مطالب مرتبط با کلیدواژه

پوشش


۶۱.

بررسی مبانی دینی زیبائی گرائی مُد در پوشش و آرایش زنان

کلیدواژه‌ها: مبانی دینی دین، مذهب و فقه زیبایی گرائی مد پوشش آرایش زنان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۵ تعداد دانلود : ۳۵۸
مدگرایی در پوشش و آرایش از موضوعات اجتماعی است که پیامدهای آن به خصوص در قرن حاضر بسیاری از جوامع را متأثر ساخته است. مدگرائی افراطی می تواند موجب تخریب بافت سنتی اجتماع گردد. تمایل به پیروی از الگو از علل مدگرایی محسوب می گردد. آنچه در موضوع این نوشتار اهمیت دارد و از اهداف آن شمرده می شود، تبیین الگوهای رفتاری شخصیت های دینی و اسلامی در خصوص موضوع پوشش و آراستگی و ارائه مصادیقی از آن در جامعه زنان، است. همچنین تبیین ضرورت عدم پیروی از الگوهای پوشش و آرایش زنان غیرمسلمانان جهت پیشگیری از افتادن در دام مدگرایی افراطی و تشویق جوانان به پیروی از هنجارهای اجتماعی بومی فرهنگ خود و تأثیرپذیری از فضای خانواده، و ارائه الگوئی سالم در مقابل الگوهای ناسالم و ناهمگون با فرهنگ دینی و بومی جامعه از جمله اهداف این تحقیق است. در بررسی های انجام شده معلوم شد از عوامل مدگرائی، تنوع طلبی و حس زیبایی طلبی است. علاوه بر این، تبلیغات وسیع دنیای سرمایه داری برای ترویج فرهنگ مصرف گرایی، از موجبات گسترش مدگرایی است. در میانه این تبلیغات، هویت زن مورد هجمه واقع شده که این مسئله، نیاز روزافزون به توجه به آموزه های اسلام درباره حجاب و حریم زن را یادآور می شود. از جمله عوامل درونی گرایش به مد تمایل به تفاخر است که قرآن کریم از آن به تبرّج یاد کرده و از آن پرهیز می دهد. رسانه های متعدد دنیای امروز، نیازهای ذاتی انسان به خصوص حجاب زن را مورد هدف قرار داده و فرهنگ برهنگی را تبلیغ می کنند که این امر در بستر مدگرایی در حال انجام است. پیامدهای مدگرایی را می توان در مصرف گرایی و اسراف، کم رنگ شدن نقش سازنده زن مسلمان، گسترش فساد، و به حاشیه رفتن سبک اصیل زندگی اسلامی خلاصه کرد. بررسی آسیب های ناشی از مدگرایی و ریشه یابی آنها و تشخیص ضرورتهای توجه به این امر و یافتن راهکارهای اصلاح وضع موجود از اهداف مقاله حاضر است.
۶۲.

سیاست حافظه ، حافظه فرهنگی و ترومای فرهنگی در تاریخ معاصرایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پوشش ارتباطات انسانی تحلیل کیفی تعاملی حجاب نمونه گیری کرانه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲۶ تعداد دانلود : ۸۷۵
سیاست های حافظه با به کارگیری از حافظه فرهنگی بدست می آیند و در جهت یادآوری به کار گرفته می شوند. سمبل ها، یادبودها، جشن ها، نقاشی های دیواری، پوسترها و عزاداری ها و نوشته ها را حافظه فرهنگی می نامند که به بازسازی حافظه ای کمک می کند. ابژه ها و فضاهای عمومی این پتانسیل را در خود دارند تا سیاست های حافظه را بازسازی کنند و در نتیجه برای یادآوری های جمعی به کار بسته می شوند؛ لیک، در این فرآیند روایت بخش هایی از گذشته تاریخی حذف می شود. این گونه دستکاری در یادآوری گذشته منجر به فراموشی جمعی می شود. در زمان حاکمیت پهلوی و همچنین دولت های پسا انقلابی در ایران، اصرار جهت یادآوری گزینشی از تاریخ به آفرینش وسواس های حافظه ای انجامیده است. یادآوری جمعی حاکی از فراموشی جمعی نیز هست. فراموشی استقرار یافته در روایت از گذشته تاریخی میان معنی و هویت سازی شکاف ایجاد می کند و کنشگران اجتماعی را در مواجهه با دولت به چالش می کشد. این امر توانایی ایشان را در روایت از خود ملی زائل و جامعه را مبتلا به ترومای فرهنگی می کند.
۶۳.

