مطالب مرتبط با کلیدواژه

شعر معاصر


۲۰۱.

«دوک همت» در دستان عنکبوت دورگه: پذیرش خلاق پروین اعتصامی از شعر والت ویتمن(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۳۸۹ تعداد دانلود : ۵۴۴
پروین اعتصامی (۱۲۸۵ ۱۳۲۰)، شاعر نامدار معاصر، در شعرهایش از منابع متعددی بهره برده است؛ اما نکته جالب توجه این است که او در تمام این برداشت های ادبی، اشعار خود را کاملاً از آثار پیشین متمایز می کند. پروین عناصری را که از آثار دیگران وام گرفته است هنرمندانه با عناصر شعر خود و سنت ادبی فارسی درمی آمیزد و آن را از آن خود می کند؛ به گونه ای که در برخی از موارد، ردیابی منابع پیشین بسیار دشوار است. همان طور که یوسف اعتصام الملک با ترجمه آثار از زبان های بیگانه به فارسی تلاش می کرد تا عناصر فرهنگی و ادبی دیگر فرهنگ ها را در دل فرهنگ ایرانی و زبان فارسی بومی سازی کند، دخترش نیز با پذیرش خلاق ادبیات جهان، در همین مسیر قدم برمی داشت. پژوهش پیش رو با تمرکز بر شعر «جولای خدا»، سروده پروین و شعر «عنکبوتی ساکت و صبور»، سروده والت ویتمن، شاعر نامور آمریکایی، زوایای پنهان پذیرش خلاق پروین از ویتمن را آشکار می کند و با پیشنهادهایی درباره بازخوانی رابطه سنت و نوآوری و همچنین رابطه شعر معاصر فارسی و ادبیات جهان، به پایان می رسد.
۲۰۲.

بررسی نمود کهن الگوی آنیموس در شعر ژاله قائم مقامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: یونگ کهن الگو آنیموس شعر معاصر ژاله قائم مقامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۱ تعداد دانلود : ۲۳۱
هدف : یونگ، روانِ ناخودآگاهِ انسان را متشکّل از دو قطب متقابل مؤنّث و مذکّر آنیما و آنیموس می داند. کهن الگوی آنیما نیمه زنانه در روان مرد و آنیموس نیمه مردانه در روان زن است. این کهن الگوها تحتِ تأثیر روابط و رفتارهای خانواده در وجود هر شخص شکل می گیرند و تحتِ شرایط اجتماع و زندگی وی، می توانند تغییراتی در شخصیّت او به دنبال داشته باشد. یگانگی با این کهن الگوها موجب تکامل انسان خواهد شد و استیلای هر یک از این قطب های متقابل در فرد، سلسله ای از ویژگی ها را پدید می آورد که از منظر روان شناسی قابل بررسی اند. این تصویرها در آثار هنرمندان به صورت ناخودآگاه خود را نشان می دهند. قائم مقامی شاعربانوی معاصر، نیز ناخودآگاه این کهن الگوها را در اشعارش به اشکال مختلف(مثبت و منفی) بروز داده است. روش : پژوهش حاضر، با هدف راهیابی به لایه های پنهان اندیشه های ژاله قائم مقامی با استفاده از نقد روانشناختی و بهره گیری از تفکّرات یونگ، می کوشد با روش توصیفی – تحلیلی مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای، همه نمودها و جلوه های مثبت و منفی کهن الگوی آنیموس را در دیوان قائم مقامی استخراج و بسامد آنها به صورت نمودار بیان کند. یافته ها : بر پایه یافته ها، در اشعار ژاله بسامد جنبه مثبت آنیموس در مقایسه با جنبه منفی، بالاتر است؛ به طوری که 74.74درصد یافته ها پیرامون نمود مثبت آنیموس است و 25.26درصد از یافته ها، نشان از جنبه های منفی آنیموس هستند. شکل گیری اولیه این کهن الگوها به هنگام حضور قائم مقامی در خانواده مثبت است؛ امّا با ازدواج و شروع زندگی زناشویی وی، نمود های منفی آن ها آغاز می شود و پس از شکست در ازدواج و جدایی او از فرزند، به اوج خود می رسد.
۲۰۳.

