درخت حوزه‌های تخصصی

هدف اصلی پژوهش حاضر تبیین و تعیین مؤلفه های تدریس و سهم و وزن هریک از آنها در کیفیت تدریس، به منظور به کارگیری در ارزشیابی عملکرد اعضای هیئت علمی دانشگاه های کشور است. جامعه آماری مطالعه را تمامی اعضای هیئت علمی رشته های علوم تربیتی در 23 دانشگاه وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تشکیل می دهد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که سهم عوامل مربوط به مدرس، دانشجو و محیط آموزش، به ترتیب معادل 55 درصد، 24 درصد و 21 درصد در کیفیت تدریس ارزیابی شده است. از بین مؤلفه های مرتبط با کیفیت مدرس نیز، مهارت های حرفه ای مدرس با 1/39 درصد، به عنوان عمده ترین مؤلفه، ویژگی های شخصیتی اخلاقی با 3/16درصد، اثر محیط آموزش بر مدرس با 6/13 درصد، اثر کیفیت دانشجویان بر تدریس مدرس با 6/11 درصد، ویژگی های شغلی مدرس با 3/11 درصد و ویژگی های جمعیت شناختی مدرس با 1/8 درصد، در رتبه های بعدی قرار دارند. موثق ترین منابع اطلاعات درباره کیفیت آموزش به ترتیب اولویت، پرسش نامه دانشجویان، خودارزشیابی مدرس، کارپوشه تدریس، ارزیابی همکاران و متخصصان آموزش و یادگیری بوده اند.

مقدمه: سیکل تجاری ویژگی بارز اقتصادهای امروزی است که می تواند بر مولفه های خرد و کلان اقتصاد اثرگذار باشد که در این راستا، هدف مطالعه حاضر تحلیل اثرات انتظاری و حقیقی رکود اخیر در دهکهای مختلف درآمدی بر مخارج سلامت ایرانیان عنوان می گردد. روش: پژوهش حاضر مطالعه ای تحلیلی-توصیفی است. این مطالعه بر روی 151880 خانوار شهری و روستایی و برای دوره های 1389 تا 1392 انجام شده است که اطلاعات آماری مورد نیاز از داده های خام هزینه و درآمد خانوارهای ایران موجود در مرکز آمار ایران استخراج شده است. طرح مذکور به روش آمارگیری نمونه ای و از طریق مراجعه به خانوارهای نمونه در نقاط شهری و روستایی انجام گرفته است. در این مطالعه برای تحلیل داده های خام هزینه و درآمد خانوارهای ایرانی از نرم افزار STATA.13 بهره گرفته شده است. در این مطالعه سیکلهای تجاری با روندزدایی از داده های تولید ناخالص داخلی ایران طی سالهای 1339 تا 1392 و با بهره گیری از فیلتر هودریک-پرسکات استخراج شده است. در نهایت برای برآورد اثر سیکلهای تجاری (به همراه سایر متغیرهای کنترل) بر مخارج سلامت خانوارهای ایرانی از رگرسیون کوانتایل استفاده شده است. یافته ها: در این مطالعه ابتدا سیکلهای تجاری با روندزدایی از تولید ناخالص داخلی به دست آمد و با وارد کردن سایر متغیرهای کنترل در سیستم معادلات رگرسیون کوانتایل، نتایج به شرح زیر حاصل شد: اثر رکود اخیر بر مخارج سلامت ایرانیان از کانال انتظاری منفی و از کانال حقیقی نامعلوم است، اما اثر کلی آن بر مخارج سلامت ایرانیان منفی ارزیابی می گردد. یافته ها نشان داد تمامی عوامل به جز جنسیت در سطح خطای کوچکتر از 01/0 معنی دار می باشند؛ بدین ترتیب که اشتغال، تورم و حضور فرزندان بالای 18 سال در خانوار تأثیر منفی بر مخارج سلامت خانوارها دارند و عواملی نظیر درآمد، سن، میزان تحصیلات و شوکهای اخیر واردشده بر اقتصاد ایران تأثیر مثبتی بر مخارج سلامت خانوارها دارند. همچنین مشاهده شد سیکلهای تجاری در دهکهای بالای درآمدی تأثیر بیشتری بر مخارج سلامت خانوارها دارند. بحث: نتایج تحقیق نشان داد شوکهای اقتصادی اخیر وارد شده بر اقتصاد ایران منجر به افزایش مخارج سلامت خانوارهای ایرانی شده است اما این افزایش در تمامی دهکهای درآمدی یکسان نبوده است؛ به طوری که دهکهای بالای درآمدی بیشتر تحت تأثیر این نوسانات قرار گرفته اند. چنین نتیجه ای در مورد برخی از متغیرهای کنترل نیز صادق است؛ به طوری که درآمد خانوارها، وضعیت اشتغال، نرخ تورم و سطح تحصیلات نیز در دهکهای بالای درآمدی تأثیر بیشتری بر مخارج سلامت خانوارها دارند

