مطالب مرتبط با کلیدواژه

امام خمینی ره


۱.

علم و ایمان به عقاید دینی و رابطه آن دو از منظر امام خمینی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: علم ایمان رابطه علم و دین امام خمینی ره عقاید دینی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام کلام جدید رابطه علم ودین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی فقه سیاسی ولایت فقیه امام خمینی
تعداد بازدید : ۳۰۴۶ تعداد دانلود : ۸۱۶
علم و ایمان به عقاید دینی از مهم ترین موضوعات کلام اسلامی شمرده می شوند. مبحث ایمان در کتب کلامی غالباً ذیل عنوان «الأسماء و الأحکام» مورد بررسی قرار می گیرد و، به تبع آن مسئلة علم نیز به میان می آید. علاوه بر چیستی علم و ایمان، تبیین رابطه آن دو نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. در این میان، امام خمینی; نیز در آثار خود علم و ایمان و همچنین کیفیت تعامل و دادوستد میان آ ن دو را فراوان مورد بحث و تدقیق قرار داده اند. حضرت امام; بر این باور است که علم- در مقابل ایمان- عبارت است از تصدیق فکری و اعتقاد نظری. این علم از طریق دو منبع معرفتی برای انسان حاصل می شود: یا از راه «تأملات عقلانی» یا به واسطه «اخبار دینی». این «ادراک عقلی» باید به «ایمان قلبی» تبدیل شود تا مفید و اثربخش واقع گشته، عمل و اخلاق از آن پدید آید. مراد از «ایمان» هم، «تنزّل علم عقلانی به مرتبة قلب» می باشد. اعتقاد به ضرورت ابتنای ایمان دینی، بر اصول فلسفی- به ویژه بر اساس مبانی حکمت متعالیه- از سوی امام خمینی;، دیدگاه بدیعی در حوزة علم کلام است که در تقابل جدّی با رأی بسیاری از متکلمان، فقها و محدّثان قرار دارد.
۲.

تحلیل وفاق اجتماعی در اندیشه امام خمینی ره با تأکید بر الگوی تکثرگرایی حق مدار(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: اسلام اندیشه امام خمینی ره تکثرگرایی وفاق اجتماعی بیانِ نظر

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی فقه سیاسی ولایت فقیه امام خمینی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی فقه سیاسی آثار واندیشمندان سیاسی مسلمان
تعداد بازدید : ۱۱۱۸ تعداد دانلود : ۴۳۹
یکی از دستاوردهای مهم انقلاب اسلامی، تأمین عرصه های لازم برای بروز اندیشه ها و ظهور آرا و سلایق گوناگون در مسائل اجتماعی، سیاسی می باشد تا با زدودن تیرگی های استبداد، جامعه اسلامی را در سلوکی راستین براساس تعالیم وحیانی، به سوی سعادت حقیقی، رهنمون کند. اما روشن است که چنین فرجامی، رهین حراست از هر نوع انحراف از شاخص همدلی و وفاق اجتماعی است که رمز اصلی پیروزی انقلاب اسلامی است. در این تحقیق، مسئلة اصلی تبیین موضع امام خمینی€ از میان دیدگاه های«همانندگرا»، «تثبیت گرا» و «تکثرگرا» در عرصه اندیشه و بیان باورهای مکتبی و اظهار نظر در مسائل اجتماعی و سیاسی است. بدین ترتیب، ضمن احراز محوریت وفاق اجتماعی بر نگاه تکثرگرای بنیانگذار جمهوری اسلامی، ثابت می شود که این محوریت، براساس اصول بنیادینِ وفاق مردم مسلمان ایران، یعنی اسلام، قانون اساسی و مصالح ملی بوده است.
۳.

