ارائه ی مدل شایستگی تربیت اسلامی دانش آموزان، بر اساس ابعاد و مولفه های تربیت شهروندی از نظر متخصصان (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

پژوهش حاضر با هدف ارائه ی مدل شایستگی دانش آموزان تربیت اسلامی، بر اساس ابعاد و مولفه های تربیت شهروندی از نظر متخصصان حوزه برنامه درسی انجام شده است، روش پژوهش کیفی و شامل تحلیل اسنادی و روش داده بنیاد است. ابزار پژوهش شامل چک لیست بررسی و همچنین مصاحبه نیمه ساختار یافته بود. برای تجزیه و تحلیل داده های حاصل در بخش مطالعه ی متون از تحلیل متن کیفی به روش قیاسی – استقرایی و روش تحلیل مضمون و در بخش مصاحبه از روش تحلیل و تفسیر داده ها استفاده شد. همچنین  از روش کدگذاری استفاده شده است. واحد داده های مورد نیاز استخراج و تنوع آنها به صورت فراوانی به ثبت رسیده است. ضمناً از شاخص های آمار توصیفی برای تجزیه و تحلیل داده ها بهره برداری گردیده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که سه بعد دانشی، نگرشی و توانشی(مهارتی) مهم ترین ابعاد تربیت شهروندی هستند و هرکدام از این ابعاد دارای مولفه های ویژه ای است. بعد دانش دارای 16فراوانی و 28.07 درصد شامل مولفه های دانش عمومی و تخصصی، دانایی محوری، استقلال ذهنی، تفکر و تدبر و تعمق، برنامه ریزی،پرسش و پاسخ و مشارکت در بحث، توسعه علمی، ترویج دانش، توانایی محاسبات، توانایی گفتگو، سواد رسانه ای، شناخت محیط اطراف و هدف داری، بعد نگرش با 20فراوانی و 35.08 درصد فراوانی شامل: احترام به قانون و مقررات، عدالت خواهی و آزادی خواهی، توجه به فرهنگی ملی، پذیرش تنوع تفکرات، مسئولیت پذیری، صداقت، شجاعت و جسارت، ادب و نزاکت، بخشش، انصاف داشتن، دیگرخواهی، عیب پوشی، صلح طلبی، دور اندیشی، وفاداری، امنیت خواهی، خوش خلقی و خوشرویی، صمیمی بودن و داشتن مهارت همدلی، و بعد توانش با 21فراوانی و 36.84درصد فراوانی شامل: مشارکت در امور، خودکنترلی، صبر کردن، امانت داری، تعادل رفتاری، رازداری، تلاشگری، وقت شناسی، همکاری کردن، رفاه و آسایش، منظم بودن، کار گروهی، استقلال مالی، اشتغال، برقراری ارتباط، حل مساله، رعایت اصول بهداشتی،  مهارت تصمیم گیری  و معاشرت با دیگران به ترتیب کمترین و بیشترین کد مفهومی را به خود اختصاص دادند. بر اساس این مولفه ها مدل مطلوب تربیت شهروند اسلامی ارائه شده است. توجه به نتایج پژوهش آموزش و پرورش را در مسیر تربیت شهروندی دانش آموزان کمک خواهد نمود.