مطالب مرتبط با کلیدواژه

انقلاب اسلامی ایران


۱۰۱.

پیروزی و ناکامی گفتمان اسلام سیاسی (تجربه ای متفاوت در ایران 1979 و مصر2012)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۵ تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ 269 - 287

کلیدواژه‌ها: اخوان المسلمین اسلام سیاسی انقلاب اسلامی ایران تحلیل گفتمان مصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۸ تعداد دانلود : ۴۹۵
گفتمان اسلام سیاسی، در طول حیات خود تجربیات متفاوتی را در کشورهای اسلامی رقم زده که مهم ترین آنها پیروزی انقلاب اسلامی در ایران 1979 و تلاش جنبش اخوان المسلمین مصر برای به دست گیری قدرت به گونه ای دموکراتیک در سال 2012 بوده است. انقلاب اسلامی ایران در سال 1979 به پیروزی رسید و توانست خود را بر ذهن و زبان مردم هژمون سازد؛ اما اخوان المسلمین که سابقه بیشتری در مبارزه دارد، در طول فعالیت خود برای کسب قدرت در مصر و دیگر کشورهای عربی، همواره ناکام بوده است. بررسی چرایی موفقیت انقلاب اسلامی در ایران در سال 1979 و ناکامی جنبش اخوان المسلمین مابین سال های 2012-2014 در مصر، دو قرائت همسان از اسلام سیاسی است که هدف این مقاله است. پرسشی که در این زمینه مطرح می شود این است که تجربه گفتمان اسلام سیاسی در ایران چه نقاط قوتی داشته که جنبش اخوان المسلمین به دلیل نداشتن آنها طی فعالیت سیاسی خود، در دستیابی به قدرت ناکام بوده است. یافته های این مقاله که بر اساس روش تحلیل گفتمان لاکلا و موفه به دست آمده، گویای آن است که جنبش اخوان المسلمین به دلیل تأکید بر دانش التقاطی، نداشتن دال برتری همچون رهبری امام خمینی (ره)، نشانه ای چون ولایت فقیه و ناتوانی در کنترل مراکز ساختاری قدرت همانند ارتش و نیروهای امنیتی پیشین نتوانست در جریان تحولات سیاسی مصر 2012-2013 حاکمیت خود را در عرصه سیاسی مصر حفظ کند و در نتیجه، در مواجهه با بحران های سیاسی و مداخله نظامیان در سیاست ناکام مانده، به حاشیه رفت.
۱۰۲.

بررسی مدعاهای رقیب درباره نقش فشارهای خارجی در وقوع انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای سیاسی معاصر سال دهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۳۱) 1-26

کلیدواژه‌ها: فشارهای خارجی انقلاب اسلامی ایران قدرت های بزرگ آمریکا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۵ تعداد دانلود : ۴۷۰
در این مقاله با استفاده از روش تاریخی و مقایسه ای تلاش شده تا مهم ترین مدعاهایی که در خصوص نقش قدرت های خارجی در سرنگونی رژیم پهلوی ارائه شده است، بررسی و به این پرسش پاسخ داده شود که: مدعاهای رقیب درباب تاثیر فشارهای خارجی بر وقوع انقلاب ایران کدامند و کدام یک از مدعاها با واقعیت های تجربی انقلاب ایران مطابقت دارد؟ بدین منظور، ابتدا مهمترین ادعاهای موجود احصاء و بر اساس چارچوب مفهومی تحقیق دسته بندی و بررسی شد. یافته های تحقیق نشان می دهد که این مدعاها شامل شش دسته اند و از «توطئه قدرت حامی» تا مدعای مخالف آن، یعنی «حمایت جدی و عدم تغییر مواضع قدرت حامی» را در بر می گیرند.بررسی این مدعاها نشان می دهد که همه ادعاهایی که قدرت های غربی و به ویژه آمریکا را عامل اصلی سرنگونی رژیم پهلوی می دانند با واقعیت های انقلاب ایران هم خوانی ندارد. اگرچه این به معنای بی تاثیری آن ها نیست؛ بلکه فشارهای خارجی یکی از علل وقوع انقلاب ایران محسوب می شود. دولت آمریکا تا آخرین لحظه پشتیبان و حامی رژیم شاه بود و به هر طریقی برای ممانعت از سقوط رژیم پهلوی تلاش کرد؛ اما به طور کاملاً ناخواسته ای مواضع دولت این کشور در قبال تحولات ایران، راه را برای موفقیت انقلاب اسلامی هموارتر نمود.
۱۰۳.

