مطالب مرتبط با کلیدواژه
۱۲۱.
۱۲۲.
۱۲۳.
۱۲۴.
۱۲۵.
۱۲۶.
۱۲۷.
۱۲۸.
۱۲۹.
۱۳۰.
۱۳۱.
۱۳۲.
۱۳۳.
۱۳۴.
۱۳۵.
۱۳۶.
۱۳۷.
۱۳۸.
۱۳۹.
۱۴۰.
انقلاب اسلامی ایران
منبع:
مطالعات هنر و رسانه سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴
29 - 56
حوزه های تخصصی:
هنر، زبان گویای تمدن ها و ظرف عینیت بخشیدن به فرهنگ و اعتقادات آن هاست. در تمدن های آیندۀ بشر نیز هنر در تمام مراحل شکل گیری، تثبیت و گسترش، نقش به سزایی دارد و اگر قرار باشد نقشۀ راه و الگویی برای دست یابی به تمدن نوین اسلامی مدنظر قرار گیرد، لازم است ارتباط تنگاتنگ پدیده های هنری با این تمدن، به عنوان مؤلفه ای تأثیرگذار و جهت دهنده مورد توجه باشد. الگوی پایه، تعیین کنندۀ چارچوب های الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت است که مسیر حرکت مطلوب کشور به سمت تمدن نوین اسلامی را در نیم قرن آینده مشخص می نماید که به همراه فراخوان تکمیل و ارتقای آن، توسط رهبر انقلاب اسلامی، آیت الله خامنه ای، به صورت عمومی منتشر گردید. مقالۀ حاضر، در پاسخ به این فراخوان و در راستای بررسی عمیق و تخصصی این سند، در حوزۀ هنر به رشتۀ تحریر درآمده تا بسنجد که هنر به چه میزان در الگوی پایه، مورد توجه قرار گرفته است؟ همچنین این مقاله در پی یافتن پیشنهادها و راهکارهایی برای بهبود سند الگوی پایه، در مباحث مربوط به هنر است. این پژوهش از لحاظ هدف، یک تحقیق توسعه ای محسوب می شود و روش آن، پژوهش کیفی با رویکرد تحلیلی - توصیفی است و بر اساس برخی منابع کتابخانه ای به همراه تحلیل ها و نقطه نظرات محقق و دستاوردهای علمی پژوهش گران، ارایه شده است. ضمن این پژوهش، مشخص شد که در کل سند پایه، تنها پنج بار، به صورت پراکنده و غیرسازمان یافته به مقولات مرتبط با هنر پرداخته شده و غفلت چشم گیر نسبت به حوزۀ هنر در سند به چشم می خورد. از این رو یازده پیشنهاد مشخص جهت تکمیل و ارتقای سند الگوی پایه در این حوزه، ارایه گردید.
شناسایی وتحلیل پیشران های توسعه سیاسی در ایران بعد از انقلاب اسلامی؛ سناریویی مطللوب برای آینده(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
روندپژوهی توسعه سیاسی در تاریخ معاصر ایران نشان می دهد که به رغم همه تلاش ها و فرازونشیب ها درجهت دستیابی به توسعه سیاسی در ادوار مختلف، تا قبل از انقلاب اسلامی شاخصه های توسعه سیاسی در ایران چندان رشد نکرده و گسترش نیافته است. درعوض، پس از پیروزی انقلاب اسلامی، شاخصه های کمّی و کیفی توسعه سیاسی از رشد چشمگیری برخوردار شده اند؛ اما چگونه؟ بنابراین، پرسش اساسی پژوهش حاضر این است که عمده ترین پیش ران هایی که سبب ساز تغییر درجهت رشد شاخص های توسعه سیاسی در ایران بعد از انقلاب اسلامی شده و زمینه را برای دستیابی به توسعه سیاسی فراهم کرده اند، کدام اند؟ هدف پژوهش، شناسایی و تبیین پیش ران های اثرگذار بر توسعه سیاسی در ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی براساس پنل خبرگانی است. روش پژوهش بدین گونه است که تعدادی از استادان و برجستگان دانشگاهی به عنوان جامعه آماری پژوهش انتخاب شده و به پرسش نامه خبرگانی تنظیم شده پاسخ داده و با استفاده از نرم افزار میک مک، یافته ها تحلیل و پیش ران ها اولویت گذاری شده اند. یافته های پژوهش نشان می دهند که تقویت پیش ران هایی که موجب ارتقای توسعه سیاسی در مقطع مدنظر شده اند، می توانند به روند دستیابی به توسعه سیاسی در آینده سرعت دهند و زمینه تحقق آرمان های مهم انقلاب اسلامی (آزادی، عدالت و استقلال) را نیز فراهم سازند.
