تصاویر گروه سنی الف و ب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵۸ تعداد دانلود : ۴۷۰
هدف: کتا ب های داستانی تصویری نقش مهمی در درک مفاهیم و در نتیجه در پرورش فکری کودکان و نوجوانان دارند، هرچند که برخی از آنها به دلیل عدم رعایت معیارهای کیفی نمی توانند این نقش را ایفا کنند. هدف اصلی پژوهش حاضر، شناسایی میزان آسیب های کتاب های داستانی تصویری بازاری منتشر شده در ایران برای کودکان گروه سنی «الف» و «ب» در رابطه با توجه به عوامل ظاهری و سایر عوامل مؤثر در تولید کتاب کودک (یعنی ظاهر جذب کننده، وضعیت محتوا ، وضعیت تصویر، و انتظار سود اقتصادی) می باشد. روش: این پژوهش کاربردی با شیوه پیمایشی و روش تحلیل محتوا انجام گرفت. برای گردآوری اطلاعات، از سه سیاهه وارسی محقق ساخته استفاده شد. در پژوهش پیش رو، ۱۰۰ کتاب داستانی تصویری بازاری که با روش نمونه گیری تصادفی نظام مند انتخاب گردید، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. یافته ها: تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد کتاب های تصویری بازاری در رعایت اصول صفحه آرایی یعنی آستر بدرقه، صفحه شمار و سفیدخوانی و وجود صفحه شناسنامه مشکل ها و کاستی های زیادی دارند. همچنین اطلاعات به دست آمده مشخص می کند در بیشتر کتاب های بازاری (یعنی نزدیک به ۷۸ درصد) حقوق مالکیت معنوی اثر به درستی رعایت نمی شود. افزون براین، در زمینه صحت و درستی گروه سنی و نوع تصاویر به کار رفته در کتاب های بازاری نیز میان «اطلاعات مندرج در کتاب» و «اطلاعات شناسایی شده» تفاوت قابل ملاحظه ای مشاهده می شود
۱۵.

بررسی میزان دقت در بازیابی منابع شنیداری با استفاده از الگوریتم کی-مینز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خوشه بندی دقت بازیابی منابع شنیداری الگوریتم کی - مینز فراداده پی. بی. کور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۲ تعداد دانلود : ۳۹۹
هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان دقت در بازیابی منابع شنیداری با استفاده از روش خوشه بندی و به کارگیری الگوریتم کی- مینز انجام شده است. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش پژوهش نیمه تجربی و از طریق مشاهده مستقیم است. به منظور بررسی میزان دقت در بازیابی منابع شنیداری، مجموعه ای شامل ۲۳ آلبوم منتشر شده در تابستان سال ۱۳۹۱ انتخاب شد. ابتدا پیشینه های موجود در هر آلبوم براساس استاندارد فراداده ای پی.بی.کور فهرست نویسی شد. در گام بعدی هر یک از عناصر فراداده مزبور به عنوان یک خوشه و توضیحگرهای آن به عنوان متغیر در نظر گرفته شده و الگوریتم کی- مینز در محیط نرم افزاری اس. پی. اس. اس بر روی داده ها اجرا شد و فاصله هر پیشینه تا مرکز خوشه به دست آمد. یافته ها: با توجه به میزان فاصله هر پیشینه تا مرکز خوشه و ملاک قرار دادن این مقدار به عنوان میزان دقت در بازیابی منابع، پیشینه هایی که بیشترین شباهت به مرکز هر خوشه را دارند در کمترین فاصله، و پیشینه هایی که کمترین شباهت با مرکز خوشه را دارند در بیشترین فاصله با آن قرار گرفتند و میزان دقت برای هر خوشه و توضیحگر محاسبه گردید.
۱۶.

تحلیل الگوهای وابستگی و واژگان نمایانگر روابط کتابشناختی در خانواده های کتابشناختی بر پایه مدل مفهومی اف آر بی آر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خانواده های کتابشناختی روابط کتابشناختی مدل اف آر بی آر آثار وابسته وابستگی ها واژگان نمایانگر وابستگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۰ تعداد دانلود : ۴۷۹
هدف: خانواده های کتابشناختی، مجموعه آثاری هستند که در طول زمان و در ارتباط با یک اثر اصلی خلق می شوند. وابستگی ها انواع گوناگونی در سلسله مراتب خانواده کتابشناختی دارند و واژگانی که نوع وابستگی را می نمایاند بسیار متنوع اند. این پژوهش با هدف تحلیل و شناسایی انواع وابستگی ها و نیز واژه های نمایانگر آنها در خانواده های کتابشناختی شاهنامه فردوسی، مثنوی معنوی، دیوان حافظ و گلستان سعدی به انجام رسیده است. روش : پژوهش حاضر با روش تحلیل محتوا انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش را پیشینه های کتابشناختی خانواده های پر عضو حوزه ادبیات فارسی («شاهنامه فردوسی»، «دیوان حافظ»، «مثنوی معنوی» و«گلستان سعدی») تشکیل می دهد. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی نظام مند، برای خانواده شاهنامه فردوسی، ۳۵۱؛ دیوان حافظ، ۳۴۶؛ مثنوی معنوی، ۳۲۰؛ و گلستان سعدی ۳۰۵ نمونه انتخاب شد. یافته ها: در ۴۱/۶۳ درصد از پیشینه های مورد بررسی، حداقل یک وابستگی شناسایی شد که بیشترین آنها از نوع اشتقاقی بود. وابستگی هایی همچون «برگزیده» با ۹/۱۹، «بازنگری» با ۳/۱۷، «براساس نسخه خاص» با ۷/۱۴، «شرح» با ۶/۱۱و «اقتباس» با ۱/۹ درصد جزء فراوان ترین انواع وابستگی های حوزه ادبیات فارسی شناسایی شد. همچنین، ترتیب وابستگی ها در همه خانواده ها متفاوت بود. اغلب وابستگی های سطح بیان با واژه های متفاوتی در پیشینه ها حضور داشتند. توجه به واژه های پربسامد شناسایی شده در این پژوهش و به کار گیری فایل دسته بندی شده از واژگان نمایانگر انواع وابستگی ها می تواند گام مؤثری در زمینه دسته بندی و مدیریت خودکار بخش بزرگی از پیشینه های هر خانواده کتابشناختی به حساب آید و نیز سبب تقویت استاندارد توصیف و دسترسی به منابع (آر. دی. ا) و ساختارمندی واژگانی در عنوان قراردادی گردد.
۱۷.