تأثیر فرهنگ سیاسی بر مشاركت زنان با تأكید بر نقش انقلاب اسلامی ایران

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ سیاست و رسانه سال اول تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ 221-245

کلیدواژه‌ها: فرهنگ سیاسی مشاركت سیاسی زن مسلمان انقلاب اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۳ تعداد دانلود : ۲۴۸
پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه ی فرهنگ سیاسی و مشاركت سیاسی زنان ایرانی، آن جا كه تحت تأثیر فرهنگ سیاسی اصیل دینی زنان، در مكتب صدر اسلام قرار می گیرند و با رویكردی توصیفی – تحلیلی انجام گرفته است. فرض اصلی این است كه هرچند مؤلفه های فرهنگ سیاسی در ایران هم چون فرهنگ آمریت / تابعیت، سبب كاهش مشاركت سیاسی زنان در طول تاریخ شده است، امّا به دلیل تأثیرپذیری زنان ایرانی از فرهنگ سیاسی شیعه؛ در مقاطع خاص تاریخی؛ مشاركت سیاسی زنان افزایش یافته است. برای نمونه در انقلاب اسلامی ایران و تحت تأثیر تعالیم امام خمینی رحمه الله علیه، مشاركت سیاسی زنان به اوج رسید. در این انقلاب برای نخستین بار زنان نقشی و سهمی برابر با مردان یافتند و این انقلاب تجلی مشاركت سیاسی زنان در ایران بود.
۱۰۴.

نقش امام موسی صدر در فرآیند پیروزی انقلاب اسلامی ایران

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ سیاست و رسانه سال دوم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۶) 211-232

کلیدواژه‌ها: امام موسی صدر امام خمینی رحمه الله علیه انقلاب اسلامی ایران نقش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۵ تعداد دانلود : ۳۷۶
نقش های افراد برجسته در موفقیت پدیده های سیاسی و اجتماعی مؤثر بوده است. اهمیت این نقش ها کم و بیش متأثر از علائق مذهبی، هنجارها، ارزش ها، محیط و توانایی در ایجاد ارتباط می باشد. در فرآیند انقلاب اسلامی، افراد مهمی نقش مؤثر داشته اند؛ که در رأس همه، امام خمینی رهبر انقلاب بوده است. در کنار این رهبری، افرادی برجسته که به لحاظ مذهبی در جهت فکری انقلاب قرار داشته اند به انحاء مختلف نقش ایفا کرده اند. یکی از اینان امام موسی صدر است که کمتر به اهمیت حضور و نقش وی توجه شده است. وی با استفاده از موقعیت اجتماعی و سیاسی و فرهنگی خویش توانست در برخی جهات از قبیل ایجاد ارتباط با افراد صاحب نفوذ در سطح منطقه ای و جهانی و هموارسازی راه برای فعالیت انقلابی امام خمینی رحمه الله علیه، زمینه های تداوم حرکت انقلاب را فراهم می سازد. پژوهش حاضر در صدد است تا با برجسته سازی این نقش با یک رویکرد تاریخی، به تحلیل یکی از عوامل مؤثر در پیروزی انقلاب اسلامی بپردازد.
۱۰۵.

آسیب شناسی صدور انقلاب اسلامی ایران به اروپا بر اساس نظریه ی گفتمان

نویسنده:
منبع: سیاست و روابط بین الملل سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ 63 - 91

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی ایران اروپا نظریه ی گفتمان اسلام سیاسی مدرنیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۸ تعداد دانلود : ۳۲۴
مقایسه ی انقلاب ایران با انقلاب فرانسه و روسیه گویای آن است که انقلاب ایران به اندازه ی دو انقلاب دیگر نتوانسته بر کشورهای اروپایی تأثیرگذار باشد. این درحالی است که در ایران انقلابیون از همان ابتدا به دنبال صدور انقلاب خود به بخش های مختلف جهان بودند. سؤالی که مطرح می شود این است که چرا صدور انقلاب از سوی ایران، نتوانسته نتایج مورد انتظار را به همراه داشته باشد؟ برای این منظور از رویکرد گفتمانی لاکلا و موفه استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد؛ گفتمان انقلاب اسلامی به دلیل عدم دسترسی و عدم اعتبار، که از شاخصه های برتری یک گفتمان می باشد، نتوانسته است به اسطوره سازی دست زند و در نتیجه بازتاب چشمگیری در اروپای غربی داشته باشد. علاوه بر این، مدرنیته ی غربی توانسته با مداخلات هژمونیک، بی قراری ها را مهار و گفتمان خویش را تثیبت نماید. همچنین تداوم هژمونی گفتمان غرب را می توان مرهون برجسته سازی و حاشیه رانی توسّط گفتمان مذکور دانست
۱۰۶.