مقایسه ثبات و بی ثباتی سیاسی در چهار دهه پس از انقلاب فرانسه و انقلاب اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های سیاست اسلامی سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱۴
93 - 120
حوزه های تخصصی:
گرچه تاکنون مطالعات موردی درباره ثبات سیاسی ایرانِ پس از انقلاب انجام شده، این مقاله به منظور شناساندن عمیق تر انقلاب اسلامی، به مقایسه ثبات و بی ثباتی سیاسی در چهار دهه پس از انقلاب در فرانسه و ایران می پردازد. بنابراین، سؤال تحقیق این است که وضعیت ثبات سیاسی در فرانسه پس از انقلاب (1789م / 1167ش) در مقایسه با ایران پس از انقلاب (1357ش) در مدت چهار دهه پس از انقلاب چگونه بوده است. گمان نویسندگان این است که باتوجه به مقایسه شاخص های ثبات سیاسی در دو کشور، ایرانِ پس از انقلاب، نسبت به فرانسه، از ثبات سیاسی بیشتری برخوردار بوده است. برای اثبات فرضیه، تحولات سیاسی در فرانسه و ایرانِ پس از انقلاب، ازجمله تغییر و دگرگونی ساختار سیاسی، تداوم نظام سیاسی و چالش های آن، با روش مقایسه ای مورد واکاوی قرار گرفته و مقاله به این نتیجه ختم شده است که ایران به دلیل وجود رهبری واحد، ایدئولوژی اسلامی و حضور مداوم مردم، در چهار دهه پس از انقلاب، باثبات تر از فرانسه در دوره متناظر بوده است.
تصویرشناسی انقلاب اسلامی ایران در شعر مصطفی محمد غماری(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
کاوش نامه ادبیات تطبیقی سال دهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴۰
125 - 143
حوزه های تخصصی:
توجّه به انقلاب اسلامی در ادبیّات معاصر الجزایر از اهتمام شاعران این سرزمین به موضوعات سرنوشت سازی همچون استقلال، عزّت و کرامت انسانی و روحیه شهادت و ایثار حکایت دارد؛ بر این اساس، شباهت های فراونی میان انقلاب اسلامی ایران و انقلاب الجزایر به چشم می خورد.این گفتار، با تکیه بر روش توصیفی - تحلیلی، سیمای انقلاب اسلامی و مؤلّفه های اسلامی و انقلابی آن را در شعر مصطفی محمّد غماری - شاعر انقلابی و متعهّد الجزایر – بررسی می کند. این شاعر انقلابی که یکی از دیوان های شعری خویش را با عنوان خضراء تشرق من طهران ، به انقلاب اسلامی ایران اختصاص داده است؛ مهم ترین شاخصه های انقلاب اسلامی را وجود مرجعیّت دینی آن، الهام از اندیشه های اصلاح گرایانه قیام عاشورا، جان فشانی و ازخودگذشتگی شهیدان می داند. جستار پیش رو درنهایت به این نتیجه دست یافت که برخی عوامل، توجّه این شاعر متعهّد را به انقلاب اسلامی و ستایش شخصیّت بی نظیری همچون امام خمینی (ره) در شعر وی به دنبال داشته است که مهم ترین آن ها تربیت دینی شاعر، روحیه انقلابی و شهادت طلبی امام خمینی (ره)، استعمارستیزی و لزوم برپایی حکومت اسلامی و الهی برمبنای تعالیم اسلام و آموزه های قرآنی است. از مهم ترین ویژگی های انقلاب اسلامی در شعر غماری می توان به پیوند ژرف آن با تعالیم الهی، وجود فرهنگ پایداری و استقلال طلبی، حمایت از ملّت های مظلوم و ستمدیده و ایجاد وحدت و پکپارچگی میان ملّت های اسلامی اشاره کرد.
انقلاب اسلامی ایران؛ واژگونی سیاستهای آمریکا در خلیج فارس
یکی از بزرگترین نتایج و پیامدهای بارز پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، فروپاشی یکی از هم یمانهای مقتدر ایالات متحده آمریکا در منطقه خاورمیانه بود. ایالات متحده آمریکا با از دست دادن ایران، سیاستهای جدیدی در منطقه اتخاذ کرد که خلاء پدید آمده را پر کند. هدف نوشتار حاضر، بررسی سیاستهای آمریکا در خلیج فارس با تاکید بر سقوط شاه و پیروزی انقلاب اسلامی در ایران میباشد. این مقاله پس از طرح مقدمه به بیان انقلاب اسلامی ایران از دیدگاه قدرتهای استکباری و اسرائیل پرداخته و با بررسی فروپاشی دکترین نیکسون – کیسینجر، خروج ایران از پیمان نظامی سنتو، قطع روابط سیاسی ایران و آمریکا و پیامدهای منطقه یی آن را تحلیل میکند. تشکیل شورای همکاری خلیج فارس و موارد مربوط به آن به عنوان اتفاقی مهم در خلیج فارس بخش دیگری از مقاله است که در نهایت به این نتیجه دست یابد که ظهور انقلاب اسلامی در ایران موجب تغییرات جدی و عمیقی در مناسبات سیاسی و اقتصادی منطقه شده و آمریکا را مجبور به تغییر خط مشی سیاسی خود در مقابله با وضع موجود کرده است.