مستندسازی دانش سازمانی: تحلیل مبانی نظری و راهبردهای عملی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کسب دانش تحلیل پروتکل مستندسازی دانش استخراج دانش ضمنی و عینی کدگذاری دانش بازنمون دانش تولید پروتکل چرخه یکپارچه حیات دانش سازمانی دالکر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸۹ تعداد دانلود : ۷۴۲
هدف: هدف از انجام این پژوهش تحلیل مبانی نظری، مفهوم، اهمیت، پیشینه و نحوه مستندسازی دانش بر پایه چرخه حیات دانش سازمانی و معرفی راهبردهای عملیاتی خودکار و نیمه خودکار استخراج دانش ضمنی و کدگذاری و بازنمون دانش عینی است. روش: این مقاله از نوع مروری تحلیلی است که با استفاده از روش کتابخانه ای و بررسی منابع نظری تهیه شده است. یافته ها: در این پژوهش بر پایه این پذیره که بدون استخراج و مستندسازی دانش، مدیریت دانش در هیچ سازمانی تجلی نخواهد یافت، مبانی نظری و پیشینه مستندسازی دانش سازمانی تحلیل شده است. با بررسی منابع حوزه مشخص شد که سازمان های ایرانی از نظر مستندسازی دانش در وضعیت مناسبی قرار ندارند. یکی از مهم ترین دلایل آن آشنا نبودن با نحوه مستندسازی و ناآگاهی نسبت به راهبردهای عملی آن می باشد. در راستای پاسخگویی به این مسأله در این پژوهش تلاش شد ابتدا بر پایه این واقعیت که فرایند کسب و مستندسازی از الگوهای چرخه حیات دانش سازمانی تبعیت می کند، ضمن معرفی مهم ترین الگوهای چرخه دانش، نحوه و فرایند مستندسازی براساس چرخه یکپارچه حیات دانش سازمانی دالکر تشریح گردد و در گام بعدی با توجه به ضرورت آشنایی سازمان ها با راهبردهای عملیاتی استخراج دانش ضمنی و کدگذاری و بازنمون دانش عینی، ضمن اشاره به ملاک های انتخاب راهبرد، مهم ترین راهبردهای عملی خودکار و نیمه خودکار در دو سطح فردی و گروهی تحت عنوان راهبردهای تولید و تحلیل پروتکل معرفی شد. در پایان بر پایه یافته های پژوهش، پیشنهادهایی ارائه شده است.
۱۸.

مروری بر تأثیر فرهنگ به عنوان یک عامل بافتی بر رفتار اطلاعاتی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فرهنگ رفتار اطلاعاتی اطلاع یابی مدل فرهنگی هافستد مدل فرهنگی هال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۹۳ تعداد دانلود : ۶۰۱
هدف: هدف مقاله، معرفی و مرور تأثیر فرهنگ به عنوان یک عامل بافتی بر رفتار اطلاعاتی افراد است. روش: این یک مقاله مروری انتقادی است که به مرور آثار مرتبط با فرهنگ و اطلاعات به ویژه نظریه های فرهنگی هال و هافستد و تحقیقاتی که با استفاده از ابعاد فرهنگی پیشنهادی آنها در حوزه اطلاعات و رفتار اطلاعاتی انجام شده اند، می پردازد. یافته ها: هر یک از ابعاد فرهنگی هال و هافستد به نوعی با رفتار اطلاعاتی مرتبط هستند. به عنوان مثال، تلاش برای کاهش فاصله قدرت در طراحی نظام های اطلاعاتی در جهت دسترسی آزادتر و برابری هر چه بیشتر و کاربرد همگانی تر نمود پیدا می کند. تلاش برای کاهش سطح پرهیز از عدم قطعیت، کاهش اضطراب، و افزایش ریسک پذیری به شجاعت کاربران برای ورود به عرصه های ناشناخته و ناوبری آزادانه در دنیای مجازی کمک می کند که با ارائه نظام های گسترده پیوندها و تمرکز کم تر، و فرمول سازی آسان تر و جستجوی راحت تر امکان پذیر است. فردگرا یا جمع گرا بودن و نیز زنانه یا مردانه بودن جامعه بر به کارگیری راهبردهای اشتراک اطلاعات، اطلاع یابی مشارکتی یا راهبردهای جستجو و بازیابی فردی اطلاعات مانند پیوندیابی و تورق در طراحی نظام های اطلاعاتی تأثیر دارد. توجه به عادت کاربران در دریافت پیام های تند یا کند یا میزان سرعت مناسب برای دریافت پیام و یا تعلق کاربران به یک بافت بالا یا پایین و نیز میزان اطلاعاتی که فرد می تواند دریافت کند روی نحوه بیان نیاز اطلاعاتی، روش جستجو، سرعت دریافت و تفسیر پیام، و بازیابی اطلاعات و در نتیجه طراحی نظام های اطلاعاتی تأثیر می گذارد.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۲۷