معناشناسی پوشیدنی ها در قرآن

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم پوشش پوشیدنی معناشناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۱ تعداد دانلود : ۱۶۰۲
واژگان بسیاری در قرآن کریم بر مفهوم پوشش دلالت دارند از جمله آن ها می توان به «سرابیل»، «جلابیب»، «قمیص»، «کسوه»، «عبقری»، «بطائن»، «زرابیّ»، «خُمر»، «لبوس»، «ثیاب»، «سابغ»، «مدثر»، «مزمل» و غیره اشاره کرد. این نوشتار، درصدد تبیین و بررسی واژگانی است که به نوعی با پوشش و پوشیدنی های انسان مرتبط هستند و در قرآن کریم مطرح شده اند. پژوهش حاضر برای تبیین آیات مورد نظر از نظریه معناشناسی بهره جسته و در جهت کشف ارتباط بین مفاهیم درون متن از دیدگاه مفسران و اهل لغت نیز بهره جسته است. روش انجام این پژوهش، توصیفی - تحلیلی است و گردآوری اطلاعات در آن به صورت اسنادی و کتابخانه ای انجام شده است. نگارندگان در این جستار برآنند تا واژگان دال بر پوشش که تعدادشان در قرآن کریم به 26 کلمه می رسد را، در دو دسته پوشش های مادی و غیرمادی تقسیم بندی نموده و از نظر معناشناسی روابط میان این واژگان با یکدیگر و حوزه های معنایی آن ها را استخراج و تحلیل نمایند.
۶۴.

بررسی عوامل مؤثر بر میزان تجربه مزاحمت خیابانی (مطالعه موردی: زنان 18 تا 35 سال شهرستان همدان)

کلیدواژه‌ها: مزاحمت خیابانی خشونت جنسی پوشش آرایش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۳ تعداد دانلود : ۳۵۵
هدف کلی این پژوهش بررسی، توصیف، تفسیر و درک زنان نسبت به علل بزه دیدگی و قربانی شدن زنان در فضاهای شهری است. جامعه آماری مورد مطالعه کلیه زنان بین 18 تا 35 سال هستند که بر اساس فرمول کوکران (326) خانم به عنوان نمونه انتخاب شد. در طراحی پرسشنامه از پرسشنامه های استاندارد مزاحمت جنسی (فرچایلد، 2007؛ لرد،2009) استفاده شده است. از آلفای کرونباخ نیز به منظور به دست آوردن روایی تحقیق استفاده شده است که آلفای کرونباخ برای طیف میزان تجربه مزاحمت خیابانی در سطح 85/ است. تجزیه وتحلیل داده ها به وسیله تحلیل واریانس، آزمون F و آزمون T و همچنین آزمون ضریب همبستگی پیرسون صورت گرفته است. طبق یافته های تحقیق بین نوع آرایش، نوع پوشش، نابسامانی محل سکونت و میزان تجربه مزاحمت جنسی رابطه وجود دارد؛ همچنین بر اساس نتایج تحقیق بین حضور پلیس در سطح شهر و مزاحمت جنسی رابطه معنادار و معکوسی وجود دارد. مسأله بعدی بررسی رابطه بین وضعیت تأهل، میزان تحصیلات، سن و میزان تجربه مزاحمت جنسی زنان است که خروجی تحلیل آماری رابطه معناداری را بین افراد متأهل و مجرد متصور نیست. بنابراین، می توان گفت که تجربه مزاحمت خیابانی در خانم ها ربطی به وضعیت تأهل و تحصیلات و سن آن ها ندارد.
۶۵.

مطالعه تطبیقی پوشش خسرو و شیرین در متن منظوم نظامی گنجوی و نگاره های آن

کلیدواژه‌ها: نظامی گنجوی خسرو و شیرین نگارگری ایرانی پوشش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۹ تعداد دانلود : ۴۱۳
در هر فرهنگ و تمدنی، یک هنر بنیادین وجود دارد که سایر هنرها بر اساس آن ایجاد می شوند. در ایران، شعر، نقش هنر بنیادین را در ایجاد سایر هنرها ایفا می کند. از میان هنرهای مختلف، نگارگری، ارتباط فراوانی با شعر دارد و در بین آثار نگارگری، نقش داستان های عاشقانه قابل توجه است و حکایت خسرو و شیرین یکی از مشهورترینِ این داستان ها بوده و توسط حکیم نظامی گنجوی گردآوری شده است. اشعار در منظومه خسرو و شیرین رمزگونه هستند؛ بنابراین نیاز است که به تفسیر دقیق آنها پرداخته شود. در این مقاله سعی بر آن بوده است که توصیفات مرتبط با پوشش شخصیت های اصلی داستان خسرو و شیرین از منظومه استخراج و به مقایسه آن با پوشش موجود در نگارگری های مرتبط بپردازد؛ در نهایت، با بهره گیری از یافته های پژوهش به پاسخ این سوال دست یابد که اثرپذیری نگارگری از شعر چگونه است؟ روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش، اسنادی و کتابخانه ای بوده و جهت تدوین و تنظیم آن از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. بیان چگونگی جنسیت پارچه ها شامل پرند، پرنیان، دیبا، خز، خارا، حریر، قَصَب و زر از گزینه های مورد توجه در منظومه برای توصیف پوشش خسرو و شیرین است. زرد، قرمز، سیاه، ارغوانی و آسمان گون، برای رنگ انتخاب شده و برای طرح، از کلاه، قبا، کمربند، سَلَب، شقایق، سرآغوش، طراز، مِعجَر، مقنعه، حمایل، برقع، نقاب و همچنین برای زیور از انگشتر، گوشواره، خلخال، گردن بند، نقش دست، عنبرینه، دست بند، فرق بند و گیسوبند نام برده است. با بررسی 14 نگاره از سبک های طلایی نگارگری ایران، مشخص شد که تأثیرپذیری نگارگر از منظومه، بیشتر در رنگ پوشش خسرو و شیرین است.
۶۶.