هدفِ این تحقیق بررسی رابطه سبک رهبری تحولی مدیران دانشگاه با بهسازی کارکنان دانشگاه فردوسی مشهد بود. در این مطالعه که با روش تحقیق آمیخته انجام شد، نمونه تحقیق از میان کارکنان رسمی و قرارداد مشخص دانشگاه، به روش سرشماری و برابر با یک صد و هشتاد نفر برای پاسخ به پرسشنامه ها و به روش هدفمند برابر با 12 نفر برای شرکت در مصاحبه انتخاب شد. داده هایی که در تأمین سؤالات تعیین همبستگی بین متغیرها مورد نیاز بود از طریق دو پرسشنامه سنجش سبک رهبری تحولی بس و اولیو (1985) و پرسشنامه محقق ساخته بهسازی کارکنان بر اساس مدل مک لگان (1989) به دست آمد. داده های غیر کمی به کمک مصاحبه نیمه ساخت یافته حاصل شد. جهت پاسخ به سؤالات اصلی و فرعی از آزمون های آماری مقایسه میانگین با یک ارزش ثابت، مقایسه دو میانگین مستقل، همبستگی پیرسون و معنی داری، تحلیل واریانس یک راهه و رگرسیون چند گانه استفاده شد. تحلیل آماری با استفاده از نرم افزارspss، انجام گرفت. داده های به دست آمده از مصاحبه نیز بعد از داده های هر جدول به منظور نشان دادن درجه انطباق یافته های کمی با نگاه کارکنان نسبت به رفتار رهبری مدیران دانشگاه ارائه شد و ضمناً در تفسیرهای قسمت نتیجه گیری و بحث مورد استفاده قرار گرفت. یافته های تحقیق نشان داد که: 1) رفتار مدیران دانشگاه از لحاظ انطباق با شاخص های رهبری تحولی از حد متوسط بالاتر است؛ 2) وضعیت بهسازی کارکنان دانشگاه بر اساس مدل مک لگان از حد متوسط بالاتر است؛ 3) بین میزان انطباق رفتار مدیران با شاخص های رهبری تحولی و میزان بهسازی کارکنان آنان در دانشگاه فردوسی مشهد رابطه مستقیم و معنی دار وجود دارد؛ و 4) بهسازی کارکنان (بر اساس نمره کل به دست آمده از مدل مک لگان) از طریق رفتار منطبق با شاخص های رهبری تحولی مدیران دانشگاه فردوسی مشهد قابل پیش بینی نیست.

مقدمه: پرداخت یارانه ها با توجه به ماهیت خود بر رفتار اقتصادی خانوارها، تولیدکنندگان و دولت تاثیر گذاشته و این آثار می تواند از جنبه های مختلف نظیر کارایی، نابرابری و توزیع درآمد مورد بررسی قرار گیرد. هدف این مقاله شناسایی توزیع درآمد و رفاه خانوارهای استان فارس قبل و بعد از هدفمندی یارانه ها در دوره 90-1387 می باشد. روش: روش مورد استفاده به منظور محاسبه و ارزیابی تغییرات رفاه اجتماعی و محاسبه کشش های درآمدی و نابرابری رفاه اجتماعی، استفاده از شاخص های نسبت دهک ها، ضریب جینی و تابع رفاه اجتماعی اتکینسون بوده است. نتایج: نتایج محاسبات شاخص های مذکور با استفاده از داده های خام طرح آمارگیری هزینه-درآمد خانوارها نشان داد که شاخص نسبت دهک ها و همچنین ضریب جینی برای جوامع شهری و روستایی در سال بعد از هدفمندی یارانه ها کاهش یافته است. نتایج محاسبات با شاخص نابرابری اتکینسون نیز منطبق با نتایج حاصل از ضریب جینی و بیانگر کاهش نابرابری بود، با این تفاوت که با افزایش پارامتر نابرابری گریزی، مقدار شاخص نابرابری اتکینسون افزایش می یابد. یعنی اگر سیاست گزار بخواهد برنامه هدفمندسازی یارانه ها کاراتر باشد، بایستی انتقال درآمد بیشتری از گروه های پردرآمد به نفع کم درآمد صورت پذیرد. بحث: ارزیابی تغییرات رفاه نشان می دهد علیرغم کاهش نابرابری، رفاه خانوارها به دلیل تورم و کاهش درآمد واقعی، نزولی بوده است. همچنین، میزان کشش های رفاه نسبت به درآمد و نابرابری در مناطق روستایی در تمام سالها بیشتر از این کشش ها در مناطق شهری است.

مقدمه: دستاوردهای مورد انتظار از برنامه ریزی شهری در ایران، با وجود سابقه طولانی آن، تحقق نیافته و بازتاب رفاهی آن در زندگی شهروندان مشهود نیست؛ حتی جدیدترین روش های برنامه ریزی شهری که اغلب بر الگوهای مشارکتی نیز مبتنی هستند، پاسخگوی نیاز شهروندان نبوده است. تحقق نیافتن این برنامه ها متأثر از عوامل متعددی است که مشارکت گریزیِ ناشی از الگوهای رفتاری شهروندان، ازجمله موانع مهمِ آن تلقی می شود. هدف پژوهش، شناسایی موانع اجتماعی- رفتاری عدم استقبال ساکنان شهرها از رویکردهای مشارکتی، با تأکید بر محله تاریخی بُلاغی قزوین است. روش: پارادایم این پژوهش تفسیرگرایی است؛ این گونه از شناخت شناسی نیازمند فنون «کیفی» در فرایند پژوهش است تا مفاهیم موردبررسی که عمدتا ماهیت ذهنی دارند، به نحو مناسب تری موردسنجش قرار گیرند؛ لذا تکنیک مورداستفاده در گردآوری داده ها از طریق «مصاحبه عمیق» با 20 نفر از ساکنان محله بلاغی قزوین بوده است. یافته ها: این پژوهش منجر به تولید فهرستی شامل حدوداً 70 مانع در مسیر مشارکت در یک دسته بندی 14 گانه، برخاسته از الگوهای رفتاری شهروندان با ریشه های عمدتاً فرهنگی-تاریخی شده است. همچنین در یک بررسی تطبیقی، مشخص شد که استفاده از الگوی برنامه ریزی محله ای دارایی محور در پروژه محله یاری ایران (میا)، به شرط فراهم کردن زیرساخت ها، می تواند حدود 35 تا 40 درصد از موانع مشارکت ناشی از الگوهای رفتاری ساکنان محله بلاغی را حذف کند. بحث: بازنگری و مناسب سازی فرایند برنامه ریزی مشارکت مبنا، از طریق ارتقای شناخت نسبت به وضعیت موجود جامعه شهری ایران و با در نظر داشتن الگوهای رفتاری شهروندان امری ضروری است؛ رفتارهایی که عمدتا ماهیت واکنشی دارد و در ساختاری پیچیده و آمیخته با سیاست های حاکمیت، نیازمند ریشه یابی و تدوین الگوهای برنامه ریزی مناسب است. تجربه نشان داده است که استفاده از مدل های مشارکت مبنا به تقلید از جوامع غربی، نمی تواند پاسخگوی امر مشارکت در برنامه های توسعه شهری ایران باشد.

