محمدسعید تسلیمی

هدف: پژوهش حاضر با بررسی آیاتی از قرآن کریم که در آن ها کلیدواژه امرونهی یا مشتقات مرتبط با آن ها به کار رفته، درصدد شناسایی مسئولیت های سازمانی مدیران در امرونهی به کارکنان است. روش: در این پژوهش، از روش تحقیق موضوعی در قرآن کریم استفاده شد تا نقش امرونهی در فرهنگ سازمانی با تمرکز بر اهمیت نقش مدیران در پرتو آیات قرآن کریم تبیین شود؛ سپس به سایر منابع حدیثی، تفسیری، ترجمه ای و لغوی مراجعه شد. با استفاده از مفاهیم به دست آمده، محورهای موضوعی پژوهش تهیه و تدارک دیده شد و یافته های پژوهش ذیل آن ها قرار گرفت. یافته ها: مطابق با مبانی نظری و یافته های پژوهش، مدیران شایسته در سازمان، همواره با موقعیت سنجی و در نظر گرفتن شرایط و مؤلفه های مختلف به امرونهی می پردازند تا احتمال اجرای آن وجود داشته باشد. برخی از اهم این شرایط و مؤلفه ها عبارت اند از: قوانین و نظام نامه های سازمانی، روشن سازی قوانین و دستورها، بهسازی و خودسازی مدیران، نگاه به سازمان به مثابه خانواده، توجه به برنامه غذایی کارکنان، مدیریت بر مبنای ویژگی های فردی کارکنان، مشارکت سازمانی کارکنان، راهبری سازمان در پرتو توکل به خداوند و استقرار نظام تشویق و تنبیه. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داده است که حوزه های مسئولیتی مدیران در امرونهی به کارکنان در سازمان، صرفاً به صدور امرونهی، فرمان یا دستور خلاصه نمی شود، بلکه ملاحظاتی نیز پیش از امرونهی، حین امرونهی و پس از امرونهی به کارکنان وجود دارد که توجه به آن ها برعهده مدیران است و می تواند در اجرای امرونهی توسط کارکنان اثرگذار باشد.

امرونهی در سازمان ابزاری برای راهبری آن توسط مدیران و رهبران است که تعیین سازوکار آن، حساسیّت هایی به دنبال دارد. پژوهش حاضر با بررسی آیاتی از قرآن کریم که در آن ها کلیدواژه امرونهی یا مشتقّات مرتبط با آن ها به کار رفته است، درصدد استخراج پیش نیازهای نظام کارآمد و اثربخش امرونهی در سازمان است. در همین راستا، از روش پژوهش موضوعی در قرآن کریم استفاده شد تا نقش امرونهی در فرهنگ سازمانی در پرتو آیات قرآن کریم تبیین شود. سپس به سایر منابع حدیثی، تفسیری، ترجمه ای و لغوی مراجعه شد. با استفاده از مفاهیم به دست آمده، محورهای موضوعی پژوهش تهیه و تدارک دیده شد و یافتههای پژوهش ذیل آن ها قرار گرفت. نقش و جایگاه امرونهی در فرهنگ سازمانی در پرتو آیات قرآن کریم را می توان در سه دسته جمع بندی کرد: 1) مقدّمات امرونهی؛ 2) مقارنات امرونهی؛ 3) تعقیبات امرونهی که هریک دارای شرایط و ملزومات مربوط به خود برای پیاده سازی موفّق نظام امرونهی در سازمان است که در این پژوهش به بیان مقدّمات لازم جهت صدور امرونهی پرداخته شده است.

هدف از پژوهش حاضر بررسی ساختار پویای نظام حمایت در ساختار منابع انسانی پارک های علم و فناوری با استفاده از پویایی شناسی سیستم ها و مدل سازی گروهی است. تحقیق حاضر بر مبنای رویکرد پویایی های سیستمی و از روش مدل سازی گروهی انجام پذیرفته است. این پژوهش از نظر روش انجام، یک پژوهش آمیخته (کیفی و کمی) و از نظر هدف نیز، یک پژوهش کاربردی است. به منظور انجام پژوهش حاضر، با استفاده از نظر خبرگان در مصاحبه های عمیق مدل سازی گروهی، بازتعریف مسئله و همچنین تدوین فرضیه پویا و مدل های مختلف پویایی های سیستمی (شامل نمودار رفتار در طول زمان، تصویر غنی، نمودارهای علت و معلولی و جریان) طراحی گردید. برای این منظور طبق نظر وینز و گری از مشارکت گروه 8 نفره استفاده شد که اعضای آن به صورت هدف مند در دسترس انتخاب شدند که شامل دو مدیر از ستاد پارک، دو مدیر از شرکت های فناور، دو کارمند از شرکت های فناور و دو فارغ التحصیل دانشگاه بودند. یافته های این پژوهش در قالب گام های مدل سازی پویایی شناسی سیستم ها با استفاده از نرم افزار ونسیم تجزیه و تحلیل شدند. نتایج حاصل از مدل سازی سبب شناسایی سه راهکار میرا شدن حمایت های پارک در کنار توسعه خدمات پارک، ایجاد کانون ارزیابی و توسعه نیروی انسانی و توسعه نهادها و فرآیندهای آموزشی پارک های علم و فناوری گردید.

