مطالب مرتبط با کلیدواژه

قوم


۱.

فرهنگ و قومیت مدلی برای ارتباطات فرهنگی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات فرهنگی ایران ۱۳۸۷ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: ایران فرهنگ ملت جامعه موازی سیاست های ارتباطات فرهنگی قوم مشابه سازی یکپارچگی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ جامعه شناسی فرهنگ
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات
تعداد بازدید : ۳۵۱۷ تعداد دانلود : ۲۸۷۸
"در این تحقیق به دنبال یافتن مدلی برای همبستگی اجتماعی و وحدت فرهنگی در ایران هستیم الگویی که براساس آن تنوع قومی و فرهنگی به عنوان چالشی در برابر همبستگی ملی قرار نگیرد و به فرصتی برای غنای فرهنگی جامعه تبدیل گردد. ابتدا دیدگاه های اساسی مربوط به فرهنگ، قومیت و ملت مورد بررسی قرار می گیرد و آنگاه مفاهیم مربوط به سیاست های میان و درون فرهنگی و آثار اجتماعی و سیاسی آنها را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهیم سیاست هایی که هرکدام در یک منطقه جغرافیای متولد شده اند و با حوادث تاریخی خاص آن جامعه پیوند خورده و مورد تجربه قرار گرفته اند. امکان تحقق هرکدام از سیاست های ارتباط فرهنگی در رابطه با اقوام مختلف موجود در ایران باید با توجه به همه ابعاد جغرافیایی، سیاسی، تاریخی و فرهنگی اجتماعی ایران باشد. از این رو، در این تحقیق سیاست های ارتباطات فرهنگی در خصوص ایران مورد ارزیابی قرار گرفته و مدل مناسبی (وحدت ساختاری و تکثر فرهنگی) ارائه شده است که موجب تقویت مفهوم ملت و یکپارچگی ملی و در عین حال تنوع و غنای فرهنگی می گردد. " "ایران جامعه موازی سیاست های ارتباطات فرهنگی فرهنگ قوم مشابه سازی ملت یکپارچگی "
۲.

جهانی‌شدن و هویت‌های محلی و جهانی دانشجویان (مطالعه موردی: دانشگاه تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات فرهنگی ایران ۱۳۸۹ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: جهانی‏شدن هویت جهانی قوم هویت محلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۲۲ تعداد دانلود : ۱۰۲۶
"فرایند جهانی‌شدن موضوعی بحث‌برانگیز و در عین حال مبهم است و از دیدگاه‌های متفاوت و گاه متضاد بدان پرداخته شده است. یکی از بحث‌های مهم مربوط به این فرایند، مسئله بقا یا تداوم هویت‌های محلی در جریان این حرکت است. در این رابطه دیدگاه‌های متفاوتی ارائه شده است از آن جمله برخی ادعا می‌کنند جهانی‌شدن تاثیر منفی بر هویت‌های محلی داشته و از بین برنده تفاوت‌هاست و عده‌ای نیز خلاف این نظر را بیان می‌کنند. مقاله حاضر، سه رویکرد متفاوت و اساسی را در این خصوص شناسایی و توسط داده‌های تحقیق به آزمون گذاشته است. این تحقیق که به روش پیمایشی در بین دانشجویان تُرک، فارس و کرد دانشگاه تبریز انجام شده نشانگر آن است که با افزایش هویت جهانی در بین دانشجویان، هویت محلی آنان کاهش می‌یابد یعنی با افزایش فرایند جهانی‌شدن، هویت‌های محلی رو به کاهش می‌گذارد و این به معنای رد نظریه‌های رویکرد دوم و سوم در این تحقیق، و تایید نظریه‌های رویکرد اول است. "
۳.

