حسین خاکپور

حسین خاکپور

مدرک تحصیلی: دانشیار دانشگاه سیستان و بلوچستان، دانشکده الهیات، گروه علوم قرآن و حدیث.

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۶۰ مورد.
۱.

نقد بررسی دیدگاه قرآن گرایان شبه قارّه پیرامون زکات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال ۱۵ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴۵ 93 - 106
تعداد بازدید : ۱۰۴ تعداد دانلود : ۹۸
قرآن کریم و سنت پیامبر و امامان معصوم علیهم السلام دو منبع اصلی استخراج احکام دین هستند. مسلمانان ابتدا در این مسئله اختلافی نداشتند؛ اما پس از ارتحال آن یگانه دوران، عده ای ندای کفایت قرآن سر دادند و این تفکر تا عصر کنونی با فراز و فرود ادامه یافت. در دو قرن اخیر برخی قرآن گرایان با گرایش به رأی و بی اعتنایی به سنت، در احکام دین ازجمله زکات اختلاف کردند؛ هرچند گزارش هایی نیز مبنی بر قرآن گرایی در قرن اول و دوم هجری ارائه شده است. نوشتار حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به طرح و نقد استدلال های قرآنیون درباره زکات از آیات قرآن پرداخته است و نتیجه می گیرد: قرآن گرایان با انکار حجیت سنت و گرایش به رأی گروی و عقل گرایی افراطی دست به برداشت های ذوقی از آیات قرآن کریم زده، احکام زکات را به چالش کشیده و با دست کشیدن از ظواهر معتبر قرآنی به تأویل جهت دار و توجیه رأی مدارانه روی آورده اند.
۲.

تحلیل رویکرد ارتباطات امام رضا (علیه السلام) با سران فرقه واقفیه ( با الگو گیری از روش گفتمان روایی پدام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال ۱۱ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴۴ 118 - 146

کلیدواژه‌ها: امام رضا واقفیه رویکرد ارتباطات پدام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵ تعداد دانلود : ۹۲
امام رضا (علیه السلام) در دوران امامت خود با فرقه ها و نحله های مختلفی مواجه بود. یکی از تاثیر گذارترین آن ها - در میان شیعه - فرقه انحرافی"واقفیه" است. گروهی از خواص که در واقع وکیل و نائبان امام موسی کاظم (علیه السلام) پدر بزرگوار امام هشتم بودند. آن ها به انگیزه های مختلف فتنه "وقف" بر امامت امام موسی کاظم (علیه السلام) را ایجاد نمودند. جایگاه اجتماعی آن ها باعث شد؛ جمع زیادی از خواص و عوام به سوی "واقفیه"متمایل شوند. پژوهش حاضر به شیوه توصیفی – تحلیلی با الگو گیری از روش تحلیل گفتمان پدام و تکمیل آن، رویکرد شناسی ارتباطات امام رضا (علیه السلام) در مواجهه با این گروه انحرافی را بیان نموده است. تحلیل "فضای ساختاری و فضای معنایی" گفتمان امام رضا (علیه السلام) با سران واقفیه به روشنی حکایت از موضع قاطع امام هشتم در مواجهه با این جریان انحرافی دارد. امام در برخورد با سران وقف، بیشتر رویکر تهاجمی- دفعی را در پیش می گیرند. این رویکرد با 58 درصد بیشترین بسامد را به خود اختصاص می دهد.در مقابل، رویکرد تدافعی و جذبی با 9 و 10 درصد کمترین بسامد را دارا هستند. رویکرد ارتباطی امام در مواجهه با پیروان واقفیه - که با اهدافی سوء به این فرقه پیوسته بودند - عموما رویکرد جذبی- دفعی، تهاجمی و دفعی است.. اما این امام همام در برخورد با عامه ی گمراه یا دچار فتنه شدگان و شک کنندگان در امر وفات امام کاظم( علیه السلام)، با رویکرد جذبی و جذبی-تدافعی، برخورد کرده اند.
۳.

تدوین مدل حمایت از سرمایه گذاران خرد در بازار سرمایه ایران (با تاکید بر نهادهای مالی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بورس اوراق بهادار سال پانزدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۵۹ 221 - 240