بررسی فرآیند بیداری اسلامی در جهان اسلام در پرتو انقلاب اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
وقوع انقلاب اسلامی در ایران، و تاسیس نظام جمهوری اسلامی به عنوان نظام برآمده از ارزش های دینی اسلامی، بر فرایند اسلام گرایی و بیداری اسلامی در جهان اسلام به ویژه در کشورهای عربی تاثیر فزاینده ای داشته است. هرچند که این رستاخیز مجدد اسلامی در این جوامع با نیروهای چالش زا و مهار کننده ای نیز بشدت روبه رو بوده است. از این رو، سوال اصلی که در این پژوهش مطرح شده است، این است که انقلاب اسلامی ایران در جهان اسلام و به ویژه بر کشورهای عربی منطقه خلیج فارس چه تأثیراتی را بر جای گذاشته است؟ پاسخ موقتی آن است که احیای و رشد بیداری اسلامی مهمترین تأثیر انقلاب اسلامی در جهان اسلام و به ویژه کشورهای عربی بوده است و مهمترین نیروی چالش گری که در برابر آن به وجود آمده است، رشد اندیشه ای افراطی گرایانه بوده است. یافته های پژوهش بیانگر آن است که به موازات گسترش فرایند بیداری اسلامی در این کشورها و رسوخ عمیق ارزش های انقلاب اسلامی در این جوامع، تصمیم گیرندگان کلیدی در این جوامع را ناگزیر از تغییر در سبک و سیاق حکومت مداری خود و ایجاد نظم سیاسی مبتنی بر ارزش های اصیل اسلامی کرده است. روش تحقیق در این پژوهش، روش توصیفی تحلیلی و شیوه گردآوری داده ها مبتنی بر شیوه کتابخانه ای است.
بررسی تاثیر انقلاب اسلامی ایران بر جنبش های بیداری اسلامی با تاکید بر مفهوم اشاعه سازه انگاری(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357، نقطه عطف تاریخی و سرآغاز دوران جدیدی از حیات حکومت اسلامی در تاریخ جهان اسلام به شمار می رود. یکی از بارزه های این تحول شگرف ، احیاء مفاهیم ناب الهی- انسانی در چارچوب آموزه های دین مبین اسلام می باشد؛ اما این احیاگری که به نوعی نشات گرفته از مطالبات مردمی بشمار می رود ،محدود به تنگناهای زمانی/ مکانی جامعه ایرانی نمانده و به علت غنای محتوایی /معنایی خود، در چارچوبه های جغرافیایی/ زمانی دیگر نیز بازتاب پیدا نموده است. یکی از قالب های نظری که از قدرت تبیینی مناسبی جهت نحوه تاثیر گذاری و بازتاب وجوه ممتازه ارزشی انقلاب ایران بر سایر جنبش های اسلامی/مردمی کشورهای دیگر در مقاطع زمانی مختلف می باشد ، نظریه سازه انگاری و مفهوم اشاعه آن است. نوشتار حاضر تلاش نموده تا با رویکردی توصیفی تحلیلی و با استمداد از مفاهیم و مفروضه های موجود در نظریه سازه انگاری، به تحلیل جایگاه سیاست منطق اشاعه در تاثیرپذیری جنبش های بیداری اسلامی از انقلاب اسلامی ایران بپردازد. در واقع آنچه نوشتار حاضر بر مبنای مفهوم اشاعه معتقد به آن است، تاثیرپذیری جنبش های بیداری اسلامی از مفاهیم، ارزش ها و هنجارهای انقلابی و اسلامی ایران به صورت خودجوش و به مثابه الگویی از حکومت دینی اسلامی بوده است.
