در دنیای امروز، دریا برای ملت ها، عامل مهم زندگی است و هیچ کشور ساحلی نیست که منافعی در دریا نداشته باشد. مردمی که از دریا بدورند، فاقد یکی از مهمترین روزنه های ارتباطی به دنیای خارج خود هستند.دریا از دیدگاه نظامی و تجاری، نقش بسیار مهمی در قدرت و توانایی کشورها در دستیابی به فرصت ها و امکانات در همه زمینه ها ایفا می کند. دستیابی به قدرت و سیادت دریایی می تواند کشورها را در حفظ و امنیت مرزها و نیز بالا بردن توان اقتصادی وسیاسی یاری نماید. این مسئله موجب گردیده تا کشورهایی که به آبهای آزاد دسترسی داشته و یا دارای مرز آبی مشترکی با دیگر کشورها هستند، در جهت رسیدن به قدرت و سیادت دریایی تلاش نمایند و در این راستا برنامه ریزی های عظیم و منسجمی پیش بینی نموده و در حال اجرا دارند.با وجود منابع حیاتی و اقتصادی کلان جمهوری اسلامی ایران در آبهای خلیج فارس، دریای عمان و دریای خزر، به سهولت می توان دریافت که چه قدرتهای مجهزی در حال و آینده منافع حیاتی کشورمان را در دریا تهدید می کنند و اگر یک قدرت دریایی کارآمد در منطقه، که کلیه عوامل مؤثر در شکل گیری آن را نیز در اختیار داریم، ایجاد نکنیم، قطعاً کشور از نظر امنیت، اقتصاد، توسعه، ثبات و رفاه عمومی به شکل جدی در معرض خطر قرار خواهد گرفت. لذا به لحاظ حفظ منافع و دفاع از آبها و مرزهای دریایی کشور، داشتن یک نیروی دریایی مقتدر و کارآمد ضروری می باشد. در این مقاله سعی گردیده عوامل مؤثر در شکل گیری جمهوری اسلامی ایران به یک قدرت دریایی در منطقه و نقش نیروی دریایی در حفظ و حراست از این قدرت مورد بررسی قرار گیرد.
