ارزشیابی اجرای آزمایشی طرح تاسیس مجتمع های آموزشی - تربیتی در ایران (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

برای ارزشیابی طرح مجتمع های آموزشی، اطلاعات لازم از منابع متعدد و با استفاده از ابزارهای مختلف (مطالعه اسناد، مصاحبه و پرسشنامه) جمع آوری شد. در سطح کشور، حجم نمونه آماری 3674 نفر بود ک از میان گروه های مختلف انتخاب شدند: و با 64 نفر کارشناس، 56 نفر رئیس مجتمع آموزشی، 42 نفر نماینده انجمن اولیاء و مربیان در هیات امناء، 50 نفر نماینده معلمان در هیات امناء، 52 نفر مدیران مدارس در هیات امناء، 40 نفر نماینده آموزش و پرورش در هیات امناء مصاحبه شد. همچنین، تعداد 220 مدیر مدرسه، 1000 معلم، 1050 ولی دانش آموز و1100 دانش آموز، به پرسشنامه های ویژه پاسخ دادند. یافته های مطالعه حاضر نشان داد که بیشتر افراد نمونه آماری دستورالعمل اجرای طرح را مناسب ارزیابی کرده اند، ولی تاسیس مجتمع های آموزشی را مستلزم تامین شرایط ویژه ای دانسته اند که از این شرایط غفلت شده است. بسیاری از مصاحبه شونده ها درباره افزایش اختیار مدیران مدارس ابراز تردید کرده یا به کاهش اختیار مدیران مدارس در اثر تاسیس مجتمع اشاره کرده اند. بیش از 70 درصد اعضاء هیئت های امناء، مدیران مدارس، معلمان، دانش آموزان و اولیاء آنها درباره جنبه های مختلف طرح و وظایف اختصاصی خود ابهام دارند. بنابراین، اطلاع رسانی و نظارت از طرف حوزه ستادی و سازمان آموزش و پرورش استان بسیار ضعیف ارزیابی می شود. مدارس عضو مجتمع های فعال در برخی زمینه ها (برگزاری جلسه های آموزش خانواده، اردوهای دانش آموزی، مسابقه های علمی و استفاده مشترک از امکانات آموزشی) همکاری کرده اند، ولی وسعت و کیفیت فعالیت ها در حد مطلوب نبود و تاثیر اختصاصی طرح مورد نظر بر فعالیت ها و عملکرد مدارس عضو ناچیز ارزیابی می شود. بیش از 70 درصد عوامل اصلی مجتمع ها، اعتقاد دارند که در اثر تاسیس مجتمع های آموزشی در برنامه مدارس عضو تغییرات محسوسی به وجود نیامده است. مجموعه شواهد فراهم شده نشان می دهد که در زمینه مدیریت منابع مالی و نیروی انسانی و فضا و تجهیزات آموزشی اقدام مهمی انجام نشده است. مؤفقیت آمیز نبودن طرح را می توان به چند عامل اساسی نسبت داد که یکی از آنها واکنش گروه های ذی نفع نسبت به طرح است. بی تفاوتی یا ضعف احساس تعهد عوامل انسانی نسبت به طرح کاملاً مشهود بوده و کمبود انگیزه در همه سطوح اداری به چشم می خورد. به همین دلیل، طرح به صورت خیلی ناقص اجرا شده است. در واقع، شرایط مطلوب برای اجرای طرح مجتمع های آموزشی در ایران فراهم نبوده است.