مطالب مرتبط با کلیدواژه

نقد


۳۶۱.

روش شناسی نقد آرای مفسران در تفسیر تسنیم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: روش شناسی نقد تفسیرتسنیم جوادی آملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۱ تعداد دانلود : ۲۳۹
تفسیر تسنیم، پدیدآمده توسط آیت الله جوادی آملی، ازجمله تفاسیر اجتهادی قرآن در دوران معاصر محسوب می شود که به اقتفای تفسیر المیزان عمدتاً از روش قرآن به قرآن بهره گرفته است. نگارنده این تفسیر در مقام بیان معارف آیات کریمه، همت خود را مصروف تفسیری مستدل و روشمند از آیات کتاب الهی نموده و بر این پایه به آرای دیگر مفسران عنایت داشته و به نقد اندیشه های تفسیری آنان پرداخته است. مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی -تحلیلی، با بررسی نمونه هایی از تفسیر تسنیم با محوریت روش نقد، نشان می دهد که آیت الله جوادی آملی، ضمن رعایت اخلاق، به نقدی هدفمند از طریق به کارگیری قواعد تفسیری مورد قبول طرفین و احیاناً نقد این قواعد در اندیشه تفسیری دیگر مفسران، اقدام کرده و با استدلالات عقلی و استنادات نقلی، مطابق با معیارهایی همچون: موافقت با دیگر آیات همسو، حجیت ظواهر، هماهنگی با سیاق آیات و مطابقت با عقل برهانی، نادرستی آرای برخی مفسران را تبیین نموده است. ایشان در تفسیر تسنیم با تحلیل نادرستی دلایل آن ها، برداشت های ناصواب آنان را نفی و مراد واقعی خداوند از آیات قرآن کریم را بیان می کند.
۳۶۲.

تبیین و نقد سبک تربیتیِ مبتنیِ بر رویکرد فازی بر اساس دیدگاه ائمه اطهار(ع)(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: سبک تربیتی رویکرد فازی نقد ائمه اطهار(ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۹ تعداد دانلود : ۲۴۰
هدف این پژوهش تبیین و نقد میزان همخوانی و ناهمخوانی سبک تربیتیِ مبتنیِ بر رویکرد فازی براساس دیدگاه ائمه اطهارb است. روش تحقیق در بخش کیفی، روش تحلیل از نوع تفسیری و در بخش کمّی، روش پیمایشی و برای فازی سازی داده ها، از روش تحلیل فازیِ ذوزنقه ای استفاده شد. جامعه آماری پژوهش شامل دو جامعه آماری؛ یکی، خبرگانِ حوزه فازی دارای سابقه تدریس، تألیف کتب و مقالات علمی و دیگری، طلاب سطح سه به بالا در حوزه علمیه بودند. ابزار گردآوری نیز اطلاعات پرسشنامه و مصاحبه بوده است. نتایج پژوهش نشان داد که میزان همخوانی و ناهمخوانیِ سبک تربیتی مبتنی بر رویکرد فازی با دیدگاه ائمه اطهارb در مؤلفه محبت، تا حدودی سازگار، موافق و نسبتاً بی طرف، در مؤلفه آزادی تا حدود کمی بی طرف و نسبتاً مخالف، در مؤلفه کنترل تا حدودی سازگار و نسبتاً موافق، در مؤلفه توانایی و وسع تا حدودی بی طرف، در مؤلفه تشویق تا حدود کمی مخالف، بی طرف و کمی موافق و در نهایت در مؤلفه تنبیه تا حدودی بی طرف است.
۳۶۳.