ایران هراسی؛ پروژه ای در مسیر شرق شناسی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: نامه فرهنگ و ارتباطات سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ 41 - 62

کلیدواژه‌ها: شرق شناسی اسلام هراسی شیعه هراسی انقلاب اسلامی ایران بیداری اسلامی ایران هراسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۱ تعداد دانلود : ۲۴۵
دانش شرق شناسی شکلی از دانش درباره «دیگری» است که می توان در ابتدای امر آن را مطالعه و تحقیق درباره جنبه های مختلف شرق مانند زبان، تاریخ، فرهنگ و سیاست دانست. شکل دیگری از شرق شناسی نیز وجود دارد که در واقع توجیه کننده دوران استعمارگری، اروپامحوری و آمریکامرکزی است و به دنبال این است تا از منظری ایدئولوژیک، بین «خود» و «دیگری» تمایزی اساسی قائل شود و برتری خود را نتیجه بگیرد. بهترین راه برای تقابل با دیگری، ایجاد هراس در بین افکار عمومی است. این هراس از دیگری گاه در قالب «آفریقاهراسی» و «ژاپن هراسی» و گاه در قالب «اسلام هراسی»، «شیعه هراسی» و «ایران هراسی» بوده است. پروژه ایران هراسی، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و به ویژه پس از تحولات منطقه در قالب بیداری اسلامی به شدت در حال پیگیری است. ایران هراسی هم از سوی کشورهای غربی و هم در بین کشورهای عربی حوزه خلیج فارس دنبال می شود. در این راستا می توان گفت که تمامی رسانه های انگلیسی زبان و عربی زبان، اعم از رسانه های دیداری مثل العربیه و الجزیره و رسانه های مجازی مثل سایت های اینترنتی، هم راستا با سیاست های کشورهای خود بوده اند. در این مقاله با تأکید بر پروژه شرق شناسی و مفاهیم مرتبط با آن مثل «خود» و «دیگری» درصدد نشان دادن این هستیم تا ایران هراسی را پروژه ای در مسیر شرق شناسی معرفی کنیم که از مسیر «اسلام هراسی» و «شیعه هراسی» می گذرد.
۱۰۷.

نقش طبقه متوسط سنتی در تحولات سیاسی ایران (مطالعه موردی: دوران شکلگیری انقلاب اسلامی)

نویسنده:
منبع: تاریخنامه انقلاب سال سوم بهار - زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱ تا ۴ (پیاپی ۵ و ۶) 131 - 156

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی ایران بازاریان پیر بوردیو روحانیون طبقه متوسط سنتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳۶ تعداد دانلود : ۵۰۴
بررسی نقش نیروهای اجتماعی در تحولات سیاسی از موضوعات مهم و اساسی در جامعه شناسی سیاسی است. طبقات اجتماعی ازجمله نیروهای متمایز اجتماعی محسوب می شوند که در تحلیل عملکرد نیروهای اجتماعی ایفای نقش دارند. در بین تقسیمات طبقات اجتماعی همواره نقش طبقه متوسط سنتی در تحولات سیاسی و اجتماعی ایران مورد توجه قرار داشته است. مقاله حاضر با هدف بررسی نقش طبقه متوسط سنتی در دوران شکل گیری انقلاب اسلامی ایران به رشته تحریر درآمده است. این مقاله، به لحاظ روش شناسی از نوع مطالعه توصیفی - تحلیلی است. برای جمع آوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و اسنادی استفاده شده است. چهارچوب نظری انتخابی برای تحلیل طبقه متوسط سنتی، نظریه انواع سرمایه پیر بوردیو است کهسعی کرده اند ارتباط انواع سرمایه را با طبقه اجتماعی مورد توجه قرار دهند. نتایج تحقیق نشان می دهد که طبقه متوسط سنتی در دوران شکل گیری انقلاب اسلامی ایران از طریق بهره برداری مناسب از سرمایه های متنوع اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی و نمادین توانست بر دیگر رقیبان پیروز شود و نقش هژمونیک در ساختار قدرت سیاسی پیدا کند.
۱۰۸.