انقلاب اسلامى و شکاف هاى اجتماعى(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: علوم سیاسى ۱۳۸۱ شماره ۲۰

کلیدواژه‌ها: جامعه مذهب انقلاب قوم طبقه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۵۲
پژوهش حاضر شکاف‏هاى اجتماعى‏اى که زمینه سازپیدایش انقلاب گردیدند و متقابلاً تأثیر انقلاب بر وضعیت شکاف‏هاى اجتماعى طى دو دهه اخیر به ویژه شکاف‏هاى مذهبى، قومى - مذهبى، طبقاتى، ارزشى، جنسیت و نسلى را مورد کاوش قرار مى‏دهد. مدعا این است که انقلاب از یک سو، فرآیند ادغام و یکپارچگى اجتماعى و ایدئولوژیک را تقویت و از بى‏ثباتى‏هاى حاد سیاسى جلوگیرى کرد و از سوى دیگر، سبب پیدایش یا فعال‏تر شدن برخى شکاف‏هاى اجتماعى گردید. شکاف‏هاى سیاسى - اجتماعى موجود و ویژگى‏هاى نهفته در آنها همچنان احتمال وقوع کشمکش‏هاى شدید، خشونت‏آمیز و بى‏ثبات کننده را با خود دارند؛ از این رو اگر همبستگى‏هاى اجتماعى، اقتصادى، سیاسى و فرهنگى مورد توجه قرار نگیرد، احتمال سر برآوردن کشمکش‏هایى از درون این شکاف‏ها وجود دارد.
۵.

نگاه جامعه شناختى به قوم یهود در قرآن

نویسنده:
منبع: پژوهشهای قرآنی ۱۳۸۵ شماره ۴۵ ویژه نامه قرآن و مسائل جامعه معاصر

کلیدواژه‌ها: قرآن یهود قوم صهیونیسم شاخص فرهنگى شاخص اجتماعى

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵۰۰۵
در شرایط کنونى، شناخت دقیق قوم یهود و به ویژه نماد اصلى آن «صهیونیسم» به دلیل خطراتى که متوجه اسلام و مسلمانان نموده، ضرورتى انکارناپذیر یافته است. از سوى دیگر پیچیدگى هاى متعدد فرهنگى، اجتماعى و نژادى این قوم، شناخت مبنایى آنرا فقط از طریق آیات وحى ممکن نموده است. بررسى ها نشان مى دهد که دوره هاى تاریخى قوم یهود و به ویژه دوره حضرت موسى(ع) و فرعون، از عمده ترین مباحث قرآن مجید به شمار مى رود. در این مقاله نیز بیش از 370 آیه از آیات شریفه قرآن مورد بررسى قرار گرفته و با مراجعه به سه تفسیر گرانسنگ المیزان، نمونه و مجمع البیان، پانزده ویژگى یا شاخص منحصر به فرد فرهنگى، اجتماعى و قومى این گروه، با نگاهى جامعه شناختى استخراج و ارائه گردیده است که مى تواند استراتژى مسلمانان را در برخورد با قوم یهود در حال حاضر مشخص نماید.
۶.

تحلیلی بر وضعیت هویت قومی در جامعه ایران، مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه تهران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: مطالعات سیاسی بهار ۱۳۸۸ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: قومیت هویت قومی قوم اقوام ایرانی ناسیونالیسم قومی نظریه های قومیت سیاستگذاری قومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۳۴ تعداد دانلود : ۱۸۷۷
ترکیب جمعیت ایران به نحوی است که اطلاق جامعه چند قومی به آن چندان دور از واقعیت نیست. حضور و زندگی قومیت های مختلف چون فارس ها، ترک ها، کردها، لرها، بلوچ ها، ترکمن ها و عرب ها در جوار یکدیگر و در چارچوب جغرافیایی سیاسی واحد بیانگرتنوع قومی ـ فرهنگی جامعه ایران است. به همین جهت عمدتا نطفه بحران هویت در درون آنها وجود داشته است، که در برهه های زمانی خاص جنبه بحران سیاسی یافته اند، نظیر آنچه در آذربایجان، کردستان، ترکمن صحرا و… اتفاق افتاده است. مساله قومیت ها در ایران و چگونگی تعامل آنها با یکدیگر و با حکومت مرکزی به عنوان یک واقعیت مهم در گذشته، حال و آینده مطرح بوده و خواهد بود. پرسش این نوشتار آنست که آیا سمت و سوی بازسازی هویت قومی در ایران در راستای فرایندهای هویت بخش مدرن است یا اینکه نوعی بازگشت به گذشته های سنتی مفهوم قومیت می باشد؟ در این نوشتار سعی بر آن است تا در سطح کلان ضمن گذری بر مساله قومیت ها در ایران به بررسی وضعیت کنونی و جایگاه قومیت ها در کشور، و تبیین سمت و سوی بازسازی هویت قومی، خصوصا در بین دانشجویان پرداخته شود.
۷.