تأملی در تربیت اخلاقی از طریق «ارزیابی همتایان» بر اساس آیات و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ارزیابی همتایان بازخورد اصلاحی نقد تربیت اخلاقی دیدگاه اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۱ تعداد دانلود : ۲۳۱
ارزیابی همتایان روشی است که به کارگیری آن کمک شایانی به بهبود یادگیری دانش آموزان در موضوعات درسی گوناگون می کند. برخی پژوهشگران، این روش را برای پرورش اخلاقی هم موثر دانسته اند و نشان داده اند که ارزیابی همتا منجر به پرورش برخی ارزش های اخلاقی در دانش آموزان هم چون: دلسوزی، نیک اندیشی، بیان استدلالی، نرمی و لطافت در گفتار، احترام، همکاری، نگرش منصفانه و مسئولیت پذیری در قبال دیگران می شود. به نظر می رسد که ادبیات مشابهی در دین ما در این زمینه وجود داشته باشد و بتوان از روش ارزیابی همتا برای تربیت اخلاقی با رویکرد دینی نیز سخن گفت. در این میان، نکته مهم، کارآمدی این روش تربیتی است که در گرو تحقق و رعایت شرایط لازم برای اجرای صحیح آن می باشد. هدف اصلی از این تحقیق این بود که با استفاده از آموزه های غنی قرآن و روایات که مرتبط با این مبحث هستند، شرایط کارآمدی این روش استخراج شود. روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی بود. جامعه آماری شامل آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت (ع) بود که نمونه ای هدفمند و مرتبط با موضوع، انتخاب شد و سپس آیات و روایات منتخب، مورد بررسی تحلیلی قرار گرفتند. یافته ها حاکی از آن است که مهمترین شروط اثربخشی ارزیابی همتا عبارتند از: الف) شرایط ناظر بر ارائه دهنده بازخورد ( تقدم شناخت دقیق، خیرخواهی خداپسندانه، صداقت و انصاف در ارزیابی، محرمانگی، عدم تجسس، بیان صریح و مدلل، لطافت و مدارا در عین صراحت، ارائه پیشنهاد اصلاحی، اولویت خود-اصلاحی)؛ ب) شرایط دریافت کننده بازخورد اصلاحی( اصلاح نگرش به خود، اصلاح نگرش نسبت به بازخورد دیگران، اصلاح نگرش نسبت به ارزیاب، گشودگی و پذیرندگی، تمایز محتوا از ارزیاب، تامل در بازخوردها، سپاسگزاری و قدرشناسی، جستجوی فعالانه بازخورد، گذشت و مثبت اندیشی در موارد بازخورد نادرست و نابجا).
۳۶۴.

چیستی، ضرورت و مراحل تفکر نقدی

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: تفکر نقد انتقاد تفکر نقدی فلسفه انتقادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۷ تعداد دانلود : ۲۰۹
بحث از تفکر نقدی به عنوان یک شاخه علمی سابقه چندان درازی در ادبیات دانش ندارد. تفکر نقدی در صدد نقد روشمند اندیشه ها و آثار دیگران است. مقصود از آثار دیگران که موضوع نقد قرار می گیرد، امری عام است و شامل مکتوبات مختلف علمی، ادبی، هنری، یا سخنرانی و شاخه های دیگری مانند نقاشی، فیلم، تئاتر می شود. گاهی این کار به صورت رویارویی و مواجهه چهره به چهره با صاحب اثر و اندیشه صورت گرفته که نام مناظره نیز بر این گونه مواجهه اطلاق شده است و گاهی این مواجهه به صورت غیرحضوری بوده و به صورت مکتوب، اندیشه و آثار دیگران ارزیابی شده است که آن را نقد نیز نامیده اند. در تاریخ پر فراز و نشیب علم، این گونه مواجهه ها را می توان پیگیری کرد. در این پژوهش، سه محور اساسی مورد بررسی قرار گرفته است: اول چیستی تفکر نقدی؛ دوم ضرورت آن و سوم مراحل تفکر نقدی. هدف پژوهش علاوه بر تبیین ماهیت تفکر نقدی و معرفی مراحل آن، نشان دادن ضرورت توجه بیشتر و جدی تر به مسئله نقد در محافل و مراکز علمی است که امروزه متأسفانه کمتر به نقد روشمند توجه می شود. روش پژوهش توصیفی و تحلیلی است. ازجمله نتایج پژوهش، نشان دادن توجه به مسئله نقد در میراث دینی و بیانات معصومان (ع) و ضرورت آن است. همچنین نگاهی به مراحل چهارگانه نقد یک اندیشه و بیان تفاوت آن با انتقاد صرف، از دیگر نتایج این پژوهش است.
۳۶۵.

نقدی بر کتاب «استنباط حکم اخلاقی از سیره و عمل معصوم»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نقد استنباط حکم اخلاقی سیره معصوم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۵ تعداد دانلود : ۱۵۵
این پژوهش با هدف بررسی نقادانه کتاب استنباط حکم اخلاقی از سیره و عمل معصوم؛ دشواری های نظری و ملاحظات روش شناختی انجام شده است. کتاب دارای محاسن فراوانی است و تتبع خوبی در بیان نمونه ها و مصادیق رفتارهای امامان معصوم^ انجام شده است اما دارای اشکالات اساسی نیز می باشد. از جمله اینکه به لحاظ شکلی و نیز ساختاری دقت نظرهای لازم اعمال نشده است به گونه ای که از نظم منطقی و ساختاری منسجم، متناسب با هدف نویسنده برخوردار نیست؛ بعلاوه دارای اشکالات نگارشی قابل توجهی است. به لحاظ محتوایی نیز دارای برخی کاستی ها است. نقل روایات ضعیف و در برخی موارد خلاف عقل، بیان وجه جمع های نه چندان موجه در حل چالش ها، شتابزدگی در بیان چالش ها و تناقضات ظاهری در رفتار معصومان^ بدون بررسی لازم، نسبت دادن فراموشی و سهو به پیامبر اکرم| و پافشاری برآن، بهره گیری از منابع حدیثی نامعتبر و همپوشانی قواعد مطرح شده با یکدیگر از جمله این موارد است.
۳۶۶.