این مطالعه با به کارگیری روش فراترکیب کیفی، عناصر و مؤلفه های اصلی ادبیات مرزگستری را شناسایی و چهارچوب نظری را در این حوزه ارائه و شکاف های موجود در ادبیات و جهت گیری تحقیقات آتی را تبیین کرده است. به همین منظور و با استفاده از رویکرد پریسما، پس از شناسایی 5500 منبع اولیه و انتخاب 900 منبع مرتبط با حوزه مدیریت و کسب وکار، پس از دو مرحله غربالگری، 17 منبع مورد بررسی و تحلیل عمیق قرار گرفت. در این پژوهش مفهوم مرز، تعاریف مرزگستری، فعالیت های مرزگستری، سطوح و ساختار مرزگستری و مفهوم موارد مرزی تشریح شده اند. یافته های حاصل از این مطالعه نشان می دهد تحقیقات مرزگستری در حال گرایش به سمت حوزه های مدیریت نوآوری، مدیریت همکاری ها و مدیریت دانش است. همچنین شکاف های نظری در ارتباط با مکانیزم های مرزگستری و به ویژه انتقال پدیده مرزگستری در سطوح مختلف فردی، تیمی و شبکه در این پژوهش شناسایی شده و در انتها با ارائه مدل مفهومی، پیشنهادات و جهت های تحقیقات آتی در این زمینه ذکر شده است.

مناطق آزاد تجاری و صنعتی یکی از استراتژی های نسبتا موفق توسعه فناوری و رشد فعالیت های نوآورانه به منظور دستیابی به رشد اقتصادی سرزمین اصلی در بسیاری از کشورهای دنیا بوده است. بررسی های مختلف نشان می دهد که شکل گیری اکوسیستم نوآوری در این مناطق به دلیل داشتن نهادهایی از قبیل قوانین حمایتی، دسترسی راحت تر به شبکه بازیگران بین المللی، زیرساخت های مجهز، و فضای مناسب کسب و کار به راحتی قابل انجام است. تجربیات جهانی نیز موید این نکته است که بسیاری از دولت ها با شکل دهی اکوسیستم خلق ارزش ناشی از انجام فعالیت های نوآورانه در این مناطق، به توسعه فناوری و در نتیجه رشد اقتصادی در سرزمین اصلی کمک کرده اند. در ایران نیز علی رغم سابقه بیش از نیم قرن در حوزه تاسیس و مدیریت مناطق آزاد تجاری و صنعتی، اما متاسفانه نه تنها اکوسیستم نوآوری در این مناطق در شکل نگرفته بلکه ماموریت های ابتدایی این مناطق نیز مانند صادرات مجدد و جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی نیز مورد بی توجهی قرار گرفته است. مطالعات انجام شده در میان مناطق آزاد تجاری و صنعتی ایران و درس های آموخته شده از تجارب موفق جهانی در این زمینه، نشان دهنده این امر است که برای شکل گیری اکوسیستم نوآوری در مناطق آزاد تجاری و صنعتی در راستای انجام فعالیت های نوآورانه، توسعه فناوری، رشد اقتصادی و در نتیجه اثرگذاری بر اقتصاد سرزمین اصلی، نیاز به ایجاد نهادهای جدید و یا اصلاح و حذف نهادهای فعلی می باشد. این پژوهش به دنبال ارائه الگوی نهادی شکل گیری اکوسیستم نوآوری در مناطق آزاد تجاری و صنعتی ایران می باشد.