سلوک سیاسی آیت الله بروجردی ره؛ پیش درآمد نهضت امام خمینی ره(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: تعامل سلوک ولایت فقیه امام خمینی ره مرجعیت طاغوت آیت الله بروجردی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی اندیشه سیاسی اسلام تاریخ سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی فقه سیاسی ولایت فقیه امام خمینی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی فقه سیاسی آثار واندیشمندان سیاسی مسلمان
تعداد بازدید : ۱۱۷۵
آیت الله بروجردی، یکی از فقها و مراجع نامدار معاصر شیعه، دارای مبانی نظری و رفتار سیاسی در تعامل با پهلوی دوم بود. معاصرت ایشان و امام خمینی ره با آن رژیم و مسئولیت مرجعیت پیاپی آن دو در آن ایام، مقتضی مطالعة تطبیقی میان سلوک سیاسی آن دو در تعامل با پهلوی دوم است تا همسویی یا ناهمگونی سلوک آنان بررسی گردد و معلوم شود که آیا آیت الله بروجردی در صورت ادامة حیات و اصرار رژیم شاه در اجرای اصلاحات آمریکایی، واکنشی همانند امام خمینی از خود نشان می داد؟ این نوشتار با رویکرد تحلیلی و مطالعة اسنادی، به بررسی اندیشه و رفتار سیاسی آیت الله بروجردی در قبال اقدامات رژیم سابق و مقایسة آن با امام خمینی در همین زمینه پرداخته و نتیجة به دست آمده از همسویی و پیش درآمدی سلوک سیاسی آیت الله بروجردی نسبت به نهضت منجر به انقلاب اسلامی امام خمینی ره حکایت دارد.
۴.

مبانی و مستندات "" سیاست استکبار ستیزی "" در دیدگاه امام خمینی ره(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: امام خمینی ره استکبارستیزی اسلام ناب محمدی (ص)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۳۷ تعداد دانلود : ۱۲۴۱
این نوشتار با کاربست روش گفتمان، درصدد پاسخ به این سوال بوده است: «مبانی و مستندات سیاست استکبارستیزی در دیدگاه امام خمینی ره چیست؟». از یک سو، یافته های پژوهش بر این نکته حکایت دارد که در گفتمان اسلام ناب محمدی (ص)، انگاره استکبارستیزی از جمله نشانه هایی است که پیرامون دال مرکزی «حاکمیت الله»، مفصل بندی شده است. و از این طریق می کوشد با تعریف غیریت گفتمان اسلام آمریکایی به ارائه هژمون یعنی پیروزی مستضعفان عالم بر مستکبران جهانخوار در صورت تداوم مقاومت بپردازد. و از سوی دیگر، سیاست استکبارستیزی در دیدگاه امام خمینی ره مبنایی قرآنی دارد. امام خمینی ره، مبارزات حضرت موسی (ع) با فرعون، حضرت ابراهیم (ع) با نمرود و حضرت محمد(ص) با قدرتمندان حجاز را از سنخ مبارزه با استکبار و اشرافیت می دانند. به باور امام ره سلطه مستکبران بر مستضعفان ریشه در خوی خودبرتر بینی مستکبران، خودباختگی مستضعفان و زمامداران مستبد و وابسته دارد. از اینرو، امام ره «سیاست» استکبار ستیزی را به عنوان امر مسلم دینی به شمار می آورند که می بایست با «راهبرد حمایت گرایانه» از مستضعفان عالم، «غایت رهایی بشر» را از سلطه رقم زند.
۵.

انقلاب اسلامی و اخلاق اجتماعی در اندیشه امام خمینی(ره)؛ از نظریه تا عمل

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: امام خمینی ره اخلاق اخلاق نظری اخلاق عملی رفتار اجتماعی رفتار سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰۲ تعداد دانلود : ۴۰۷
این مقاله به منظور تبیین اخلاق اجتماعی از نگاه امام خمینی(ره) با روش توصیفی تحلیلی در فضای کتابخانه بر اساس منابع مکتوب و استناد به آثار نوشتاری و گفتاری حضرت امام(ره) تدوین یافته است. در گردآوری داده ها از روش کیفی تجزیه وتحلیل اطلاعات جمع آوری شده از آثار گفتاری و نوشتاری حضرت امام(ره)، استفاده شده است. پاسخ سؤال های طرح شده با ذکر مطالب ذیل به خوبی بیان شده است. اخلاق از منظر امام خمینی(ره) همان نظام اخلاق اسلامی است که در قرآن و حدیث و سیره معصومین(ع) بیان شده است. اخلاق از دیدگاه امام(ره) دارای جامعیت است و به همه ابعاد حیات انسان، اعم از زندگی دنیا و آخرت و فردی و اجتماعی، توجه کرده و بایدها و نباید های عملی را در این زمینه ارائه داده است. هدف نهایی اخلاق از منظر امام ره تقرب روحی و معنوی به خدای متعال است و هراندازه این قرب بیشتر شود، ارزش و کمال انسان افزایش می یابد. اخلاق اجتماعی از نگاه امام(ره) دارای مبانی فکری و انسان شناسی است که به مهم ترین آن ها در این مقاله اشاره شده است. ارزشمندی، اراده و اختیار و کمال خواهی انسان از جمله بنیان های نظری انسان شناختی اخلاق اجتماعی را تشکیل می دهند که در رفتار های اجتماعی انسان تأثیر بسزا دارند. جامع نگری، اعتدال گرایی، تقدیم معنویات بر مادیات، عقلانیت، انگیزه و مطلوب نهایی از دیگر پایه های نظری اخلاق اجتماعی در اندیشه امام خمینی(ره) هستند و هرکدام نقش اساسی در عملکرد آدمی دارد. در بخش اخلاق عملی در دو بعد رفتار های سیاسی و اجتماعی به برخی از دیدگاه ها و سیره اخلاقی حضرت امام(ره) مانند عدالت اجتماعی، رحمت و مهربانی، خدمت گزاری به مردم و اهتمام به بیت المال مسلمین اشاره شده که امام(ره) هم خود به آن ها عمل کرده و هم دیگران را به رعایت این ارزش های اخلاقی سفارش نموده است.
۶.