کلیدواژه‌ها: حمایت قانونی از سرمایه گذاران خرد راهبردهای حمایت از سرمایه گذاران خرد حاکمیت شرکتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۱ تعداد دانلود : ۱۵۲
هدف این پژوهش تدوین مدل حمایت از سرمایه گذاران خرد در بازار سرمایه ایران با تاکید بر نهادهای مالی می باشد در این تحقیق با استفاده از روش نمونه گیری نظری و سپس نمونه گیری گلوله برفی، از طریق مصاحبه با خبرگان و اشخاص صاحب نظر از جمله اعضای هیئت علمی دانشگاه و افراد شاغل در ارکان نظارتی بازار سرمایه، با به کارگیری روش تحقیق نظریه پردازی زمینه بنیان و تحلیل داده های حاصل از مصاحبه، عوامل مؤثر بر حمایت از حقوق سرمایه گذاران بررسی شده است. همچنین با استفاده از کدگذاری باز، محوری و انتخابی، مفاهیم، مقوله ها، مشخصات و ابعاد مقوله ها استخراج شدند و مقوله های یاد شده به شرایط علّی، راهبردها، شرایط مداخله گر، شرایط زمینه ای و در نهایت پیامدها طبقه بندی شدند. مدل به دست آمده، با ارائه به پنج نفر از اعضای هیات علمی که چهار نفر از آنها قبلاً در مصاحبه شرکت نداشتند، پس از پالایش به تأیید رسید. نتایج این مطالعه نشان داد که عواملی مانند حمایت مالی، حمایت قانونی، حمایت رسانه ای ، حمایت آموزشی ، حمایت فرهنگی، حمایت از شفاف سازی اطلاعات، حمایت به پاسخ دهی سرمایه گذاران، حمایت نظارتی، حمایت از شفافیت در گزارشگری، حمایت از کیفیت حسابداری و حاکمیت شرکتی می توانند زمینه ساز اعتماد بیشتر به بازار سرمایه شوند و سرمایه گذاران خرد را به فعالیت در بازار سرمایه ترغیب نماید.
۴.

سنجش و سازش دیدگاه فخر رازی و آلوسی در مسئله کلام الهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزه های فلسفه اسلامی پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۹ 283 - 309

کلیدواژه‌ها: تفسیر کلام الهی فخر رازی آلوسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۰ تعداد دانلود : ۱۴۴
تفسیر مفاتیح الغیب فخر رازی و روح المعانی آلوسی، از تفاسیر برجسته اهل سنت به شمار می روند. برخی پژوهشگران، تفسیر روح المعانی آلوسی را نسخه دوم تفسیر کبیر فخر رازی  به ویژه در مسائل کلامی دانسته اند. پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی و با رویکرد تطبیقی، مسئله «کلام الهی» را از دیدگاه این دو اندیشمند ارزیابی نموده و دریافته است که هر دو مفسر، خداوند را متکلم، و کلام را دو نوع می دانند و علی رغم اشتراک در مبانی کلامی، تفاوت هایی در فهم و روش دارند. فخر رازی از دلایل عقلی در اثبات یا توجیه مدعیاتش بهره می گیرد؛ ولی آلوسی بیشتر سلوک علمای سلف را ترجیح می دهد. رازی «کلام» را دو گونه می داند: لفظی، که مرکب از حروف و اصوات و حادث است، و نفسی، که قائم به ذات الهی و قدیم است. آلوسی معنای مصدری کلام را سخن گفتن و حاصل آن را سخن معنا نموده است. وی معنای دوم را حقیقی دانسته و آن را به دو نوع لفظی و نفسی تقسیم کرده و هر دو را قدیم می داند. از نگاه آلوسی، کلام لفظی، تجلی کلام نفسی و مجرد است که خداوند آن را در صورت های خیالی و حسی ظاهر نموده است.
۵.

تحلیل رویکرد ارتباطات امام باقر (علیه السلام ) با فرقه زیدیه ( با بهره گیری از روش تحلیل گفتمان روایی پدام (PDAM)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دین و ارتباطات سال بیست و هشتم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۵۹) 144 - 119

کلیدواژه‌ها: امام باقر (ع) ارتباطات زیدیه پدام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۷ تعداد دانلود : ۴۰۶
در دوران پرفرازونشیب امام باقر (ع) جریان ها و فرقه های مختلفی در میان شیعه و اهل سنت شکل گرفت. تلاش این فرقه ها، اثبات حقانیت خود و تضعیف جایگاه طرف مقابل است؛ ازاین رو، رویارویی فرقه های شیعه با امامان معصوم (ع) از جایگاه مهمی برخورد است. رویکرد امام باقر (ع) با فِرق انحرافی یکی از ضروریات مهم تاریخی است که به شدت با مسئله امامت، حاکمیت و حکومت اسلامی مرتبط بوده، قابل تعمیم در برخورد با جریان های نوظهر معاصر بوده و نیازمند تحلیل گفتمان است، یکی از مهم ترین فرقه ها شیعه زیدیه است. در مقاله پیش رو به روش توصیفی – تحلیلی، با استفاده از روش تحلیل گفتمان پدام _ با بهره گیری از توانایی های این گفتمان در قالب متغیرها و مقوله های عملیاتی_ نحوه برخورد امام (ع) با زیدیه، مورد تحلیل و بررسی قرارگرفته است و همچنین با توجه به شیوه برخورد امام (ع) با سران و پیروان زیدیه این نتیجه به دست آمد که بیشترین درصد رویکرد رفتاری امام، رویکرد دفعی است.
۶.