پارک های علم و فناوری نقش مهمی در شبکه اقتصاد دانش بنیان از طریق مدیریت منابع انسانی و در تعامل با نهادهای مختلف منطقه ایی بازی می کنند. لذا تحلیل و طراحی مدل مدیریت منابع انسانی در پارک های علم و فناوری هم از حیث اهمیت و هم ماهیت تعاملی آن ضروری است. به ویژه اینکه بررسی مدل های موجود در ادبیات مدیریت منابع انسانی در پارک های علم و فناوری نشان می دهد که این مدل ها عمدتاً در سطح یکی از نهادهای مؤثر در شبکه ارزش پارک های علم و فناوری به این موضوع پرداخته اند. پژوهش حاضر با توجه به ویژگی کل گرایی و تمرکز رویکرد پویایی های سیستمی بر تعامل بین اجزای سیستم به عنوان روش تحقیق، درصدد تبیین مدل تعاملی مذکور برآمده است. این مدل از طریق برگزاری 15 جلسه مدل سازی گروهی با ذینفعان مسئله به طراحی، آزمودن و درنهایت شناسایی و شبیه سازی راهکارهای مختلف ارائه شده است. نتایج حاصل از شبیه سازی نشان داد که تمرکز بر ایجاد انگیزه و ارتقاء کیفیت نیروی انسانی ستادی به شکل توأمان، میرایی حمایت های پارک از شرکت های فناوری مستقر و توسعه ارتباطات به ویژه از جهت توسعه جریان انتقال فناوری، ایجاد بازار، تبادل فکری و انسانی بیشترین نقش را در بهره وری الگوی مورد نظر دارد.

هدف: خط مشی های کشور در امور نخبگان با هدف به کارگیری نخبگان در راستای حل مسائل کشور تدوین و به اجرا گذارده شده اند. قلمرو نظری متناسب با این خط مشی ها، مطالعات استعدادپژوهی است که در آنها ماهیت استعدادها و چگونگی بهره برداری از استعدادها بررسی می شوند. آگاهی از اینکه خط مشی های نخبگانی کشور با کدام رویکردهای استعدادپژوهی قرابت و تناسب بیشتری دارند، هدف اصلی این پژوهش بوده است. روش: در این پژوهش از راهبرد تحلیل محتوای کیفی با رویکرد قیاسی در چارچوب پژوهشی اسنادی استفاده شده است. همچنین، تدوین چارچوب کدگذاری مناسب برای اجرای تحلیل محتوای کیفی با روش فراترکیب انجام شده است. یافته ها: فراترکیب انجام شده، هفت رویکرد به استعدادپژوهی را نشان می دهد: «کلی فلسفی»، «تک عامله»، «چندعامله»، «شخص نگر»، «شاخص نگر»، «عام گرا» و «دامنه مبنا». با استفاده از چارچوب هفت مقوله ای فوق، تحلیل محتوای قیاسی و مطالعات پشتیبان خط مشی ها انجام شد و غلبه رویکردهای «عام گرا» و «شخص نگر» در آنها شناسایی شد. نتیجه گیری: یافته های این پژوهش بر غلبه «عام گرایی» و «شخص نگری» در خط مشی های نخبگانی کشور دلالت دارند. عام گرایی با تاریخ سیاسی و فرهنگ عمومی کشور سازگار است و در آن، فردِ مستعد در قلمرو می تواند به منزله فردی مستعد در همه قلمروهای دیگر تصور شود. هرچند، تبیین غلبه شخص نگری با نوعی پیچیدگی همراه است؛ زیرا برنامه های گوناگون شناسایی، پرورش، حمایت و نگهداری از استعدادهای برتر در کشور از رویکردهای به هنجارسازی، استانداردسازی و عینیت گرایی متأثرند. ملاک های عینی ای برای شناسایی استعدادهای برتر تعریف شده اند. این تعارض بین محتوای خط مشی ها و واقعیت جاری، مانند تعارض بین آرمان ها و چشم اندازها و وضع موجود است؛ تعارض بین «آنچه می خواهیم» و «آنچه هستیم»! افزون بر این، تعارض های درون متنی دیگری نیز در این خط مشی ها وجود دارند که برآمده از جمع بین رویکردهای متضاد در آنها هستند. این تعارض ها به دلیل نبود نظریه مبنای منسجم در تدوین خط مشی های نخبگانی پدید آمده اند.