تحلیل قومیت و هویت قومی در ایران؛ جهت امنیت پایدار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: انتظام اجتماعی سال دوم بهار و تابستان ۱۳۸۹ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: هویت قومیت هویت قومی قوم امنیت پایدار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۷۰ تعداد دانلود : ۲۰۳۳
مسئله و هدف: پدیده قومی شدن و شکل گیری هویت ها و خرده فرهنگ های مادون هویت ملی در دورة معاصر اهمیتی مضاعف یافته است و عواملی همچون تقسیمات سرزمینی مبتنی بر حکومت ملی، نابرابریها و محرومیت ها، ایدئولوژی ها و استعمار نقش مهمی در قومی شدن جوامع داشته اند. در این بین فرایند قومی شدن را می توان فرایندی دانست که طی آن پیوند میان سرزمین و فرهنگ تضعیف می شود و امکان حفط همگرایی یک ملت در معرض خطر قرار می گیرد. هدف مطالعه حاضر بررسی اختلاف و اشتراک الگویی قومیت های ایران از یک سو و بیان عوامل تهدیدکننده اقوام علیه امنیت ملی از سوی دیگر است. روش: در این نوشتار براساس روش اسنادی و کتابخانه ای و مطالعه منابع و اسناد مکتوب و موجود با تکیه بر منابع مکتوب در حوزه قومیت و هویت قومی، نقش قومیت ها و هویت آنها در تولید و حفظ امنیت به صورت پایدار بررسی شده است. یافته ها: یافته های این مطالعه نشان میدهد که از مهم ترین عواملی که در صورت غفلت حکومت مرکزی می تواند از طرف اقوام مختلف باعث تهدید و آسیب پذیری امنیت ملی کشور مطرح شود، وجود اقوام هم آیین در کشورهای همسایه و رابطه آن ها با یکدیگر، دخالت عوامل بیگانه، موقعیت مرزی اقوام و... است
۸.

سیاست دولت و مناسبت های بین قومی (مورد: قوم بلوچ و سیستانی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی و آمایش فضا دوره ۱۷ تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۸۰)

کلیدواژه‌ها: استان سیستان و بلوچستان قوم بلوچ سیستانی سیاست های دولت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۹۲ تعداد دانلود : ۹۲۸
اساس این پژوهش بر این سؤال استوار است که بین سیاست های دولت و روابط بین اقوام چه رابطه ای وجود دارد. برای پاسخ به این پرسش، تأثیر سیاست های دولت بررفتار متقابل اقوام بررسی شده است. این پژوهش از نوع اسنادی- میدانی است و با استفاده از روش های مختلف مثل پرسش نامه، مصاحبه، بررسی میدانی، نظرسنجی از استادان و کارشناسان به واکاوی مسئله پرداخته است. نمونة آماری این پژوهش به صورت انتخابی و از بین شصت نفر از استادان، کارشناسان ملی و منطقه ای و همچنین نخبگان قومی بوده است. نتایج پژوهش با نرم افزار Spss تجزیه و تحلیل شده است. سیاست های دولت از یک سو باعث ایجاد رابطة بدبینانه بین سیستانی ها و بلوچ ها شده و از سوی دیگر به واگرایی بین قوم بلوچ و دولت مرکزی کمک کرده است.
۹.

تعیین نیم رخ سوماتوتایپ نونهالان پسر برخی اقوام ایرانی در ماده های دو ومیدانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فیزیولوژی ورزشی زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲۰

کلیدواژه‌ها: قوم سوماتوتایپ نونهال دوومیدانی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تربیت بدنی فیزیولوژی ورزشی
  2. حوزه‌های تخصصی تربیت بدنی فیزیولوژی ورزشی فیزیولوژی ورزشی کاربردی
تعداد بازدید : ۱۷۱۳ تعداد دانلود : ۱۱۹۶
ارزیابی ویژگی های پیکری و مقایسه آن با ورزشکاران نخبه، یکی از روش های پیش بینی امکان موفقیت افراد در ورزش به ویژه مواد مختلف دو و میدانی است. هدف از تحقیق حاضر، توصیف نیم رخ سوماتوتایپیک پسران 9 تا 13 ساله اقوام فارس، کرد و لر با رویکرد آمایش سرزمینی و با تأکید بر تعیین استعداد قومی در ماده های مختلف دوومیدانی بود. تحقیق حاضر توصیفی- مقایسه ای و از نوع میدانی است. بدین منظور از میان نونهالان پسر 9 تا 13 ساله که در برنامه های اوقات فراغت تابستانی سازمان ورزش بسیج ثبت نام کرده بودند 939 نفر (247 نفر کرد، 346 نفر لر و 346 نفر فارس) با توزیع متوازن از استان های کردستان، کرمانشاه، ایلام، لرستان، کهکیلویه و بویراحمد، همدان، مرکزی، قم و کرمان انتخاب شده و بر اساس دستورالعمل انجمن بین المللی پیشبرد پیکرسنجی، متغیرهای منتخب پیکرسنجی و تیپ بدنی به روش هیث و کارتر محاسبه شد. تحلیل داده ها بوسیله آزمون تحلیل واریانس یک راهه و خی دو انجام شد. نتیجه آزمون تحلیل واریانس یک راهه نشان داد که در سه قومیت کرد، لر و فارس اختلاف معنی داری بین هر سه جزء اندومورف (001/0P < ، 37.6F = )، اکتومورف (001/0P < ، 40.9F = ) و مزومورف (022/0p = ، 3.8F = ) وجود دارد. بیشترین فراوانی تیپ بدنی در قوم کرد، مزومورفیک اکتومورف با 53 نفر (001/0P < ، 147.15X2= ) در قوم لر، مزومورفیک اکتومورف با 66 نفر (001/0P < ، 220.74X2= ) در قوم فارس، اندومورفیک مزومورف با 71 نفر (001/0P < ، 288.23X2= ) بود. طبق یافته های این پژوهش قوم کرد و لر به دلیل وجود درصد بیشتری از فراوانی تیپ بدنی مزومورفیک اکتومورف در دوهای مسافت بلند و متوسط مستعدتر هستند و قوم فارس به دلیل برخورداری از درصد بیشتر فراوانی تیپ بدنی اندومورفیک مزومورف در پرتاب ها به ویژه پرتاب وزنه احتمالاً استعداد بیشتری دارند.
۱۰.

مروری بر مطالعات قومی در ایران: نقد، بررسی و ارایه الگو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات فرهنگی ایران سال یازدهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۴۲) 1-36

کلیدواژه‌ها: هویت جمعی نقشه پیشینه قوم جامعه شناسی هویت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۲ تعداد دانلود : ۵۶۵
طی چند دهه گذشته، مطالعات قومی در ایران بنا به دلایلی فزونی یافته است. با وجود این، به نظر می رسد که مسائل قومی در ایران به موضوعی حل نشدنی تبدیل شده است. منابع اطلاعاتی دور از واقعیت های میدانی، به عنوان یکی از دلایل ناکارآمدی سیاست های نظام مدیریت قومی، مطرح می شود. مقاله حاضر در پرتو الهامات نظری مید، بلومر، جنکینز، توماس، هال، و میلتون بنت در مورد هویت جمعی، با هدف شناخت خلأ ها و آسیب های معرفتی مطالعات قومی در ایران، حول این سه محور تنظیم شده است: 1) معرفی، مرور، و دسته بندی مطالعات پیشین قومی در ایران؛ 2) نقد و بررسی مطالعات قومی در ایران؛ 3) پیشنهاد الگویی برای مطالعات قومی در ایران. برای انجام پژوهش از روش توصیفی تحلیلی و تکنیک نقشه پیشینه و فرم استخراج مطالب استفاده شده است. می توان به طراحی حوزه مطالعاتی جامعه شناسی هویت برمبنای سه قضیه بنیادین برگرفته از مفاهیم جهان رسانه ای، جهان واقعی، و هویت در کنار ارائه الگویی متکثر از هویت طلبی قومی، به عنوان یکی از مهم ترین دستاوردهای مقاله اشاره کرد.
۱۱.

