بررسی عوامل مؤثر بر هویت اجتماعی شهرهای جدید (مطالعه موردی شهر پردیس تهران) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

تراکم جمعیت شهری به همراه صنعتی شدن، انتظارات بالا رفته اشتغال، محیط زیست و نظایر آن، همه مسائلی خاص هستند، اما حل معضل مسکن جایگاه ویژه ای دارد. یکی از راهکارهایی که در پاسخ به مسائل بالا فراهم آمده ایجاد شهرهای جدید در اطراف کلان شهرها می باشد. این شهرها ویژگی های متفاوتی را با خود پدید آورده اند و شیوه های تازه زندگی و ارزش های مادّی جدید، این نقاط را به مراکز پویایی در جامعه تبدیل نموده است. در این شهرها «ایستایی فرهنگی» را نمی توان انتظار داشت. هدف این پژوهش بررسی عوامل مؤثر بر هویّت اجتماعی ساکنان شهرهای جدید می باشد که مطالعه موردی آن در شهر پردیس تهران انجام شده است. از آنجا که جریان شهرنشینی موجب تغییر ساختارهای اجتماعی و روابط اجتماعی شده و پدیده افزایش جمعیت، بخش مسلّم کلان شهرها گردیده، جامعه شناسان شهری به سیاستگذاری در مورد خط مشی جامعه شهری و روابط انسانی موجود در آن پرداخته اند. پژوهش حاضر به روش پیمایشی (Survey study)، در مقطع زمانی 1388 و در شهر جدید پردیس صورت گرفته است. حجم داده های مورد نیاز تحقیق از دو طریق پرسشنامه و مراجعه به اسناد جمع آوری گردید و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر به دست آمد. پس از استخراج و پردازش داده های جمع آوری شده و تهیه شاخص های آماری مناسب برای متغیرهای مستقل و وابسته تحقیق، دو روش آماری تحلیل رگرسیون و آزمون تحلیل واریانس به کمک نرم افزارهای spss و Lisrel مورد استفاده قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که میزان هویّت اجتماعی شهری بر حسب متغیّرهای نوع منزل مسکونی، قومیت و تحصیلات افراد متفاوت است. نتایج تحلیل رگرسیونی هم نشان داد که متغیر خدمات و فعالیت های تولیدی بیشترین تأثیر بر میزان هویّت اجتماعی شهر جدید پردیس داشته است. در درجه بعد، فضای اجتماعی، فرهنگی و جغرافیایی و بالاخره متغیرهای امنیت عاطفی و روانی شهروندان و وجود راههای ارتباطی به ترتیب بیشترین تأثیر را بر هویّت اجتماعی ساکنان داشته اند. ضریب تعیین مدل (ضریب عدم تعیین psi- 1) برابر با 38/0 = 62/0-1 به دست آمد. یعنی 38 درصد از متغیّر وابسته یعنی هویّت اجتماعی شهر جدید، توسط این مدل تبیین شده است و این نشانگر برازش خوب مدل می باشد.