یکی از مواردی که امروزه در بازار کار خود را به روشنی نشان می دهد، اهمیت روزافزون مهارت های موردنیاز برای فعالیت در این بازار است. در سال های گذشته همیشه مشاهده می شد که افزایش سطح تحصیلات باعث کاهش نرخ بیکاری می شود و افراد دارای تحصیلات بالاتر، درآمد بیشتری در طول دوران زندگی خود داشته اند. اما این موضوع در طول زمان تغییر کرده است و آمارهای موجود نشان می دهند که نرخ بیکاری دانش آموختگان دانشگاهی از نرخ بیکاری عمومی در جامعه بالاتر رفته است. این موضوع باعث شد تا مبحث مهارت های موردنیاز برای فعالیت در بازار کار موردتوجه قرار گیرد. در این پژوهش، ابتدا با استفاده از مرور ادبیات در حوزه اشتغال پذیری، مدل اولیه پژوهش استخراج شد. این مدل بر پایه سه گروه مهارتِ سخت، نرم و شناختی ایجاد شد. سپس بر اساس آن با مسئولان جذب و استخدام و کارآفرینان برخی از شرکت های فعال در بازار مصاحبه انجام شد و مشاهده شد که پس از انجام 15 مصاحبه، اطلاعات و دیدگاه های به دست آمده از نخبگان به سطح اشباع رسیده است. پس ازآن پرسش نامه روش دلفی استخراج شد و با مراجعه مجدد به این شرکت ها، دیدگاه های نخبگان برای بار دوم به دست آمد. این فرآیند چهار بار انجام شد تا این که بر روی مهارت های موردنیاز برای فعالیت دانش آموختگان دانشگاهی در بازار کار اجماع حاصل شد. 17 مهارت اصلی که از دید فعالان بازار به عنوان مهارت های اصلی موردنیاز دانش آموختگان برای ورود و فعالیت در بازار کار بودند، استخراج شدند. تحلیل ها و محاسبات در این پژوهش با استفاده از تکنیک فازی انجام شده است. بر اساس یافته های پژوهش پیشنهاد می شود در برنامه های درسی  آموزش عالی  به مهارت های موردنیاز برای دانش آموختگان دانشگاه ها توجه شود و این مهارت ها در چارچوب بازنگری برنامه های درسی وزارت علوم  لحاظ شود. همچنین دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی  دوره های مهارتی را بر مبنای مهارت های اشتغال پذیری از طریق دوره های کارآموزی برای دانشجویان ارائه دهند.

روش شناسی در هر علم باری عظیم را بر دوش می کشد و هویتی از علم مورد نظر در گروِ اتقان روش های پژوهش آن علم و روش شناسی مرتبط با آن خواهد بود. مدت هاست که علم حقوق در نگاهی کتاب خانه ای و تک بعدی نسبت به روش پژوهش و روش شناسی متناسب با آن به سر می برد. درحالی که در رشته های دیگر علوم انسانی، مانند مدیریت، پیشرفت هایی در حوزة روش تحقیق و پیوند آن با نیازهای جدید صورت پذیرفته است که می تواند راه گشای بسیاری از مسائلِ علم حقوق نیز باشد. به علت کمبود روش های تحقیق متقن و مستحکم در علم حقوق، دیر زمانی است که فضای رکود بر این رشته حاکم شده است؛ به طوری که نهایت آن چه در این علم به هم اندیشی می کشد، سخن از قانون یا مبانی آن است که با تکیه بر بررسی اسناد و مطالعات کتاب خانه ای انجام می گیرد. برخلاف این رویة ناقص در علم حقوق، در علم مدیریت حرکت ها و پیشرفت های خوبی صورت گرفته است و گام های روبه جلو محسوس بوده است. این مقاله، با نقد کتاب روش تحقیق در علم حقوق ، گامی درجهت نزدیک کردن این دو رشته (مدیریت و حقوق) به یک دیگر برداشته است و راه بردهایی برای استقراض روش های تحقیق جدید برای علم حقوق از علم مدیریت پیش نهاد کرده است.

هدف: هدف این پژوهش شناسایی ابعاد و مؤلفه های مؤثر بر توان دانشگاه ها در توسعه دیپلماسی علم و فناوری ج.ا.ایران، مبتنی بر نظر اساتید، خبرگان و متخصصان حوزه دیپلماسی علم و فناوری در دانشگاه های کشور است. روش: در این پژوهش با روش دلالت پژوهشی ابتدا منابع مرتبط مورد بررسی و پایش قرار گرفتند و از آنها 33 مؤلفه استخراج شد که منجر به احصای درخت اولیه دانش گردید و سپس توسط پرسشنامه دورهای دلفی فازی در دو دور تکمیل شد. در دورهای دلفی مواردی نیز علاوه بر موارد احصائی افزوده گردید، در گام بعد با دورهای دوگانه دلفی فازی درخت مذکور اصلاح، تکمیل و تایید گردید. یافته ها: با طی مراحل پژوهشی دلالت پژوهی و دلفی فازی مولفه های اساسی موثر بر ارتقای توان دانشگاه ها برای اثرگذاری بیشینه در توسعه دیپلماسی علم و فناوری کشور احصا شد و سپس در چارچوب ابعاد فرایند مدیریت استراتژیک بارنی جانمایی گردید