تحلیل رویکرد اجتماعی امام رضا (ع) در مواجهه با سران زیدیه (با الگو گیری از روش تحلیل گفتمان روایی پدام(PDAM))(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال نهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳۵ 9 - 36

کلیدواژه‌ها: امام رضا (ع) رویکرد اجتماعی تحلیل گفتمان روایی زیدیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۱ تعداد دانلود : ۲۶۰
سلوک رفتاری و گفتاری امام رضا (ع) میتواند به عنوان الگویی در تعاملات مورد توجه قرار گیرد. در این دوران  «زیدیه» از انقلابیترین فرقههای شیعی محسوب میشد که چندان مورد تأیید و حمایت امام عصرش نبود. تعاملات امام رضا (ع) با فرقه زیدیه به عنوان یک دوست منحرف، الگوی رفتاری سازماندهی شدهای را به دست میدهد که راهگشای مسائل نو ظهور خواهد بود. این مقاله به روش توصیفی تحلیلی، به شناسایی رویکردهای اجتماعی گفتمان امام رضا (ع) در مواجهه با سران فرقه زیدیه میپردازد. امام رضا (ع) در گفتمانهای اجتماعی مربوط به عامه و دانشمندان، با طرح مباحث توحید، امامت و ولایت و پاسخ به پرسشها و شبههها، رهنمودهای رفتاری ارزشمندی از خود به جای گذاشتهاند. این گفتمانها به طور غیر مستقیم، متأثر از عنصر سوم گفتمان(مأمون عباسی- قدرت) نیز است. محورهای اساسی خلق گفتمان امام رضا (ع) با سران فرقه زیدیه(دوست منحرف)، در مقابل دشمن مشترک (مأمون)، با هدف روشنگری و هدایت صورت پذیرفته است؛ اما محورهای اساسی در خلق گفتمان رضوی با مأمون با هدف تبیین و سازشناپذیری است که گاهی با تقیه در اظهار نظر همراه است. در هر کدام از این رویکردها به دالهای مرکزی میرسیم که نقش مهمی در تحلیل گفتمان امام رضا (ع) با زیدیه دارد.
۷.

تحلیل و بررسی با هم آیی واژگانی سوره های رعد و ابراهیم

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبی متون اسلامی سال ششم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۲) 25 - 43

کلیدواژه‌ها: باهم آیی رعد ابراهیم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۸ تعداد دانلود : ۱۳۲
یکی از مهم ترین شاخه های زبان شناسی، بحث معناشناسی است. معناشناسی، دانش بررسی و مطالعه معانی در زبان های انسانی است. به طور کلی، بررسی ارتباط میان واژه و معنا را معناشناسی می گویند. از لحاظ زبان شناسی، دانش معناشناسی به موضوعات پایه ای خود می پردازد که یکی از آن ها "باهم آیی" است. «باهم آیی» وقوع دو یا چند کلمه با فاصله کوتاهی درون یک پیکره زبانی است که انتخاب هر واژه بر روی انتخاب سایر واژگان و وقوع آن ها اثر می گذارد. هدف پژوهش حاضر بررسی باهم آیی واژگانی در دو سوره رعد و ابراهیم می باشد که به روش توصیفی –تحلیلی با رویکرد تطبیقی پس از معرفی 11 رابطه باهم آیی به استخراج بررسی و تحلیل واژگان باهم آیند در سوره مدنظر پرداخته است. یافته های تحقیق نشان می دهد که 71باهم آیند در سوره رعد و 49 باهم آیند در سوره ابراهیم بر اساس روابط معنایی مذکور طبقه بندی شدند. در این پژوهش تعداد وقوع برخی از کلمات باهم آیند قرآن به صورت اتفاقی از بین کلمات باهم آیند انتخاب و در کل مصحف شریف شمارش شدند تا نشان داده شود کلمات باهم آیند وقوع بالایی باهم دارند. در این میان رابطه "تقابل" بیش ترین وقوع را داشت و کلمات باهم آیند استخراج شده از نظر داشتن فاصله و یا نداشتن فاصله نیز مورد بررسی قرار گرفتند و نتیجه به دست آمده نشان داد، اکثر صورت های باهم آیند به صورت بدون فاصله مشاهده شدند.
۸.