طرح مسئله: نابرابری ها مختص به نابرابری درآمدی نیست و این نابرابری در حوزه های دیگری چون سلامت نیز موجودیت دارد. در پژوهش حاضر، نابرابری های سلامت در کلان شهر شیراز با استفاده از شاخص های وگستاف، پاسی، فون دورسلر و آمارتیا سن سنجیده شده است. روش: پژوهش از نوع کمی و تحلیلی است و قلمرو پژوهش را مناطق نه گانه ی شهر شیراز در سال ۱۳۹۰ تشکیل می دهد. با استفاده از شاخص تمرکز پاسی و فون دورسلر و وگستاف و بهره گیری از 30 متغیر، وضعیت نابرابری سلامت در سطح مناطق و نیز، با استفاده از شاخص آمارتیا سن و بهره گیری از گروه های هشت گانه هزینه، مؤلفه های هزینه که رفاه خانوارها را در شهر شیراز تحت تأثیر قرار داده، بررسی شده است. یافته ها: شاخص های تمرکز پاسی و فون دورسلر و وگستاف نشان می دهد که مؤلفه های سلامت در مناطق نه گانه ی کلان شهر شیراز به شکل متوازنی توزیع نشده است. براساس مقدار شاخص پاسی و فون دورسلر، ۳۸.۶ درصد و براساس مقدار شاخص وگستا، نزدیک به ۳۸.۱۴ درصد از متغیرهای سلامت در منطقه یک شیراز متمرکز شده اند. نتایج: هزینه های مسکن و متعلقات آن، بیش از سایر گروه های هزینه، رفاه خانوارها را تحت تأثیر قرار داده و پس از آن، مواد خوراکی در رتبه بعدی قرار دارد و هزینه های تفریح و خدمات فرهنگی نیز در رتبه ی آخر قرار دارد.

بحران دریاچه ارومیه طی دهه اخیر به یکی از مهم ترینچالش هایزیست محیطی و اجرایی کشور تبدیل شده است. نظر به اهمیت موضوع سرمایه اجتماعی در مطالعات انسانی و اجتماعی،در این مطالعه به بررسی ارتباط آن با تمایل کشاورزان به حل بحران دریاچه ارومیه پرداخته وعناصر مختلف سرمایه اجتماعی ازجمله اعتماد اجتماعی، انسجام اجتماعی و مشارکت اجتماعی به صورت میدانی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج به دست آمده به وسیله نرم افزارآماریNCSS نشانگر آن است که افزایش اعتماد در سطوح اولیه،تأثیر بیشتری به افزایش میزان تمایل افراد به مشارکت داشته و در سطوح بالای اعتماد؛ این تأثیرمتعادل ترمی گردد. همچنین در سطوح پایین انسجام، میزان تمایل تقریباً به شکل ثابت و نسبتاً کاهشی بوده، ولی با افزایش میزان انسجام اجتماعی به حد مطلوب،به اندازه20 درصد بر میزان تمایل اجتماعی افزوده گردید. همچنین نتایج حاکی از افزایش 60 درصدی میزان تمایل، با افزایش مشارکت اجتماعی بود.نتیجه نهایی نشان داد که میزان مشارکت اجتماعی، از دو مؤلفه دیگر در تبیین سرمایه اجتماعی مهم تربوده، هرچند تأثیرمؤلفه اعتماد و انسجام نیز قابل توجه و معنی دار است. همچنین با افزایش یک واحد به درصد سرمایه اجتماعی،میزان تمایل افراد به مشارکت در حل بحران دریاچه ارومیه به اندازه34/0 درصد افزوده گردید. نتایج تحلیل عاملی مؤلفه مشارکت اجتماعی (88/0CFI=) از نظر آماری نشانگر یک مدل مناسب است.