نقش رمزگان عرفان و تصوف در تصاویر و مضامین شعری سید حسن حسینی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شعر معاصر رمزگان عرفان و تصوف سید حسن حسینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۴ تعداد دانلود : ۱۵۷
عرفان و تصوف و اصطلاحات و رمزگان وابسته به آن همواره در شعر کلاسیک فارسی حضور داشته است و شاعران از آن بهره های زیادی برده اند، اما در شعر معاصر این ارتباط بسیار محدود شده است. با توجه به اینکه این رمزگان امکان تولید، دریافت و تفسیر متون را ارائه می کند، ما در این مقاله درنظر داریم به بررسی رمزگان عرفانی شعر سید حسن حسینی بپردازیم تا بر مبنای آن بتوانیم تأثیر عرفان و تصوف و نقش آن را در خلق تصاویر و مضمون های شعری وی دریابیم. به این منظور، با رویکردی توصیفی–تحلیلی لایه های زبانی، فکری و بلاغی اشعار سید حسن حسینی را بررسی می کنیم تا کیفیت تأثیر این رمزگان را در شعر او را نشان دهیم. نتایج حاصل از این مقاله نشان می دهد هرچند با تحولات دنیای مدرن و تغییر ذائقه نسل جدید، عناصر و رمزگان نهاد عرفان و تصوف از کانون توجه شاعران معاصر به ویژه شاعران نوپرداز کنار رفته است، اما سید حسن حسینی  در سه حیطه زبانی، ادبی و فکری از این رمزگان استفاده کرده است. وی در حیطه بلاغی برای ساخت انواع تصاویر شعری همانند تشبیه و استعاره و همچنین انواع تلمیح و مراعات نظیر از این رمزگان بهره برده و در حیطه فکری برای مبارزه با ریاکاری و دیگر مظاهر آن استفاده کرده است. به این ترتیب او توانسته از این رمزگان برای بارور کردن ادبیات معاصر بهره بگیرد و تا حدودی گسست میان شعر نو و شعر کلاسیک فارسی را کم کند.
۲۰۴.

تحلیل پیرامتنی رابطه عنوان و متن در مجموعه شعر «هزاره دوم آهوی کوهی»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پیرامتن عنوان شعر معاصر شفیعی کدکنی هزاره دوم آهوی کوهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۵ تعداد دانلود : ۲۱۲
پیرامتن، زمینه ورود به متن و اولین صحنه مواجهه خواننده با اثر ادبی است. مواردی نظیر نام نویسنده یا خالق اثر، عنوان اثر، جلد اثر، انتشارات، مقدمه و ...، در ابتدای ورود به هر متن، باعث می شود نگاه مخاطب در شناخت اثر، منحصر به موضوعات خاصی گردد. یکی از مهمترین معیارهای پیرامتنی در اثر ادبی، عنوان اثر است. تأثیر عنوان بر شناخت مخاطب از معنا و مفهوم اثر، دانشی را به نام «عنوان شناسی» پدید آورد. توجه به نقش عنوان در انتقال مفهوم و تعیین چارچوب کلی اثر، باعث شده شاعران و نویسندگان در گزینش عنوان، حساسیت ویژه ای داشته باشند. شفیعی کدکنی از شاعران معاصر ایران است که کوشیده عناوین اشعار خود را با وسواس خاصی انتخاب کند. در پژوهش حاضر ویژگیهای سبکی عناوین مجموعه شعر «هزاره دوم آهوی کوهی» شفیعی کدکنی با روش تحلیل محتوای کیفی بررسی شده است. از کاربست این نوع بررسی در ارتباط عنوان با متن اثر و همچنین از نظرگاه زیبایی شناسی انتخاب عناوین در مجموعه شعر یاد شده، این نتایج حاصل شد که عنوان در شعر شفیعی پیوندی ناگسستنی با متن شعر دارد و در موارد بسیاری از راه عنوان میتوان اندیشه و شعر شاعر را تحلیل کرد. ازنظر سبکی، گزینش عنوان در شعر شفیعی بر پایه سه شاخص زبانی، ادبی و محتوایی است. بررسی رابطه عنوان با متن در مجموعه شعر هزاره دوم آهوی کوهی، دریچه ای نو از درون مایه اثر و جهان بینی نویسنده به روی مخاطب می گشاید که شاید بدون توجه به عنوان میسر نبود.
۲۰۵.

