شناسایی مؤلفه ها و شاخص های مدیریت بحران های اجتماعی و ارائه الگوی کاربردی انتظامی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

زمینه و هدف: ناآرامی اجتماعی عملی غیرقانونی و خشونت آمیز است که توسط گروهی از مردم به وقوع پیوسته و ضمن ایجاد تخریب و صدمات مالی و جانی برای جامعه، موجب ایجاد ناامنی و هرج و مرج در منطقه می شود. هدف از این تحقیق، ارائه الگویی مناسب و کارآمد به منظور مدیریت و مهار ناآرامی های اجتماعی است. روش: این تحقیق از نظر هدف، کاربردی، از نظر روش، تلفیقی با دو شیوه کیفی و کمی و از نظر نوع، توصیفی- تحلیلی و همچنین پس رویدادی است. داده ها و اطلاعات تحقیق به صورت کتابخانه ای و میدانی به دست آمده و به این منظور، ضمن مطالعه و انجام مصاحبه با 10 نفر از فرماندهان و مسئولین فرماندهی انتظامی خراسان رضوی که در مدیریت جریان 88 مشهد حضور فعال داشته اند، اسناد و مدارک موجود یگان نیز مورد بررسی دقیق قرار گرفت. سپس از تعداد 60 نفر از مسئولین انتظامی استان و مشهد مقدس که در جریان عملیات مذکور شرکت فعال داشته اند، به وسیله پرسشنامه 38 سوالی (پایایی 89/0) محقق ساخته از نوع طیف لیکرت نظر خواهی شد. یافته ها: از بین چهار سطح اصلی مدیریت بحران، دو حوزه پیش بینی و پیش گیری به عنوان مهمترین مؤلفه ها و در این دو مؤلفه، شاخص هایی از قبیل؛ کانون های جرم خیز، میزان خسارات احتمالی وارده به سیستم و سازمان، عوامل تهدید کننده نظام و نظم و امنیت و مخل آسایش فردی نیز به عنوان عوامل حایز اهمیت تشخیص داده شدند. نتیجه گیری: با انجام آزمون رتبه بندی بین مؤلفه ها و شاخص های مذکور؛ پیش بینی به عنوان اولین مؤلفه ی کانون های شکل گیری بحران در سطح شهر و میزان تهدید احتمالی علیه نظام نیز به عنوان مهم ترین شاخص در هر حوزه معین شدند.