تحلیل جامعه شناختی بازتاب انقلاب اسلامی ایران بر جنبش انصار الله یمن و آینده پیش روی آن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف از این مقاله،تحلیل جامعه شناختی بازتاب انقلاب اسلامی ایران بر جنبش انصار الله یمن و آینده پیش روی آن است.یمن به لحاظ وجود جنبش های ریشه دار اجتماعی - اسلامی بالاخص شیعیان(زیدیان) حائز اهمیت است. شیعیان زیدی و جنبش وابسته به آن یعنی الحوثی(انصار الله) مهمترین جناح مخالف دولت یمن محسوب می شوند که در پی فعالیت این جنبش، همراه با گسترش اعتراضات عمومی در جریان بیداری اسلامی، دولت علی عبدالله صالح در 23 نوامبر 2011 سقوط کرد و به دلیل تجاوز نظامی عربستان سعودی، مداخلات شورای همکاری خلیج فارس و سازمان ملل و عدم توافق جناحهای معترض داخلی تاکنون هیچ دولتی نتوانسته است در رأس قدرت قرار گرفته و ثبات سیاسی را در یمن برقرار سازد.سوال اصلی پژوهش این است که تاثیر پذیری جنبش انصار الله یمن از انقلاب اسلامی ایران و نقش جنبش الحوثی (انصار الله)در دگرگونی اوضاع یمن و آینده سیاسی این کشور چیست؟در این مقاله با استفاده ازروش تحقیق توصیفی-تحلیلی، ابتدا به بررسی مفهومی جنبشهای اسلامی بعنوان عامل محرک جنبش الحوثی یمن جهت مقابله با استبداد و تهاجم همه جانبه غرب و عربستان خواهیم پرداخت.
چالش های تمدنی پیش روی انقلاب اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
انقلاب اسلامی ایران داعیه دار نظم اجتماعی جدیدی است که خود را در سطحی فراگیر در قالب تمدن نوین اسلامی نمایان می سازد. حرکت به سمت تمدن نوین اسلامی با چالش هایی همراه است که چیستی آن ها، مساله این پژوهش را شکل می-دهد. روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش، مطالعه ی اسنادی است و تحلیل اطلاعات با روش تحلیل مضمون انجام-پذیرفته است. براساس یافته های این پژوهش، چالش های تمدنی انقلاب اسلامی ایران در مقوله های «امکان تحقق تمدن-نوین اسلامی»، «الزامات تحقق تمدن نوین اسلامی»، «حیطه انتقال تمدنی تمدن نوین اسلامی» و «معنا و عینیت در تمدن نوین اسلامی» قابل صورت بندی است. عدم امکان تحقق تمدن نوین اسلامی، چالشی است که معنادار بودن آن در این نوشتار بررسی می شود. بسط اجتماعی عقلانیت انقلابی، تربیت نیروی انسانی طراز تمدن نوین اسلامی، تحول در علوم انسانی و تعالی الگوی مدیریت، اصلاح سبک زندگی و افزایش تعاملات میان فرهنگی از مهم ترین الزامات تحقق تمدن نوین اسلامی است که عدم توجه به آن ها از چالش های اساسی صیرورت تمدنی انقلاب اسلامی خواهد بود. تحولات فکری، پیشرفت های علمی، تعاملات میان فرهنگی، شکاف های اجتماعی، فتنه های سیاسی و جنگ های بین المللی از ساز و کارهای حیطه انتقال تمدنی محسوب می شوند که عدم مدیریت آن ها، حرکت انقلاب اسلامی را با چالش های جدی مواجه خواهد ساخت. فقدان معنا و عینیت نیز از مهم ترین چالش های هر تمدن محسوب می شود. راه عینیت یافتن تمدن از مسیر بسط تاریخی جغرافیایی معانی متناسب با خود می گذرد که این امر نیز جز با وجود یک حکومت یا قدرت دارای نفوذ و با فهم، ارائه، مشروعیت بخشی و بازنمایی معانی متناسب با هویت اسلام تمدنی امکان پذیر نخواهد بود.
تحلیلی بر تبیین های اجتماعی انقلاب اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
متین سال بیست و دوم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۸۸
63 - 80
حوزه های تخصصی:
با توجه به اهمیت انقلاب اسلامی ایران و غیرمنتظره بودن آن، نظریه پردازی های متعددی در مورد این انقلاب انجام شده است. این مقاله، با توجه به تعدد این نظریات، در تلاش است تا پس از ارائه یک گونه شناسی از نظریه های انقلاب، شناسایی متغیرهای اجتماعی و تبیین های اجتماعی انقلاب به معرفی و بررسی تبیین های اجتماعی انقلاب اسلامی ایران بپردازد. با عنایت به اهداف فوق، این سطور، در پاسخ به سؤالات زیر، ساختاریافته است: 1. تبیین اجتماعی چیست؟ 2 . تبیین های اجتماعی انقلاب و انقلاب اسلامی ایران کدامند؟ روش تحقیق مقاله حاضر، روش اسنادی، کتابخانه ای و تاریخی است. بر اساس یافته های این مقاله، تبیین اجتماعی تبیینی است که اساس آن را بر متغیرهای اجتماعی باشد. در مورد انقلاب اسلامی ایران، تبیین های افرادی چون: جان فوران، یرواند آبراهامیان، تدا اسکاچ پل، فریده فرهی، احمد اشرف، همایون کاتوزیان، ابوالفضل دلاوری و احمد گل محمدی، به عنوان تبیین های اجتماعی انقلاب اسلامی ایران معرفی شده اند. اهم متغیرهای اجتماعی ای که تبیین های اجتماعی انقلاب اسلامی ایران برای تبیین انقلاب به ما معرفی می کند، عبارتند از: نقش طبقات و اقشار مختلف در انقلاب؛ ائتلاف طبقاتی؛ ظهور اقشار و طبقات جدید بالأخص قشر متوسط و تحصیل کرده؛ وضعیت اقشار و طبقات سنتی؛ ساخت جامعه (توده ای - مدنی و سنتی - مدرن - درحال گذار)؛ هویت اجتماعی؛ رشد جمعیت، تغییر ترکیب جمعیت و پایگاه اجتماعی دولت و مخالفین.