اعتبارسنجی روایت امام رضا(ع) در تفسیر آیه 44 سوره اعراف (نقدی بر دیدگاه آلوسی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال نهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳۶ 129 - 153

کلیدواژه‌ها: روایات تفسیری آیه 44 اعراف روایات امام رضا (ع) رخدادهای قیامت محمود آلوسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۱ تعداد دانلود : ۱۴۶
روایات، پایه دوم معارف اسلامی و از جهت اعتبار هم سنگ قرآن اند. با وجود این، پاره ای خصوصیات به ویژه برای روایات تفسیری چون ضعف سند، اسباب تردید در صحت برخی از آن ها را فراهم آورده اند. یکی از این روایات، روایتی از امام رضا(ع) است، مبنی بر اینکه مراد از «مؤذن» در آیه 44 سوره اعراف(فَأَذَّنَ مُؤَذِّنٌ بَیْنَهُمْ أَنْ لَعْنَهُ اللَّهِ عَلَى الظَّالِمِینَ) امام علی(ع) است. آلوسی که شماری روایت از امام رضا(ع) در تفسیر خود آورده، این روایت تفسیری کلامی را از طریق اهل سنت ناوارد و درنتیجه دور از صحت دانسته است. بررسی و تحلیل گزارش های مرتبط نشان می دهد، به رغم وجود زمینه برای تردید در صحت برخی طرق این حدیث، طرق برتر نقل آن در مصادر شیعه چون طرق قمی و کلینی از وصف صحت برخوردار بوده، می تواند شواهدی برای تصحیح نقل آن در مصادر اهل سنت چون طرق حاکم حسکانی باشد. لذا ورود این روایت رضوی از طرق مختلف در مصادر فریقین، در کنار برخورداری آن از انواع شواهد معنایی، چون نقش انحصاری برای انسان در محشر، موقعیت خاص اهل بیت(ع) در شریعت، به ویژه شخصیت، سابقه و رفتار امام علی(ع) دستمایه های کافی برای اثبات اعتبار و صحت کلی حدیث است. یافته های پژوهش همچنین نشان می دهد استبعاد آلوسی بیش از آن که نتیجه تحقیق باشد ریشه در تعصبات مذهبی او دارد.
۹.

نقد نظر حسن الدین احمد در رابطه با تعبیر قرآنی «فارالتنّور»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال سیزدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۱ 129 - 150
تعداد بازدید : ۳۳۲ تعداد دانلود : ۱۹۳
حسن الدین احمد از قرآن پژوهان بنام شبه قاره است. وی در فصل سوم کتاب «رویکردی نو به مطالعه قرآن»، به تبیین تعابیر قرآنی پرداخته است. رویکرد ایشان نسبت به تبیین تعابیر، موجز و بدیع است. شناخت روش تبیین معانی تعابیر، در تفسیرِ دقیق و صحیح آیات قرآن نقش بسزایی دارد؛ بنابراین بررسی و تحلیل مبانی و روش حسن الدین احمد در تبیین تعابیر قرآنی ضروری است. سؤال اصلی در این پژوهش این است که دیدگاه حسن الدین احمد به ویژه در مورد تعبیر قرآنی « فارالتنّور» چه اشکالاتی دارد؟ در این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی تعبیر «فارالتنّور» در نظر حسن الدین احمد مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. انتخاب تعبیر «فارالتنّور» ازآن روست که دارای تنوع اختلاف نظر مفسران است. ازآنجاکه تبیین حسن الدین احمد از منظر مبنا، روش و مأخذشناسی، اطلاعات کاملی به دست نمی دهد، ابتدا نظر لغویان و مفسران و سپس نظر وی بیان شده است؛ تا کاستی های روش شناختی و مأخذشناسی اش روشن شود. یافته ها نشان می دهد که عدم تبیین مبانی و همچنین فقر روشی و عدم یادکرد از منابع تحقیق، اشکالات اساسی حسن الدین احمد در تبیین معنای «فارالتنّور» است و همین سبب شده است تا رویکرد وی با وجود ادعای وی بر بدیع بودن، غیرروشمند و ذوقی بنماید.
۱۰.

بررسی روایت «صفوه هذا الکتاب» در تفسیر ثعلبی و منابع شیعه(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹شماره ۱۳ 9 - 22

کلیدواژه‌ها: امام علی (ع) حروف مقطعه صفوه ثعلبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۹ تعداد دانلود : ۱۶۳
امام علی (ع)، سرآمد مفسران و نسبت به دیگر صحابه، پیشتاز در تفسیر آیات قرآن هستند. روایات بسیاری از ایشان در تفسیر قرآن به دست ما رسیده است. ازجمله این روایات، حدیثی است که در تبیین مقاصد حروف مقطعه نقل شده که به حدیث «صفوه هذا الکتاب حروف التهجی» معروف شده است. ثعلبی مفسر بلندآوازه اهل سنت این حدیث را در تفسیر خود نقل نموده و دیدگاه خویش را بر آن استوار می کند. غالب مفسران و محدثان شیعه نیز این حدیث را از امام علی علیه السلام نقل کرده اند. هدف پژوهش پیشِ رو، بررسی تطبیقی این حدیث در تفسیر ثعلبی با منابع شیعه و یافتن اختلافات و مصدر اصلی روایت است. مقاله حاضر به روش توصیفی – تحلیلی با رویکرد تطبیقی به بررسی روایت «صفوه هذا الکتاب حروف التهجی» در " الکشف و البیان " و تطبیق آن با منابع شیعه پرداخته است. یافته ها و نتایج تحقیق نشان می دهد حدیث در هیچ کدام از منابع شیعه به سند شیعی نقل نشده است و تمامی نقل ها به شیوه های گوناگون به روایات "عامه" می رسد. برخی از مفسران آن را به صورت مستقیم و برخی با واسطه از سایر مفسران یا محدثان شیعه از اهل سنت بیان نموده اند. طبرسی، حویزی، فیض کاشانی و برخی دیگر مستقیم و غالباً با عبارت«روت العامه» حدیث را ذکر کرده اند. آملی، بروجردی و اصفهانی و... حدیث را با واسطه طبرسی یا دیگران نقل نموده اند.  
۱۱.