مقدمه: اعتیاد مسئله است که درحال حاضر، جامعه ایران با آن مواجه است. این پدیده مشکلات عدیده ای برای مصرف کننده و در نهایت کل جامعه به بار می آورد. باتوجه به فراگیری اعتیاد به عنوان یکی از معضلات و آسیب های مهم اجتماعی و گسترش قلمرو استفاده و خریدوفروش مواد مخدر ازسویی و افزایش شهرنشینی از سوی دیگر، بررسی این دو موضوع هدف مطالعه بود و مقاله به دنبال این است که آیا شهرنشینی باعث گسترش اعتیاد شده است. روش: پژوهش از نظر ماهیت و هدف کاربردی است، روش بررسی به صورت توصیفی، تحلیلی و در نهایت تبیین می باشد. داده ها به صورت ثانویه گردآوری از مراکز رسمی از جمله مرکز آمار ایران جمع آوری شده اند. داده ها به صورت مقطعی و گاهاً سری زمانی می باشند. متغیر وابسته وضعیت اعتیاد و متغیر مستقل ضریب شهرنشینی می باشد. برای سهولت تحلیل ها و رابطه سنجی داده ها به صورت سهمی بی مقیاس سازی شده اند. مقیاس مکانی داده ها استان های کشور می باشد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که ازنظر شهرنشینی، بیشترین درصد شهرنشینی در استان های قم، تهران، البرز، اصفهان و یزد مشاهده می شود. درحالی که در استان سیستان و بلوچستان، هرمزگان، گلستان و خراسان شمالی، کمترین جمعیت در شهرها زندگی می کنند قرار داشتند. در ادامه مقایسه بین رتبه شهرنشینی و رتبه دستگیرشدگان در ارتباط با مواد مخدر در استان های کشور، نشان می دهد که با بالارفتن درصد شهرنشینی میزان اعتیاد نیز بالا رفته است نتایج: تحلیل همبستگی بین رتبه جمعیت و رتبه کشف مواد مخدر بسیار پایین است و حتی درباره کشف مرفین این ضریب 002/0- است. در ضمن سطح معنی داری نیز بیش از ۰٫۰۵ است؛ بنابراین فرضیه صفر رد می شود و بین جمعیت و کشف مواد مخدر رابطه وجود ندارد و میزان کشف مواد مخدر به عامل جغرافیایی و موقعیت ژئوپلتیک بستگی دارد.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف مقایسه هویت قومی و بهزیستی ذهنی در دانشجویان اقوام ایرانی انجام شد. جامعه ایرانی، اقوام متنوع و متکثری با ویژگی های خاصی دارد که بر روابط بین فردی، نگرش، سلامت و تربیت اعضای خانواده، خصوصاً جوانان، تأثیر می گذارد. به همین دلیل، این پژوهش وضعیت مؤلفه های مذکور را در بین اقوام ایرانی بررسی کرده است. روش: جامعه آماری این پژوهش، دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی تهران در سال تحصیلی ۹۲-۱۳۹۱ هستند که به هریک از اقوام ترک، کرد، لر و فارس تعلق دارند. انتخاب نمونه ها به روش در دسترس و حجم نمونه ۴۲۶ نفر بود. در این پژوهش، برای گردآوری اطلاعات از پرسش نامه های مقیاس هویت قومی چندگانه (MEIM)، مقیاس عاطفه مثبت و منفی (PANAS) و مقیاس رضایت از زندگی (SWLS) استفاده شد. دادهها با استفاده از آزمون تحلیل پراکنش چندمتغیره، آزمون تی مستقل و آزمون تعقیبی بونفرونی تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که بین گروه های قومی در مقیاس های هویت قومی و بهزیستی ذهنی و خرده مقیاس رضایت از زندگی، تفاوت معنی داری به لحاظ آماری وجود دارد. همچنین بین میانگین نمرات هویت قومی و بهزیستی ذهنی در دانشجویان دختر و پسر، تفاوت معنی داری مشاهده شد و میانگین نمره هویت قومی پسران، بالاتر از دختران و میانگین نمره بهزیستی ذهنی دختران بالاتر از پسران بود. بحث: یافته ها برمبنای پیشینه پژوهشی و نظری هویت قومی و بهزیستی ذهنی بررسی شده اند. این بررسی نشان می دهد که هویت قومی و بهزیستی ذهنی در بین اقوام ایرانی متفاوت است. در تبیین این نتایج، چرایی این تفاوت نیز بررسی شده است

مقدمه: سرمایه اجتماعی، مفهومی چندبعدی در علوم اجتماعی است که تأثیر فراوانی بر بسیاری از حوزه های اجتماعی دارد. هدف تحقیق حاضر، بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و بهبود کیفیت محیط کار دانشگاه کاشان از دیدگاه اعضای هیات علمی بود. روش: نوع تحقیق، توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل 203 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه بودند که با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 101 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب و به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، انتخاب و پیمایش شدند. یافته ها: میانگین کیفیت محیط کار و مؤلفه های سرمایه اجتماعی به جز اعتماد اجتماعی، بالاتر از حد متوسط بود. بین سرمایه اجتماعی و مؤلفه های آن با کیفیت محیط کار، رابطه مثبت وجود داشت. بحث: شواهد این تحقیق نشان داد که می توان از طریق افزایش اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی، انسجام اجتماعی و روابط اجتماعی، به بهبود کیفیت محیط کار سازمان ها کمک نمود.

