سال هاست در ذهن برخی از ایرانیان به خصوص ساکنان آذربایجان بحثی وجود دارد به نام نژاد؛ این که ازنظر نژادی مردم آذربایجان در کدام طبقه نژادی قرار می گیرند؟ ترک یا آذری؟ به نظر می رسد اهمیت این موضوع با مطرح شدن اندیشه های پان ترکیسم و پان تورانیسم در ایران بیشتر نیز شده است. این مسأله را می توان در آثار برخی محققان و نویسندگان تاریخ معاصر و علوم سیاسی نیز به خوبی دریافت.
محصول و نتیجه این پژوهش که با روش تحلیلی و تطبیقی و با بهره گیری از منابع اولیه صورت گرفته، این حقیقت را آشکار می سازد که از سویی ترک نژاد خوانده شدن ساکنان آذربایجان بیشتر به تبعیت از زبان ترکی مردم این منطقه مصطلح گردیده است. از سویی دیگردر زمان حال نیز برخی از نویسندگان اکثراً خارجی و وابسته به جریان های سیاسی پان ترکیسم و پان تورانیسم با جعل تاریخ، سعی در القاء هویت و نژاد ترکی به ساکنان آذربایجان دارند. درحالی که آثار پژوهشگران مراکز معتبر علمی جهان حتی در خود برخی از این کشورهای همسایه نیز معترف به تفاوت های بنیادین نژادی بین ساکنان آذربایجان و اقوام ترک بوده و همخوانی و شباهت های اساسی ساکنان آذربایجان با مردم فلات ایران را نشان می دهند.