معناشناسی معادل های واژگانی جامعه در سوره اعراف و بررسی تفاوت های آن ها (مطالعه موردی: امت، قریه، قوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبی متون اسلامی سال سوم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۹)

کلیدواژه‌ها: امت قریه قوم سوره اعراف واژه شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۳ تعداد دانلود : ۱۰۴۶
مفهوم جامعه (به معنای گروهی از انسان ها) در قرآن کریم و به ویژه سوره اعراف، با واژگان متفاوتی بیان شده است که ازجمله آن ها می توان به امت، قریه و قوم اشاره کرد؛ این در حالی است که این واژگان متفاوت هرکدام تأکید بر روی جنبه ای خاص از زندگی گروهی از انسان ها دارند؛ از همین روی ضرورت شناسایی دقیق معنا و دلالت این واژگان متفاوت در جهت فهم عمیق تر مضامین قرآنی، آشکار می گردد. این مقاله به شیوه توصیفی-تحلیلی به بررسی معادل های واژگانی مفهوم «جامعه» در سوره اعراف پرداخته است و درصدد است از منظر زبانی و معنایی ابتدا هر یک از این واژگان متفاوت را به طور کامل تعریف کرده و در گام بعدی این موضوع را ریشه یابی و سپس اثبات نماید که در کلمات اجتماعی سوره اعراف با توجه به معنای کلمه و بافت آیه، فقط همان کلمه می تواند در آیه جای گیر شود و چنانچه کلمه خاص جای خود را به مفاهیم متناظر دیگر بدهد معنای آیه دچار نقص و نارسایی می شود. شایان ذکر است که انتخاب سوره اعراف بدان جهت بوده که در این سوره نسبت به دیگر سوره واژگان دربردارنده مفهوم جامعه، بیشتر ذکرشده است.
۱۲.

سبک شناسی مواجهه ی امام علی(ع) با گسست های فعال اجتماعی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: علوم سیاسی (باقرالعلوم) سال بیست و دوم بهار ۱۳۹۸ شماره ۸۵ 119 - 142

کلیدواژه‌ها: امام علی (ع) گسست اجتماعی امتیازات اجتماعی نژاد قوم قبیله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۲ تعداد دانلود : ۳۱۹
هدف پژوهش حاضر بررسی سبک مواجهه ی امام علی (ع) با گسست های فعال اجتماعی در بازه ی زمانی حکومت ایشان بود. پژوهش با روش توصیفی – تحلیلی انجام شده و نتایج نشان داد، "احیای نظام معنایی مشترک"، "همسازی امتیازات اجتماعی" و "نهادینه سازی ارتباط بین فرهنگی" از جمله ی موارد مهم در مواجهه ی امیرمؤمنان  با گسست های فعال اجتماعی زمانه ی حکومت ایشان بوده است. بررسی های این مقاله مقدمه ای است برای پاسخ به این مساله که از چه الگویی برای تقابل با گسست های فعال اجتماعی در جامعه ی اسلامی باید بهره جست.
۱۳.

طراحی مدل سبک زندگی ایرانی- اسلامی با رویکرد جامعه شناختی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جامعه شناختی سال پانزدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۵۱) 101 - 125

کلیدواژه‌ها: سبک قوم سبک زندگی ایرانی - اسلامی روابط اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۷ تعداد دانلود : ۲۹۵
سیر تحولات ساختاری تولید و عرضه محصولات و خدمات در دنیا باعث پیچیدگی در نوع رفتار مصرف کنندگان شده که به طبع سبک زندگی و فرهنگ جوامع را دستخوش تغییر کرده است. در این مقاله  تلاش شده است با رویکرد جامعه شناختی سبک زندگی براساس فرهنگ غربی و ایرانی مورد بررسی قرار گیرد  و مدل سبک زندگی ایرانی در سه قومیّت پارسی، آذری و عربی از طریق نرم افزار ایویوز و دیتا پنل آزمون وتفاوت مدل در این سه قوم  بررسی شود. واکاوی نظریات جامعه شناسانی چون ماکس وبر، آلفرد آدلر، توریستن وبلن، جرج زیمل، پیربوردیو جهت شناخت بهتر مفهوم سبک زندگی و سوق دهی این مطالعات به رابطه دین و سبک زندگی و تشریح آن براساس مدل های وبر و وبلن، محقق را بر این باور که جامعه می تواند نقش اصلی و اساسی در ایجاد سبک زندگی ایفا نماید را رسانده است. در کشور ایران که دین بر سایر جنبه های فرهنگی غالب است ضرورت تدوین یک سبک زندگی ایرانی -اسلامی را نشان خواهد داد. هدف از انجام این تحقیق بهره گیری از نظریات جامعه شناسی در طراحی سبک زندگی ایرانی اسلامی بوده است .در این تحقیق با استفاده از روش تئوری زمینه ای و با انجام مصاحبه های عمیق، تعداد 904 داده ی بدست آمد.  داده ها با نرم افزار مکس کیودا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و با روش کدگذاری های باز، محوری و انتخابی مدل سبک زندگی ایرانی ترسیم شد. سپس این مدل با 62 شاخص در سه قوم پارسی، آذری و عربی از طریق نرم افزار ایویوز و دیتا پنل مورد آزمون قرار گرفت که نتایج آن  چهار مقوله محوری روابط انسانی و اجتماعی با 10مولفه و مقوله نگرشها و ارزشها با 5 مولفه و عوامل محیطی با سه مولفه و عوامل فردی با 10 مولفه تاثیر گذارترین  عوامل در تبیین مدل سبک زندگی ایرانی - اسلامی به شمار می آیند . با ازمون این مدل در قومیت های گوناگون تفاوت هایی در مدل سبک زندگی اقوام ایرانی مشاهده شد. 
۱۴.