مقدمه: اختلال مصرف مواد، پدیده ای اجتماعی است و تحقیق در حوزه اعتیاد نیازمند داشتن ابزارهای بومی با پایایی و روایی مناسب است. این مطالعه با هدف ساخت و رواسازی پرسشنامه نگرش جوانان به مواد انجام شده است. روش: در این تحقیق پیمایشی، نمونه ای به حجم 510 نفر از دانشجویان 17 دانشگاه سراسر کشور و با استفاده از نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب شدند. با استفاده از پرسشنامه های موجود، مخزن اولیه گویه ها طراحی و جهت تعیین روایی گویه ها از تحلیل عاملی اکتشافی با چرخش واریماکس و برای تعیین پایایی ابزار از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. یافته ها: از مجموع گویه های اولیه بعد از انجام تحلیل عاملی اکتشافی، 25 گویه در مدل باقی ماندند که بر روی 5 عامل (تمایل به مواد، عدم تمایل به مشارکت فعال در پیشگیری، باور نادرست به آثار مثبت جسمی مواد، عدم برخورد فعال با مصرف مواد و باور نادرست به شیوع بالای مصرف مواد) بار شدند. این 5 عامل در مجموع حدود 61% از پراکنش (واریانس) کل سازه را تبیین کردند. همخوانی درونی گویه های پرسشنامه نیز با توجه به مقدار ضریب آلفای کرونباخ (82/0) تأیید شد. بحث: حجم و تنوع شرکت کنندگان، نتایج مطلوب پایایی و روایی، و تعداد کم سؤالات پرسشنامه نسبت به سایر پرسشنامه ها، آن را به ابزار مناسبی برای سنجش نگرش جوانان نسبت به مواد تبدیل کرده است.

مقدمه: اطمینان و آسودگی خاطر انسان ها در مواجهه با خطرات و بیماری ها، هم در زندگی شخصی و هم در توسعه رشد اجتماعی و اقتصادی جامعه تأثیر بسزایی دارد. بیمه درمان از بیمه های رایج در ایران است که به دو شکل بیمه اولیه (پایه) و بیمه تکمیلی (اختیاری) موجود است. باتوجه به رشد تکنولوژی و هزینه های هنگفت درمان، برای ارتقای نظام سلامت ایران، وجود بیمه های درمان با پوشش های مناسب، بیش از پیش در کشور احساس می شود. روش: در این تحقیق داده های اطلاعاتی ازطریق منابع معتبر داخلی و خارجی و نیز استفاده از شبکه اینترنت جمع آوری شده و برای مقایسه داده های مالی، از دلار امریکا استفاده شده است. یافته ها: وضعیت نظام سلامت و نیز بیمه های غیرزندگی مانند بیمه درمانِ ایران در دنیا و به ویژه با تعدادی از کشور های توسعه یافته و نیز کشور های منطقه خاورمیانه و اسلامی مطالعه و مقایسه شده است. بحث: مدلی برای توسعه بیمه تکمیلی درمان در ایران ارائه شده است.

طرح مسئله: با توجه به این که سلامت یکی از مقوله هایی است که بطور مستقیم و غیر مستقیم تحت تأثیر وضعیت توزیع درآمد در جامعه قرار می گیرد، در این تحقیق رابطه نابرابری درآمدی و امید به زندگی به عنوان شاخص سلامت با توجه به نقش سایر عوامل مؤثر نظیر عوامل بهداشتی، محیطی و اجتماعی مورد بررسی می گیرد. روش: این مقاله با استفاده از داده های سری زمانی 1388-1351 به بررسی رابطه ی پویای بلندمدت و کوتاه مدت میان متغیرهای ضریب جینی، درآمد سرانه، سرانه ی پزشک، نرخ باسوادی و امید به زندگی در ایران می پردازد. به این منظور از رویکرد آزمون کرانه ها به هم جمعی و الگوی تصحیح خطا(ECM) استفاده شده است. یافته ها: نتایج آزمون کرانه ها دلالت بر وجود رابطه ی تعادلی بلندمدت میان نابرابری درآمدی، نرخ باسوادی، سرانه ی پزشک، و سلامت دارد، مطابق با نتایج مدل تصحیح خطا، سرعت تعدیل انحراف از تعادل بلندمدت برابر با 0/15 می باشد که این نکته مؤید آن است که انحراف از تعادل بلند مدت به میزان 15 درصد در هر دوره تعدیل می شود. برآورد ضرایب بلندمدت نیز نشان می دهد که افزایش نرخ باسوادی و سرانه ی پزشک به ازای هر ده هزار نفر، شاخص سلامت را بهبود می بخشند، در حالی که تأثیر درآمد سرانه و نابرابری درآمدی بر سلامت معنی دار و منفی بوده و افزایش نابرابری درآمدی، سلامت افراد جامعه را تهدید می کند. نتایج: نتایج تحقیق حاکی از آنست که سلامت بیش از هر متغیر دیگری از نابرابری درآمدی متأثر می شود، بنابراین توزیع درآمد از متغیرهای مهم تعیین کننده ی سلامت محسوب شده، اتخاذ سیاست های مناسب در جهت بهبود توزیع درآمد می تواند بر ارتقای سلامت افراد جامعه مؤثر باشد.