ریشه یابی فرهنگ شهادت طلبی رزمندگان اسلام در منظومه افکار امام خمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: امام خمینی ره فرهنگ شهادت طلبی شهادت عاشورا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۵ تعداد دانلود : ۴۲۹
امام خمینی & پیشتاز نگرش پویا به مفهوم «شهادت» به مثابه یکی از آموزه های اجتماعی اسلام بود. به طوری که ماحصل تلاش فکری ایشان در شکل «فرهنگ شهادت طلبی» در جامعه ایران معاصر، به ویژه در میان «رزمندگان اسلام» در دوران دفاع مقدس متجلی شد. این مقاله درصدد بررسی ریشه های فکری «فرهنگ شهادت طلبی» در آرای امام خمینی & به عنوان متفکر دینی نوگرا و رهبر جریان های سیاسی و اجتماعی تأثیرگذار در تحولات سیاسی و فکری ایران معاصر است. پرسش اساسی این پژوهش عبارت است از اینکه آیا ترویج تفسیر جدید از مفهوم «شهادت»، توسط امام خمینی & در ظهور و بروز عملی «فرهنگ شهادت طلبی رزمندگان اسلام» مؤثر بوده است؟ در برابر، فرضیه پژوهش این است که شکل گیری «فرهنگ شهادت طلبی رزمندگان اسلام» در طول دفاع مقدس، منبعث از نشر آرای امام خمینی & بوده است که از دهه 1340 در کوران تحولات فکری جامعه شکل گرفته بود.
۷.

مخالفت های داخلی با برگزاری جشن های 2500 ساله شاهنشاهی؛ چرا و چگونه؟(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: جشن های 2500 ساله شاهنشاهی روحانیون امام خمینی ره دانشجویان محمدرضا شاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۲۰ تعداد دانلود : ۸۶۶
جشن های 2500 ساله شاهنشاهی، در مهرماه 1350ش برگزار شد. یکی از اصلی ترین اهداف محمّدرضا شاه از برگزاری این جشن ها، کسب مشروعیت برای حکومت خود بود؛ اما حکومت پهلوی در تحریک حس ناسیونالیستی مردم جهت شرکت گسترده در این جشن ها، با وجود تمام تبلیغات خود، تا حدود بسیاری ناکام و عاجز ماند و مردم حضور گسترده ای در جشن ها نداشتند. علاوه بر این، گروه های مختلفی با برگزاری این جشن ها به مخالفت علنی پرداختند. اینکه مخالفان برگزاری این جشن ها در داخل کشور شامل چه گروه هایی بودند و چرا به مخالفت علنی اقدام ورزیدند، مسئله ای است که در این مقاله به آن پرداخته خواهد شد. باید گفت که «روحانیون» و در رأس آن ها امام خمینیv، «دانشجویان» و در رأس آنان دانشجویان دانشگاه تهران، «گروه های چریکی» و «عدّه ای از مردم مبارز»، از جمله گروه هایی بودند که به صورت علنی با جشن ها به مخالفت پرداختند. چهار علّت اصلی این مخالفت ها را می توان این گونه بیان کرد: علت اوّل: اسلام زدایی، از علل اصلی مخالفت روحانیون مذهبی با جشن ها بود. علت دوم: وجود خفقان سیاسی و نبود آزادی های دموکراتیک در نظام شاهنشاهی. این در حالی است که محمدرضا شاه به عنوان رأس هرم قدرت در حکومت پهلوی، پیش از برگزاری جشن ها و نیز در سخنرانی خود به مناسبت افتتاح جشن های 2500 ساله، بارها به رعایت حقوق بشر از سوی کورش هخامنشی اشاره و تأکید کرده بود. علت سوم: خارجی بودن تدارکات این جشن ها؛ تدارکاتی که در صد بسیار بالایی از آن توسط کشور فرانسه فراهم آمده بود. علّت چهارم: وضعیت نامطلوب مردم و جامعه ایران از لحاظ اقتصادی در مقایسه با هزینه های بسیار گزاف جشن ها.
۸.