مؤلفه های هویت ملی در شعر معاصر (مطالعه موردی شعر محمدرضا شفیعی کدکنی)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۳۲۹ تعداد دانلود : ۱۹۴
در عصر حاضر، فرایند جهانی شدن، انسان ها را به سوی یکپارچگی، وحدت و شهروندی جهانی دعوت می نماید و ضرورت پرداختن به هویت ملی و بنیان های آن آشکارتر می باشد. یکی از آبشخورهای هویت ایرانی، زبان و ادبیات فارسی است. در تاریخ افتخارآمیز ایران، همواره هویت و همبستگی مردم از راه زبان فارسی حفظ شده است و شاعران معاصر نیز از شعر پارسی به عنوان ابزاری در جهت حفظ هویت ملی بهره برده اند. یکی از مسائلی که شاعران معاصر با هدف تقویت هویت ملی بدان توجه نموده اند، بهره گیری از عناصر قومی، فرهنگی، تاریخی و... مشترک میان ساکنان ایران زمین است. در این راستا بزرگداشت اسطوره های قومی و ملی، ستایش عظمت باستانی ایرانیان و تأکید بر شاخصه های مهم فرهنگی، دارای اهمیت فراوان می باشد. ازجمله شاعران معاصر که به هویت ملی توجه نموده اند، می توان محمدرضا شفیعی کدکنی را نام برد. وی باستان گرایی را که یکی از روش های برجسته سازی زبان است، به عنوان ابزاری در جهت دستیابی به هویت ملی به کار برده است. شفیعی در شعر خود به نمادها و شخصیت های اسطوره ای، آیین های باستانی، تاریخ و فرهنگ گذشته، و جغرافیای ایران قدیم که از عناصر فرهنگ و هویت ملی به شمار می آیند، توجه بسیار نموده اند و علاوه بر اینها، شفیعی در شعرش به شخصیت های بزرگ عرفانی و ادبی گذشته فارسی نیز پرداخته است. این امر نشانگر توجه ویژه وی به این بُعد از هویت ملی ایرانیان می باشد. بدین سان کاربرد باستان گرایی در سخن شاعران معاصر را می توان رویکردی به هویت ملی انگاشت.
۲۰۶.

کارکرد تلمیح در طنزسروده هاى معاصر پس از انقلاب اسلامى(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تلمیح طنز شعر معاصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۱ تعداد دانلود : ۱۱۹
تلمیح که اشاره به داستان، مثل، آیه، حدیث و شعر است، نوعی پیوند میان مطالب اصلی و داستان و واقعه ای را بیان می کند. این شگرد ادبی جنبه تشبیه یا استشهاد دارد و زیبایی کلام را می افزاید. با توجّه به این که تلمیح دربردارنده فرهنگ عامه و عقاید و رسوم گذشته است از دیرباز  مورد توجّه شعرای ادب فارسی یوده است.  تلمیح در بازآفرینی صحنه ها ضمن برانگیختن مخاطب، در ارتقاء سطح اندیشگی او مؤثّر است و میدان دیدش را وسعت می بخشد. همین موضوع، اهمیّت و ضرورت بازخوانی این شگرد ادبی را نشان می دهد. با این توضیح، هدف پژوهش حاضر، بیان کارکرد تلمیح در بلاغت افزایی شعر معاصر، تشریح جنبه های معنا آفرینی و تآثیر آن در ایجاد موقعیّت های طنزگونه است. حاصل پژوهش نشان می دهد که این آرایه ادبی با نقشی که در آفرینش طنز دارد، در تبیین انتقادهای اجتماعی و سیاسی که از مهم ترین و پربسامدترین رویکردهای شعر طنز است، تأثیری بسزا گذاشته است. همچنین تصرّف شعرای طنزپرداز در تلمیحات به نوآوری و خلق تصاویر جدید در شعر منجر شده است و این تصویرها نیز در ایجاد فضای طنزآمیز بسیار مؤثّر بوده اند.
۲۰۷.

تطبیق سوررئالیسم غربی و مؤلّفه های مشابه در اشعار نادر نادرپور(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مکتب های ادبی سوررئالیسم سوررئالیسم غربی شعر معاصر نادر نادرپور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۵ تعداد دانلود : ۱۸۹
سوررئالیسم، مکتبی است که در فرانسه و قرن بیستم پدید آمده است. هرچند این مکتب در اروپا مطرح شد، بارقه هایی از اندیشه این مکتب را می توان در آثار شاعران و نویسندگان ایرانی نیز جست و جو و بازیابی کرد. گاه بین مؤلّفه های سوررئال این آثار و سوررئال غرب، تشابه های عمیقی دیده می شود که حکایت از اصالت این مکتب در آثار ایرانی از گذشته تا کنون دارد. این پژوهش، با روش توصیفی-تحلیلی ، به کنکاش در اشعار نادرپور پرداخته و جلوه های سوررئالیستی آن را با مؤلّفه های غربی تطبیق داده است. نتیجه بدست آمده، نشان می دهد، هرچند نادرپور شاعر سوررئالیست نیست، امّا مؤلّفه های سوررئالیستی در اشعار او نمود پررنگی دارد. عدم هراس از مرگ، ایجاد تصاویر نامفهوم و عجیب، بکارگیری تصاویر سوررئال و بسامد فراوان حسّ-آمیزی و تشخیص نمونه هایی از عناصر سوررئالیستی در شعر نادرپور است که قابل تطبیق با مؤلّفه های غربی سوررئالیستی است.
۲۰۸.