بررسی جایگاه حجاب در حقوق بشر از دیدگاه نظریه جهانشمولی و نسبی گرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حقوق بشر حجاب پوشش جهان‏شمولی نسبی گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۷ تعداد دانلود : ۳۹۰
نگاهی ژرف به آنچه جهان غرب پیرامون عدم تکریم به دیگر ادیان در دهه های گذشته داشته است و بویژه محدودیتها و موانعی که در باب حجاب زنان مسلمان اتخاذ کرده است اهمیت وافر آشنایی با قوانین حقوق بشری را در این زمینه دوچندان می کند. تردیدی نیست که این کشورها با تنویر افکار عمومی از طریق رسانه ها سعی در مشروع سازی این اعمال خلاف حقوق بشری خود دارند. در عصر حاضر رعایت حجاب در برخی کشورها به صورت تدوین قوانین، مشروعیت یافته و در مقابل در برخی دیگر از کشورها، سیاست دولتها در پیشبرد زوال لزوم رعایت پوشش در اجتماع است و حتی در برخی کشورهای غربی، سیاست منع حجاب و مجازات افراد محجبه مشاهده می شود که سعی در گسترش این سیاست و بین المللی کردن آن به عنوان یکی از موازین حقوق بشری دارند. نمونه آشکار اعمال این گونه سیاست ها را می توان در کشور فرانسه شاهد بود که با تصویب قانون منع استفاده از علایم مذهبی عملاً منع استفاده از حجاب اسلامی را هدفگذاری کرده است. از این رو تحقیق حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که آیا می توان به بهانه رعایت موازین حقوق بشری ابتدایی ترین حقوق بخشی از جامعه که همانا پایبندی به پوشش مذهبی شان است را از آنها سلب کرد؟ استفاده از پوشش و بحث حجاب را می توان از زوایای متعددی در حقوق بشر مورد مطالعه و کنکاش قرار داد، اما این تحقیق در صدد است این موضوع را از زاویه دو دیدگاه جهانشمولی و نسبی گرایی بررسی و به تحلیل برخی پرونده ها در سطح بین الملل بپردازد.
۶۷.

جستاری نو در حکم پوشش گردشگری بانوان

کلیدواژه‌ها: پوشش شهرت سیاحت گردشگردی اسلام هراسی اضطرار علم آموزی قاعده تنفیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۱ تعداد دانلود : ۲۸۶
یکی از مهمترین مسائل علم فقه وحقوق و جامعه شناسی مسئله جستار نو در حکم پوشش گردشگری بانوان است. رواج روزافزون گردشگردی در میان بانوان در عصر حاضر به ویژه در کشورهای غیر اسلامی  بنابر دلایلی مانند علم آموزی، سیاحت و... و با توجه به موقعیت جغرافیایی وآداب رسوم مختلف آن مناطق، نوع پوشش بانوان از یک طرف امکان  شهرت یافتن آن و از طرفی  اضطرار و حتی به واسطه تبلیغ اسلام هراسی در میان مردم آنجا از جمله مسائلی است که موجب تحقیقات نو در احکام شده است. در نوشتار حاضر، حکم پوشش بانوان در دو محور کیفیت و کمیت پوشش بررسی می شود و با ژرف نگری در نقش موضوع شناسی و پویایی فقه اسلامی به دست می آید که نحوه پوشش و کیفییت آن در مناطق مختلف، متفاوت است اگرچه مقدار پوشش در همه جا یکسان و غیر قابل تغییر است.
۶۸.