تحلیل و بررسی متنی و سندی حدیث «لا تناجشوا»(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۹شماره ۱۲ 123 - 144

کلیدواژه‌ها: حدیث سند متن امالی سید مرتضی لا تناجشوا نجش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۹ تعداد دانلود : ۱۵۶
« نجش » عنوانی فقهی است به معنای تقلب و فریب که از حدیث « لا تناجشوا » اخذ شده است. این واژه به خاطر بار معنایی عامی که دارد، از واژگان به کار رفته در یکی از احادیث راهبردی ناظر به مباحث سبک زندگی است و تمامی عرصه های زندگی را شامل می گردد. نوشتار حاضر از یک سو، به بررسی سندی در کتب فریقین به روش توصیفی تحلیلی با رویکرد حدیثی پرداخته است که در منابع رجالی شیعه و اهل سنّت با سلسله سندهای متفاوت به فراوانی آمده و به لحاظ سند، صحیح می باشد. از سوی دیگر، از منظر تحلیل و تبیین متن روایت، این واژه با مشتقاتش در ادبیات عرب پیش از اسلام وجود داشته و مورد استفاده شعراء و ادیبان بوده است و ممکن است یکی از واژگان دخیل از زبان حبشی به عربی باشد. مشتقات این واژه در قرآن نیامده؛ اما در حدیث، در مقام های بیانی مختلفی مورد استفاده قرار گرفته است. واژه پژوهان و لغت شناسان اختلاف نظرهای زیادی درباره معنی و مصداق این واژه داشته اند. در بررسی متن این روایت، معنای «قیمت افزایی دروغین اجناس بدون قصد خرید» برای این واژه برجسته تر از بقیه معانی بوده؛ اما معنای اشتراکی آن در استفاده های مختلف حدیث، «فریب دادن» است که در احادیث «کاری ناپسند، مذموم و حرام» تلقی شده است. لازم به ذکر است که علما به خاطر کاربرد فراوان فقهی این حدیث، در منابع فقهی خود، استناد فراوانی به آن نموده اند که نتیجه بحث آن ها به صورت جامع و مفید در این نوشتار جمع آوری شده است.
۱۲.

رابطه تجارب معنوی با تنظیم هیجان و شادکامی دانشجویان دختر دانشگاه فرهنگیان شهر بیرجند

نویسنده:
منبع: پیشرفت های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش سال سوم مرداد ۱۳۹۹شماره ۲۶ 75 - 85

کلیدواژه‌ها: شادکامی تجارب معنوی تنظیم هیجان دانشجویان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۶ تعداد دانلود : ۵۲۳
هدف: توانایی تنظیم هیجان فرد را قادر می سازد تا هیجان خود و دیگران را تشخیص دهد. برخورد مناسب با هیجاناتی مانند غم و خشم داشته باشد. پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه تجارب معنوی با تنظیم هیجان و شادکامی دانشجویان دختر دانشگاه فرهنگیان شهر بیرجند در سال تحصیلی 1397-1396 انجام شد. روش کار: پژوهش حاضر از نوع توصیفی تحلیلی است. جامعه مورد نظر در پژوهش حاضر شامل کلیه دانشجویان دختر دانشگاه فرهنگیان شهر بیرجند در سال تحصیلی 1397-1396 است. آمار دانشجویان ۱۲۰ نفر اعلام شد. نمونه گیری پژوهش با استفاده از جدول مورگان ۹۲ نفر است که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری در پژوهش حاضر شامل سه پرسشنامه؛ شادکامی آکسفورد (۱۹۹۰) تجارب معنوی اندروود و ترسی (۱۹۹۹) و تنظیم هیجان گراس (۲۰۰۷) بود. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد بین تجارب معنوی، شادکامی و تنظیم هیجان دانشجویان رابطه مثبت وجود دارد. هم چنین بین تنظیم هیجان و شادکامی دانشجویان رابطه مثبت وجود دارد. نتیجه گیری: معنویت از متغیرهای مهمی است که می تواند بر تنظیم هیجان و شادکامی افراد تأثیر مثبت داشته باشد.
۱۳.