ظرفیت های فلسفة سیاسی امام خمینی ره(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فلسفة سیاسی ظرفیت امام خمینی ره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۲ تعداد دانلود : ۳۶۹
حرکت تاریخی امام خمینی ره تحول شگرف و عمیقی در دنیای کنونی به وجود آورد و توانست توجه بسیاری انسان ها را به خود معطوف نماید. برای درک عمیق این رویداد تاریخی، لازم است تا فلسفة موجود در ورای این حرکت تاریخی واکاوی شود، و برای اینکه بتوان در عصر کنونی از آن بهره برد، لازم است به ظرفیت های آن توجه شود. مسئلة اصلی این مقاله آن است که چه ظرفیت هایی در این فلسفه نهفته است؟ هدف این است که با روش استنادی و تبیینی، ظرفیت های این فلسفه سیاسی را بیان نماییم. گرچه در خصوص اندیشة سیاسی امام خمینی ره کتاب ها و مقالات زیادی نگارش یافته، اما به فلسفة سیاسی ایشان کمتر توجه شده و به ویژه دربارة ظرفیت آن هیچ مقاله یا کتابی تاکنون نگاشته نشده است. این مقاله نشان داده که این فلسفه سیاسی از چه ظرفیت هایی در ابعاد نظری و عملی برخوردار است.
۹.

خداجویی فطری آدمی؛ بررسی و مقایسه آراء اندیشمندان معاصر اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فطرت امام خمینی ره آیت الله مصباح علامه طباطبایی آیت الله شاه آبادی شهید مطهری آیت الله جوادی آملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۰ تعداد دانلود : ۴۳۱
«فطرت»، امری تکوینی و جزئی از سرشت انسان است که به بعد روحی و معنوی او مربوط می شود. در وجود این فطرت الهی، که زمینه ای برای خداجویی و خداشناسی فطری است، در میان متفکران اسلامی اختلافی نیست. به نظر می رسد، اختلاف بر سر چگونگی راهکارها، و روش ها، در اثبات فطرت و ویژگی های امور فطری و رابطه آن با دین است. ازاین رو، تقریرهایی متنوع و تا حدی متفاوت در آثارشان وجود دارد. این مقاله، با روش توصیفی تحلیلی بر آن است که با استناد به دیدگاه اندیشمندان معاصر اسلامی ، که برگرفته از قرآن و سنت الهی است، به اثبات وجود فطرت و جایگاه آن بپردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد که اندیشمندان اسلامی، برای وجود فطرت در آدمی، از راهکارهایی همچون شهود باطنی و عرفانی، شواهد تاریخی و تجربی، ادله عقلی و نقلی استفاده کرده اند که مهم ترین آن، استدلال عقلی است و سایر راهکارها تأییدی بر آن محسوب می شود.
۱۰.