بررسی چگونگی اشاعه اندیشه امام خمینی در اندونزی و پیامدهای آن(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
متین سال بیست و دوم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۸۸
81 - 103
حوزه های تخصصی:
این پژوهش به چگونگی تأثیرگذاری و پیامدهای اندیشه امام خمینی در اندونزی به خصوص شیعیان آن کشور پرداخته است و به این سؤالات پاسخ می دهد که اندیشه امام خمینی چگونه در اندونزی اشاعه یافت؟ حاملان اشاعه اندیشه امام خمینی در اندونزی چه افراد و گروه هایی بودند؟ پیامدهای اشاعه اندیشه امام خمینی در اندونزی چه بوده است و موجب تقویت چه قرائتی از اسلام گردیده است؟ روش این پژوهش کیفی و اسنادی با استفاده از متون استخراج شده از مصاحبه با جمعی از فعالان فکری و سیاسی در اندونزی و همچنین منابع کتابخانه ای است. یافته های این پژوهش حاکی است که اندیشه امام خمینی از طریق حاملانی شامل افراد (اساتید و روشنفکران) و نهادها (رسمی- سیاسی، فرهنگی و مذهبی و تشکل های دانشجویی و...) در اندونزی اشاعه یافت، پیامدهای اندیشه امام خمینی مبتنی بر تغییر نگرش مردم به اسلام؛ جامعیت اسلام، تقویت بنیه استکبارستیزی، حمایت از مسئله فلسطین، تقریب گرایی بین جریان های اسلامی، شکل گیری هویت شیعه در اندونزی بر پایه تعامل سازنده با دولت و فعالیت در چهارچوب قانون اساسی بوده است و موجب تقویت اسلام اعتدالی در این کشور شده است.
تبیین و شناسایی عناصر فرهنگی مذهبی مشارکت زنان در دو انقلاب ایران و الجزایر(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات هنر اسلامی سال شانزدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳۹
490 - 505
حوزه های تخصصی:
انقلاب ها در برهه های مختلفی از تاریخ در جوامع مختلف روی داده اند و هر یک به فراخور جامعه و فرهنگی که در آن شکل گرفته اند، دارای ماهیت و ایدئولوژی های متناسب با خود بوده اند. جامعه ایران نیز در سال 1357ه.ش، انقلاب اسلامی را تجربه کرد که ایدئولوژی آن، مذهب اسلام بود. به تناسب این ایدئولوژی، جامعه ایران شاهد نقش آفرینی گروه ها و اقشار مختلف، مقارن با جریان انقلاب اسلامی گردید. در این میان زنان نیز در این انقلاب دارای مشارکت بودند. در جامعه الجزایر نیز در سال 1954م، انقلاب روی داد که در این انقلاب نیز زنان نقش آفرینی داشتند. مسئله ای که اینجا می توان مطرح کرد نقش عناصر فرهنگی و مذهبی در مشارکت زنان در جریان این دو انقلاب است و اینکه بعد از انقلاب زنان چه جایگاهی در این جوامع یافتند؟ این پژوهش به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده های کتابخانه ای به رشته تحریر در آمده است. یافته های پژوهش حاکی از این است که زنان در ایران با حضور در مراسم های فرهنگی نقش محوری در ایجاد سازماندهی و همراهی در جریان انقلاب ها داشته اند. در ایران و الجزایر حقوق زن موضوع بحث های جدی، با ماهیت سیاسی- دینی شده است. عموماً زنان روشنفکر ایرانی بعد از انقلاب ایران یک نمونه قدرتمند از فعالیت های جنسیتی را در چهارچوبی اسلامی فراهم کردند. با این حال به علت تسلط برخی گزاره های فرهنگی و مذهبی نقش و حضور زنان در جوامعی چون ایران و الجزایر بعد از پیروزی انقلاب محدود بود. اهداف پژوهش: 1.بررسی عناصر فرهنگی و مذهبی مشارکت زنان در انقلاب اسلامی ایران و الجزایر. 2.بررسی جایگاه و نقش زنان در گفتمان های بعد از انقلاب. سؤالات پژوهش: 1.چه عناصر فرهنگی و مذهبی در مشارکت زنان در انقلاب اسلامی ایران و انقلاب الجزایر نقش داشت؟ 2. زنان بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و انقلاب الجزایر چه نقش و جایگاهی در جامعه داشتند؟