تحلیل رویکرد ارتباطات امام صادق(علیه السلام) با سران فرقه زیدیه(با بهره گیری از روش تحلیل گفتمان روایی پدام (PDAM)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دین و ارتباطات سال بیست و هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۵۷) 267 - 295

کلیدواژه‌ها: امام صادق (ع) ارتباطات مدل زیدیه نظریه پردازان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۵ تعداد دانلود : ۳۴۶
امام صادق (علیه السلام) به عنوان صاحب مکتب جعفری، تکیه گاه اصلی شیعه از نظر فکری و عقیدتی می باشد. بخش قابل توجهی از احادیث و علوم اهل بیت (علیهم السلام) توسط این امام همام گسترش یافته است. در دوران امام صادق (علیه السلام) فرقه های متعددی در شیعه ظهور و بروز یافتند و ایشان حفظ و صیانت شیعه از انحرافات را در رأس برنامه های خود قرار دادند. از جمله این فرقه ها، زیدیه می باشد که در دوران امام ششم تاحدی گسترش یافته بودند. ازاین رو، تحلیل شیوه برخورد امام با این فرقه انحرافی، اهمیت بسزایی دارد. تحقیق پیش رو با هدف رویکردشناسی ارتباطات امام صادق (علیه السلام) در مواجهه با جریان زیدیه، به روش توصیفی - تحلیلی با رویکرد میان رشته ای به ارائه روش ارتباطی امام با این فرقه پرداخته است. یافته های تحقیق نشان می دهد: با دقت در نحوه برخورد امام (علیه السلام) با رهبران و پیروان زیدیه، می توان رویکرد متفاوتی از جمله: جذبی، دفعی، تدافعی، استحفاظی و تهاجمی را مشاهده کرد. امام با وجود اثبات حقانیت و ابطال طرف های گفتمان، از منازعه گفتمانی اخلاق گریز برحذر بوده و در کمال صراحت، دقت، ادب و احترام، نفس این گفتمان ها را به عرصه ای برای اثبات حقانیت شیعه امامیه در برابر مخالفان (زیدیه) بدل کردند. نکته قابل تأمل این است که با وجود این رویکرد امام (علیه السلام) ابتدا در جهت جذب این فرقه است (جذبی) اما در مواردی امام جانب استحفاظی و تهاجمی به خود گرفته و آنها را که دیگر اهل اصلاح نیستند، طرد می نماید. ازاین رو گفتمان دفعی – تهاجمی امام (علیه السلام) وجهه غالب به خود می گیرد.
۱۴.

معناشناسی «بیضه» در روایت «لعن الله السارق یسرق البیضه فتقطع یده...»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم حدیث سال ۲۴ تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۹۲) 112 - 132

کلیدواژه‌ها: حدیث مفهوم شناسی مفردات البیضه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵ تعداد دانلود : ۱۱
شناخت معنای واژگان عربی و دقت در نوع کاربرد و بافت های گونا گون، یکی از رسالت های دانش فقه الحدیث است که خواننده را به معنای مورد نظر و مقصود حدیث رهنمون می سازد. بر این اساس، نوشتار پیش رو با روش توصیفی تحلیلی به واکاوی و تحلیل معنای واژه «بیضه» در احادیث پیامبر خدا9 پرداخته است تا به معنای این واژه در حدیث «لعن الله السارق یسرق البیضه...» دست یابد. تحقیق نشان می دهد که در کلام پیامبر خدا9 «بیضه» هم در معنای حقیقی - یعنی تخم مرغ - و هم در برخی معانی مجازی - که کلاه آهنی، مجتمع، خصیه، ورم بدن و زن سفید، سرور، دوشیزه و ...هستند _ به کار رفته است. همچنین ترکیب و بافت های این واژه در احادیث بیشتر به صورت اضافت، ممیَّز، مشبه به و با قرینه هایی کاربرد دارد؛ اما در روایت مورد بحث کاربردی غیر از این چهار صورت به نظر می آید که تأویلات و دیدگاه های متفاوتی از علما پدیدآورده است؛ برخی با در نظر گرفتن معنای حقیقی - بدون تأویل - آن را حمل بر معنای حقیقی نموده اند، و عده ای با برگزیدن معنای مجازی به تأویل آن پرداخته اند. از میان نظرات مختلف، تأویل «ذم و تقبیح سرقت و سوء فرجام» درست تر به نظر می رسد. برخی دیگر از علما از میان معانی مجازی کلاه آهنی را مراد گرفته اند که با دیگر روایات، استعمال عرب و قراین سازگار نیست.
۱۵.