نقد نظر حسن الدین احمد در رابطه با تعبیر قرآنی «فارالتنّور»(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۳۳۴ تعداد دانلود : ۱۹۵
حسن الدین احمد از قرآن پژوهان بنام شبه قاره است. وی در فصل سوم کتاب «رویکردی نو به مطالعه قرآن»، به تبیین تعابیر قرآنی پرداخته است. رویکرد ایشان نسبت به تبیین تعابیر، موجز و بدیع است. شناخت روش تبیین معانی تعابیر، در تفسیرِ دقیق و صحیح آیات قرآن نقش بسزایی دارد؛ بنابراین بررسی و تحلیل مبانی و روش حسن الدین احمد در تبیین تعابیر قرآنی ضروری است. سؤال اصلی در این پژوهش این است که دیدگاه حسن الدین احمد به ویژه در مورد تعبیر قرآنی « فارالتنّور» چه اشکالاتی دارد؟ در این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی تعبیر «فارالتنّور» در نظر حسن الدین احمد مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. انتخاب تعبیر «فارالتنّور» ازآن روست که دارای تنوع اختلاف نظر مفسران است. ازآنجاکه تبیین حسن الدین احمد از منظر مبنا، روش و مأخذشناسی، اطلاعات کاملی به دست نمی دهد، ابتدا نظر لغویان و مفسران و سپس نظر وی بیان شده است؛ تا کاستی های روش شناختی و مأخذشناسی اش روشن شود. یافته ها نشان می دهد که عدم تبیین مبانی و همچنین فقر روشی و عدم یادکرد از منابع تحقیق، اشکالات اساسی حسن الدین احمد در تبیین معنای «فارالتنّور» است و همین سبب شده است تا رویکرد وی با وجود ادعای وی بر بدیع بودن، غیرروشمند و ذوقی بنماید.
۳۶۷.

موانع و چالش های فرهنگ نقد در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی؛ واکاوی تجارب زیسته دانشجویان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: فرهنگ نقد فرهنگ نقد دانشگاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۳ تعداد دانلود : ۱۴۲
رویکرد حاکم بر این پژوهش، کیفی است و با مشارکت 28 نفر از دانشجویان سال آخر (نیمسال هفتم و هشتم) رشته های علوم انسانی که از طریق روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده بودند، انجام گرفته است. شواهد و اطلاعات مورد نظر با استفاده از مصاحبه های عمیق نیمه ساختار یافته جمع آوری و از طریق روش هفت مرحله ای کلایزی مورد تجزیه و تحلیل و تفسیر قرار گرفتند. یافته های حاصل از بررسی تجارب و ادراکات دانشجویان در مورد فرهنگ نقد نشان داد که مجموعاً این حوزه فرهنگی مهم در دانشگاه ها با دو نوع مانع اصلی یعنی چالش های فرادانشگاهی و موانع درون دانشگاهی مواجه است. چالش های فرادانشگاهی، تأثیر واقعیات و شرایط کلان اجتماعی و فرهنگی جامعه بر فرهنگ نقد در دانشگاه و ادراک آن توسط دانشجویان را مورد توجه قرار می دهند و موانع درون دانشگاهی، شامل عوامل آموزشی و متغیر های مرتبط با محیط داخلی دانشگاه ها در این زمینه است. تلاش منسجم و برنامه ریزی شده جهت مقابله با موانع یادشده می تواند بستر های لازم برای نقش آفرینی دانشگاه ها در حوزه های مختلف به ویژه عرصه فرهنگی، فکری و اجتماعی را فراهم کند.
۳۶۸.