ظرفیت سنجی الگودهی مردم سالاری دینی ایران به کشورهای مسلمان منطقه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی سیاسی ایران سال اول تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ 43 - 66

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی ایران الگوسازی خاورمیانه مردم سالاری دینی ولایت فقیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۰ تعداد دانلود : ۲۵۲
انقلاب اسلامی ایران به عنوان یک تحول الگوساز منجر به نوعی نظام سازی شد که تغییرات مهمی را در عرصه های مختلف منطقه و جهان موجب گردید. یکی از ظرفیت های الگودهی اثربخش این نظام، عملیاتی کردن تئوری ولایت فقیه در قالب قانون اساسی و نهادمندسازی آن در قامت ساختار حقوقی- سیاسی جمهوری اسلامی ایران است که در قبال اشکال گوناگون نظام های سیاسی انسان مدار بدیلی شاخص تلقی می شود. گذشته از آن عدم پذیرش سلطه بین المللی و مقاومت هوشمندانه برای دفع آثار مخرب علیه اسلام هراسی و تبدیل آن به اسلام پذیری، جمهوری اسلامی را به صدای ملل مسلمان به منظور شکل دهی به ساختار قدرت نوین منطقه ای تبدیل کرده است. توانایی جمهوری اسلامی ایران بر جهت دهی افکار عمومی منطقه و احزاب سیاسی نشانه هایی از این اثرگذاری ارزیابی می شود که ثمرات آن در آینده مشهود خواهد شد. این نوشتار با بررسی داده های موجود، با روش توصیفی- تحلیلی، ضمن شناسایی چالش ها، ظرفیت ها و راهکارهای موجود در مسیر الگودهی انقلاب اسلامی به کشورهای مسلمان منطقه، احتمال انحراف این انقلاب ها از مسیر خویش را نیز تحلیل کرده است.
۱۱۰.

واژه شیطان در ادبیات انقلاب اسلامی و کلام امام خمینی (ره)

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاسی سال پنجم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۵ 96 - 113

کلیدواژه‌ها: شیطان بزرگ آمریکا انقلاب اسلامی ایران امام خمینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۸ تعداد دانلود : ۳۷۳
شیطان پیوسته به عنوان نیرویی شرور، پلید، خبیث، موجودى سرکش و وسوسه گر کاربرد دارد. امّا «ابلیس» نام خاص همان موجودى است که با وسوسه هاى خود، آدم علیه السلام را از بهشت بیرون نمود. پس «شیطان» یک اسم عام است که فرد بارز آن همان ابلیس با ذریه و اعوان و انصار فراوان است، البته در اصطلاح  به همه آن ها شیطان یا شیاطین گفته مى شود. بدترین صفت رذیله شیطان، کبرورزی و استکبار است. تمام گناهان و تجاوز به حقوق دیگران هم از استکبار منشأ می یابد. اما استکبار همیشه فردی نیست، بلکه گاهی رفتار یک دولت و یا گروهی از دولت ها با یک دولت و یا مردمان یک سرزمین می تواند از روی غرور و تکبر باشد. 
۱۱۱.

تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر فعالیت شیعیان کویت

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاسی سال ششم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱۶ 49 - 69

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی ایران کویت شیعیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۶ تعداد دانلود : ۳۱۴
کویت یکی از کوچکترین کشورهای عضو اتحادیه عرب بوده که در سال 1961 میلادی به استقلال رسید. در این کشور احزاب و گروه های سیاسی با آراء و عقاید مختلف حضور دارند و از این حیث یکی از تأثیرگذارترین کشورهای حوزه خلیج فارس محسوب می شود. از جمله مهم ترین گروه های سیاسی ساکن در کویت شیعیان هستند که در ابتدا از لحاظ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی از حقوق چندانی در سطح جامعه برخوردار نبودند اما بدلیل مناسباتی که با همکیشان شیعی خود در مناطق مختلف داشتند آرام آرام در دستیابی به خواسته های خود به موفقیت هایی دست یافتند. با وقوع انقلاب اسلامی ایران و پدیده صدور انقلاب؛ شیعیان کویتی فعالیت های گسترده تر و حضور فعالانه ای در سطح جامعه یافتند و با پیگیری های مستمر در مطالبات مدنی و سیاسی از سطح حقوق مطلوبی در جامعه کویت برخوردار گشتند و به رسمیت نیز شناخته شدند. وقوع این تحولات در ساختار جامعه کویت موجب گردید تا احزاب شیعی نقش بسزایی در به حرکت درآوردن چرخه سیاسی کشور ایفا کنند. در این مقاله به بررسی تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر فعالیت های شیعیان کویت با روش توصیفی– تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه ای پرداخته خواهد شد. 
۱۱۲.