اجرای داده حکومتی باز در هر کشور نیازمند شناخت کافی از اکوسیستم داده حکومتی باز است. اکوسیستم داده حکومتی باز شامل بازیگران و ذینفعان مرتبط با داده از تولید داده تا انتشار داده هستند. تبدیل داده ی منتشر شده توسط حکومت به یک ارزش و اثر اجتماعی خود به خود صورت نمی پذیرد و به بستری از بازیگران با کارکردهای مختلف نیاز دارد که با فعال و مرتبط کردن آنها با یکدیگر می توان شاهد استفاده از داده بود، که به مجموع این بازیگران، ذی نفعان و کارکردهای آنها، اکوسیستم داده حکومتی باز گفته می شود. بدین ترتیب از آنجایی که توسعه برنامه ها و سیاست های حوزه داده باز (بطور ویژه داده حکومتی باز) بدون توجه به اکوسیستم آن امکان پذیر نیست، شایسته است شناختی جامع از این اکوسیستم حاصل شود. پژوهش حاضر با هدف فهم اکوسیستم داده حکومتی باز و تحلیل مدل های منتخب اکوسیستم داده حکومتی باز شکل گرفته است. پژوهش حاضر یک پژوهش اکتشافی است که درصدد است با تحلیل محتوای مدل های بین المللی اکوسیستم داده حکومتی باز، عناصر و مولفه های اکوسیستم داده حکومتی باز را شناسایی و قوت آنها را ارزیابی کند. سوال اصلی این پژوهش عبارت است از اینکه آیا مدل های موجود در زمینه اکوسیستم داده حکومتی باز از جامعیت مناسب برای سیاست گذاری برخوردار هستند یا خیر. به منظور پاسخ، مدل های اکوسیستم داده حکومتی باز شناسایی و محتوای آن با روش تحلیل محتوا استخراج گردیده و سپس به مقایسه و ارزشیابی آنها پرداخته شد. لذا واحد مطالعه در این پژوهش، مدل های اکوسیستم داده حکومتی باز است و روش نمونه گیری، نمونه گیری هدفمند است. در مرحله اول با جستجو و بررسی مدل های اکوسیستم داده حکومتی باز، 36 مدل شناسایی شد. در نهایت پژوهشگران با مطالعه این مدل ها و شناسایی مشابه ها و تجمیع برخی مدل ها، و بر اساس نمونه گیری هدفمند، 12 مدل اکوسیستم داده حکومتی باز منتخب را مدنظر قرار دادند و با بررسی آن ها، داده ها و اطلاعات لازم از این مدل ها را استخراج کردند. دلیل انتخاب این 12 مدل نیز جامعیت، تأثیرگذاری، و ظرفیت آنها به نسبت کاربردهای متنوع مورد نظر از آن ها بوده است. با بررسی مدل های موجود، مشخص شد، هنوز مدل جامع و مناسبی از اکوسیستم داده حکومتی باز که بتواند مبنای توسعه سیاستِ داده حکومتی باز قرار بگیرد وجود نداشته و بایستی مدل اکوسیستم کامل تری طراحی شود

هدف این پژوهش ارائه مدل پارادایمی و نظام مند توسعه دیپلماسی علمی کشور مبتنی بر قابلیت های دانشگاه امام صادق (ع) و نیز اولویت بندی راهبردهای ناظر بر آن است. این پژوهش مبتنی بر استراتژی پژوهشی داده بنیاد و براساس رویکرد نظام مند استراوس و کوربین به دنبال استخراج مدل پارادایمی توسعه دیپلماسی علمی بوده و با استفاده از روش IPA اقدام به اولویت بندی راهبردهای آن کرده است. برای این منظور نخست 18 تن از استادان، خبرگان و متخصصان حوزه دیپلماسی علمی در دانشگاه امام صادق (ع) شناسایی و مورد مصاحبه قرار گرفتند و در مرحله بعد با فرآوری داده ها و مفاهیم، مقوله های سطح های 1 و 2 مدل پارادایمی استخراج شد. در گام پسین پژوهش راهبردهای به دست آمده با استفاده از نظرات 15 تن از افراد اولویت بندی شد. براساس مراحل طی شده مشخص شد که حرکت به سمت توسعه دیپلماسی علمی در دانشگاه امام صادق (ع) با توجه به قابلیت های پویای آن شرایط و عوامل ویژه ای دارد و خواهان ظرافت های خاصی را در طراحی ها است. ارتقا قابلیت های دانشگاه، تقویت جایگاه بین المللی ج.ا ایران، مقابله با کژکارکردهای دیپلماسی علمی در دانشگاه های علوم انسانی و تحقق مأموریت ج.ا.ایران نسبت به مستضعفین جهان اسلام از جمله پیامدها و نتایج پیاده سازی چارچوب توسعه دیپلماسی علمی در دانشگاه های علوم انسانی است، همچنین راهبرد «بین المللی سازی دانشگاه» بیشترین اولویت را میان راهبردهای ارائه شده دارد.