مقدمه: طرح بحث تأثیر مؤلفه های مربوط به جامعه سالم بر بهروزی کودکان برای داشتن جامعه ای دوستدار کودک و همچنین داشتن آینده ای بهتر، انکارناپذیر است. ازآنجاکه عوامل اجتماعی بیش ترین نقش را در تعیین سلامتی و بهروزی جوامع دارند و با در نظر گرفتن دیدگاه پیشگیری محور و نقش مهم دوران کودکی در توسعه و سلامت جامعه، توجه به مؤلفه های اجتماعی سلامت و تأثیر آن ها بر دوران کودکی برای سعادت آیندگان بیش از پیش مطرح می شود. هدف این مطالعه، بررسی رابطه بین سلامت اجتماعی و بهروزی کودکان است. روش: مطالعه از نوع هم بستگی بوم شناختی گذشته نگر و به روش کتابخانه ای انجام شد که در آن داده های مربوط به سلامت اجتماعی طبق شاخص ترکیبی سلامت اجتماعی در ایران با مؤلفه های فقر، خشونت، رشد جمعیت، آموزش، پوشش بیمه، بیکاری و توزیع عادلانه درآمدها و داده های بهروزی کودکان با مؤلفه های میزان مرگ ومیر نوزادان، میزان مرگ ومیر کودکان زیر ۵ سال، میزان سوء تغذیه کودکان زیر ۵ سال، میزان ثبت نام در دبستان ها و درصد کودکانی که به پایه پنجم دبستان می رسند، در ۳۰ استان کشور بررسی شد. ابزارهای تحقیق شامل شاخص ترکیبی سلامت اجتماعی در ایران: رفیعی و همکاران (۱۳۸۸) و مرور ۲۰۰۲ دالیرازار بر شاخص بین المللی بهروزی کودکان یونیسف بود. از آزمون کلموگروف اسمیرنوف، آزمون هم بستگی پیرسون تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. یافته ها: بین بهروزی کودکان و متغیرهای فقر، رشد جمعیت، میزان باسوادی و پوشش بیمه به مثابه مؤلفه های سلامت اجتماعی رابطه آماری معنی داری وجود دارد. همچنین جهت رابطه متغیرهای فقر و رشد جمعیت، منفی و جهت میزان باسوادی و پوشش بیمه، مثبت است. درمجموع، پس از انجام تحلیل عاملی اکتشافی و محاسبه نمره بهروزی کودکان و سلامت اجتماعی کل، رابطه بین سلامت اجتماعی و بهروزی کودکان در ایران، با هم بستگی 49/0 (001/0=p value) تأیید شد. بحث: در بررسی رابطه بین سلامت اجتماعی و بهروزی کودکان، یافته ها حاکی از آن است که هرچه میزان فقر و رشد جمعیت بیش تر باشد، میزان دسترسی به امکانات بهداشت و درمان و تسهیلات آموزشی، پایین تر خواهد بود و بالعکس، هرچه میزان باسوادی و پوشش بیمه در جامعه ای بیش تر باشد، خانواده و به دنبال آن کودک از وضعیت رفاهی عالی تری بهره مند بوده و بهروزی بیش تری دارد؛ بنابراین توجه به این مؤلفه های سلامت اجتماعی و در نظر گرفتن آن ها در سیاست گذاری های مرتبط با کودکان، باعث ارتقاء و بهبود بهروزی کودکان در جامعه ایران خواهد شد. کلیدواژه ها: استان های ایران، بهروزی کودکان، سلامت اجتماعی

مقدمه: از موضوعات مطرح شده اخیر در فرهنگ برنامه ریزی، نابرابری توسعه است. این نابرابری حاصل عوامل متعدد بوده، که سبب رشد ناهمگون و نامتعادل نواحی می شود. موضوعی که بازتاب آن را در چشم انداز جغرافیایی شهرها می توان یافت. لذا در برنامه ریزیها چگونگی توسعه در شاخصها و مکانهای مختلف از جمله مباحث مهم و اساسی به شمار می رود. در مقابل این توسعه، محرومیت و تنگناها قرار دارد؛ بنابراین ابعاد گوناگون و پیچیدگی موضوع، ضرورت شناخت میزان توسعه و محرومیت را بیان می کند. روش: پژوهش حاضر دارای ماهیت کاربردی و ترکیبی از روش های تحقیق توصیفی - تحلیلی می باشد. لازم به ذکر است هدف کلی پژوهش، شناسایی توانمندیها و محدودیتهای توسعه یافتگی در شاخصهای اجتماعی - اقتصادی استان یزد بوده؛ که با دیدگاه آمار فضایی مورد بررسی قرار گرفته است. برای تحلیل داده ها نیز، از نرم افزارهای Grafer، GIS و Excel در قالب مدل HDI و TOPSIS استفاده شده است. یافته ها: شهرستانهای خاتم، میبد و صدوق محروم ترین و مرکز استان (یزد) توسعه یافته تر از دیگر شهرستانهای استان است و به لحاظ آماره TOPSIS شهرستان یزد توسعه آن برابر 973/0% و میزان TOPSIS شهرستان خاتم با میزان 017/0% به ترتیب بیشترین و کمترین و همچنین آماره HDI شهرستان یزد برابر 26/0% به عنوان توسعه یافته ترین و HDI شهرستان خاتم برابر 1 به عنوان فقیرترین شهرستان استان است. همچنین میزان HDI شهرستانهای طبس و مهریز به ترتیب برابر 56/0 و 59/0% بوده که نشان دهنده سطح میانه توسعه و فقر در میان دیگر شهرستانها است. بحث: براساس نتایج مدلهای مورد نظر توزیع (زیرساخت، امکانات، خدمات و غیره) در شهرستانهای استان بیانگر ناهماهنگی و ناتوانی جغرافیایی مناطق است. براین اساس میزان توسعه و توسعه نایافتگی تفاوت آشکاری را بین مناطق استان نشان می دهد. درنتیجه این تفاوتها تهیه و اجرای برنامه ها و طرحهای هدفمند برای توسعه یکپارچه و متوازن لازم است.