بررسی نشانه شناسی ساختارگرای شعر «ارغوان» هوشنگ ابتهاج

کلیدواژه‌ها: نشانه شناسی ساختارگرایی هوشنگ ابتهاج ارغوان شعر معاصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۰ تعداد دانلود : ۲۷۴
از میان شیوه های مختلف نقد که در مطالعات ادبی به کار می روند، نشانه شناسی ساختارگرا شیوه ی است که از رهگذر آن به رمزگشایی نشانه ها و روابط هم نشینی و جانشینی بین آن ها و انسجام ساختاری متن دست می یابیم. هوشنگ ابتهاج از بزرگ ترین شاعران معاصر است که چشم انداز گسترده و گوناگون شعرش نشان از تخیّل پویای وی دارد. شعر «ارغوان» وی با نمادها و نشانه هایی درآمیخته است که آن ها را مناسب زمان کرده و منویات قلبی شاعر را به شکلی مؤثّر به نمایش می گذارد و حس و عاطفه ی خواننده را برمی انگیزد. نشانه ها در شعر «ارغوان»، غنای اجتماعی ویژه ای می یابند و همراه با تصاویری آکنده از دل تنگی و شکایت از زمانه در جهت القای پیام اصلی شعر که آرمان گرایی است، در حرکتند. میزان کارآیی روش نشانه شناسی ساختار گرا در بررسی های ادبی، ضمن انتخاب شعر ارغوان هوشنگ ابتهاج، بحث اصلی در این پژوهش است.
۲۰۹.

بر پلکان شعر سایه (بررسی موسیقی بیرونی در شعر هوشنگ ابتهاج)

کلیدواژه‌ها: هوشنگ ابتهاج شعر معاصر موسیقی بیرونی تاسیان سیاه مشق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۰ تعداد دانلود : ۱۶۶
هوشنگ ابتهاج (ه.ا.سایه)، از جمله شاعران برجسته ی معاصر است. که آشنایی او با علم موسیقی موجب گردیده، توجه ویژه ا ی به موسیقی شعر خویش داشته باشد. به گونه ای که می توان موسیقیِ شعر سایه را، ستون فقرات شعر او دانست. از مهم ترین جلوه های موسیقی شعر سایه می توان به موسیقی بیرونی مندرج در شعر او اشاره کرد. از آن جا که موسیقی بیرونی دربرگیرنده ی بحر و وزن در شعر است و نیز دقت فراوان سایه در انتخاب وزن های زیبا و گوشنواز در اشعارش، در این مقاله به طور ویژه موسیقی بیرونی اشعار سایه در دو اثر (تاسیان و سیاه مشق) مورد بررسی قرار گرفته است. و به تناسب اوزان و محتوا در شعر سایه نیز اشاره شده است . و در نهایت نتایج که بیانگر بسامد به-کارگیری بحور و اوزان است به صورت جدول و نمودار ارائه گردیده است. واژگان کلیدی: هوشنگ ابتهاج، شعر معاصر، موسیقی بیرونی، تاسیان، سیاه مشق، وزن، بحر هوشنگ ابتهاج (ه.ا.سایه)، از جمله شاعران برجسته ی معاصر است. که آشنایی او با علم موسیقی موجب گردیده، توجه ویژه ا ی به موسیقی شعر خویش داشته باشد. به گونه ای که می توان موسیقیِ شعر سایه را، ستون فقرات شعر او دانست.
۲۱۰.

بررسی ماهیت و مفهوم درد و رنج در اشعار طاهره صفارزاده

کلیدواژه‌ها: درد و رنج طاهره صفارزاده ادبیات پایداری شعر معاصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۲ تعداد دانلود : ۱۶۰
«درد و رنج» یکی از مفاهیم مهم و مسأله اصلی انسان در طول تاریخ بوده و هست؛ شاعران و نویسندگان به عنوان نمایندگان فرهنگ و هنر هر دوره به این مسأله مهم آگاهی داشته و در آثار خویش به آن پرداخته اند تا جایی که می توان گفت یکی از دلایل ماندگاری و راز بقای یک اثر ادبی، توجه عمیق و دقیق صاحب اثر به مسأله درد و رنج بشریت و نحوه بیان هنری آن است. در میان شاعران معاصر، شعر طاهره صفارزاده از این نظر قابل توجه و بررسی است؛پژوهش حاضر که به روش کتابخانه ای و به شیوه تحلیل محتوی انجام گرفته است، می کوشد تا ضمن آشنایی بیشتر با مفاهیم شعری صفارزاده، موضوع درد و رنج را در اشعار او و در چهار حوزه ماهیت شناسی، وجودشناسی ، غایت شناسی و وظیفه شناسی درد و رنج بررسی نماید. نتیجه بیانگر آنست که با توجه به اینکه صفارزاده شاعری اجتماعی و رسالت مدار است، روحیه مبارزه طلبی و ظلم ستیزی اش او را بر آن داشته تا نسبت به دردها و آلام بشری واکنش نشان دهد و با همه دردمندان جهان ابراز همدردی نماید؛ بنابراین درد و رنج مطرح شده در شعر او بیشتر از نظر اجتماعی قابل بررسی است.
۲۱۱.