تحلیل خطبه ی انتقادی امام حسن (ع)پس از رحلت رسول خدا (ص)بر اساس نظریه فرکلاف

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبی متون اسلامی سال چهارم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۱۶) 137 - 158

کلیدواژه‌ها: گفتمان انتقادی امام حسن علیه السلام خطبه فرکلاف زبان شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۲ تعداد دانلود : ۳۹۴
تحلیل گفتمان انتقادی، پدیده ای زبانی می باشد که در اثر ارتباط تولید شده، و گرایشی مطالعاتی، اجتماعی و میان رشته ای است. گفتمان انتقادی، به تحلیل و نقد متونی که بازتاب دهنده عوامل اجتماعی، سیاسی و فرهنگی حاکم بر فضای جامعه است، می پردازد. هدف از پژوهش حاضر تحلیل گفتمان انتقادی امام حسن مجتبی7 در وقایع پس از رحلت رسول خدا6 بر اساس نظریه فرکلاف است که در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین و به روش توصیفی- تحلیلی به آن پرداخته می شود. دستاورد این نوشتار تبیین گفتمان انتقادی امام7 است که نشان دهنده شرایط خفقان و قدرت مسلط بر جامعه، اوضاع مردم کوفه در زمان حضرت می باشد، افزون بر این اثرپذیری امام7 از آن شرایط که گفتمان را به صورت اعتراضی و انتقادی نسبت به پیمان شکنان ایراد فرموده اند، این انتقاد را در راستای اثبات امامت و جانشینی بعد از رسول خدا6، شکوه از حق ضایع شده حضرت علی7، ذکر فضایل پدر بزرگوارش، معرفی یار و یاور دلسوز پیامبر اکرم6 و روشنگری در جهت برانگیختن افکار عمومی برای حمایت و پشتیبانی امام7 و یارانش برجسته می نماید.
۱۶.

جایگاه ابزارهای ادبی – بلاغی در فهم واژگانی قرآن در روایات تفسیری اهل بیت (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سراج منیر سال دهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۳۴ 67 - 86

کلیدواژه‌ها: ادبی- بلاغی روایات تفسیری اهل بیت (ع) لغت روش های تفسیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۵ تعداد دانلود : ۱۸۵
روایات تفسیری در زمینه فهم واژگانی بیانگر آن است که اهل بیت به تفسیرادبی قرآن پرداخته اند و در صدد فهماندن لغات غریب قرآن به مردم هستند زیرا گاهاً اکثر لغات یک آیه قابل فهم است و تنها یک واژه مبهم و دور از ذهن می باشد و نیاز به تفسیر دارد؛ لذا آن بزرگواران به تبیین همان یک واژه  می پرداختند. هدف از این مقاله بیان جایگاه اهل بیت (علیه السلام) در بکارگیری ابزارهای ادبی-بلاغی خصوصاً در فهم لغات قرآنی بوده است؛ نوشته حاضر با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی روش های ائمه (علیه السلام) در بکار گیری این ابزارها در معناشناسی واژگانی آیات پرداخته و در انتها  به ابن نتیجه دست یافته است که اهل بیت (علیه السلام) برای تبیین لغات، ابتدا از قواعد عربی و سپس کاربرد واژگان در عرف و فرهنگ استفاده کرده و گاهی بر اساس کاربرد آن واژه در شعر به معناشناسی لغات پرداخته و در مواردی نیز از کاربرد واژگان مترادف در تفسیر لغوی آیات قرآن استفاده نموده اند.
۱۷.

پژوهشی در تأویل «ِذِبْحٍ عَظِیم» از منظر قرآن و عهدین

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تأویلات قرآنی دوره دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳ 1 - 24

کلیدواژه‌ها: تأویل : قرآن کریم کتاب عهدین رویکرد تیپولوژی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۰ تعداد دانلود : ۲۱۷
تفسیر متون دینی و کشف لایه های پنهان آن، امری ضروری است. این امر شامل کشف چند معنایی در عبارت های قرآن کریم و کتاب مقدس ، نیز می شود از جمله عباراتی که با این دید می توان آن را بررسی نمود، "ذبح عطیم" است که می تواند مصادیق تاویلی – در ادیان توحیدی- به خود اختصاص دهد. اما کدام تاویل به واقع نزدیکتراست.مقاله ی حاضر به روش توصیفی تحلیلی با تأمل و تدبر در روایات اهل بیت (ع) و متن کتاب عهدین (تورات و انجیل) بیان می کند: امروزه می توان نمونه هایی از رویکرد تیپولوژی را در کتاب مقدس و قرآن مشاهده کرد مانند: آیه ی «ِذِبْحٍ عَظِیم» که کتاب مقدس در ظاهر مراد از آن را حضرت اسحاق (ع) معرفی می کند و مسیحیت آن را نشانه و علامتی برای حضرت عیسی (ع) می دانند که ذبیح حقیقی حضرت مسیح است. اما در روایات اهل بیت (ع) مراد واقعی از ذبح عظیم، حضرت سیدالشهداء (ع)، سبط پیامبر اسلام (ص)، امام حسین (ع) است که در روز عاشورا به کمال رسیده و معنای واقعی خویش را یافته است.
۱۸.