درک فرد از فرهنگ های جدید و هم چنین فرهنگ خود، نقش مهمی در موفقیت فرد در یادگیری زبان مقصد دارد. مسئله این است که مشخص نیست در کلاس های آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان، چگونه و به چه میزان به آموزش جنبه های فرهنگی برای گسترش توانش بینافرهنگی فارسی آموزان پرداخته می شود. هدف این پژوهش بررسی دیدگاه های فارسی آموزان غیرایرانی در مورد آموزش فرهنگ و توانش ارتباطی بینافرهنگی است. این پژوهش که یک مطالعه کمی است، به روش میدانی و با استفاده از پرسشنامه انجام گرفته است. شرکت کنندگان این پژوهش میدانی 104 فارسی آموز از کشورهای گوناگون هستند که به صورت تصادفی ساده انتخاب شده اند. داده های به دست آمده در این مقاله، به کمک یک پرسشنامه اعتبارسنجی شده به دست آمده است و با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس مورد واکاوی قرار گرفت. نتایج نشان می دهد فارسی آموزان بر این باورند که مدرسان سطح مهارت های زبانی آنان را در یادگیری زبان فارسی افزایش می دهند تا بتوانند زبان فارسی را برای اهداف علمی استفاده کنند، ولی میزان انگیزه بخشی مدرسان برای آموزش زبان فارسی چندان رضایت بخش نیست. فارسی آموزان، به دلیل زندگی در کشور ایران، تا حد زیادی با کشور، فرهنگ و مردم ایران و زبان فارسی آشنا هستند. اما آنان از مدت زمان اختصاص یافته به آموزش فرهنگ و پرداختن به توانش ارتباطی بینافرهنگی در کتاب های آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان رضایت چندانی ندارند. از یافته های این پژوهش چنین می توان نتیجه گرفت که مدرسان فارسی آموزان را برای یادگیری زبان فارسی تشویق نمی کنند و نیز اطلاعاتی را در مورد شرایط تاریخی، جغرافیایی و سیاسی فرهنگ ارائه نمی دهند. که کلاس های درسی زبان فارسی نیازمند صرف وقت بیشتری به اهداف بینافرهنگی است تا فارسی آموزان بهتر بتوانند به توانش بینافرهنگی دست یابند.

مقدمه: هدایت تحصیلی و نقش آن در ارتقا شاخصهای رفاه اجتماعی دانش آموزان و خانواده ها از مهم ترین دغدغه های نظام آموزشی و تصمیم سازان امر توسعه در هر کشور است. هدف از مطالعه حاضر شناسایی مؤلفه ها و شاخصهای مدل جدید هدایت تحصیلی دانش آموزان دوره متوسطه نظام آموزشی ایران با روش دلفی فازی بوده است. روش: پژوهش با توجه به ماهیت آن توصیفی و با توجه به هدف تعریف شده، از نوع کاربردی است و بر اساس شیوه انجام آن، پیمایش بوده است. جامعه آماری پژوهش را خبرگان، معلمان و مشاوران منتخب و متخصص درزمینه هدایت تحصیلی در مدارس متوسطه تشکیل دادند. ابزار گرداوری داده ها، مصاحبه و پرسشنامه بود و از تکنیک دلفی فازی استفاده شده است. نمونه آماری پژوهش 26 نفر بودند که با روش نمونه گیری غیراحتمالی و استراتژی گلوله برفی انتخاب شدند. یافته ها: از بین 18 مؤلفه شناسایی شده، 13 مؤلفه شامل آمایش منطقه (35/9)، رسانه- فضای مجازی (35/9)، آینده پژوهی بازارکار (82/10)، علاقه (36/9)، کنترل درونی دانش آموز (41/10)، مؤلفه های نگرشی (41/10)، صفات شخصیتی پایدار (09/9)، نظام ارزشی (44/10)، توان حرفه ای مشاور (44/10)، توان حرفه ای معلم (61/14)، قدرت آزمونهای استاندارد (90/11)، مدیریت و مهارت والدین (36/11) و توانمندی عوامل سازمانی (36/11) که میزان معناداری آنها بیشتر از حد آستانه (94/8) بود، به عنوان مؤلفه های اصلی در شکل گیری سه شاخصِ شخصیتی، اجتماعی، فنی و مهارتی مدل جدید هدایت تحصیلی دوره متوسطه انتخاب شدند. بحث: شناسایی مؤلفه ها و شاخصهای مدل جدید، بسترهای مناسبی را برای اجرای صحیح هدایت تحصیلی در راستای تأمین رفاه اجتماعی دانش آموزان متوسطه فراهم می کند که پیامدهای مثبتی همچون رضایت درونی در شغل و زندگی، اصلاح هرم شغلی جامعه، سلامت روان، یادگیری مادام العمر و درنهایت توسعه کشور را به همراه دارد.