بررسی مفاهیم نوستالژیک در اشعار سیاوش کسرایی

کلیدواژه‌ها: غم غربت شعر معاصر سیاوش کسرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۲ تعداد دانلود : ۱۴۷
نوستالژی که در زبان فارسی به غم غربت ترجمه شده در اصطلاح حس دلتنگی وحسرت انسان ها نسبت به گذشته وآن چیزهایی است که در زمان حال آن ها را از دست داده است. اوضاع واحوال سیاسی،اجتماعی وکلا وضع زندگی انسان ها در ایجادحس نوستالژی موثر است این مفهوم با اینکه تقریبا به تازگی وارد حوزه های گوناگون هنر وعلوم شده است،به هیچ وجه نوظهور نیست.واژه نوستالژی در فرهنگ آکسفوردبه معنی احساس رنج وحسرت نسبت به آن چیزی است که گذشته وازدست رفته است. ما در این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی مجموعه اشعار سیاوش کسرایی وبیان انواع نوستالژی موجود در آثار او می پردازیم تا بدین وسیله انواع غم غربت و عوامل موثر در ایجاد آنها در اندیشه ی این شاعر بررسی و بیان گردد..مهمترین دستاورد این پژوهش شناسایی عوامل مختلف تاثیرگذار بر فکر وذهن شاعر وبررسی میزان انعکاس آن در شعر برای درک وارتباط بهتر با اشعار اومی باشد.
۲۱۲.

واکاوی برخی اشکال کهن الگوی ماندالا در ناخودآگاه قومی طاهره صفارزاده

کلیدواژه‌ها: کهن الگو ماندالا تمامیت شعر معاصر صفارزاده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۳ تعداد دانلود : ۱۹۶
کهن الگوی ماندالا یکی از دیریاب ترین تصاویر ذهنی و بازمانده اجداد بشری است که دارای مفاهیم مختلف اعم از تکامل و فردانیت است. یونگ روانشناس سوییسی، این کهن الگو را نماد خویشتن می شمارد که ابتدا از دین وارد روانشناسی و سپس به حوزه ادبیات وارد گردید. این صورت ازلی بیشتر در آسیای شرقی و بین هندوها و بوداییان مورد توجه است و شامل دایره-ای محصور در مکعب است. در آثار ادبی و هنری، نمود این کهن الگو در تصاویری چون خورشید، گل، ساعت، فواره و غیره قابل مشاهده است. اعداد چهار و هفت نیز نمادهای دیگر این کهن الگوست. با بررسی این کهن الگو در آثار ادبی می توان به کارکرد ناخودآگاه شاعر در استفاده از این تصویر و میزان موفقیت او در رسیدن یا توجه به کمال پی برد. در این مقاله نمودهای کهن الگوی ماندالا با تصاویر مختلف در شعر صفارزاده واکاوی می گردد. به نظر می رسد در شعر صفارزاده، اساطیر مربوط به قدرت و زیبایی در کهن الگوی خورشید نمود یافته و مرگ و رستاخیز دوباره در اساطیر گل خود را نشان داده است. همچنین حیات بخشی و تمامیت در نماد فواره ظاهر شده و زمان و اهمیت آن خود را در ساعت نشان داده است. کمال و فردانیت نیز در دو عدد چهار و عفت نمایان شده است که همه این موارد اشکال نمایش کهن الگوی ماندالا در شعر صفارزاده هستند.
۲۱۳.