از دهه 90 میلادی فعالیت های پراکنده ای برای تولید داخلی زیست داروها آغاز و اکنون حدود 20 داروی نوترکیب در کشور تولید می شود. ظهور چندین شرکت فعال در این حوزه و تولید برخی داروهای خاص فناورانه - که ایران دومین تولیدکننده آنها در دنیا است – نشان دهنده پیشرفت شگرف ایران در تولید داروهای زیستفناورانه و شکل گیری یک صنعت کاملاً مستقل طی کمتر از دو دهه است. در این مقاله ظهور صنعت زیست داروی ایران به عنوان یک مطالعه موردی خاص در نظر گرفته و در یک تحقیق کیفی اکتشافی مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور داده ها از طریق مصاحبه های اکتشافی و نیمه ساختاریافته گردآوری و با استفاده از تحلیل تم و کدگذاری، تحلیل شدند. بررسی ها نشان می دهد که شکل گیری اجتماعات منسجم میان برخی افراد در سطوح میانی دولت و دانشگاه منجر به ایجاد کارآفرینی نهادی جمعی بین دولت و دانشگاهیان شده و همین نیز نقطه آغاز ظهور صنعت زیست داروها در ایران است. علاوه بر این نشان داده شده که نهادهای واسطه ای سه نقش مهم در ظهور این صنعت در ایران ایفاء کرده اند: ایجاد درهم تنیدگی دولت-دانشگاهیان، ایجاد اجتماع منسجم میان کارآفرینان نهادی و همچنین تسهیل تأمین مالی و برقراری ارتباطات بین المللی.

برقراری ارتباط علمی در محیط بین المللی اگرچه امری لازم و باعث پیشرفت ملت هاست، در عین حال حاوی پیامدها و اثرات تدریجی و گاه دفعی سیاسی است. جمهوری اسلامی ایران به واسطه مقاصد عالیه و تلاش برای تأسیس یک نظام فکری جهانی همواره بیش از سایر ملل در معرض چنین مخاطراتی است. بنابراین جهت توسعه دیپلماسی علم و فنّاوری (دعف) مدلی برای بیشینه کردن منافع و کمینه کردن مضرات ضروری است. هدف این پژوهش ارائه مدل پارادایمی و نظام مند بدین منظور است. لذا بر مبنای استراتژی پژوهشی داده بنیاد و به شیوه اشباع نظری با 21 نفر مصاحبه شد و با فرآوری داده ها، مدل پارادایمی استخراج گردید. مشخص شد که «خدمات متقابل ساحت علم و ساحت سیاست» مقوله محوری چارچوب توسعه دیپلماسی علم و فنّاوری بوده که با سیاست گذاری و ترتیبات اجرایی مناسب و آگاهی نسبت به شروط و زمینه های مقتضی توان کشور را برای حرکت در راستای صدور انقلاب و دفع تهدید های دشمنان افزون می سازد.

حوزه دیپلماسی علم و فنّاوری(دعف) دارای قلمرو مفهومی نوپایی دارد و با وجود قوّت قلمرو کاربردی، فاقد ادبیات نظری درخور در متون علمی و دانشگاهی است. دانشگاههای علوم انسانی به دلیل تعامل بیشتر با مسائل سیاسی، همواره مدّ نظر دستگاههای سیاست خارجه کشورها بوده اند و قبل از ورود دانشگاههای فنی و مهندسی و علوم پزشکی، زمینه ساز تعاملات بین المللی تلقی شده اند. هدف: هدف از انجام پژوهش پیشِ رو، علاوه بر شناسایی عوامل مؤثر بر دعف، ارائه چارچوب توسعه آن از طریق ظرفیتهای دانشگاههای علوم انسانی ج.ا.ایران بود. روش: در این مقاله، نخست به شناسایی درخت دانش عوامل مؤثر بر تأثیرگذاری دانشگاههای علوم انسانی کشور بر توسعه دعف پرداخته شده، سپس با استفاده از رویکرد مدلسازی تفسیری- ساختاری به سطح بندی عوامل و در نهایت، با استفاده از نرم افزار دیمتل به اندازه گیری شدت روابط بین عوامل در سطوح مختلف اقدام شده است. یافته ها: پنج سطح کلی زمینه ها، موانع، علل و لوازم، راهبردها و پیامدها و شدت روابط بین آنها و متغیّرهای درونی آنها ارائه شده است.