انقلاب اسلامی ایران و تحولات ژئوپلیتیک شیعیان زیدی در یمن: 1979 تا 2015

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی انقلاب اسلامی سال دوم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۷ 87-117

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی ایران شیعیان زیدی یمن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۰ تعداد دانلود : ۳۸۷
انقلاب اسلامی ایران یکی از بزرگ ترین رخدادهای اجتماعی در قرن بیستم است. در جهانی که تغییر و تحولات مستمر، مرزهای طبیعی جوامع را درنوردیده و سرنوشت ملت ها را به هم پیوند زده، پدیده ای با این گستردگی و عظمت نه تنها نهادها و نظام های سیاسی یک ملت و یک قوم را درهم ریخته و سرنوشت تاریخی آنان را در مسیر تغییرات بنیادین قرار داده است، بلکه دامنه های آن بسی فراتر از یک کشور رفته و ملت هایی را در سمت و سویی تازه و دنیایی نو به جریان انداخته است. ازاین رو در این نوشتار به این پرسش پاسخ داده شده که «انقلاب اسلامی ایران چه تأثیری بر تحولات ژئوپلیتیک شیعی در یمن:1979 تا 2015 داشته است؟» فرضیه ای که در پاسخ ارائه می شود این است که آموزه های تشیع و تفکرات انقلابی امام خمینی (ره) که منجر به پیروزی انقلاب اسلامی در ایران شدند نقش مؤثری در گسترش تشیع و احیاء شیعیان زیدی و تغییر ژئوپلیتیک شیعه در یمن 1979 تا 2015 داشته است. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران روحیه ی انقلابی در بین ملت ها تکامل یافت و در قالب آرمان های انقلاب اسلامی به دیگر کشورها نیز سرایت کرد و در اثر این تحول موجی از خودآگاهی و بیداری اسلامی، کشورهای اسلامی به خصوص جوامع شیعی را فراگرفت.
۱۱۳.

نقش انقلاب اسلامی ایران بر جنبش های اسلامی؛ با تاکید بر همگرایی جمهوری اسلامی ایران وحزب الله لبنان

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی انقلاب اسلامی سال دوم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۷ 119-138

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی ایران حزب الله لبنان گروه های اسلامگرا گفتمان مقاومت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۷ تعداد دانلود : ۹۴۷
اسلام سیاسی و تحولات آن در دو سده اخیر و به ویژه در سه دهه گذشته در جهان اسلام اهمیت بسیاری یافته و به تبع آن عرصه جهانی را نیز تحت تاثیر خود قرار داده است. اهمیت این پدیده طرح مباحث علمی گسترده ای در باره ماهیت و چیستی اسلام سیاسی و نیز علل ظهور آن را موجب شده است. اهمیت یابی اسلام سیاسی در جهان اسلام علی الخصوص جغرافیای غرب آسیا، از جهاتی متفاوت از عرصه جهانی آن می باشد. جهان اسلام، اسلام سیاسی و هر جریان اسلام گرا را به عنوان پدیده ای بومی می نگرد و آن را بازگشت به هویت گذشته اسلامی خویش تلقی می کند. تحت تاثیر چنین نگرشی از دهه 1970 نقش اسلام در سیاست به نحو بسیار مهمی دچار تغییر و تحول شده است. گروه های اسلامی نه در مقام واکنشی ساده درون جامعه سیاسی، بلکه به صورت منبع دیدگاه های جدید و بدیع در باب توسعه و دگرگونی سیاسی ظاهر شده اند. انقلاب اسلامی ایران به عنوان نقطه آغاز خیزش جنبش های اسلامی در نیمه دوم قرن بیستم، نوید بخش دوره جدیدی از ظهور اسلام بود که سایر ملت های اسلامی، از جمله شیعیان لبنان را به تکاپو واداشت. یکی از کشورهایی که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تاثیر زیادی از انقلاب اسلامی ایران برده است کشور لبنان است. تأثیر انقلاب بر شیعیان لبنان بیش از هر چیز مرهون عواملی همچون اقدامات روشنگرانه امام موسی صدر در بین شیعیان لبنان، اشغال جنوب لبنان به وسیله اسرائیل و محرومیت شیعیان آن جا بود، این عوامل باعث شد تا لبنان به مناسب ترین محل برای رشد افکار انقلابی شیعه تبدیل شد. تاثیر انقلاب اسلامی در این کشور نمود بسیار روشنی دارد که در روابط بین المللی ایران و حزب الله به خوبی خود را نشان می دهد.
۱۱۴.