قافیه در شعر معاصر و نقش آن در هماهنگی شعر و انتقال مفاهیم

کلیدواژه‌ها: موسیقی شعر شعر معاصر قافیه هارمونی و هماهنگی انتقال مفاهیم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۷ تعداد دانلود : ۱۲۲
موسیقی شعر مجموعه ای از وزن عروضی،هماهنگی های صوتی و آوایی، و ردیف و قافیه را شامل می شود که با عنوان موسیقی بیرونی،موسیقی درونی و موسیقی کناری شناخته شده اند .هر کدام از این موسیقیهای چندگانه شعر ، علاوه بر غنای موسیقیایی شعر و آهنگین ساختن آن کارکردهای دیگری نیز برعهده دارند،که یکی از اساسی ترین این کارکردها کمک به انتقال مفاهیم و القاء معانی و اندیشه مورد نظر شاعر است.به این معنی که شاعر با بکارگیری اوزان مناسب،هماهنگیهای صوتی و آوایی کلمات ، ردیف و قافیه در پی انتقال اندیشه و مضمون و عاطفه مورد نظر خود است.در این میان نقش قافیه نیز برجسته است ،به این صورت که قافیه به عنوان یکی از انواع موسیقی شعر-موسیقی کناری-در انتقال معانی و مفاهیم نقش ویژه ای برعهده دارد و شاعران بزرگ، از این کارکرد قافیه در انتقال مفاهیم نهایت استفاده را برده اند و بدین صورت در شعر خود ،نوعی هارمونی و هماهنگی که خود مایه زیبایی و درخشش اثرشان شده است ، خلق کرده اند.در این مقاله به اهمیت قافیه در شعرمعاصر و نقش آن در انتقال مفاهیم مورد نظر شاعر و القاء احساس و عاطفه و اندیشه شاعر خواهیم پرداخت .
۲۱۴.

معرفی حیدر یغما شاعر معاصر نیشابوری و شرح ظرائف اشعار و اندیشه های او

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: حیدر یغما جهان بینی نازک خیالی شعر معاصر غزل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰۴ تعداد دانلود : ۲۰۸
در ادوار شعر فارسی شاعرانی مکتب نرفته و خط ننوشته اما دارای قریحه شعری وجود داشته اند که بندرت در تذکره ها از آنان سخنی رفته است. در مقاله حاضر به بررسی اشعار یکی از این شاعران در دوره معاصر با نام «حیدر یغما» (1302-1366)می پردازیم. این پژوهش در سه محور اصلی اشعار یغما را می کاود: اول مختصات شاخص ادبی شعر یغما: در این مبحث سعی شده است نوآوریهای شاعر در علوم بلاغی ذکر شود و سپس مضامین شعری او بررسی شده است. اشعار او دارای تنوع مضامین بوده و برخی از اندیشه های والای انسانی جزء مضامین شعری اوست. بسیاری از مضامین انتخاب شده برای اشعار آئینی او نیز بدیع و خلّاقانه است. از مضامین دیگر اشعار او رنج و مشقت قشر زحمتکش جامعه می باشد که او خود نیز از این گروه بوده است و به خوبی آن را انعکاس داده است. در ادامه پاسخگویی ها و همسویی های اشعار یغما با شاعران بزرگ ایران بررسی شده است. دوم، مختصات فکری و جهان بینی شاعر: وی اغلب از عدم دلبستگی به دنیا و ناپایداری آن سخن می گوید. در برخی از ابیاتش جبرگرایی دیده می شود؛ گاهی نیز به اختیار در آدمی اشاره دارد. سوم، نازک خیالی ها و باریک اندیشی های یغما: این مختصه از اشعار یغما سبب گردیده است تا تلخی زندگی پرمشقت شاعر در لابلای نازک خیالی های او مخفی شود و منجر به لذت ادبی در مخاطب گردد. هدف اصلی این مقاله معرفی یکی از معدود شاعرانی است که علیرغم نداشتن سواد مدرسه ای شعر بسیار زیبا سروده اند و نامشان باقی مانده است.
۲۱۵.