بازنمایی انواع هویت قومی در رسانه های قومی (مطالعه موردی: آذربایجان ایران)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: تغییرات اجتماعی - فرهنگی سال هفدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۶۵ 84 - 123

کلیدواژه‌ها: قوم آذربایجان ایران بازنمایی تحلیل محتوای قراردادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۳
امروزه مسائل قومی به موضوعی لاینحل بدل شده اند. بخش مهمی از این ناکارآمدی به چگونگی مدیریت اقوام که آن هم ملهم از مطالعات قومی است، برمی گردد. پژوهش حاضر با هدف ارائه تصویری واقعی از تحولات هویتی در میدان قومی آذربایجانِ ایران سعی دارد به این سوال پاسخ دهد که آیا هویت طلبی قومی از الگوی ثابتی تبعیت می کند؟ یا چندگانه است؟ به همین منظور با اتخاذ رویکرد بازنمایی به تحلیل گفتمان های رایج در رسانه های قومی پرداخت شد. روش مورد استفاده در این پژوهش تحلیل محتوای کیفی از نوع قراردادی (متعارف) و ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه نیمه استاندارد می باشد. جامعه آماری رسانه های قومی و روش نمونه گیری از نوع نظری می باشد. یافته های تحقیق نشان می دهد با انواع هویت های قومی در منطقه آذربایجان مواجه هستیم. وارونگی هویتی، ایران گرایی سرزمینی، جهان گرایی، قومیت گرایی قانونی، فدرالیسم قومی، استقلال طلبی، الحاق گرایی و توران گرایی مهم ترین گفتمان های قومی هستند که از جانب رسانه های قومی اشاعه می یابند. چنین واقعیتی بازنگری جدی در ابزارهای سنجش قومیت گرایی را می طلبد؛ امری که در سایه تشابه انگاری قومیت ها نادیده انگاشته می شود.
۱۵.

نشانه های وحدت در کثرت جامعه هند

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره سوم پاییز ۱۳۹۰ شماره ۸ 99 - 120

کلیدواژه‌ها: وحدت گوناگونی جامعه ی هند چندگانگی مذهب فرهنگ قوم قانون اساسی فدرالیسم سکولاریسم ناسیونالیزم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۷ تعداد دانلود : ۱۴۲
انجام گرفته است . « وحدت در گوناگونی در جامعه ی هند » تحقیق حاضر با هدف بررسی در این تحقیق در ابتدا هند جامعه ای گوناگون فرض شد و گوناگونی ها ی حیرت انگیز جامعه ی هندوستان مورد بررسی قرار گرفته و با بررسی مختصر مذهب، زبان و غیره در این ثابت گردید. در قسمت دوم، فرض دیگری مطرح شد « گوناگونی جامعه ی هند » کشور فرض و آن اینکه، جامعه ی هند در عین گوناگونی دارای وحدت است . در این خصوص عوامل وحدت بخش در این جامعه ی متکثر و گوناگون مورد بررسی قرار گرفته و در این راستا بنیان ها و اصول وحدت بخش اولیه و ثانویه مورد بحث قرار گرفته و نقش هر کدام در ایجاد وحدت در جامعه ی هند مشخص گردید. در قسمت سوم ، عوامل تهدید کننده ی وحدت جامعه ی هند، که تا کنون، تا حدی تحت کنترل دولت فدرال قرار گرفته ، بررسی شده است. نتیجه ی تحقیق نشان داد که علی رغم وجود یک سری عوامل تهدید کننده ی وحدت، فرض وجود وحدت در عین گوناگونی در مورد جامعه ی هند صادق است، به عبارت دیگر در عین گوناگونی، وحدت بر جامعه ی هند حاکم است.
۱۶.