بررسی انتقادی کاربست نظریه اقتدار وبر در تحلیل انقلاب اسلامی
منبع:
فرهنگ پژوهش زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۶ ویژه علوم اجتماعی
65 - 90
حوزه های تخصصی:
انقلاب اسلامی ایران بر اساس نظریه اقتدار وبر مورد تحلیل های مختلفی توسط اندیشمندان ایرانی واقع شده است. به طور کلی می توان این تحلیل ها را به دو دسته تحلیل های انطباقی یا تسلیم پذیر و انطباقی انتقادی تقسیم کرد. منظور از تحلیل های انطباقی تحلیل های است که سعی در انطباق کامل نظریه وبر همراه با نظام ارزشی وی بر جامعه ایرانی هستند. منظور از انطباقی انتقادی، تحلیل های است که نظریه اقتدار وبر را پذیرفته اند ولی سعی دارند با ارزش های ایران اسلامی آن را هماهنگ سازند. اما به تحلیل های متأثر از وبر در ایران نقدهای جدی وارد است که برخی از آنها عبارت از: ۱- تناقض با اصل نظریه اقتدار وبر ۲- عدم فهم صحیح نظریه اقتدار وبر ۳- نگاه ایدئولوژیک و ارزشی به تحلیل جامعه شناسی سیاسی و خلط آن با مباحث فلسفه سیاسی ۴- عدم نگاه جامع به خصوصیات رهبری انقلاب و عدم فهم صحیح نهاد مرجعیت در شیعه، می باشد. البته باید متذکر شد که برخی از انتقادهای وارد شده بر تحلیل های مبتنی بر نظریه اقتدار وبر در مورد انقلاب اسلامی ایران صحیح نمی باشد. بعضی از این انتقادها از قبیل نقدهای فقهی فلسفی می باشد که در این مقاله به آن پرداخته ایم.
مطالعه تاریخی روابط فرهنگی ایران و ارمنستان از نقطه نظر ترجمه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش ادبیات معاصر جهان دوره ۱۷ بهار ۱۳۹۱ شماره ۱
73 - 90
حوزه های تخصصی:
ترجمه در روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی تأثیری انکارناپذیر دارد. ترجمه یکی از روش های مهم انتقال اطلاعات و دانش در سطح جهان و همچنین ایجاد ارتباط میان ملت های غیر هم زبان است. درباره ایران و ارمنستان نیز این موضوع صادق است. ایران و ارمنستان دو فرهنگ نزدیک به یکدیگر دارند. این دو از دوران باستان ارتباطات بسیار با هم داشته و دارای فرهنگ، پیشینه و همانندی هایی بوده اند. از طرف دیگر، یکی از زمینه های ترجمه که به مطالعه روابط فرهنگی بین دو ملت کمک شایانی می کند، تاریخ ترجمه است. با وجود تمام این ارتباطات و مشترکات، متأسفانه تاکنون به تاریخ ترجمه های انجام شده بین دو زبان فارسی و ارمنی و نقش آن ها در ایجاد رابطه فرهنگی و آشنایی هرچه بیشتر مردمان دو کشور با یکدیگر تحقیقات زیادی صورت نگرفته است. هدف اصلی از این مطالعه تاریخی، آشنا کردن خواننده با تاریخچه ترجمه در ایران و ارمنستان و آغاز ترجمه های فارسی- ارمنی در دو کشور و همچنین روند ترجمه در دو کشور بعد از انقلاب اسلامی است.