شخصی سازی و روند عدول از خودکاری زبان در شعر احمد عزیزی

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: احمد عزیزی شخصی سازی زبان فراهنجاری زبان معیار شعر معاصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۶ تعداد دانلود : ۹۳
فراهنجاری یکی از شگرد های برجسته سازی زبان در شعر و عدول از خودکاری آن است که کاربرد گونه های متعدد آن در شعر معاصر اهمیّت یافته، سیمایی متمایز به سبک آن بخشیده، موجبات تازگی در بیان و درنگ در دریافت معنای آن را فراهم آورده و عواطف و هیجانات شاعرانه را بدون ملاحظه معمول به زبان در چنین فضایی برای مخاطب نمایش می دهد. شعر احمد عزیزی یکی از نمودهای این تحوّل زبانی است که اصول ثابت زبان را شکسته، گستره این نوزایی و عادت گریزی گشته و توجّه مخاطب را با دگردیسی در لایه های کاربردی زبان شعرش به شخصی سازی آن جلب می نماید. این پژوهش با هدف تبیین شگردهای فراهنجاری زبانی در شعر احمد عزیزی، عناصر زبانی سبک ساز را در سروده های شاعر به روش توصیفی- تحلیلی بررسی کرده و رهیافت های زبان شخصی شعرش را در آشنایی زدایی و عدول از خودکاری زبان تحلیل کرده است که چشم انداز کلّی تحقیق نشان می دهد، احمد عزیزی با بهره برداری از آرایه های تصویری نوین، کاربردهای ترکیبی نامعمول و تصرّف در اصول آوایی و گویشی، غبار عادت را از کلام عادی زدوده و ساحت شعرش را از آفرینش های دیگرگون سرشار نموده است، چنان که بار احساسات شاعرانه اش را بر دوش شخصی سازی زبان شعرش نهاده و درنگی مفهومی در نظام سخن پردازی و شاعری ایجادکرده است.
۲۱۶.

تأثیر کتاب مقدس بر اشعار منوچهر آتشی

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: منوچهر آتشی شعر معاصر تلمیح تورات انجیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۰ تعداد دانلود : ۱۷۰
منوچهر آتشی (1310-1384) یکی از شاعران بزرگ نوپرداز معاصر است که در اشعار خود فراوان از آرایه ی تلمیح استفاده کرده است. تنوع و فراوانی تلمیحات در شعر آتشی مبیّن پشتوانه قوی و معلومات سرشار اوست تا جایی که می توان تلمیح را یکی از ویژگی های بارز سبکی او به شمار آورد. هرچند خاستگاه تلمیحات آتشی در مجموعه های نخستین اغلب عناصر بومی و اقلیمی جنوب ایران (به ویژه بوشهر زادگاه شاعر) است ولی او به تدریج از این فضا فاصله می گیرد و از منابع بیشتر و متنوع تری برای تلمیحات اشعار خود استفاده می کند. یکی از این منابع به ویژه در مجموعه اشعار پایانی، کتاب مقدس عهد عتیق (تورات) و عهد جدید (انجیل) است. در این مقاله که به روش کتابخانه ای، اسنادی و تحلیل محتوا انجام شده است سعی شده است مهم ترین موارد بازتاب تورات و انجیل در اشعار منوچهر آتشی مشخص و تحلیل گردد.
۲۱۷.

نگاهی به کارکردهای تکرار در شعر سهراب سپهری

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: شعر معاصر سهراب سپهری تکرار انواع تکرار کارکردهای تکرار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۲ تعداد دانلود : ۲۵۱
«تکرار» به عنوان یکی از آرایه های بدیعی نقش بسزایی در شعر بر عهده دارد و در صورت کاربرد مناسب، می تواند بر جنبه ی زیبایی شناسیک و هنری یک اثر تاثیرگذار باشد. تکرار در شعر معاصر نیز بسیار مورد توجه قرار گرفته و به نوعی، نقش همان قافیه و ردیف در شعر کلاسیک را ایفا می نماید. تکرار در ارکان مختلف (واک، هجا، واژه و جمله یا عبارت) در شعر معاصر حضور دارد و شاعران معاصر، استفاده های گوناگونی از آن برده اند؛ چه در جهت توسعه معانی و حسن تاثیر و چه در باب سود جستن از نغمه و آهنگ کلام. یکی از شاعرانی که تکرار در شعر او کارکردهای فراوانی داشته، سهراب سپهری است. این مقاله بر آن است تا ضمن ذکر موارد مختلف تکرار در شعر سپهری، به کارکردهای مختلف آن در شعر او بپردازد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که مهمترین کارکردهای تکرار در شعر سپهری را می-توان چنین برشمرد: ایجاد اتحاد شاعر و خواننده، تفسیر مضمون، تقویت موسیقی درونی، ایجاد خلاقیت و باروری معنا، ایجاد مفاهیم و ترکیبات جدید، جلوگیری از سستی شعر، بیان معانی ثانوی از طریق تکرار، برجسته سازی مضمون، ایجاد کانون شعری، ایجاد وحدت در بیان شاعرانه، القای معنای خاص از طریق تکرار واج ها، انتقال حس درونی، ایجاد مدخل های متعدد در شعر، حفظ شکل ذهنی شعر.
۲۱۸.