بررسی ساختار نظام بین الملل موجود از منظر امام خمینی ره(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: امام خمینی ره مستکبران مستضعفان ساختار بین الملل دین فطرت امنیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۸ تعداد دانلود : ۲۰۸
ایجاد هر رویة رفتاری از سوی بازیگران فعال اجتماعی و پذیرش بازیگران منفعل سبب شکل گیری ساختار اجتماعی خاصی می گردد. از منظر امام خمینی ره ارزش های دینی و ارزش های انسانی (فطرت) دو شاخصة اجتماعی هستند که از ایجاد ساختار اجتماعی سلطه جلوگیری می کنند. رویه رفتاری ضددینی و فطری بازیگران سیاسی فعال در عرصة بین الملل منجر به ایجاد ساختار و نظم نوین جهانی تهی از دین و ارزش های انسانی شده است. ساختار کنونی روابط بین الملل هر چند مشتمل بر مؤلفه ها و نهادهایی همچون حقوق و سازمان بین الملل است؛ اما خوی استبدادی به خود گرفته است. در این ساختار استبدادی، فقط منافع، امنیت و هویت آزاد برخی از بازیگران (واحدهای سیاسی قدرتمند) تأمین خواهد شد. بدون تجدیدحیات اجتماعی دو مؤلفه «دین» و «فطرت»، امکان استیفای منافع عمومی جهانی فراهم نخواهد شد. ازآنجاکه ساختار و نظام کنونی بین الملل از بازگشت این دو عامل نافی سلطه به ارزش های اجتماعی ممانعت می کند، امکان اصلاح ساختار و استیفای منافع عمومی وجود ندارد و تغییر نظام جهانی و ساختار رفتاری آن ضروری به نظر می رسد. مقاله حاضر به بررسی این موضوع می پردازد.
۱۱.

محبت؛ رمز سیرة تربیتی امام خمینی ره(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: امام خمینی ره تربیت محبت انس تکافل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۳ تعداد دانلود : ۴۶۴
این مقاله به روش توصیفی تحلیلی با بازکاوی مفهوم تربیت آغاز شده و با اشاره ای گذرا به برخی روش های تربیتی، بیان می دارد که گرچه اتخاذ روش تربیتی مناسب در گرو شناخت استعدادها و روحیه های مختلف متربیان است؛ اما یکی از مؤثرترین روش ها در تربیت، روش محبت و مهرورزی است. از منظر امام خمینی ره هستی به رحمت و محبت وجود یافته و وجود مظهر رحمت حق است. محبت و مهرورزی قوای خفته انسان را بیدار و نیروهای مهارشده را آزاد می گرداند، نفس انسان را تکمیل و موجب شکوفایی استعدادهای آدمی می گردد. ازاین رو، امام راحل بر این باور است که هدایت بدون محبت تمام نیست و مهرورزی به موجودات و هدایت آنان از لوازم محبت الهی است. در شاکلة تربیتی امام راحل محبت به گونه های مختلف در گفتار و کردار ایشان به منصة ظهور می رسد. راز تربیت امام راحل در انس و صمیمیت با متربی نهفته و ذکر جلوه ها و نمونه های این محبت و انس در زندگی ایشان، رسالت این نوشتار است.
۱۲.

ماهیت زهد علوی در اندیشه امام خمینی ره(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زهد پویایی معرفت هستی شناسی انسان شناسی امام خمینی ره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۱ تعداد دانلود : ۴۲۵
زهد از کلیدواژه های مهم در علم اخلاق است. در این تحقیق برآنیم تا با روش توصیفی تحلیلی از دریچه آثار امام خمینی ره به این مقوله بنگریم. در آثار ایشان سه شاخص اصلی برای زهد معرفی می شود که با آنچه از فرهنگ علوی در این خصوص می شناسیم، منطبق است. توجه به این نکته که اعراض مطرح شده در تعریف زهد، اعراضِ قلبی است نه جسمی ؛ فتح بابی مهم در این مسئله است، و زهد را بر خلاف تصور رایج، از عملی جوارحی، به فعلی جوارحی جوانحی، مبدل می سازد. این مقولة اخلاقی در این نگاه، به عاملی محرک تبدیل می شود که زاهد را بصورت جدی به عرصه اجتماع و مواجه شدن با معضلات جامعه سوق می دهد. هستی شناسی حاکم بر اندیشة امام خمینی ره از ارکان اساسی در صورت بندیِ این تصویر از زهد و زاهد است. ایشان به عنوان یک حکیم صدرایی، نمایی از عالم و آدم و فلسفه زندگی او ترسیم می کند، که چنین تصویری را نیز از این مفهوم اخلاقی رقم می زند. زهد در این نگاه، فعال است نه منفعل.
۱۳.