یکی از مشکلات عمدة مدیریت بحران زلزله در ایران، کمبود آموزش و اطلاع رسانی عمومی مناسب است. گرچه معمولاً بعد از وقوع هر زلزله، مسئولان و رسانه ها بحث های مختلفی در رابطه با زلزله و لزوم آمادگی در مقابل آن مطرح می کنند، اما به طور کلی جامعه اطلاعات کافی در این باره ندارد و ضعف بزرگی در میزان آگاهی های عمومی وجود دارد. با توجه به احتمال بالای پیشامد زلزله در کلان شهر تهران تصمیم گیری دربارة چگونگی آگاهی بخشیدن به عموم شهروندان جهت مدیریت شرایط بحران ضروری است. این پژوهش با هدف شناسایی و اولویت بندی اجزاء آگاهی بخشی و اطلاع رسانی دربارة زلزله تهران به روش دلفی انجام شده است. مخاطبان و مسیرهای اطلاع رسانی به منظور آگاهی بخشی، شناسایی و اولویت بندی شده اند. اجماع ۴۳ نفر از خبرگان حوزه های مرتبط نشان داد که شش گروه دانش آموزان، زنان خانه دار، دانشجویان، افراد شاغل، کودکان و سالمندان به ترتیب مهم ترین مخاطبان هدف برای اطلاع رسانی هستند. برای هر یک از این گروه های شش گانه ۱۰ مسیر اطلاع رسانی برای انتقال پیام شناسایی شده است. در نهایت فهرست اولویت بندی شده از مخاطبان و مسیرها به دست آمد که می تواند در جهت آماده سازی شهروندان برای مقابله با بحران مورد توجه سیاست گذاران و مجریان نهادهای مرتبط قرار گیرد.

هدف این پژوهش، ارائه الگوی پارادایمی و نظام مند توسعه دیپلماسی علمی کشور، مبتنی بر مصاحبه های خبرگان و مسئولان دخیل در حوزه علمی و فناوری و دیپلماسی است. این پژوهش مبتنی بر راهبرد پژوهشی داده بنیاد و بر اساس رویکرد مختار به دنبال استخراج الگوی پارادایمی توسعه دیپلماسی علمی است. بدین منظور ابتدا 17 نفر از استادان، خبرگان و متخصصان حوزه دیپلماسی علمی شناسایی شده و مورد مصاحبه قرار گرفتند و در مرحله بعد با فرآوری داده ها و مفاهیم، مقوله های سطح 1، سطح 2، سطح 3 و الگوی پارادایمی استخراج شد. با طی مراحل پژوهشی داده بنیاد، هر کدام از مقوله های شناسایی شده با توجه به سنخیت موضوعی، ذیل مقوله های پارادایمیِ علل غایی، علل ضروری، علل فاعلی، شروط، موانع، ظرفیت ها، معدّات و بروندادها دسته بندی شدند. با توجه به محرکات انگیزاننده ناشی از علل غایی و اضطرار به وجودآمده از علل ضروری، توسعه دیپلماسی علمی کشور به عنوان یک امر مهم از منظر خبرگان و مسئولان نظام جمهوری اسلامی ایران تلقی می شود و باید با در نظرگرفتن شروط، موانع و ظرفیت ها به ترسیم معداتی برای نیل به این مهم پرداخت. در پایان به بروندادها به عنوان نتایج عملی و عینی توسعه دیپلماسی علمی اشاره شده است.

هدف:هدف از انجام این پژوهش، ارائۀ مدل پارادایمی و نظام مند توسعۀ دیپلماسی علمی کشور، مبتنی بر مصاحبه های اساتید، خبرگان و متخصصان حوزۀ دیپلماسی علمی در دانشگاههای علوم انسانی بود. روش:این پژوهش مبتنی بر راهبرد پژوهشی داده بنیاد و بر اساس رویکرد نظام مند استراوس و کوربین به دنبال استخراج مدل پارادایمی توسعۀ دیپلماسی علمی است. بدین منظور ابتدا 18 نفر از اساتید، خبرگان و متخصصان حوزۀ دیپلماسی علمی در دانشگاه امام صادق(ع) شناسایی و با آنان مصاحبه شد و در مرحلۀ بعد، با فرآوری داده ها و مفاهیم، مقوله های سطح 1 و سطح 2 مدل پارادایمی استخراج شد. یافته ها:با طی مراحل پژوهشی داده بنیاد، هرکدام از مقوله های سطوح 1و2 شناسایی شده، با توجه به سنخیت موضوعی ذیل مقوله های پارادایمیِ شرایط علّی، شرایط زمینه ای، شرایط واسطه ای، راهبردها و مقوله محوری دسته بندی شدند. نتیجه گیری:حرکت به سمت توسعۀ دیپلماسی علمی، در دانشگاه امام صادق(ع) با توجه به قابلیتهای پویای آن، شرایط و عوامل ویژه ای دارد و ظرافتهای خاصی را در طراحی ها می طلبد. ارتقای قابلیتهای دانشگاه، تقویت جایگاه بین المللی ج.ا.ایران، مقابله با کژکارکردهای دیپلماسی علمی در دانشگاههای علوم انسانی و تحقق مأموریت ج.ا.ایران نسبت به مستضعفین جهان اسلام، از جمله پیامدها و نتایج پیاده سازی چارچوب توسعۀ دیپلماسی علمی در دانشگاههای علوم انسانی است.