بررسی نقش دستار در هویّت سازی فرهنگی پوشش مردان عصر صفوی با تکیه بر شعر صائب تبریزی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پوشش دستار عصر صفوی عمامه هویت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۴ تعداد دانلود : ۳۴۰
در بررسی جریان هویت سازی چون پوشش و آرایش، پوشیدنی ها و از آن میان، تنپوش های بالاتنه، بویژه سرپوشی چون دستار و رنگ، جنس، شکل، اندازه و آرایش آن، در قیاس با  تنپوش های دیگر، نقش بسزایی در شکل گیری هویت فرهنگی مردان در جوامع مختلف داشته است. یکی از اعصاری که بیش ترین تأثیر فرهنگی- اجتماعی را از این پوشش هویت ساز، به خود دیده، عصر صفوی است. پرسش اصلی این نوشته که درصدد یافتن پاسخی بدان به شیوه توصیفی- اِسنادی برآمده ایم؛ آنست که شعر دوره صفوی، بعنوان بخش مهم و گسترده ای از اسناد و منابع تاریخی؛ می تواند؛ نقش دستار و آرایش آن در ایجاد و شکل گیری هویت فرهنگی جامعه در بین مردان این دوره را نشان دهد؟ یافته های این پژوهش نشان می دهد، شعر دوره صفوی، علی الخصوص صائب تبریزی، یکی از غنی ترین منابع و اسناد، برای بررسی های تاریخی- اجتماعی، از جمله پوشش و آرایش، و دستار، شاخص ترین و بااهمیت ترین و پوشش هویت بخش مردان در دوران صفوی است.
۶۹.

واکاوی مفهومی عفاف جنسی خانواده در فقه

کلیدواژه‌ها: عفاف جنسی حجاب پوشش انحراف ولایت اذن ورود خانواده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۱ تعداد دانلود : ۴۲۱
یکی از مسائل مهم فرهنگی در جوامع اسلامی از دیرباز تاکنون، مسئله مفهوم شناسی عفاف جنسی است. شناسایی هر واژه، نقش مهمی در ترتب احکام آن دارد. مهمترین نهاد اجتماعی، خانواده است که رفتار اعضای خانواده با یکدیگر، پایه گذار عفاف جنسی است و تأثیر زیادی در جلوگیری از انحرافات جنسی دارد. اهدف نوشتار حاضر، واکاوی مفهومی عفاف جنسی خانواده در فقه و زمینه سازی برای تدوین باب مستقلی در فقه با عنوان فقه عفاف است. به همین دلیل نوشتار حاضر به روش تحلیلی-توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه ای گردآوری شده است. دستاوردهای پژوهش حاضر این است: عناوینی در فقه وجود دارد که در شناسایی مفهوم عفاف جنسی مؤثر است از جمله در آیات و روایات برخی مصادیق فردی و اجتماعی انحرافات جنسی بیان شده است و به وسیله سیره عقلا که معتقدند حفظ نظام حکومتی با حجاب و عفاف حاصل می شود. همچنین به وسیله عوامل حکومتی چون بیانات رهبری و اهتمام ایشان به گسترش حجاب و عفاف بین مردم و جامعه و قوانینی که در این باب به وسیله کارگزاران دولتی برای تمام ارگان های حکومتی وضع شده جزء مهمترین این عناوین هستند. مهمترین راهکارهای فقهی مؤثر بر شناخت مفهوم عفاف جنسی در خانواده مواردی است از جمله: مصلحت سنجی زوج برمبنای اصل ولایت و قوامیت نسبت به زوجه و زن نیز براساس اصل نصح و خیرخواهی و امر به معروف و نهی از منکر می تواند همسر خود را از گرفتاری در منجلاب انحرافات جنسی نجات دهد. درباره رفتار والدین با فرزندان بااستفاده از ولایت پدر بر فرزندان، توصیه های دینی در مسائل هم خوابگی و مسئله استیذان فرزندان، کاشف از اهتمام به زندگی عفیفانه و شناخت مفهوم عفاف در خانواده است. همچنین در مورد رفتار فرزندان به ویژه خواهر و برادر با یکدیگر، راهکارهای اسلام در پوشش مناسب و نگاه به یکدیگر از مصادیق بارز عفاف جنسی در خانواده است.
۷۰.

واکاوی ابعاد مسئله حجاب در حقوق بشر (با نیم نگاهی به فرهنگ ملی افغانستان)

کلیدواژه‌ها: حقوق بشر مسئله حجاب پوشش حقوق ایران حقوق افغانستان.