قواعد و شرایط ارث حق در فقه امامیه و حقوق ایران با تکیه برآرای امام خمینی(س)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ارث حق حقوق مالی حقوق غیرمالی ترکه امام خمینی ره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵۰ تعداد دانلود : ۵۷۸
بحثی که در باب ارث کمتر به آن پرداخته شده این است کهجدای از اموال (اعیان)، حقوق (با انواع تقسیمات آن) نیز می تواند موضوع ارث قرار گیرد؛ اما همان طور که می دانیم بین انواع حق تفاوت وجود دارد، امام خمینی نیز به عنوان یک فقیه ریزبین، همین تفاوت ها را در ارث پذیر بودن یا نبودن حق تأثیر گذار می داند؛ لذا باید بررسی کرد که اصولاً چه حقوقی به ارث می رسند و مبنا و قواعد ارث پذیر بودن یا نبودن حقوق، چیست؟ درواقع تکاپو برای یافتن یک قاعده کلی و رسیدن به یک جمع بندی و آشتی بین نظرات موافقین و مخالفین ارث حق با توجه به اقسام حق و تفاوت های بین آن با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی و مراجعه به نظرات فقها و حقوقدانان و همچنین توجه خاص به نظرات امام خمینی، از اهداف و نوآوری های مهم این مقاله محسوب می شود. نتیجه نهایی نیز بیانگر این است که از میان انواع و اقسام حق، تنها حقوق مالی است که اصولاً تحت شرایطی به ارث می رسد، مگر در موارد خاص که حقوق غیرمالی نیز می تواند موضوع ارث قرار بگیرد.
۱۴.

تحلیل تطبیقی کارویژه حکم حکومتی در دفع مفسده یا جلب مصلحت در آراء فقهای مکتب نجف و قم با تأکید بر اندیشه آیت الله خویی و امام خمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حکم حکومتی مکتب نجف مکتب قم امام خمینی ره آیت الله خویی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۵ تعداد دانلود : ۵۶۵
حکم حکومتی به عنوان یکی از اصلی ترین ابزارهای اداره جامعه اسلامی در دست حاکم دینی است که حکومت به سبب آن از اقتدار ویژه ای جهت رتق و فتق امور اجتماعی زندگی مسلمین برخوردار می شود. اعمال این اقتدار منوط به تأمین مصلحت می باشد. مصلحت می تواند به معنی ضد مفسده و یا به معنی نقیض مفسده بیاید. مکاتب فقهی نجف و قم به عنوان دو مکتب اصلی فقاهت امامیه به علت داشتن مبانی و منهج متفاوت اجتهادی، در بحث و بررسی کارویژه حکم حکومتی در دفع مفسده یا جلب مصلحت رویکرد متفاوتی دارند. مکتب نجف به سبب ملاک انگاری حفظ نظام در تأسیس حکومت، کارویژه حکم حکومتی را در دفع مفسده از نظام می داند که در این صورت حکم حکومتی با حصول عناوین ثانویه جواز صدور پیدا می کند. اما مکتب قم به سبب باورمندی به ولایت مطلقه فقیه، کارویژه حکم حکومتی را علاوه بر دفع مفسده از نظام، در تأمین رفاه عمومی و جلب مصالح تحسینی می داند که همین امر موجب توانمندی حکم حکومتی در جهت کارآمدسازی نظام اسلامی می شود.
۱۵.

جایگاه سیاسی مردم در نظریه ولایت مطلقه فقیه در اندیشه امام خمینی و نظریه خلافت در اندیشه اخوان المسلمین مصر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ولایت فقیه امام خمینی ره خلافت حسن البنا سید قطب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۰ تعداد دانلود : ۴۵۷
انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی & الگوی تمام عیار از تأثیر توده های مردم در پیدایش و بقای حکومت اسلامی است. ازدیگر سو، اخوان المسلمین مصر حرکتی تشکیلاتی در میان جنبش های اسلامی معاصر برای تحقق بخشیدن به حاکمیت اسلام در قالب خلافت است. مسئله محوری این نوشتار بررسی جایگاه سیاسی مردم در نظریه ولایت فقیه در اندیشه امام & و نظریه خلافت در اندیشه اخوان المسلمین است تا با شیوه اسنادی تحلیلی، نمایان سازد نقش مشارکت سیاسی مردم در نظریه ولایت فقیه در تحقق عینی، نظارت و کارآمدی حاکمیت الهی است و حقانیت آن برخاسته از اراده خداوند می باشد. در اندیشه رهبران اخوان، گرچه حاکمیت مطلق از آن خداوند است؛ اما در مشروعیت خلافت اسلامی، اذن خداوند نقشی ندارد و تابع بیعت مردم است با این حال حاکم، صرفاً مجری اراده خداوند است و در صورت تجاوز از شریعت خدا، حق اطاعت بر مردم ندارد.
۱۶.