مقدمه: شهر سالم شهری است که تمام شهروندانش را می بیند و نیازهای همه گروه ها و مردمش را برآورده می کند. امروزه، به معلولان به عنوان عضوی از جامعه که بخش عظیمی از نیروی فعال آن را نیز تشکیل می دهند و سالیانه بر جمعیت آن ها افزوده می شود، در برنامه های توسعه و کارشناسانه کم تر توجه می شود و شایسته است تحلیلی درخور، از چگونگی اوضاع و کمبودها و ویژگی های آن ها در استان های کشور صورت پذیرد. روش: این مقاله از نوع کاربردی و با هدف بررسی و مقایسه وضعیت معلولیت، کشف ارتباط معلولیت با وضعیت شاخص های بهداشتی درمانی در استان های کشور، رتبه بندی آن ها و مقایسه کمّی و کیفی آن میان گروه های سنی مختلف انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش را همه معلولان استان های کشور تشکیل می دهند. روش جمع آوری داده ها به صورت اسنادی است. تحلیل های این پژوهش شامل آزمون های توصیفی، تحلیل های مقایسه ای، آزمون رتبه بندی TOPSISو آزمون ناپارامتریک هم بستگی است. یافته ها: با توجه به نسبت جمعیت کل هر استان، استان خراسان جنوبی و گیلان بیش ترین درصد معلولیت و استان های تهران و قزوین و قم کم ترین درصد معلولیت را دارند و بیش ترین درصد معلولان کشور مبتلا به اختلال ذهنی و نقص پا و کم ترین درصد آن متعلق به قطع دست هستند. همچنین، بیش ترین درصد انواع معلولیت مانند نابینایی، ناشنوایی، اختلال ذهنی و... نیز برای همه استان ها محاسبه و رتبه بندی شده است. درنهایت، میان خدمات بهداشتی درمانی و شیوع معلولیت در کل استان های کشور هم بستگی به عمل آمد و یافته ها نشان داد میان شاخص های بهداشتی درمانی و شیوع معلولیت در استان های کشور رابطه معنی داری وجود ندارد. بحث: بررسی رابطه بین توسعه مراکز و شاخص های بهداشتی درمانی در استان های کشور با معلولیت، نشان می دهد تفاوت های منطقه ای شیوع معلولیت در استان های کشور ممکن نیست از توسعه یافتگی یا توسعه نیافتگی استان ها نشئت گرفته باشد و علل و تعدد پراکنش آن را باید در مسائلی فراتر از توسعه شاخص های مختلف توسعه یافتگی جست وجو کرد؛ لذا می توان گفت میان کاهش تعداد معلولیت و میزان توسعه یافتگی شاخص های بهداشتی درمانی رابطه معنی داری وجود ندارد. به عبارت دیگر، با افزایش مراکز بهداشتی و درمانی، تعداد معلولان استان ها کاهش پیدا نکرده است

در چند دهه اخیر، جامعه ایران شاهد شکل گیری و رشد گروه های معنویت گرا بوده است. با توجه به اختلاف عقیدتی و رفتاری آشکاری که اکثر این گروه ها با فرهنگ سنتی جامعه دارند، فراوان شدن آن ها مسائلی را برای جامعه رقم زده است. حفظ نظم اجتماعی در مواجهه با این واقعیت مبتنی بر شناخت علمی و بی طرفانه آن است. جهانی شدن و وجود شباهت بین معنویت ها و عرفان های نوظهور در ایران با تحولات دینی در دیگر نقاط جهان، پژوهشگران را ملزم می کند تا شناسایی تحولات دینی را از چشم اندازی جهانی پی گیری کنند. یک بُعدِ این شناسایی، شناخت روندهای کلان اجتماعی و عوامل تسهیل کننده ای است که بستر مناسب را برای ظهور این تحولات در جهان و ایران فراهم می کنند. مسأله این پژوهش، تبیینِ جامعه شناختی رشد گروه های نوپدید دینی از منظری جهانی و با هدف ارزیابی مواجهه رایج با آن است. در این پژوهش، با استفاده از تحلیل و استنتاج منطقی از پژوهش ها و یافته های پراکنده حوزه تخصصی جامعه شناسی دین، تبیین های مرتبط دسته بندی و تشریح می شوند. این تبیین ها در این جا به سیزده دسته تقسیم شده اند و در پایان و بر مبنای ماهیت تحولات و روندهای استنباط شده از تبیین ها، درباره مواجهه رایج و مواجهه مناسب با گروه های معنویت گرا اظهار نظر شده است. 

مقدمه در سه دهه گذشته، تحقیق درموردِ اثر متقابل معنویت و مذهب و متغیرهای روان شناختی، به طور چشمگیری افزایش یافته است. پژوهش حاضر با هدف پیش بینی سطح تحمل مادران کودکان آموزش پذیر با نارسایی هوشی تحولی، براساس نگرش های مذهبی آنان انجام شده است. روش: پژوهش حاضر از نوع هم بستگی است. بدین منظور، ۱۲۳ نفر از مادران کودکان با نارسایی هوشی تحولی مراجعه کننده به اداره بهزیستی شهرستان فیروزه، به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب و سپس پرسش نامه اندازه های مذهبی (محمدی، ۱۳۸۵) و پرسش نامه تحمل مراقبت کننده از بیمار (نوواک و گست ، ۱۹۸۹) را تکمیل نمودند. داده های به دست آمده بااستفاده از هم بستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیری تحلیل شدند. یافته ها یافته ها نشان داد بین نگرش های مذهبی و سطح تحمل، هم بستگی بالا (۷8/۰ r=) وجود دارد و باتوجه به ضریب تعیین می توان بیان کرد که حدود 60 درصد از تغییرات سطح تحمل مادران، باتوجه به نگرش های مذهبی قابلِ تبیین است؛ درواقع، متغیرهای پیش بین قادرند سطح تحمل مادران را به طور معنادار (۰۰۰۱/۰P<) تبیین کنند (۲۷۱/۳۴F=). بحث می توان با برگزاری کارگاه های آموزشی مرتبط با نگرش های مذهبی، ضمن افزایش سطح آگاهی مادران و ارتقای نگرش مذهبی، میزان تحمل آنان را ارتقا بخشید و از مشکلات آتی پیشگیری نمود.