فرهنگ سیاسی زنان شیعه (با تأکید بر نقش انقلاب اسلامی ایران)

نویسنده:
منبع: زن و فرهنگ سال پنجم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۱۷ 75-92

کلیدواژه‌ها: فرهنگ سیاسی مشارکت سیاسی زنان شیعه انقلاب اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۲ تعداد دانلود : ۷۱۲
پژوهش حاضرباهدف بررسی فرهنگ سیاسی ومشارکت سیاسی زنان در مذهب تشیع واثرگذاری آن برفرهنگ سیاسی زنان ایران ؛ بارویکردی توصیفی – تحلیلی انجام گرفته است.فرض اصلی این است که هرچندمولفه های فرهنگ سیاسی در ایران همچون فرهنگ آمریت/تابعیت،سبب کاهش مشارکت سیاسی زنان درطول تاریخ شده است.اما به دلیل تاثیرپذیری زنان ایران از فرهنگ سیاسی شیعه؛ درمقاطع خاص تاریخی ؛ مشارکت سیاسی زنان افزایش یافته است. برای نمونه درانقلاب اسلامی ؛ تحت تاثیرنظرات امام خمینی (ره) مشارکت سیاسی زنان به اوج رسید.دراین انقلاب برای نخستین بار زنان نقشی و سهمی برابر بامردان یافتند.این انقلاب تجلی مشارکت سیاسی زنان در ایران بود.
۱۱۵.

سرمایه های تاثیرگذار طبقه متوسط سنتی در دوران شکل گیری انقلاب اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی سیاسی ایران سال دوم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۸) 175 - 211

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی ایران طبقه متوسط سنتی روحانیون پیر بوردیو تکنیک فرایند تحلیل شبکه (ANP)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۹ تعداد دانلود : ۶۰۹
بررسی نقش نیروهای اجتماعی در تحولات سیاسی از موضوعات مهم و اساسی در جامعه شناسی سیاسی است. طبقات اجتماعی از جمله نیروهای متمایز اجتماعی محسوب می شوند که در تحلیل عملکرد گروه های اجتماعی و سیاسی ایفای نقش دارند. در بین تقسیمات طبقات اجتماعی همواره نقش طبقه متوسط سنتی در تحولات سیاسی و اجتماعی ایران موردتوجه قرار داشته است. چارچوب نظری انتخابی برای تحلیل طبقه متوسط سنتی، نظریه انواع سرمایه پیر بوردیو است که سعی کرده اند ارتباط انواع سرمایه را با طبقه اجتماعی موردتوجه قرار دهد و نشان می دهد که طبقه متوسط سنتی در دوران شکل گیری انقلاب اسلامی ایران از طریق بهره برداری مناسب از سرمایه های متنوع اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و به ویژه فرهنگی و نمادین توانست بر دیگر رقیبان پیروز شود و نقش هژمونیک در ساختار قدرت سیاسی پیدا کند. در این تحقیق، برای گردآوری اطلاعات از روش های کتابخانه ای و میدانی و از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری شامل مدیران تخصصی و کارشناسان خبره در زمینه تحولات سیاسی ایران می باشند. برای انجام مقایسات زوجی و رتبه بندی معیارها و زیرمعیارها، از تکنیک فرایند تحلیل شبکه (ANP) در نرم افزار Super Decisions استفاده شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که از چهار معیار اصلی شناسایی شده سرمایه های طبقه متوسط سنتی در دوران شکل گیری انقلاب اسلامی، معیار سرمایه های فرهنگی و نمادین دارای بیشترین وزن شناخته شد و بعدازآن سرمایه های سیاسی، سرمایه های اجتماعی و سرمایه های اقتصادی در رتبه های بعدی در این تحقیق قرار دارند.
۱۱۶.