مبانی تحدید حاکمیت در حکومت دینی (مطالعه تطبیقی دیدگاه امام خمینی ره و قدیس آکوئیناس)(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: حاکمیت تحدید حاکمیت حکومت دینی حاکمیت الهی حاکمیت قانون امام خمینی ره آکوئیناس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۰ تعداد دانلود : ۳۵۴
کارویژه حکومت ها، اعم از دینی و غیردینی، اِعمال حاکمیت است. امروزه گستره حاکمیت، از اصل تحدیدناپذیری اندیشه های بُدَنی تبعیت ندارد و اغلب اندیشمندان بر تحدیدپذیری حاکمیت و ارائه تعاریف جدیدتر تأکید دارند. مقاله حاضر درصدد بیان این موضوع است که حاکمیت در حکومت های دینی نیز از فرمول تحدید حاکمیت، با شرایط خاص، پیروی می کند و خارج از دایره مقوله تحدیدپذیری نیست. در این خصوص، مطالعه ای تطبیقی با روش توصیفی تحلیلی، میان آرا و نظریات امام خمینی ره و توماس آکوئیناس، دو تن از مهم ترین و تأثیرگذارترین اندیشمندان دینی در باب حکومت دینی، اولی در جهان اسلام (تشیع) و دومی در دنیای مسیحیت (کاتولیک)، انجام شده است. برون داد پژوهش حاضر بیانگر این موضوع است که در رویکردهای کلان هر دو دیدگاه مورد مطالعه، مهم ترین مبنای تحدید اِعمال حاکمیت و قدرت سیاسی، بی تردید حاکمیت قانون الهی است.
۱۷.

الگوی مشارکت مردم در اقتصاد، با تأکید بر اندیشه امام خمینی ره(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اقتصاد مقاومتی امام خمینی ره مردم بنیانی مشارکت مردمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۴۰ تعداد دانلود : ۶۵۱
ازآنجاکه یکی از ارکان اقتصاد مقاومتی، مردمی شدن اقتصاد است، لازم است الگوی مشخصی از این رکن و ابعاد آن ارائه گردد. امام خمینی ره با اتکا به این الگو، توانستند ظرفیت های مردم را در برخی عرصه های اجتماعی، شکوفا کرده و از آن برای تحقق اهداف انقلاب اسلامی کمک بگیرند. ازاین رو، رجوع به اندیشه ایشان جهت درک و طراحی الگوی مذکور، ضروری به نظر می رسد. این مقاله، تلاش دارد تا به این سؤال پاسخ دهد که بر اساس اندیشه امام خمینی ره، مشارکت مردم در اقتصاد چه الگویی دارد؟ برای پاسخ به این سؤال، به کمک روش «نظریه پردازی داده بنیاد»، بیانات ایشان در صحیفه نور، مورد بررسی قرار گرفت. پس از تجزیه و تحلیل و کدگذاری داده های حاصل از بیانات ایشان، الگوی مذکور، در قالب یک الگوی بصری و با تأکید بر مقوله محوری، شرایط علّی، زمینه ای و مداخله گر، حوزه های راهبردی و پیامدها ارائه شد. بر اساس این مدل، برای مشارکت مردم در اقتصاد، ضمن هوشیاری از دسیسه های دشمن، باید شرایط علّی مشارکت مردم در اقتصاد را تقویت و شرایط زمینه ای آن را فراهم کرد تا فرایند مشارکت مردم در اقتصاد محقق شود.
۱۸.

مبانی انسان شناسی سبک زندگی سیاسی امام خمینی ره(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: امام خمینی ره انسان شناسی سبک زندگی سیاسی جامعه توحیدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۶ تعداد دانلود : ۶۰۱
سبک زندگی سیاسی عبارت است از: «شیوه های مواجهه با مهم ترین وظایف به منظور نیل به اهداف در ساحت زندگی سیاسی». امام خمینی ره شخصیتی معاصر، متخلق و صاحب سبک است که اقدام بی نظیر ایشان در به ثمر رساندن انقلاب اسلامی و رهبری آن، زمینه ای مناسب برای بررسی سبک زندگی سیاسی ایشان را فراهم آورده است. با توجه به شکل گیری سبک از مبانی منحصر به فرد صاحب آن و همچنین نقش بسزای مبانی انسان شناسی در ترسیم سبک زندگی سیاسی، مسئله اصلی این پژوهش، بررسی مهم ترین مبانی انسان شناسی امام و تأثیر آنها در سبک زندگی سیاسی ایشان است. این پژهش، با روش توصیفی تحلیلی به بررسی آثار به جای مانده از امام خمینی ره می پردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد که در سبک زندگی سیاسی امام، شیوه های مواجهه با وظایف سیاسی همچون اقامه عدل، مبارزه با ظلم و انظلام، بصیرت افزایی نسبت به عدم مشروعیت طواغیت و محاسن نظام دینی و غیره متکی بر مبانی انسان شناسی همچون سرشت الهی انسان، نامحدود بودن انسان از حیث ظهور کمالات، اختیار انسان در تعیین سرنوشت و اولویت حیات اخروی نسبت به زندگی دنیایی است.
۱۹.

بررسی تطبیقی فطرت در اندیشه امام خمینی ره و علامه طباطبایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فطرت فطریات امور فطری امام خمینی ره علامه طباطبائی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۹۱ تعداد دانلود : ۵۱۹
مسئله فطرت از سویی با حوزه خداشناسی ارتباط دارد و از سوی دیگر، کلید حل بسیاری از مسائل حوزه انسان شناسی است. نحوه وجود انسان همراه با یک سلسله دانش ها و گرایش های عالی ای است که از آنها در فرهنگ قرآنی با عنوان «فطرت الهی» (روم: 30) یاد می شود. در اندیشه امام خمینی ره، فطریات به اصلی و تبعی تقسیم می شوند. فطرت اصلی، فطرت عشق به کمال مطلق و خیر و سعادت مطلق است و فطرت فرعی، فطرت تنفر از نقص و انزجار از شر و شقاوت است. امور فطری در اندیشه ایشان عبارت اند از: فطرت بر اصل وجود مبدأ، فطرت بر توحید، فطرت بر استجماع آن ذات جمیع کمالات را، فطرت بر معاد، فطرت بر نبوت، فطرت بر وجود ملائکه و روحانیین و انزال کتب. به باور علامه طباطبائی، فطرت به معنای ایجاد از عدم است. آنچه از آثار علامه طباطبائی به دست می آید، این است که ایشان نقش فطرت دینی را در سه حوزه مرتبط با اصل توحید طرح کرده اند: 1. خداجویی؛ 2. خداشناسی؛ 3. خداباوری یا ایمان به خدا.
۲۰.

معاد جسمانی از دیدگاه امام خمینی و علامه طباطبایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: معاد جسمانی لحوق ابدان به نفوس علامه طباطبایی امام خمینی ره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۸۸ تعداد دانلود : ۶۱۹
تفسیر دقیق عقلانی از معاد همواره یکی از مهم ترین دل مشغولی های فیلسوفان مسلمان بوده که در این میان ملاصدرا از نخستین کسانی است که توسط اصول یازده گانه خویش، توانسته است گامی مهم در تبیین عقلانی معاد جسمانی بردارد. پس از صدرا، برخی فیلسوفان اسلامی همچون علامه طباطبایی و امام خمینی ضمن پذیرفتن اصول صدرایی، برخی از نتایج او را نپذیرفته و سخن جدیدی را در این باب ارائه داده اند. امام خمینی از میان مقدمات یازده گانه صدرا، فقط سه مقدمه را پذیرفته و در اینکه بدن آدمی پس از مرگ ظاهری بدون هیولای مادی است، با استواری سخن می گوید و علی رغم ملاصدرا به صراحت بر این باور است که بدن مثالی در باطن بدن دنیوی ایجاد می شود و امکان ندارد بدن اخروی توسط نفس ایجاد شود. علامه طباطبایی نیز ضمن پذیرش سخن زنوزی، معتقد است که بدن انسان در عالم آخرت دوباره زنده می شود و به سوی روح حرکت می کند و به آن ملحق می گردد و با این تعبیر، برای نفس جایگاهی مهم تر قائل شده است. لذا با توجه به اینکه دیدگاه امام خمینی به مقدمات کمتری نیاز داشته و اشکال دیدگاه لحوق ابدان به نفوس را ندارد، از برتری برخوردار است.