هدف: معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به عنوان نهاد واسطه ای کلان، نقش اساسی و تعیین کننده ای در نظام ملی نوآوری کشور دارد. کارآمدکردن این نهاد، تلاش مهمی برای تقویت نظام ملی نوآوری کشور است. هدف اصلی این پژوهش، استخراج مدل پارادایمی (فرایندی) حاکم بر معاون علمی و فناوری به منظور ایفای نقش واسطه گری این معاونت در نظام ملی نوآوری است. روش پژوهش: این، یک پژوهش کیفی است. از میان انواع راهبردهای پژوهش های کیفی، نظریه داده بنیاد انتخاب شده است. استفاده از روش داده بنیاد نیز با تمرکز بر رهیافت استراوس و کوربین انجام شده است. بدین منظور ابتدا مصاحبه های انجام شده از مسئولان و متصدیان مناصب حساس این سازمان در دولت دهم مطالعه شد و بر اساس تجربیات و آرای آنها، مقوله های مدل پارادایمی حاکم بر این نهاد واسطه ای احصا شدند. یافته ها: با طی مراحل پژوهشی داده بنیاد، بیش از 500 کد باز که مربوط به پرسش و هدف تحقیق بود، شناسایی شد. پس از آن، کدگذاری انتخابی انجام شد و 31 کد محوری استخراج شد که در ذیل مقوله های مدل پارادایمی ازجمله مقوله محوری، شرایط علی، زمینه ای، مداخله گر و راهبردها و درنهایت پیامدها قرار گرفت. نتیجه گیری: بر اساس مدل پارادایمی، مقوله محوری این مدل، واسطه گری علم و فناوری است که نیازمند شرایط علی همچون علل یکپارچه سازی، مدیریتی و ... است. شرایط زمینه ای همچون زمینه های سیاسی و قانونی، ساختاری، خط مشی و اجرایی و عملیاتی نیز در این مدل نقش اساسی دارند. ظرفیت سازی، شبکه سازی و آینده پژوهی و آینده نگاری نیز ازجمله راهبردهای شناسایی شده برای ایفای نقش این نهاد کلان واسطه ای تشخیص داده شدند. برای تحقق این راهبردها، بهینه هایی برای تضمین ایفای نقش، کارایی مدیریتی و شفافیت احصا شدند که منجر به تحقق پیامدهایی از قبیل تکمیل زنجیره علم تا ثروت، خودکفایی و اقتدار ملی می شود

هدف این پژوهش شناسایی و اولویت بندی ابعاد و مؤلفه های فرهنگی- اجتماعی مؤثر بر مدیریت اداری جهادی در دانشگاه ها بوده است که با توجه به نیاز کشور به مدیران دارای این روحیه برای پیشبرد ملی و بین المللی اهداف و مقاصد والای نظام جمهوری اسلامی، دارای اهمیت بسیاری است. در این پژوهش بعد از تشکیل پنل خبرگان براساس روش گروه کانونی به تقلیل اولیه و متناسب سازی فهرست ابعاد و مؤلفه های فرهنگی- اجتماعی ارائه شده توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی اقدام شد. درخت تصمیم منتج از مرحله گروه کانونی، پس از تأیید کلی خبرگان مبنای طراحی پرسش نامه قرار گرفت. پرسش نامه طی طیف لیکرت 5 تایی در اختیار مدیران اداری دانشگاهی مشهور به فعالیت های جهادی قرار گرفت که 14 پرسش نامه صحیح و قابل اتکا عودت یافت و مبنای تحلیل پژوهشگران قرار گرفت. تحلیل ابعاد فرهنگی- اجتماعی با تکیه بر روش TOPSIS انجام شد. براساس نتایج به دست آمده نظم اجتماعی، اخلاق و وحدت و انسجام مهم ترین ابعاد، و شجاعت، فداکاری، توجه به خودسازی، مسئولیت پذیری، فرهنگ جهادی و بسیجی، روحیه جهادگری و مبارزه از مهم ترین مؤلفه های فرهنگی- اجتماعی مؤثر بر تحقق مدیریت جهادی در دانشگاه ها محسوب می شوند.