انقلاب اسلامی ایران و تأثیرات آن بر مؤلفه های قدرت نرم حزب الله لبنان

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ سیاست و رسانه سال سوم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۱۰) 13-36

کلیدواژه‌ها: قدرت نرم مقاومت اسلامی حزب الله اسرائیل انقلاب اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۰ تعداد دانلود : ۵۶۳
بیش از سه دهه از آغاز به کار و فعالیت حزب الله لبنان بعنوان یک جنبش اسلامی در جنوب لبنان می گذرد. در طی این سه دهه این جنبش توانسته به خوبی خود را در فضای سیاسی لبنان تثبیت نماید. این موفقیت درحالی حاصل شده است که از همان ابتدا مخالفت های بسیاری از سوی برخی کشورهای منطقه و قدرت های فرامنطقه ای نسبت به فعالیت آن وجود داشت. بررسی جایگاه کنونی حزب الله در لبنان و منطقه ما را با دو سوال اساسی مواجه می سازد: نخست اینکه راز ماندگاری و موفقیت حزب الله لبنان با وجود این مخالفت ها چیست؟ و دوم اینکه انقلاب اسلامی ایران چگونه موجب الهام بخشی برای حزب الله لبنان شده است؟ فرضیه اصلی این پژ وهش برای پاسخ به سوال های فوق بر مولفه های قدرت نرم حزب الله و الگوگیری آن از ایران تاکید دارد. برای انجام پژوهش حاضر از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد تکیه بر عنایات الهی، ولایت فقیه، حضور روحانیت شیعه در هسته اولیه مقاومت اسلامی،گسترش نماد گرایی شیعه(فرهنگ مقاومت، جهاد و عملیلات شهادت طلبانه)، صبر و پایداری و شجاعت از مهمترین مولفه های قدرت نرم حزب الله است که از انقلاب ایران الگوبرداری شده است.
۱۱۷.

واکنش علما به سیطره حکومت پهلوی بر اوقاف (با تکیه بر اسناد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اسلام سال نهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳۶ ۱۱۳-۱۳۳

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی ایران اوقاف پهلوی اول پهلوی دوم سلطنت پهلوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۰ تعداد دانلود : ۹۵۱
پهلوی اول (حک. 1304 1320ش) به دنبال مدرن سازی تمام ارکان و اجزای جامعه بود. وقف یکی از اجزای جامعه و مهم ترین منبع درآمد روحانیان به شمار می آمد. رضاخان با انجام اقداماتی همچون تغییر تولیت اوقاف، تغییر در روش های اداره، نظارت، بهره برداری و در مواردی، تصرف عین موقوفات، در پی تسلط بر اوقاف بود. با روی کارآمدن پهلوی دوم (حک. 1320 1357ش)، سیطره بر اوقاف در سطحی کلان و با شتاب بیشتری پی گرفته شد. به این ترتیب حکومت پهلوی به تضعیف مالی روحانیان پرداخت و در مقابل روحانیان نیز به مقاومت های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی در برابر حکومت پهلوی روی آوردند. سوال اصلی پژوهش این است که سیطره حکومت پهلوی بر اوقاف چه تأثیری در روابط علما با حکومت داشته است؟ پژوهش حاضر با بهره گیری از روش تاریخی و به شیوه کتابخانه ای و اسنادی، بر آن است تا با بررسی متغیر وابسته اوقاف، تصویری جامع از چالش های حکومت پهلوی با روحانیان، در عرصه اقتصاد و دگرگونی کارکردهای وقف، ناشی از مدرن سازی به دست دهد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد گسترش سیطره دولت بر اوقاف، کاهش درآمد سالانه حوزه های علمیه و ازدست رفتن زمین های بعضی از علمای صاحب زمین در جریان اصلاحات ارضی، سبب محرومیت نسبی اقتصادی و نارضایتی علما شد. این سیاست پهلوی و تنگنای اقتصادی روحانیان موجب موضع گیری آنها در مقابل حکومت پهلوی شد. در نهایت به نظر می رسد اتحاد طیف های مختلف روحانیان با دیگر نیروهای اجتماعی، موجب شکل گیری انقلاب اسلامی در ایران به رهبری امام خمینی شد.
۱۱۸.