نقش علمای فارس در حرکت های اعتراضی منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی ایران
منبع:
رهیافت فرهنگ دینی سال سوم بهار ۱۳۹۹ شماره ۹
31 - 54
حوزه های تخصصی:
برنامه ریزی ها، اقدامات و رویدادهای گسترده و عمیقی دست به دست هم دادند تا بالاخره در بهمن 1357 با سرنگونی حکومت پهلوی، انقلاب اسلامی ایران پس از سال ها مبارزات مردمی به پیروزی رسید. در این میان طبقات، اقشار و گروه های مختلف جامعه به فراخور دیدگاه و جایگاه خود ایفای نقش کردند. علما و روحانیون به عنوان پیشگامان مبارزه در این نهضت از مهم ترین و مؤثرترین اقشار در پیروزی انقلاب اسلامی بودند، به شکلی که نه تنها در پایتخت، بلکه در شهرهای گوناگون به نقش آفرینی پرداختند؛ در این زمینه استان فارس به عنوان یکی از مهم ترین کانون های مبارزه در این عرصه محسوب شده است. این پژوهش با هدف بررسی نقش علمای فارس در حرکت های اعتراضی منتهی به انقلاب اسلامی با رویکرد توصیفی-تحلیلی و روش کتابخانه ای انجام شده است. سؤال اصلی این پژوهش این بوده است که: علمای فارس چه نقشی در شکل گیری و هدایت اعتراضات و اتفاقات منجر به انقلاب اسلامی در استان فارس به ویژه شهر شیراز داشته اند؟ یافته های پژوهش حاضر گویای این واقعیت اند که علمای فارس در طول مبارزات انقلابی مردم ایران در فاصله سال های 1342 تا 1357 به عنوان هدایت کنندگان انقلابیون در یکی از مهم ترین کانون های مبارزه (استان فارس) نقش و تأثیر قابل توجهی ایفا کرده اند. شخصیت هایی چون شهید آیت الله دستغیب، آیت الله محلاتی، آیت الله آیت اللهی، آیت الله پیشوا، آیت الله حائری و... به واسطه ی جایگاه معتبری که نزد مردم استان فارس داشته اند تصمیمات و اقدامات تأثیرگذاری در جریان مبارزات مردم فارس اتخاذ کردند که در حرکت های اعتراضی منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی بسیار مؤثر واقع شد.
بررسی تکیه گاه های نظام جمهوری اسلامی ایران در اوایل انقلاب و مقایسه با حکومت قبل از آن
منبع:
دولت پژوهی جمهوری اسلامی ایران سال ششم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴
115 - 137
حوزه های تخصصی:
در آغاز انقلاب اسلامی، نیاز مهم و اساسی این بود که حکومت برای حفظ استقلال انقلاب و حفاظت از آن باید از پشتوانه های قوی انقلابی و اسلامی برخوردار شود؛ چرا که هر زمانی که انقلابی رخ می دهد امکان شکست و یا منحرف شدن آن از اصل واقعی و حقیقی خود وجود دارد؛ بنابراین انقلاب اسلامی برای بهره مندی از این پشتوانه ها، باید درصدد جلب حمایت گروه های مردمی بر می آمد و این زمانی اتفاق می افتاد که مردم با ماهیت و اهداف اصلی انقلاب آشنا شوند، تا از این طریق بتوانند در مسیر اسلامی خود حرکت کنند و آنچه را که لازمه حکومت بود در جامعه ایفا کنند. مقاله ضمن بررسی تکیه گاه های انقلاب و پیروزی انقلاب، مدعی است برای پی بردن دقیق و منطقی به آن عوامل باید به گذشته هر کدام از آنها رجوع کرد و آنها را مورد بررسی و واکاوی قرار داد تا از این طریق استدلال منطقی ارائه کرد.
انقلاب اسلامی ایران از منظر منافع منطقه ای آمریکا(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
دهه هاست که ایالات متحده در منطقه غرب آسیا و خاورمیانه به عنوان یک بازیگر عمده غیرمنطقه ای ایفای نقش می کند و به واسطه این حضور مستمر و مداوم برای خود منافعی را مترتب است. از منافع اقتصادی حاصل از فروش تسلیحات نظامی گرفته، تا امنیت در تامین انرژی و حمایت از متحدان منطقه ای. وقوع انقلاب اسلامی منجر به دگرگون شدن محیط منطقه گردید که در نهایت آثار مستقیم بر منافع ایالات متحده در منطقه گذارد و این کشور را با چالش هایی مواجه ساخت.پژوهش حاضر که با روش توصیفی تحلیلی نگاشته شده است، به دنبال پاسخ به این سوال می باشد که: چالشهای ایجاد شده بر منافع منطقه ای ایالات متحده به موجب انقلاب اسلامی ایران چیست؟ و در پاسخ آورده ایم: انقلاب اسلامی ایران بعد از چهار دهه از وقوع آن، ضمن از دست رفتن مهمترین شریک استراتژیک آمریکا و بازار تسلیحاتی آن (ایران) امروزه ایران را در جایگاه یکی از تاثیرگذارترین بازیگران منطقه ای، با ظرفیت نفوذ سیاسی در تعیین معادلات داخلی کشورهای منطقه (عراق، لبنان، یمن) و حضور میدانی در تداوم دولت های منطقه(سوریه) بوده که منجر به آسیب پذیری منافع آمریکا گشته است.جهت اثبات فرضیه فوق، در طول پژوهش با ذکر زمینه های تاریخی جهت فهم دقیق تر موضوع، از نظریه «احاله مسئولیت» و «موازنه قوا» جان مرشایمر استفاده گردیده است.