تحلیل خطبه عیادت حضرت زهرا(س) بر پایه نظریه کنش گفتاری(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام سال بیستم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۸۰) 7 - 34

کلیدواژه‌ها: حضرت زهرا (س) تحلیل گفتمان کنش های گفتاری تاریخ صدر اسلام جانشینی پیامبر (ص)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸۰ تعداد دانلود : ۷۳۴
خطبه حضرت زهرا(س)(11 ق) به هنگام عیادت زنان مهاجر و انصار از ایشان، متنی است که به دلیل اهمیت تاریخی، شایسته تحلیل در چارچوب نظریه کنش گفتاری است. بر اساس این نظریه، گوینده ضمن بیان کلمات، کنش هایی را در قالب محتوای گزاره ها انجام می دهد که آنها را به پنج دسته بیانی، انشایی، تعهدی، اعلامی و عاطفی تقسیم می کنند. این مقاله پس از بازخوانی خطبه حضرت زهرا(س) در جمع زنان مهاجر و انصار، به این نتیجه می رسد که از میان انواع کنش های گفتاری به ترتیب کنش اظهاری، کنش عاطفی و کنش ترغیبی، بیشترین سهم را در سخنان آن حضرت به خود اختصاص دهند. با توجه به رابطه معنا دار بافت موقعیتی و فضای اجتماعی ایراد سخن و کنش های گفتاری گوینده، می توان گفت که حضرت زهرا(س)، این کنش های گفتاری را با توجه به شناختی که از تحولات جامعه نوپای اسلامی داشتند، برگزیدند و به همین سبب با شناخت و تحلیل این کنش ها می توان راهی به سوی شناخت بیشتر شرایط تاریخی آن روزگار گشود.
۱۹.

نقد دیدگاه حسن الدین احمد پیرامون نماد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۵ 25 - 42
تعداد بازدید : ۵۵۵ تعداد دانلود : ۴۶۴
حسن الدین احمد قرآن پژوه معاصر شبه قاره آثار متعددی درباره قرآن به رشته تحریر در آورده که مهمترین آنها «رویکردی نو به مطالعه قرآن» می باشد. مقاله حاضر  به روش توصیفی-تحلیلی، بحث "نماد"را از دیدگاه این اندیشمند تحلیل و بررسی نموده است. حسن الدین احمد، تلاش می کند "نماد"را به صورت خلاصه و مفید درکتاب پیش گفته طرح نماید.  بیان ایشان دارای نکات مفیدی است اما کاستی ها و نواقصی هم دارد . عدم توجه به منابع اصیل اسلامی ونظرمفسران قرآن، تاثیر پذیری بی ضابطه از مستشرقان،عدم رعایت قواعد زبانشناختی،نادیده گرفتن حجیت ظواهر قرآن، از مهمترین آسیبهای مبنایی،روشی،مفهومی ومصداقی دیدگاه ایشان می باشد.
۲۰.

بررسی شبهه بشر بودن پیامبر اسلام(ص)

نویسنده:
منبع: تفسیرپژوهی سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱۰ 42 - 13

کلیدواژه‌ها: شبهه انبیاء بشر بودن پیامبر (ص) قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۴ تعداد دانلود : ۱۴۴
دعوت توحیدی تمامی انبیاء با انواع دشمنی های زبانی همراه بوده که طرح شبهات مختلف را می توان یکی از اساسی ترین آنها برشمرد؛ شبهه تضاد بشر بودن انبیاء با رسالت و به دنبال آن تکذیب ارتباط آنان با خداوند از فراگیرترین شبهات نسبت به بسیاری انبیاء بوده است؛ تحلیل آیات قرآن نشان می دهد شبهه بشر بودن نسبت به پیامبر زیربنایی ترین شبهه است و سایر اتهامات متفرع از همین شبهه هستند؛ امروزه نیز شبهات و اتهامات زیادی در قالب بحث های علمی نسبت به پیامبر اسلام مطرح می شود که ریشه در همین شبهه دارد. قرآن شبهه بشر بودن را نسبت به سایر انبیاء به صورت عام و نسبت به پیامبر اسلام به صورت خاص بیان می کند؛ واکاوی آیات نشان می دهد که کفر، عناد و لجبازی، جهل نسبت به مراتب وجودی انسان از مهمترین انگیزه های مخالفان و مطرح کنندگان شبهه است؛ پاسخ های قرآن نیز نخست علمی– اقناعی است؛ اما از آن رو که مخالفان عموماً مشکل علمی ندارند در مرحله بعد با تهدید مخالفان و تسلای پیامبر همراه است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان