طراحی و تبیین مدل جهت گیری استراتژیک در شرکت های دانش بنیان ایران (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

هدف: واحدهای کسب وکار به دلیل کم توجهی به محیط رقابتی و نداشتن استراتژی دقیق برای مقابله با این شرایط، با مشکل روبه رو می شوند، یکی از مهم ترین عواملی که موجب می شود سازمان ها مزیت رقابتی پایدار داشته باشند، سرعت پاسخگویی در زمینه نیازهای بازار و مشتریان با توجه به منابع در اختیار است؛ از این رو موضوع جهت گیری استراتژیک در این زمینه بسیار کاربردی است. هدف پژوهش حاضر نیز طراحی و تبیین مدل جهت گیری استراتژیک در شرکت های دانش بنیان ایران است. روش: روش پژوهش ماهیت اکتشافی دارد و از نظر هدف بنیادین به شمار می رود. جامعه آماری، خبرگان شرکت های دانش بنیان واقع در پارک های علم و فناوری ایران است. خبرگان این پژوهش در زمینه تشکیل استارت آپ ها دارای تخصص هستند. همه 19 فرد انتخاب شده در زمینه جهت دهی به شرکت های خود در راستای بهبود عملکرد و ورود به بازار، تجربه کافی داشتند. رویکرد نمونه گیری به صورت هدفمند و گلوله برفی است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش داده بنیاد و برای گردآوری داده ها از مصاحبه عمیق استفاده شد. یافته ها: یافته های تحقیق، شناسایی ابعاد آینده گرایی، بازارگرایی، هزینه گرایی، یادگیری، رسمیت گرایی، برندگرایی، نوآوری، کارآفرینی و در نهایت سلطه گرایی است. نتیجه گیری: نتایج تحقیق به شناسایی این مقوله ها انجامید: در زمینه شرایط علی، آینده گرایی؛ در زمینه پدیده اصلی، بازارگرایی؛ در رابطه با شرایط مداخله گر، هزینه گرایی و یادگیری گرایی؛ در بخش بستر حاکم، رسمیت گرایی و در رابطه با راهبرد اصلی، مقوله های برندگرایی، نوآوری گرایی و کارآفرینی گرایی شناسایی شد. شایان ذکر است که پیامد اصلی مدل، سلطه گرایی در بازار بود.