مفهوم شناسی قومیت و اقلیت قومی به عنوان عنصری از جامعه سیاسی (به همراه شاخص های علمی برای تشخیص میزان و شدت قومیت)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره سوم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۹ 141 - 150

کلیدواژه‌ها: قوم قومیت اقلیت قومی جامعه سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۵ تعداد دانلود : ۲۲۱
ابهام در مفهوم قومیت و اقلیت قومی ، تعامل دولت ها با گروه های قومی را با مشکل مواجه کرده است. به همین دلیل اساسی ترین اقدام برای تعیین عالمانه و هنجارمند حقوق اقلیت های قومی در یک جامعه سیاسی، تبیین مفهوم و حدود و ثغور معنایی اصطلاحاتی مانند قوم ، قومیت ، گروه قومی و اقلیت قومی می باشد. این تحقیق درصدد است تا پس از بیان معانی لغوی و اصطلاحی قومیت و ارائه پیشینه بحث ، تعاریف مطرح در مورد قومیت را بیان و در ادامه یک تعریف جامع و مناسب را در این راستا(به عنوان یک عامل چالش زا در جوامع سیاسی مدرن) انتخاب کند. همچنین شاید برای اولین بار اقدام به ارائه جدول حاوی شاخص هایی برای تعیین میزان و شدت قومیت نموده است. در این راستا و برای تبیین بهتر مفهوم قومیت به بیان درجات قومگرایی نیز مبادرت کرده است. در نهایت با تلفیق تعاریف دو عبارت قومیت و اقلیت ، اقلیت قومی نیز تعریف شده اند.  
۱۷.

ارزیابی دیدگاه ازلی گرایان در مسأله ی «هویت قومی»، در بستر عقل و وحی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی سال ۲۱ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۸۲) 3 - 24
تعداد بازدید : ۳۶۴ تعداد دانلود : ۱۳۹
یکی از نظریات رایج، در میان اندیشمندان حوزه ی جامعه شناسی و علوم سیاسی در خصوص هویت قومی و ملی، نظریه ازلی گرایان است. در مقابل این نظریه، آرای مخالفی وجود دارد که به منظور دست یابی به بینشی صحیح بررسی این نظریه ضرورت می یابد. در این بین سؤالاتی مطرح می شود که اولاً ادعای ازلی گرایان چیست؟ ثانیاً در بستر عقل و وحی این مدعا پذیرفتنی است یا خیر؟ این نظریه با سه رویکرد طبیعت گرا، زیست شناختی و فرهنگ محور به تفکیک در سه گزاره توصیف می شود: الف) «هویت قومی پدیده ای قدیمی و جوهری است». ب) «هویت قومی پدیده ای قدیمی و زیست شناختی اجتماعی است». ج) «هویت های قومی از دل بستگی به انگاره های فرهنگی شکل می گیرند که این دل بستگی ها ازلی است». استناد به روش برهانی و نیز تحلیل محتوای آیات قرآن مدعای هر سه رویکرد را نقدپذیر نموده و این نتیجه حاصل می شود که هویت قومی امری ذاتی، ازلی، زیست شناختی، طبیعی و فطری نیست بلکه این هویت از دل بستگی به انگاره های فرهنگی شکل گرفته و تغییرپذیر است.
۱۸.