عقل جز نقد خیر و شر نکند شرح انتقادی چند بیت از حدیقه الحقیقه به همراه برخی غلطهای اعرابی و املایی تصحیح جناب دکتر محمدجعفر یاحقی و دکتر سید مهدی زرقانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: حدیقه الحقیقه شرح ابیات نقد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۹ تعداد دانلود : ۲۳۲
مطالعه عرفان و متون عرفانی، بخش مهمی از ادبیات فارسی را تشکیل می دهد. اما با توجه به فاصله زمانی قابل توجهی که دوران معاصر با دوران نگارش این دست آثار دارد، فهم و درک معنای برخی از این آثار برای ادب پژوهان و نیز دانشجویان با پیچیدگی ها و دشواری هایی گاه در خور تامل روبروست. از این رو شرح این آثار، امری است ضروری که البته از دید اهل ادب دور نمانده است. اما گاهی اوقات، خود این شروح نیز نیاز به اصلاحات و بازنگری دارند. از جمله آثاری که شروح متعدد و البته ناقصی بر آن نگاشته شده، کتاب حدیقه الحقیقه سنایی است که از منابع درسی دوره کارشناسی زبان و ادبیات فارسی است. در پژوهش حاضر تلاش بر این است تا برخی نکات در خصوص برخی ابیات مشروح در کتاب «شرح حدیقه آقای دکتر یاحقی و آقای دکتر زرقانی» و نیز غلطهای اعراب گذاری و املایی که به نظر می رسد ایرادات و اصلاحاتی نیاز دارد، بیان شود تا دید روشن تر و کامل تری از این کتاب در اختیار دانشجویان و دانش پژوهان قرار گیرد.
۳۶۹.

نگاهی به کتاب شاهنامه (1) نامورنامه شهریار (گزیده ای برای درس شاهنامه کارشناسی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۲۰۶ تعداد دانلود : ۱۶۴
انتخاب بخش هایی از متون کهن و توضیح دشواری های آنها در قالب گزیده های دانشگاهی برای تدریس در رشته زبان و ادبیات فارسی از تألیفاتی است که در سال های اخیر افزایش یافته است. کتاب شاهنامه(1) نامورنامه شهریار که توسط انتشارات سمت منتشر شده، یکی از این گزیده هاست که حاصل دقت نظر شاهنامه شناس برجسته، سجاد آیدنلو است که کتابی درخور را برای دانشجویان فراهم آورده است. با وجود مزایای فراوان این کتاب ازجمله: انتخاب سه داستان از شاهنامه بجای یک داستان، تنطیم مطالب کتاب در حجمی مناسبِ یک ترم، طرح مباحث مهم مربوط به فردوسی و شاهنامه بر پایه آخرین پژوهش های شاهنامه شناسی، و ... پاره ای نارسایی ها نیز در تدوین آن به چشم می خورد که در مقاله حاضر در سه بخش به آنها پرداخته شده است: نارسایی های ناشی از انتخاب ابیات برای گزیده های داستان ها، نارسایی های مربوط به شرح و توضیح ابیات، و نارسایی های مربوط به نسخه استفاده شده در گزیده و فقدان توضیحی در باره آن ها. نگارنده امیدوار است با اصلاح این نارسایی ها، این کتاب ارزشمند بیش از پیش منقح شود.
۳۷۰.

نقد ترجمه منظوم شواربی از غزل اول و سوم حافظ بر پایه الگوی گیدئون توری

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: حافظ شیرازی ترجمه منظوم نقد امین الشواربی غزل گیدئون توری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۷ تعداد دانلود : ۱۵۶
بسیاری از آثار برجسته ادبیات فارسی به زبان عربی ترجمه شده است؛ از جمله این آثار می توان به ترجمه دیوان حافظ اشاره کرد، که توسط مترجم توانمند مصری، امین الشواربی به عربی بازگردانده شده است. این ترجمه، چهارده غزل از غزل های شیوا خواجه شیرازی را به منظوم ترجمه کرده است و باقی را به نثر برگردانده است. با توجه به دشواری ترجمه منظوم و عدم برقراری تعادل لازم میان متن مبدأ و متن مقصد، ضرورت دارد تا چنین ترجمه هایی با رویکردهای مقصدگرایانه ارزیابی گردد که الگو و تئوری گیدئون توری بر حسب این رویکرد شکل گرفته است. در این تئوری به بررسی ترجمه و تغییرات سازنده و مخرب آن در چندین لایه پردخته می شود. بدین سان پژوهش حاضر، با توجه به دشواری ترجمه منظوم و اهمیت خاص غزلیات حافظ، که از زبان و تعبیر متفاوت برخوردار است، به بررسی ترجمه منظوم "امین الشورابی" از غزل اول (ألا یا أیها الساقی...) و سوم (اگر آن ترک شیرازی...) حافظ، در پرتو دیدگاه مقصدگرایانه گیدئون توری می پردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد، ترجمه منظوم کاریست بس دشوار که سبب بروز لغزش های فروانی می شود، امین الشواربی در مجموع ستودنی عمل کرده است و لغزش های ترجمه منظوم وی متناسب با تئوری مقصدگرایی گیدئون توری که جواز استفاده از برخی تفاوت ها را به مترجم می دهد، اندک است. اما این ترجمه ها، در برخی موارد از تغییرات مخربی برخوردار است و موجب از بین رفتن زیبایی های متن و وارونه کردن معانی و محتوایی ابیات شده است که نمی توان بسادگی از این خطاها چشم پوشی کرد.
۳۷۱.