بازتاب دوگانه چهره میرزاکوچک خان جنگلی در آیینه شعر معاصر ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نهضت جنگل میرزا کوچک خان شعر معاصر جعفر کوش آبادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۹ تعداد دانلود : ۱۹۳
شعر فارسی یکی از سیاسی ترین دوران خود را در روزگار معاصر تجربه کرده است و فرانمود شخصیت های سیاسی مثبت یا منفی از مهم ترین دست مایه های شعر این عهد به حساب می آید. در این میان میرزا کوچک خان جنگلی از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ چرا که به او و جنبشی که تحت عنوان نهضت جنگل به راه انداخت، نگاه دوگانه ای شده است؛ تا آنجا که او را از مقام معصوم و قدیس تا دزد و راهزن و یاغی توصیف کرده اند. اینک مقاله حاضر، نگاه به این شخصیت سیاسی را در شعر سه دوره مجزا، یعنی عهد قاجار، دوره پهلوی و عصر انقلاب اسلامی بررسی کرده است. یافته ها نشان می دهد که بیشتر آثار، نگاه مثبت از قبیل وطن پرست، آزادی خواه، عدالت طلب، قدیس و شهید به او دارند؛ اما در مواردی که احتمالاً تحت تاثیر فضای سیاسی و حب و بغض های حزبی و برپایه القائات نفوذی های اجنبی پدید آمده اند، او را با تعابیر منفی توصیف کرده اند. از میان شاعران بسیاری که درباره این جریان شعر سروده اند، اسماعیل دهقان و جعفر کوش آبادی را می توان شاعر نهضت جنگل نامید.  
۲۱۹.

بازتاب هویت ایرانی در شعر معاصر تاجیک(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شعر معاصر تاجیکستان هویت ایران فرهنگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۷ تعداد دانلود : ۱۸۰
اکنون بیش از 250 سال از جدایی تاجیکستان از ایران می گذرد از آن زمان تاکنون این کشور جنگ های خونین و حوادث تلخ بسیاری را از سر گذرانده است اما هویت ایرانی خود را با قوت حفظ کرده است. شعر معاصر تاجیکستان وارث ادبیات کهن فارسی و آیینه ای است که تجلی فرهنگ ایرانی را به وضوح در آن می توان دید.  این مقاله شعر پنج شاعر برجسته تاجیک را از منظر عناصر و مولفه های فرهنگ ایرانی مورد مطالعه قرار داده است. در این بررسی مشخص شد شاعران تاجیک فراتر از مرزهای سیاسی به وطن تاریخی خود ایران نظر دارند و شیفته وار به میراث فرهنگی و ادبی مشترک خود با ایران می نگرند و به آن می بالند و دو عنصر زبان فارسی و گذشته تاریخی مشترک مهم ترین عناصر شکل دهنده هویت فرهنگی آنهاست. تجلی فرهنگ ایرانی را در شعر آنان می توان به صورت بزرگداشت زبان فارسی و نگرانی از سرنوشت آن در برابر هجمه های گوناگون، یادکرد گذشته مشترک، تعظیم اساطیر و شخصیت های ایرانی به ویژه شاعران مشاهده کرد.
۲۲۰.

تحلیل جامعه شناختی اشعار احمد شاملو با استفاده از نظریه «عمل» پیر بوردیو(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شعر معاصر شاملو نوآوری بوردیو نظریه عمل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۲ تعداد دانلود : ۳۱۷
رابطه جامعه و ادبیات دوسویه است؛ به طوری که هریک بر دیگری اثر می گذارد. بوردیو در نظریه عمل به تعامل ادبیات و جامعه و تأثیر متقابل آن دو بر یکدیگر پرداخته است. در مقاله حاضر، با هدف تحلیل جامعه شناختی اشعار احمد شاملو با استفاده از نظریه «عمل» پیر بوردیو، سه رکن منش، میدان و کنش در تحلیل اساس قرار داده شده تا طرز تفکر و نوع عملکرد این شاعر نوپرداز معاصر روشن شود. نوع تحقیق در این نوشته، ازحیث ماهیت و روش، توصیفی -تحلیلی و براساس هدف، بنیادی -نظری است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که ذهنیت شاعر، که برمبنای نوع تربیت فردی و اجتماعی در خانواده و جامعه شکل گرفته، مَنشی ثابت و پایدار است و با ذائقه (منش) خاصی که دارد، در مواجهه با قدرت حاکم (میدان)، به میزان برخورداری از سرمایه های موجود، سبک زندگی را انتخاب می کند و با توجه به جایگاهی (قطب استقلال) که در آن قرار می گیرد، در اثر تضاد دیالکتیکی (بین منش و میدان)، موضعی سخت و به شدت منفی می گیرد و کنش های متفاوتی نشان می دهد که برآیند آن سرودن اشعار سیاسی اجتماعی و در مرتبه اعلی، نوآوری در زیر میدان تولید شعر فارسی است.