میزان تأثیر مؤلفه های فرهنگی- اجتماعی و اقتصادی بر همگرایی مردم استان های کردنشین ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی سال ۱۸ بهار ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۶۹) 53 - 67
تعداد بازدید : ۴۱۵ تعداد دانلود : ۱۴۸
تنوع فرهنگی پدیده ا ی جهان شمول است. یکی از مهم ترین دغدغه های کشورهای با تنوع فرهنگی، حفظ و تقویت همگرایی افراد و گروه های مختلف ساکن در قلمرو سرزمینی است. برخی محققان معتقدند خرده فرهنگ نه تنها تضادی با هویت ملی و فراگیر در ایران ندارند، بلکه در نقش ستون های نگه دارنده ی آن عمل می کنند. عوامل زیادی در حفظ و تقویت همگرایی و انسجام اقوام و گروه های مختلف ساکن در یک سرزمین نقش دارند و این موضوع از ابعاد و زوایای مختلف قابل بررسی است. لذا نویسندگان در این تحقیق تلاش کرده اند تا میزان تاثیر مؤلفه های فرهنگی اجتماعی و اقتصادی را بر همگرایی مردم مناطق کردنشینِ ایران، از منظر نخبگی مورد بررسی قرار دهند. روش این تحقیق پیمایشی و نوع آن کاربردی است. داده ها از طریق پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری شده است. جامعه آماری تحقیق شامل صاحب نظران و نخبگان محلی و قومی در دو سطح راهبردی و اجرایی با حجم نمونه 90 نفر و روش نمونه گیری ساده تصادفی است. یافته های پژوهش نشان می دهد که مؤلفه های فرهنگی اجتماعی با 25/45 درصد و مؤلفه های اقتصادی با 75/49 درصد به عنوان عامل همگرایی است.
۱۹.

نقد و بررسی دیدگاه برساخت گرایان درمسأله هویت قومی؛ دربسترعقل و وحی

نویسنده:
منبع: مطالعات اجتماعی اقوام دوره ۱ پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 141 - 166

کلیدواژه‌ها: قوم ملت هویت هویت قومی برساخت گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۶ تعداد دانلود : ۱۴۴
در خصوص هویت قومی و ملی یکی از نظریات رایج در میان اندیشمندان حوزه ی جامعه شناسی و علوم سیاسی نظریه یا رهیافت برساخت گراهاست. آراء مخالفی درمقابل این نظریه وجود دارد که به منظور دست یابی به نظر ارحج، بررسی آن ضرورت می یابد. سوالاتی که مطرح می شود این است که نخست مدعای برساخت گراها چیست؟ دوم در بستر عقل و وحی این مدعا چه جایگاهی دارد؟ این نظریه یا رهیافت درسه رویکرد اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی قابل تقسیم و تفکیک است که وجه مشترک آنها تکیه بر علل و عوامل ساختاری در شکل گیری و تشدید هویت قومی و ملی است. استناد به روش عقلانی و نیز تحلیل محتوای آیات وحی مدعای هر سه رویکرد را نقد پذیر نموده و این نتیجه را حاصل می دهد که هویت قومی امری صرفاً ساختمند نیست بلکه چهار قاعده کلیِ منشأ اثر بودن اجتماع، حب ذات و مشابهات آن، مدنی الطبع بودن انسان، تدرج هویت طلبی قومی نقش عوامل بیرونی را اثبات می نماید.
۲۰.

وجوه معنایی ریشه «ق و م» در قرآن و تفاسیر

نویسنده:
منبع: تفسیرپژوهی سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۲ 321 - 301

کلیدواژه‌ها: تفسیر لغوی قرآن قوم وجوه و نظائر واژگان چندمعنایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۳ تعداد دانلود : ۱۵۶
برخی وازگان قرآنی با معانی متفاوتی به کار می روند که معمولا در دانش وجوه و نظائر معرفی می شوند. ریشه «ق و م» از ریشه های پرکاربرد قرآنی است که حدود ششصد و شصت مرتبه مشتقات آن به کار رفته است. تعداد وجوه معنایی مشتقات ریشه «ق و م» در قرآن توسط برخی نویسندگان وجوه و نظائر به بیست و دو وجه می رسد. سیزده وجه را حیری، دامغانی و ابن جوزی به تنهایی، و بقیه وجوه را سه نویسنده، به صورت مشترک مطرح کردند. هسته معنای اصلی ریشه «ق و م»، ایستادن است که لغت شناسان به آن اشاره کردند. بررسی تفاسیر و سیاق آیات نشان داد بسیاری از این بیست و دو وجه به هسته معنایی بازمی گردند یا با آن ارتباط معنایی دارند. در این میان برای وجوه « الإتمام، الأمن و الدفن» با معنای اصلی ریشه، ارتباطی یافت نشد. پرکاربردترین مشتق این ریشه در قرآن، واژه «قوم» است که تعداد سیصد و هشتاد و چهار مرتبه تکرار دارد و معنای «جماعت» و گروه انسانی دارد.