نقد دیدگاه اتان کلبرگ در تحلیل مفهومی و پیشینه شناسی اصطلاح «رافضه»(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: رافضه رفض شیعه اتان کلبرگ نقد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۳ تعداد دانلود : ۲۴۰
اتان کلبرگ، خاورشناس معاصر و شیعه پژوه صهیونیستی و فعال در حوزه مطالعات شیعی است. او در دو مقاله ای که در خصوص اصطلاح رافضه تدوین کرده، در تلاش برای تبیین معنای این اصطلاح و پیشینه شناسی آن است. کلبرگ با استفاده از منابع متقدم شیعه و اهل سنت، معنای اصطلاحی رافضه و بار معنایی این اصطلاح را مورد بررسی قرار می دهد. او بر این نکته اصرار دارد که اصطلاح رافضه که ابتدا دارای معنایی منفی بوده، توسط ائمه شیعه به اصطلاحی مثبت و افتخارآمیز بدل شده است. همچنین پیشینه اصطلاح رافضه را از زمان ادریس نبی و بعد از آن حضرت موسی تا تاریخ اسلام دنبال می کند. در نقد دیدگاه او به روش تحلیل محتوای کیفی، به تفسیر دیدگاه وی و شناسایی خلأهای این دیدگاه در اصطلاح شناسی و شناخت پیشینه پرداخته شد. یافته های پژوهش نشان داد که کلبرگ اولاً میان معنای لغوی و اصطلاحی قائل به تمایز نشده و از مفهوم شناسی لغوی غفلت نموده است؛ به همین دلیل در پیشینه نیز میان دو معنا خلط کرده است؛ ثانیاً او در نهایت نتوانسته مدعای خود را که اثبات بار معنایی مثبت برای اصطلاح رافضه است، به اثبات برساند و دلیل متقنی ارائه کند، بلکه دلایل متعدد تاریخی و حدیثی خلاف این ادعا را نشان می دهد. همچنین وی در مقالات خود به نتیجه روشن نرسیده و صرفاً احتمالات را بیان کرده است و در دسته بندی اقوال و احتمالات نیز انسجام روشی و نظم منطقی را رعایت نمی کند.
۳۷۲.

ارزیابی و نقد آزمون کتاب سوم مرکز زبان و معارف اسلامی جامعه المصطفی براساس استانداردهای آزمون

کلیدواژه‌ها: آموزش زبان فارسی ارزیابی نقد آزمون زبان آموز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۳ تعداد دانلود : ۹۳
در سال های اخیر شاهد پیشرفتهای قابل توجهی در زمینه آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان بوده ایم. طبعاً این کار از جهات گوناگون قابل ارزیابی است. آزمون سازی زبانی را یکی از بهترین روش های کشف نقصو ضعف های موجود آموزش زبان می توان دانست. یکی از روشها در پیشبرد آموزش، «تحلیل آموزشی» است که به وسیله آن ما درواقع اطلاعات و شواهدی، جهت کنترل کیفیت آموزش و یاددهی و تعیین میزان پیشرفت زبان آموز  به دست می آوریم. در این تحقیق سعی می شود با روش توصیفی – میدانی آزمون کتاب سوم مرکز آموزش زبان فارسی جامعه المصطفی در قم مورد نقد و ارزیابی قرار گیرد تا بدین ترتیب، بتوانیم براساس استانداردهای ارزیابی به درک صحیح میزان ارتباط سنجش و آموزش و الگوهای صحیح ارزیابی و تحلیل خطاها و توصیف آنها بپردازیم و به این واسطه میزان رعایت این الگو در آزمونهای آن مرکز روشن شود. آنچه به عنوان زیر فصل خاص آزمون سازی در این تحقیق مورد توجه قرار گرفته است، ارزیابی و نقد میزان استانداردهای یک آزمون در سطح کتاب سوم و تعیین میزان هدف گذاری، جهت نیل به اهداف بلند یادگیری در حوزه زبان آموزی است. نتیایج این تحقیق نشان می شود که آزمون هدف در بعضی از بخش ها دارای اشکالات و نواقصی است که حتی آزمون را از مسیر زبانی بودن خارج می کند؛ لذا با توجه به استانداردهای آزمون سازی نیاز به تغییر و اصلاحاتی دارد.
۳۷۳.