کاربست دیپلماسی علمی آمریکا در همکنشی با ایران، پس از انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال شانزدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۵۹ ۷۳-۹۲

کلیدواژه‌ها: آمریکا انقلاب اسلامی ایران قدرت نرم دیپلماسی علمی و مدیریت تعامل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۸ تعداد دانلود : ۴۵۹
پس از انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 و تیرگی در روابط ایران و آمریکا، علی رغم همکاری های محدود مانند کمک سپاه در حمله نظامی آمریکا به مواضع طالبان، روابط دو کشور در «وضعیت تنش» قرار داشته است. با تحول در نظام بین الملل، محیط کنش و کنشگران در دوران پساجنگ سرد، آمریکا با رهبری در حوزه علمی تلاش نمود با بهره مندی از دیپلماسی علمی، به دلیل ظرفیت تعامل سازی جهانی علم، قدرت نرم خود را، به ویژه در تعامل با ایران، افزایش دهد. این پژوهش درصدد بررسی این سؤال است که کاربست دیپلماسی علمی آمریکا در همکنشی با ایران، در قالب چه مؤلفه هایی تبیین می شود. با بهره مندی از روش کیفی و جمع آوری داده ها از منابع اینترنتی و کتابخانه ای، این فرض آزمون می گردد که، کاربست دیپلماسی علمی آمریکا در همکنشی با ایران، در جهت افزایش قدرت نرم را می توان در قالب مؤلفه های ایجاد تعامل هدفمند، اعتمادسازی و همگون سازی تبیین نمود.
۱۱۹.

بررسی بازتاب انقلاب اسلامی بر کشور آرژانتین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال هفدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۶۰ ۱۷۷-۲۰۰

کلیدواژه‌ها: بازتاب انقلاب اسلامی ایران آرژانتین نظریه پخش روابط بین الملل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۶ تعداد دانلود : ۳۰۵
انقلاب ها در تحولات اجتماعی و سیاسی کشورها تأثیرگذار هستند. انقلاب اسلامی ایران نیز از این امر مستثنی نبوده و به عنوان منبع تحولات اجتماعی و سیاسی کشورهای دور و نزدیک به شمار می رود. آنچه در این پژوهش به عنوان سؤال اصلی دنبال می شود، آن است که انقلاب اسلامی ایران موجب چه تحولاتی (نوآوری فکری و فیزیکی) در آرژانیتن شده است؟ فرضیه پژوهش نیز به این شکل تعریف شده است که انقلاب اسلامی در ابعاد مختلف، تأثیراتی هم بر مسلمانان و هم بر پیروان سایر مذاهب و نیز نحله های سیاسی آرژانتین گذاشته است. همچنین یافته های پژوهش حاضر در چارچوب نظریه پخش و مبتنی بر 9 محور: مبدأ، مقصد، زمان، موضوع، محیط، انواع، مجاری، موانع و دستاوردهای پخش با عنایت به تقویت موقعیت اجتماعی و سیاسی مسلمانان، و تمایل اقلیت های اجتماعی و سایر نحله های سیاسی به ج. ا. ایران در آرژانتین سامان یافته است.
۱۲۰.

مطالعه تطبیقی نظریه جک گلدستون با انقلاب اسلامی ایران و تحولات سیاسی یمن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال هفدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۶۰ ۲۰۱-۲۲۲

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی ایران تحولات سیاسی یمن گلدستون رهبری ایدئولوژی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۷۸ تعداد دانلود : ۱۳۰۱
نظریه جک گلدستون[1] به عنوان تئوری نسل چهارم انقلاب ها، در انقلاب اسلامی ایران و تحولات سیاسی یمن مورد مطالعه واقع شده است. نظریه مذکور انقلاب اسلامی را علت تولد نسل چهارم نظریه انقلاب ها می داند. رهبری، آرمان و ایدئولوژی، فرهنگ و باورها و شبکه ارتباطی و شخصیت ها از شالوده و اساس این نظریه است؛ که از این رهیافت استخراج شده است. براساس یافته ها و نتایج مقاله به نظر می رسد مدل نظری گلدستون به علت عبور از عوامل تاریخ طبیعی، عمومی و ساختاری در نتیجه تکامل نظریه ها از یک سو، و از سوی دیگر توجه به زمینه های معنوی، شبکه مردمی و حضور رهبری را از عوامل و بسترهای شکل گیری انقلاب و رخداد سیاسی مهم قلمداد می کند. مصادیق و نمونه های عینی بررسی شده در کشور ایران و یمن، این فرضیه را تأیید می کند. [1]. Jack Goldstone.