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۲ تعداد دانلود : ۵۳۱
کاوش پیرامون مسئله حجاب این نتیجه را به دست می دهد که از گستردگی خاصی برخوردار می باشد. چون مجال بررسی کامل آن نیست، به صورت اعم به کارکردهای حجاب در راستای حفظ حقوق بشر و روش های ترویج حجاب و تأمین حقوق بشر زن اشاره می شود و با دیدگاه حقوق بشر انعکاس می یابد. چون از جمله مباحثی که همواره به عنوان یک موضوع بحث برانگیز و جنجالی، مطرح بوده، ذهن و ضمیر انسان ها و جوامع بشری را (در داخل و خارج) به خود معطوف و مشغول ساخته است، مقوله حجاب و حقوق بشر می باشد. یافته های پژوهش در باره کارکردهای حجاب در راستای حفظ حقوق بشر شامل: «تقویت امنیت اجتماعی زنان، افزایش آرامش روانی در جامعه، حمایت از خانواده در کارکرد جنسی، حرمت بخشیدن به زن، مجوز حضور زن در اجتماع و احقاق حقوق بشری، استحکام پیوند خانوادگی، مبارزه با نفس و غیره» است. همچنین یافته های دیگر پژوهش در باره روش های ترویج حجاب و تأمین حقوق بشر زنان شامل «تقویت ایمان و باورهای دینی زنان، احیاء ارزش-های اصیل اسلامی، شناسایی و معرفی الگوهای والا در زمینه حجاب، کتب درسی، رسانه های گفتاری- نوشتاری- شنیداری- نمایشی، نقش خانواده ها در گسترش فرهنگ حجاب و غیره» می شود.
۷۱.

واکاوی پیامدهای مدگرایی منفی از منظر گزاره های دینی

تعداد بازدید : ۳۳۰ تعداد دانلود : ۲۸۷
مدگرایی، تغییر سلیقه، اسلوب و روش موقتی که رفتار افراد و شیوه زندگی آن ها را تحت تأثیر قرار داده و برخی را به نیاز فطری تنوع طلبی و زیبایی خواهی انسان، که ممکن است خوب یابد از آن استفاده شود تعبیر کنند. اسلام به آراستگی و زیبایی ظاهری سفارش کرده اما زیبایی و آراستگی در حد اعتدال را پذیرفته است. آنچه به نام مُد و تنوع طلبی در جامعه رواج یافته از زمان های بسیار دور، در زمان فتحعلی شاه و رضا شاه در اثر سفر به خارج از کشور و استقبال از پوشش و فرهنگ غربی می باشد. آنان با ترویج این عقیده که داشتن چنین پوششی جامعه را به سوی پیشرفت و ترقی می کشاند روز به روز از آنچه غرب به آنان تحمیل می کرد استقبال می کردند. مسلماً آنچه در اثر تقلید از فرهنگ غرب رواج یابد نمی توان آن را نوعی پوشش تلقی کرد در واقع تنوع طلبی منفی خواهد بود، گاهی روی آوردن به آنچه مُد روز می باشد شکل طبیعی خود را از دست داده و جامعه را به سوی فساد و تباهی می کشاند. یکی از اهداف مهم دشمن ضربه زدن به نظام ولایت فقیه و از بین بردن نظام اسلام و جایگزین نمودن نظامی بر طبق قوانین خودشان می باشد. مدگرایی پیامدهای بی شماری دارد، تأثیر آن بر اجتماع، خانواده و مهم تر از همه بر فرد مدگرا می باشد که مهم ترین علل این تأثیرات در نتیجه زیاده خواهی غیر معقولانه انسان و در نظر نگرفتن هدف اصلی از زندگی و بی توجهی به آخرت است. از جمله تأثیراتی که فرد مدگرا معمولا به آن دچار می شود آن است که وی را فردی عصبی، دچار اضطراب و استرس روحی، تباهی شخصیت، کوتاهی عمر، عقده مند کردن، بلوغ زودرس جنسی و... است. اثر مدگرایی بر محیط خانواده، متزلزل کردن بنیان خانواده و تن ندادن به ازدواج است. او است به دور نگه دارد. اسلام می خواهد از طریق رعایت حد و مرز بین زن و مرد و رعایت پوشش مناسب افراد را به اهداف بلند و آرمانی برساند.
۷۲.

بررسی پوشش و نظر از منظر فقه امامیّه

کلیدواژه‌ها: ستر پوشش نظر نگاه خواستگاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۸ تعداد دانلود : ۱۸۸
هر بررسی ستر و پوشش و نیز نظر و نگاه از مسائل مهم در روابط اجتماعی است که فقه امامیّه برای آن دستورها و ضوابطی را بیان کرده است. در این مقاله به روش توصیفی و تحلیلی و مستند به فقه امامیّه و کلمات فقهای اسلام، در خصوص ستر و نظر پرداخته شده و علاوه بر این، به استثناء های آن نیز اشاره شده است.
۷۳.

طراحی راهبردی مدل توانمندسازی مجریان امر به معروف و نهی از منکر در موضوع پوشش اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: توانمندسازی فرهنگ امربه معروف و نهی از منکر شاخص فرهنگی پوشش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۷ تعداد دانلود : ۱۶۸
در دسترس بودن شاخص های عملیاتی که بتواند در تدقیق مؤلفه ها راهبری کند؛ یک استراتژی کاربردی در بسیاری از مسائل اجتماعی است. دسترسی به مدلی که بتواند در حل مسائل فرهنگی کمک کننده باشد؛ یک پژوهش کاربردی است که می تواند در مسائل اجتماعی مؤثر افتد. در این میان بسیاری از مسائل اجتماعی به عنوان موضوعات مهم و حساس در این عرصه نیازمند شاخص های ویژه، براساس چارچوب های عمل فرهنگی و حکومتی است. شاخص های فرهنگی توانمندسازی مجریان امر به معروف و نهی از منکر در موضوع پوشش اسلامی نیز از موارد مهمی است که در نحوه مواجهه با جامعه هدف، به عنوان یک توانمندساز نقش آفرینی می کند. تحقیق حاضر در پی اکتشاف مفاهیم، مقوله ها و راهبردهای توانمندسازی مجریان امر به معروف و نهی از منکر در موضوع پوشش اسلامی به روش نظریه داده بنیادی است. در این پژوهش که با رویکرد آمیخته (کیفی و کمّی) اجرا می گردد، محورها و رئوس اصلی یک مدل اجرایی قابل اتکا در این حوزه مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و در نتیجه براساس یک الگوی پارادایمی نسبت به احصاء شاخص های اصلی مدل اقدام گردیده است.
۷۴.

واکاوی جامعه شناختی پوشش دانشجویان(مقاله پژوهشی حوزه)

تعداد بازدید : ۲۳۵ تعداد دانلود : ۱۵۵
حجاب و پوشش به عنوان امری فطری همواره از جمله موضوعات مهم و چالش برانگیز فرهنگی و اجتماعی در تمام جوامع می باشد. حجاب ضامن سلامتی فرد و جامعه است و عدم رعایت آن اثرات آسیب زایی بر اخلاق، باورها، فرهنگ و امنیت جامعه خواهد داشت. بواسطه گسترش مناسبات اقتصادی و اجتماعی و حضور فعال زن در عرصه های مختلف اجتماعی و همچنین بدلیل ورود ارزش های مدرن در جامعه شاهد تغییر نگرشها در حوزه پوشش می باشیم و از این رو پوشش نیز دچار دگرگونی شده و انگیزه ها و شیوه های گوناگون آن مورد چالش اساسی قرار گرفته است. پژوهش حاضر با اتخاذ یک رویکرد کیفی به بررسی موضوع حجاب می پردازد. نمونه ی آماری پژوهش شامل تعداد 30 نفر از دانشجویان دختر شاغل به تحصیل در دانشگاه آیت الله بروجردی (ره) می باشد که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و نظری انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختار یافته استفاده شد و اطلاعات حاصل از آن با تکنیک تحلیل تماتیک مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته های پژوهش حکایت از دلالت های ذهنی و معنایی مصاحبه شوندگان در انتخاب نوع پوشش (دلالت های دینی، حفاظ امنیتی، تنوع طلبانه، روان شناختی، پیروی از الزام های ساختاری و نفی الزام های ساختاری) دارد.
۷۵.

بازنمود پوشش زنان ایرانی سیاستمدار در شبکه اجتماعی اینستاگرام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پوشش حجاب زنان سیاستمدار اینستاگرام بازنمود

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۲ تعداد دانلود : ۲۱۵
هدف مطالعه پیش رو، تحلیل شیوه های بازنمود پوشش زنان سیاستمدار منتخب در اینستاگرام، از خلال تحلیل تصاویری است که از خودشان منتشر کرده اند. در این مقاله تلاش شده است، علاوه بر تحلیل چگونگی بازنمود پوشش زنان در نمونه منتخب تحقیق، به این پرسش پاسخ داده شود که آیا پوشش آنها در فضا و رسانه های رسمی، با پوشش آنها در فضای رسانه ای غیررسمی (اینستاگرام) متفاوت است؟ در مبانی نظری تحقیق از رویکرد نمایشی اروینگ گافمن بهره گرفته شده و در تحلیل صفحه های اینستاگرامی زنان سیاستمدار منتخب، از روش مردم نگاری مجازی استفاده شده است. جامعه تحقیق در این مقاله، صفحه های اینستاگرامی زنان فعال در عرصه رسمی سیاست ایران، با پوشش چادر بوده که صفحه پنج نفر از آنان، به عنوان نمونه تحقیق، با روش هدفمند انتخاب شده است. تحلیل تصاویر منتشرشده  زنان سیاستمدار، در صفحه های شخصی در اینستاگرام نشان داد، پوشش برخی از آنان در مجامع بین المللی یا در شرایطی که دوربین های رسمی همچون دوربین تلویزیون وجود نداشته، اندکی بازتر بوده و در شرایط مخالف آن، این پوشش بسته تر بوده است. نتیجه آنکه این زنان محجبه، در موقعیت هایی که خود را روی صحنه و در حال اجرای یک نمایش یافته اند، پوشش متناسب تری با صحنه برگزیده اند؛ اما گاهی که احساس فراغت بیشتری داشته و فشار کمتری را از جانب دوربین ها احساس کرده اند، پوشش متفاوتی پیدا کرده اند.
۷۶.

روایت دختران از پدیده پوشش؛ بازتعریف هویت و دلالت های معنایی آن (مورد مطالعه: دختران جوان شهر شاهین دژ)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پوشش تحلیل روایت دختران خودنمایشی مصرف نمایشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۹ تعداد دانلود : ۱۷۰
با ظهور عصر جدید، ژست ها و کردارهای بدنی اهمیتی خاص یافته اند. ایماژ بدنی ما صرفاً توسط آنچه بدن خود را شبیه بدان می پنداریم، شکل نمی گیرد، بلکه این زمینه های اجتماعی–فرهنگی هستند که بر تفسیر ما از آنچه می بینیم، اعمال قدرت می کنند. سؤال اصلی پژوهش این است که سوژه های مورد مطالعه چه درکی از پوشش خود دارند و آنان براساس چه خصیصه هایی دست به گزینش پوشش می زنند. بر همین مبنا، هدف این پژوهش، مطالعه روایت دختران جوان شهر شاهین دژ از پدیده پوشش است که در آن سیاست های زندگی در قالب مفاهیمی مانند تمایز اجتماعی و مصرف نمایشی برساخته می شود. برای این منظور، از سنت نظری افرادی نظیر وبلن، بوردیو و گیدنز به منظور صورت بندی مفاهیم در راستای اهداف و سؤالات تحقیق بهره جسته ایم. روش پژوهش به کاررفته، تحلیل روایت مضمونی است که از فنون مصاحبه عمیق و مشاهده مشارکتی برای گردآوری داده ها استفاده شد. انتخاب نمونه ها هم به صورت هدفمند و با رعایت معیار حداکثر تنوع صورت گرفت که با توجه به معیار اشباع نظری، با 24 نفر از دختران شهر شاهین دژ مصاحبه به عمل آمد. یافته های این پژوهش در قالب 26 مفهوم اولیه و پنج مقوله اصلی صورت بندی شد. این مقوله ها عبارت اند از: 1. سلطه رسانه در زندگی روزمره؛ 2. تغییرات هنجاری/ارزشی سوژه ها؛ 3. بدن به مثابه سوژه ها؛ 4. نمایش خود؛ 5. بدن و طبقه اجتماعی. نتایج پژوهش بیانگر دلالت های متفاوت پوشش از دیدگاه دختران نمونه پژوهش، در نقش کنشگران زمینه پژوهش است.
۷۷.

بررسی و مقایسه تطبیقی پوشش لیلی و مجنون بر اساس منظومه نظامی گنجوی و نگاره های مرتبط(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نظامی گنجوی لیلی و مجنون نگارگری ایرانی پوشش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۵ تعداد دانلود : ۲۰۲
در هر فرهنگ و تمدنی یک هنر بنیادین و پایه وجود دارد که سایر هنرها بر اساس آن ایجاد می شوند. برخی هنرها پایه و منشا پیدایش هنرهای دیگر هستند و برخی برگرفته و تاثیر پذیرفته از سایر هنرها. در ایران، شعر نقش هنر بنیادین را در ایجاد سایر هنرها ایفا می کند. از میان هنرهای مختلف، نگارگری ارتباط فراوانی با شعر دارد و در بین آثار نگارگری، نقش داستان های عاشقانه قابل توجه است که حکایت لیلی و مجنون یکی از مشهورترینِ این داستان ها بوده و توسط حکیم نظامی گنجوی گردآوری شده است. اشعار در منظومه ی لیلی و مجنون رمزگونه هستند؛ بنابراین نیاز است که به تفسیر دقیق آن ها پرداخته شود. در این مقاله سعی بر آن است که توصیفات مرتبط با پوشش شخصیت های اصلی داستان لیلی و مجنون از منظومه استخراج، و به مقایسه ی آن با پوشش موجود در نگارگری های مرتبط بپردازد؛ در نهایت با بهره گیری از یافته های پژوهش به پاسخ این سوال دست یابد که اثرپذیری نگارگری از شعر چگونه است؟ در این پژوهش روش گردآوری اطلاعات، اسنادی و کتابخانه ای بوده و جهت تدوین و تنظیم آن از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. از گزینه های مورد توجه شاعر در منظومه برای توصیف پوشش لیلی و مجنون، بیان چگونگی جنسیت پارچه ها شامل زربفت، پرند، دیبا، خز، خارا، پلاس و چرم است. برای رنگ، نیلی و کبود انتخاب شده و برای طرح، از عمامه، عصابه، سرپیچ، کَله بند، نقاب، پیراهن، دُراعه، پلاس، سَلَب و همچنین برای زیور از خلخال نام برده است. با بررسی 14 نگاره از سبک های طلایی نگارگری ایران، مشخص می شود که تاثیرپذیری نگارگر از متن، بیشتر در رنگ پوشش است.
۷۸.