تبیین تربیت معنوی برای کودکان از منظر کل گرایان و نقد آن با تأکید بر آموزه های اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: رویکرد کل گرایی تربیت معنوی برای کودکان نقد آموزه های اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۰ تعداد دانلود : ۱۴۹
هدف این مقاله، تبیین تربیت معنوی برای کودکان از منظر کل گرایان و نقد آن با تأکید بر آموزه های اسلامی است. برای این منظور در بخش نخست مقاله، با استفاده از روش پژوهش تلفیقی یا سنتز پژوهی، رویکرد کل گرایان به تربیت معنوی کودکان در ابعاد مبانی فلسفی، مفهوم تربیت معنوی برای کودکان و دلالت های تربیتی آن تبیین می شود و در بخش دوم نیز با استفاده از روش کاوشگریِ فلسفیِ انتقادی و با تأکید بر دیدگاه اسلامی، رویکرد کل گرایان به تربیت معنوی کودکان نقد می شود. برای رسیدن به هدف پژوهش همچنین با استفاده از روش گلوله برفی، مهم ترین اندیشمندان تعلیم و تربیت کل گرا در مغرب زمین در حوزه تربیت معنوی کودکان انتخاب شدند و طبق معیارهایی مشخص، مهم ترین آثار ایشان گزینش و مورد بررسی قرار گرفت. یافته های تحقیق نشان می دهد که مبانی فلسفی رویکرد کل گرایان با آموزه های اسلامی ناسازگار است؛ زیرا مرجع امر معنوی طبق رویکرد کل گرایان، امری مبهم و موهوم است. هم چنین، این رویکرد حاکی از نوعی وحدت وجودِ مبتنی بر همه خدایی و یگانگی انسان، طبیعت و خداست. این در حالی است که طبق آموزه های اسلامی مرجع امر معنوی، وجودی واحد (الله جل جلاله) است که می توان او را به واسطه صفات و افعالش شناخت. درعین حال، رویکرد مذکور نکات و روش های تربیتی مفید و مناسبی دارد که با آموزه های اسلامی سازگار است؛ مانند توجه به پرورش کلیت کودک و تربیت هنری.
۳۷۴.

ارتباط نظریه بینامتنیت از دیدگاه ژنت با میراث بلاغت اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: بینامتنیت نقد بلاغت ژرار ژنت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷ تعداد دانلود : ۱۴۱
نظریه بینامتنیت پدیده ای است گفتمانی که برای نخستین بار توسط میخائیل باختین با عنوان گفتگوی متون مطرح شد. سپس ژولیا کریستوا آن را گسترش داد ونظریه بینامتنیت را مطرح کرد. این رویکرد در مطالعات ادبیات تطبیقی جایگزین مباحث تأثیر وتأثر شده و در مطالعات نشانه- معنی شناسی از گفتگوی متون مکتوب به سوی مکالمه متون رسانه ای گسترش یافته است. علی رغم اینکه بینامتنیت به طور کلی نظریه جدید محسوب می شود، اما بخشهایی از آن با مفاهیمی در نقد و بلاغت اسلامی شباهت فراوانی دارد. بلاغیون و ناقدان مسلمان از دیرباز با مفاهیمی همچون تضمین، اقتباس، تلمیح وسرقتهای شعری آشنا بودند ودرباره آنها به اظهار نظر می پرداختند، ولی به دلیل فقدان رویکرد ساختاری و گفتمانی نتوانستند این مباحث را به نظریه ای منسجم و روشمند تبدیل کنند. البته باید توجه داشت بینامتنیت بسیار وسیع تر از این مفاهیم است و نباید آن را به این مباحث تقلیل داد، اگرچه این مفاهیم را نیز در بر می گیرد. در میان نظریه پردازان غربی، بخشهایی از دیدگاه ژرار ژنت با میراث ناقدان مسلمان شباتهای فراوانی دارد. در این مقاله می کوشیم رابطه بخشهایی از نظریه ژرار ژنت درباره بینامتنیت را با بلاغت قدیم تبیین نماییم.
۳۷۵.

نقدی بر مبحث کنایه در معالم البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نقد کنایه معالم البلاغه بلاغت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۶ تعداد دانلود : ۱۳۷
هرکتابی در هر رشته علمی و به هر زبانی، متقدم یا متأخّر، جای نقد و بررسی دارد. چرا که قطعاً نقاط ضعف و قوتی دارد و نقد در اصل چیزی جز نمایاندن نقاط ضعف و قوت نیست، کتاب های بلاغت به زبان فارسی نیز از این اصل مستثنی نیستند. «معالم البلاغه» یکی از کتاب های مطرح و مرجع بلاغت در زبان فارسی است که در مقایسه با منابع مشابه نقاط قوت متعددی دارد و البته در بعضی مباحث خالی از نقاط ضعف نیست. از جمله در مبحث کنایه. در این نوشتار پس از معرفی آرایه کنایه، مبحث کنایه در «معالم البلاغه» با توجه به منابع فارسی متقدم مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. دقت در تعریف ها، تقسیم بندی ها و شواهد مثال ارائه شده در این مبحث نشان می دهد «معالم البلاغه» نیز مانند منابع بلاغی فارسی قبل از خود همچنان تحت سیطره منابع بلاغت عربی است. روش تحقیق در این نوشتار کتابخانه ای و از نوع نقد و تحلیلی است به این ترتیب که بخش های مختلف مبحث کنایه در «معالم البلاغه» پس از معرفی، به لحاظ میزان فارسی سازی و تناسب با اقتضائات و امکانات زبان فارسی و مخاطب فارسی زبان، نقد و تحلیل شده است.
۳۷۶.

نقدی بر کتاب مشّاطه بکر سخن (گزارش هشت قصیده از دیوان خاقانی شروانی) به کوشش دکتر احمد غنی پور ملک شاه

کلیدواژه‌ها: قصاید خاقانی شرح نقد مشاطه بکر سخن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۷ تعداد دانلود : ۱۶۱
مقاله حاضر، به بررسی انتقادی کتاب مشّاطه بکر سخن (گزارش هشت قصیده از دیوان خاقانی شروانی) به کوشش دکتر احمد غنی پور ملکشاه اختصاص دارد. در این مقاله نشان خواهیم داد که به دلایلی ازجمله عدم تحقیق بایسته در پیشینه تحقیق، تسامح و سهل انگاری، عدم احصای کلّ اشارات و نیز بدفهمی های قسمت هایی از متن، متن گُزیده حاضر چندان قابل اعتماد نیست و کاستی های آن احتیاج به بازبینی و اصلاح مجدد دارد تا هرچه بیشتر به غنای آن افزوده شود. هم چنین از آن جایی که کتاب مشّاطه بکر سخن، برای توضیح پاره-ای از قصاید خاقانی تهیّه شده و بخش قابل توجّهی از آن در شروح دیگر دیوان خاقانی آمده است، بررسی این کتاب به موازات شروح دیگر ضرورت دارد؛ بنابراین، در بخش نخست مقاله به بررسی کتاب در حوزه نقد ساختار و در بخش دوم مقاله به نقد شرح در حوزه محتوای کتاب پرداخته شده و مزایا و کاستی های هریک مورد بررسی قرار گرفته است. x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
۳۷۷.

معرفی و بازشناسی نقش اسلیمی در تزیینات دوران اسلامی براساس نقد کتاب «اسلیمی و نشان ها»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اسلیمی نقد بازشناسی ساسانی صفویه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۱ تعداد دانلود : ۱۹۹
اسلیمی از نقوش مهم و مطرح د ر تزیینات هنر د وران اسلامی است که براساس شواهد و آثار حد اقل به د وران ساسانی می رسد . گرچه بعضی از پژوهشگران برخی از فرم های پیچان را تعبیر به اسلیمی کرد ه و قد مت آن را بنا به نقوش به جا ماند ه، تا یونان و روم باستان گفته اند . د ر ایران رواج نقش اسلیمی د ر د وره سلجوقی آغاز شد ه و د ر د وره صفویه به اوج خود رسید ه است. هد ف این پژوهش بررسی سیر تحول اسلیمی د ر گذر زمان و معرفی قد یمی ترین نمونه های این نقش د ر تزیینات ایرانی است. همچنین ارائه نمونه هایی از اسلیمی که از ایران به د یگر نقاط جهان اسلام رفته است. د ر این پژوهش روش تحقیق، تاریخی تحلیلی از طریق جمع آوری اطلاعات و اسناد کتابخانه ای از متن و تصویر بود ه است. د ر این راستا مطالعه و نقد کتاب «اسلیمی و نشان ها» مد ّ نظر بود ه است. از آنجا که د ر این کتاب تناقضات و ابهاماتی د ر مورد نقش اسلیمی وجود د ارد ، پژوهش حاضر، با نگاهی تاریخی و مستند نکات جد ید مطرح شد ه و به ابهام زد ایی و اصلاح موارد اشتباه و غیر د قیق پرد اخته است.
۳۷۸.

نقدی بر زیبایی شناسی از دیدگاه سنت گرایان (فریتهوف شوان، بورکهارت، رنه گنون، کوماراسوامی و سید حسین نصر)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زیبایی نقد سنت گرایان نماد حقیقت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۵ تعداد دانلود : ۲۳۷
زیبایی به عنوان جوهر هنر، همواره مورد توجه متفکران، هنرشناسان و فلاسفه بود ه است. سنت گرایان نیز به زیبایی شناسی به طور مستقیم و گاه ضمنی، پرد اخته اند . سنت گرایی، جریان فکری قرن بیستم میلاد ی د ر غرب است که توسط گنون، کوماراسوامی و شوان آغاز شد و با بورکهارت و د ر ایران با سید حسین نصر اد امه پید ا کرد ه است. د ر پژوهش پیش رو، با رویکرد ى شناختى، به بیان نظریاتی چند از فلاسفه و سپس به بیان آراء پنج تن از اند یشمند ان سنت گرا، د ر امر زیبایی شناسی پرد اخته، آن گاه با فرض اینکه، آراء سنت گرایان د ر باب زیبایی، د ارای ایهام و تناقضات آشکار همراه با منطق گریزی، بیان احساسی و عاری از واقعیت و حقیقت است، به نقد و ارزیابی این آراء و تفکرات پرد اخته شد ه است. به طور کلی، تعریفی که از زیبایی توسط فلاسفه عهد قد یم بیان شد ه، غالباً قائم به ذات بود ه و توجه به امور محسوس د ارد ، و تعریف سنت گرایان از زیبایی، بیانی مبهم، احساسی و سرشار از تناقض گویی است که مصاد یق آن را به معماری و سایر هنرها تعمیم د اد ه اند که حتی د ر موارد زیاد ی این تعریف به حاشیه رفته و د چار ایهام و ابهام نیز شد ه است؛ اما این مبحث که بسیاری از سنت گرایان زیبایی را به حقیقت تعبیر کرد ه اند ، امری انکارناپذیر است.
۳۷۹.

نقدی بر تحشیه نفثهالمصدور (2)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نقد استدلال تحشیه نفثهالمصدور زیدری نسوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۳ تعداد دانلود : ۱۰۹
مقاله حاضر، نقد و تحلیل بر شرح و تعلیقات استاد امیر حسن یزدگردی بر کتاب نفثهالمصدور است. با وجود دقّت نظر و تحشیه عالمانه استاد فقید، هنوز ابهاماتی هرچند محدود در این کتاب به چشم می خورد، که این مختصرنوشتار به روشنگری ابهامات اختصاص دارد. در پاره ای موارد، مفردات فارسی و عربی کتاب نفثهالمصدور به درستی تبیین نشده است؛ گاهی ترجمه ابیات عربی و در برخی موارد ترجمه آیات قرآن به خوبی آورده نشده است. پس از طرح عبارات بحث انگیز، نظر استاد یزدگردی ذکر می شود؛ سپس به روش توصیف و تحلیل و با کمک منابع موثّق و ادلّه لازم به روشنگری راجع به ابهامات یادشده به عنوان هدف اصلی این مقاله پرداخته می شود و در نهایت، وجه درست هر کدام می آید. از علل برخی از نارسایی ها، عدم التفات به معنای دقیق و درست واژه ها و جملات در موقعیّت های خاصّ آن است. ضرورت انجام این تحقیق، اهمّیّت کتاب نفثهالمصدور به عنوان یک اثر مهم ادبی-تاریخی برای ادب دوستان و محقّقان است؛ به ویژه این که کتاب یادشده، یکی از منابع درسی در مقطع تحصیلات تکمیلی رشته زبان و ادبیات فارسی است.
۳۸۰.

نقد کتاب تاریخ ایران شناسی در روسیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۲۲۷ تعداد دانلود : ۱۹۰
با توجه به این که کتاب تاریخ ایران شناسی در روسیه یکی از تازه ترین آثار در قلمرومطالعات ایران شناسی در روسیه است، انتظار می رفت نویسنده با رویکردی تحلیلی به نقد دستاوردهای ایران شناسان روسی بپردازد؛ به ویژه این که روس ها در دوره حاکمیت کمونیزم در راستای برنامه ها و سیاست های حزب حاکم شوروی اهمیت ویژه ای برای مطالعات ایران شناسی قائل بودند. زیرا دوره حاکمیت شوروی مطالعات ایران شناسی برمبنای سیر نظریه تک خطی تاریخی و اثبات دترمنیسم تاریخی قرار داشت.این آثار تاثیر زیادی بر فضای فکری، سیاسی و اجتماعی ایرانی دهه های اخیر داشت. در نتیجه نقد کارنامه روس ها در این زمینه می توانست دریچه ای جدید در زمینه ایران شناسی پیش روی مخاطبان قرار دهد، در حالی که در کتاب مورد بررسی، گزارشی کوتاه و شتاب زده از روند ایران شناسی در تاریخ سیصد ساله این دانش در روسیه را ارائه داده است. یکی از مهم ترین دلایل پراکندگی مطالب کتاب، انتخاب عنوان های کلی پژوهش حاضر است. در نتیجه شاخص های مورد بررسی نویسنده، گستره وسیعی از مطالب و