تغییرات جایگاه زنان قبل از انقلاب اسلامی و بعد از انقلاب اسلامی ایران بین سال های (1384-1357)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
تغییرات اجتماعی - فرهنگی سال هفدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۶۵
25 - 42
حوزه های تخصصی:
با توجه به اینکه زنان به عنوان بخش مهمی از اجتماع، وظایف خطیری را عهده دار بوده اند و همراه با مردان در صحنه های گوناگون حضور فعالانه داشته اند، اما طی دوره های گذشته در کشور ما توجه به جایگاه و حقوق زنان فراز و نشیب هایی را به خود دیده است. بر این اساس این مطالعه با هدف توصیف تغییرات جایگاه زنان در قبل و بعد از انقلاب اسلامی، انجام شد. مطالعه حاضر بر اساس هدف از نوع تحقیقات کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش، نوعی تحقیق توصیفی - تحلیلی می باشد. گردآوری اطلاعات نیز به صورت کتابخانه-ای- اسنادی، انجام گرفت. طی این مطالعه، جایگاه زنان در مقاطع مختلف قبل و بعد از انقلاب اسلامی بررسی گردید. نتایج بررسی ها حاکی از این است که زنان قبل از انقلاب اسلامی موقعیت هایی محدودی را کسب کردند. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی وضعیت زنان دوباره متحول شد و در این برهه مشکلات عدیده ای که جامعه با آن مواجه شده بود، مانع از توجه به مسائل زنان و احیای حقوق از دست رفته آنان بود. لیکن پس از بهبود نسبی اوضاع جامعه، مجدد موضوع حقوق زنان و جایگاه واقعی این قشر مورد توجه سیاست-گذاران قرار گرفت.
تحلیل مفهوم هنجار انقلاب اسلامی؛ از تکوین تا تثبیت
حوزه های تخصصی:
هدف پژوهش حاضر تحلیل کنش گفتاری و زمینه سیاسی در اندیشه امام خمینی می باشد. سئوال اصلی این است که چه ارتباطی میان زمینه های اجتماعی - سیاسی و نگارش متون توسط امام خمینی وجود دارد. در این پژوهش تلاش شده است تا از نظریه ابراهیم برزگر مأخذ از کتاب سیاست به مثابه صراط و نظریه کنش گفتاری با توجه به زمینه های سیاسی استفاده شود. امام خمینی در ابتدا با کتاب هایی مانند کشف اسرار ،کنش گفتاری خود را در جهت بیدار کردن، مخالفت با انفعال حوزه و مردم نسبت به وقایع روز دنبال کردند. در مراحل بعد گفتار و نوشتار ایشان به تدریج سعی در اصلاح ایدئولوژی سلطنت و با عدم نتیجه گرفتن با این روش به سوی تغییر هنجار مرسوم و تکوین هنجار خویش با نگارش کتاب های ولایت فقیه، البیع و... تغییر جهت یافت. در مراحل بعد با تکوین و تثبیت هنجار مرسوم یعنی حکومت اسلامی و ولایت فقیه، به نظام سازی و نهادسازی پرداختند. ؟ پژوهش حاضر بر این فرضیه استوار است که سیر تکوین هنجار مرسوم امام خمینی با توجه به زمینه های مختلف توسط ایشان و با نگارش کتاب ها و رساله های مختلف آغاز گردید. این تلاش ها در قالب انقلاب اسلامی، با مجاهدت های علمی و رهبری عملی به بار نشست و مسیر انقلاب را به عنوان یک صراط مستقیم برای همگان مشخص کردند.
تأثیر انقلاب اسلامی در احیاء و تضمین حقوق شهروندی با نگاه تطبیقی به قانون اساسی مشروطه
حوزه های تخصصی:
حقوق شهروندی از جمله مفاهیمی است که دربردارنده حقوق و تکالیف متقابل شهروندان و حکومت در قبال یکدیگر است. وقوع هر انقلابی باعث ایجاد تحول های بنیادین در بنیان های نظری و عملی آن کشور می شود. به دنبال وقوع انقلاب مشروطه، در متمم قانون اساسی مشروطه، فصلی تحت عنوان حقوق ملت به رسمیت شناخته شد لکن به شکل جامع و مانعی به برخی از موضوعات از جمله حقوق شهروندی زنان نپرداخته بود. اما به دنبال پیروزی انقلاب اسلامی مردم ایران و استقرار حکومت جمهوری اسلامی و تعیین قانون اساسی، فصل سوم این قانون با نام حقوق ملت به تبیین حقوق شهروندی مردم ایران اختصاص یافت و به میزان قابل توجهی نسبت به قانون اساسی مشروطه و متمم آن، حقوق شهروندی مردم را به رسمیت شناخت. پژوهش و تحقیق حاضر با روش تحلیلی تطبیقی به بررسی تأثیر انقلاب اسلامی در تأمین و تضمین حقوق شهروندی مردم ایران در مقایسه با قانون اساسی مشروطه و متمم آن و ذکر برخی از مصادیق این تأثیر پرداخته است.