تدوین بسته آموزشی تربیت شهروندی در حوزه روابط اجتماعی ویژه دانش آموزان دوره ابتدایی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
تربیت شهروندی که برگرفته از ارزش ها و ایدئولوژی جامعه باشد از ارکان مهم هویت ملی است که پرداختن به آن با توجه به نقشی که درشکل گیری احساس تعلق افراد دارد، حائز اهمیت است و این امر به ویژه در سال های اولیه زندگی افراد که مبنای شکل گیری شخصیت آن هاست، بیشتر قابل تأمل است. در این راستا، آموزش وپرورش به عنوان نظام اصلی تعلیم و تربیت در جامعه، نقش مهمی در تربیت دانش آموزان دارد و نیاز است که در برنامه درسی خود، به بررسی چگونگی تربیت شهروندی دانش آموزان بپردازد؛ ازاین رو، هدف پژوهش حاضر تدوین بسته آموزشی تربیت شهروندی (شناسایی اهداف، مؤلفه ها و روش های آموزش) در حوزه ی ارتباطات اجتماعی به دانش آموزان دوره ابتدایی بود. پژوهش با رویکرد کیفی از نوع تحلیل محتوا به شیوه شبکه مضامین انجام گرفت. مشارکت کنندگان پژوهش معلمان مقطع ابتدایی دوره دوم بودند که با استفاده از رویکرد هدفمند، به روش صاحب نظران کلیدی و استفاده از روش معیار اشباع نظری انتخاب شدند (16 نفر). برای گردآوری داده های موردنیاز از روش مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته استفاده گردید. در پاسخگویی به سؤال اول پژوهش مبنی بر چیستی اهداف تربیت شهروندی در ارتباطات اجتماعی، یافته های حاصل از سه مضمون فراگیر با عناوین مهارت های حیطه ی سر، قلب و سلامت و هفت مؤلفه سازمان دهنده (خودآگاهی، مهارت ارتباطی، همدلی، مهارت های بین فردی و...) و 41 مضمون پایه (هویت فردی، هویت جمعی، تعهد و...) خلاصه گردید. نتایج پرسش دوم درخصوص شناسایی مؤلفه های بسته تربیت شهروندی در حوزه ارتباطات اجتماعی سه مضمون فراگیر شامل دانش، مهارت و نگرش و چهار مضمون سازمان دهنده (شناختی، عاطفی، نگرشی- انگیزشی و مهارتی)، پانزده مضمون پایه (تشویق، تنبیه، وطن دوستی، خداشناسی و...) خلاصه گردید. نتایج پرسش سوم درخصوص روش های آموزش تربیت شهروندی شامل دو مضمون فراگیر ازجمله آموزش فعال و آموزش غیرفعال و پنج مضمون سازمان دهنده (تعاملی، مسئله محور، مستقیم، غیرمستقیم، انفرادی) و 25 مضمون پایه (بازی، سخنرانی، نمایش و...) بود. درنهایت، یافته های پژوهش حاضر توجه به اهداف مشخص فردی و اجتماعی، توجه به دانش، مهارت و نگرش و به کارگیری و روش های آموزش فعال و غیرفعال را در تربیت شهروندی تأیید کرد.Preparation of the Instructional Package for Citizenship Training in Social Communications for Elementary School Students
Citizenship education is derived from society's values and ideology and is a part of the national identity that causes a sense of belonging, especially in the early years of life. Education as an important institution in society should deal with the issue of citizenship education of students. Therefore, the aim of the current research was to develop an instructional package for citizenship education (identification of goals, components, methods of education) in social communications for elementary school students. The research was conducted with a qualitative approach to content analysis in the form of a themed network. The participants of the research were second-year elementary school teachers who were selected for a purposeful sampling method, purposive sampling using the method of key experts and using the theoretical saturation criterion (16 people). In-depth and semi-structured interviews were used to collect the required data. In answering the first question of the research, what are the goals of citizenship education in social communication, the findings of three overarching themes with the titles of head, heart and health skills and seven organizing components (self-awareness, communication skills, empathy, interpersonal skills, etc.) and 41 basic themes (individual identity, collective identity, commitment, etc.) were summarized. The results of the second question regarding the identification of the components of citizenship education in the field of social communication include three overarching themes including knowledge, skill and attitude and four organizing themes (cognitive, emotional, attitudinal-motivational and skillful), fifteen basic themes (encouragement, punishment, patriotism, godliness, etc.) was summarized. The results of the third question regarding the teaching methods of citizenship education included two inclusive themes, including active education and passive education, five organizing themes (interactive, problem-oriented, direct, indirect, individual) and 25 basic themes (game, speech, show, etc.). Finally, the findings of the current research confirmed the importance of paying attention to specific individual and social goals, paying attention to knowledge, skills and attitudes, and applying active and passive education methods in citizenship education