سنجش هویت جمعی ایرانیان؛ با تأکید بر مؤلفه دین داری (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

هویت ملی از موضوعات محوری است و راه های ایجاد وفاق و همدلی، انسجام و همبستگی اجتماعی و استمرار در فرایندهای تعلق و هویت یابی از مهم ترین دغدغه های سیاست گذاری به شمار می رود. شناسایی مبانی هویت بخش و همبستگی ساز، روش های ایجاد احساس تعلق، تعهد و وفاداری به جامعه، چگونگی استمرار و رفع موانع تحقق و تداوم آن ضرورتی انکارناپذیر است. مؤسسه مطالعات ملی، با سابقه چندین دهه فعالیت و حضور مستمر علمی در مسائل و مباحث مربوط به هویت و هویت ملی، بر آن شد تا برای کمک به برنامه ریزان و تصمیم سازان کشور در حوزه سیاست گذاری تنوع فرهنگی، پیمایشی را در سطح ملی انجام دهد. بر این اساس، پژوهشی با عنوان «سنجش هویت جمعی ایرانیان» با حجم نمونه 15034 نفر از افراد 18 الی 65 ساله در سطح کشور (31 استان) در دی و بهمن 1393 انجام گرفت. یکی از متغیرهای این سنجش «دین داری»، در چهار بعد شناختی، اعتقادی، عاطفی و مناسکی بود. در مقاله حاضر به توصیف نتایج سنجش این بعد از هویت جمعی ایرانیان پرداخته شده است. سؤال های تحقیق عبارت اند از: کم و کیف متغیر دین داری نزد شهروندان ایرانی چگونه است؟ و کدام یک از ابعاد متغیر دین داری نزد شهروندان ایرانی رجحان و برجستگی بیشتری دارد؟ نتایج تحقیق نشان می دهد که گرایش دینی و دین داری در جامعه ایران بالا است و در میان چهار بعد دین داری به ترتیب؛ بعد شناختی، بعد اعتقادی، بعد عاطفی و بعد مناسکی دارای اولویت و اهمیت است.