تحلیل جامعه شناختی پوشش روزمره و آئینی زنان در میان اقلیت های مذهبی (مورد مطالعه: زرتشتیان و مندائیان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پوشش قوم مذهب زنان مندائی زنان زرتشتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۳ تعداد دانلود : ۱۸۲
سبک های پوششِ روزمره و آئینی در زمره بارزترین نمودهای هویتی گروه های اجتماعی است و مؤلفه هایی چون باورهای دینی، مناسک آئینی ، آداب و رسوم، اقلیم، آب و هوا و غیره هر یک به نوعی بر شکل گیری و یا تغییرات تدریجی آن تاثیرگذارند. پوشش نقش مهمی در برساخت هویت و هستی اجتماعی گروه ها دارد و این برساخت هویت به میانجی پوشش را می توان به شکلی انضمامی و تجربی در میان اقوام و مذاهب ساکن در ایران ردیابی کرد. این پژوهش تلاش دارد به مطالعه تجربی پوشش زنان در میان دو اقلیت مذهبیِ زرتشتی و مندائی، در جشن ها و مراسم آئینی و کلاً در زندگی روزمره آنان بپردازد تا بدین وسیله سویه های اشتراک و افتراق این دو فرهنگ به لحاظ سبک های پوشش و نیز زمینه ها و شرایط برسازنده این وضعیت واکاوی شود. نتایج نشان می دهد که زرتشتیان و مندائیان، به عنوان دو جامعه قومی-مذهبی، با داشتن پوششی متحدالشکل، که هر یک دارای خصوصیات ویژه ای می باشند و نیز با وجود تمامی تمایزاتی که بین زرتشتیان و مندائیان از لحاظ اعتقادات مذهبی و دینی دیده می شود، نه فقط گرایش بالائی به حفظ هویت قومی از طریق پوشاک دارند، بلکه با وجود تفاوت های دینی، شباهت های بسیاری در زمینه رنگ، اجزا و برخی اعتقادات فرهنگی و دینی در لباس زنان این دو قوم مشاهده می شود. همچنین نتایج حاکی از آن است که این گرایش به پوشش سنتی، قومی و مذهبی در میان اقلیت های ایرانی غالباً محدود به مراسم و اجتماعات خصوصی آنهاست و آنان در زندگی روزمره پوششی همانند سایر ایرانیان را ترجیح می دهند. 
۷۹.

بررسی تطبیقی خاستگاه پوشش از منظر دین و روان شناسی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: پوشش حیا خاستگاه پوشش روان شناسی پوشش لباس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۹ تعداد دانلود : ۲۷۳
پژوهش حاضر، با هدف بررسی تطبیقی خاستگاه و منشأ (انگیزه) لباس از منظر دین اسلام و روان شناسی انجام گرفت. روش این پژوهش، کیفی به شیوه تحلیلی-توصیفی بود. با مراجعه با مکتوبات لاتین روان شناسان از ابتدای قرن نوزدهم به استخراج این عوامل پرداخته شد و در حوزه دین نیز، با مراجعه به آیات و روایات در زمینه «پوشش» و تفکر اندیشمندان دینی و غیر دینی به بررسی خاستگاه آن از منظر دین اسلام پرداخته شد. بررسی و تحلیل متون دینی و روان شناسی، منتج به تعیین عامل «حیا» به عنوان اساسی ترین منشأ و انگیزه پوشش از منظر دین، و کشف شش عامل «حیا»، «محافظت»، «آراستگی»، « نمادگرایی»، «بسط خود» و « محیط– خصیصه های روانی» در این زمینه از منظر روان شناسی شد. در پایان به تبیین مفهوم «حیا» در دین اسلام پرداخته شد و به ذاتی –نه اکتسابی- بودن این عامل استناد و به استدلال های مخالف این موضوع پاسخ داده شد.