مطالب مرتبط با کلیدواژه

ملاک


۱.

ملاک و معیار مشروعیت از دیدگاه اسلام

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی سال دوم بهار ۱۳۸۹ شماره ۵

کلیدواژه‌ها: انتصاب انتخاب مشروعیت مقبولیت کارآمدی حق الله ملاک میزان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۰۲ تعداد دانلود : ۲۸۱۲
مشروعیت همواره از چالش برانگیزترین مباحث فلسفه ی سیاسی بوده و به همین خاطر توجه بسیاری از فلاسفه و علمای سیاست را به خود جلب کرده است. زیرا با فرض عدم مشروعیت، فلسفه وجودی حکومت زیر سؤال خواهد رفت. سؤال اصلی در زمینه ی مشروعیت این است که حکومت کنندگان حق فرمانروایی خود را از کدام منبع دریافت می کنند و مردم بر چه اساسی از آنان فرمان می برند؟ در این مقاله ضمن بحث در مورد مشروعیت از دیدگاه های مختلف، در پی پاسخ به این سؤال هستیم که از دیدگاه اسلام، آیا خداوند به حکومت مشروعیت می بخشد؛ حق حاکمیت از آن مردم است یا فرض دیگری درکار است؟ و در پاسخ به سؤال فوق، فرضیه ی مقاله این است که حق حاکمیت و مشروعیت در اسلام به گونه ای است که حق هر دو یعنی خدا و مردم به طور شایسته ادا می شود. به عبارت دیگر، در اسلام حکومت مشروعیت خود را از دو منبع دریافت می کند: یک خداوند و دیگری مردم. توضیح اینکه با استفاده از مفاهیم «حق الله» و «حق الناس» و با تفکیک میان ملاک و معیار مشروعیت، به این نتیجه می رسیم که از دیدگاه اسلام، ملاک مشروعیت الهی است؛ اما معیار و میزان آن مردم هستند و بر این اساس، حکومت علاوه بر رعایت حقوق الهی یا حق الله در مقابل مردم (حق الناس) نیز پاسخگو می باشد.
۲.

بازخوانی نظریه شک دکارت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینه معرفت سال ششم پاییز ۱۳۸۷ شماره ۱۶

کلیدواژه‌ها: شک دکارتی ملاک مؤلفه های شک دکارتی: تعریف توجیه و... شک دکارت به منزله یک نظریه فلسفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۸۱ تعداد دانلود : ۱۵۰۵
معمولاً در بحث از شک دکارت برعنصر یا مؤلفه هایی چند از آن اشاره یا تاکیدمی شود و اغلب به جنبه ها و اضلاع متعدد آن، به تفکیک پرداخته نمی شود. این مقاله در پی آن است تا با موضوع تحقیق قرار دادن شک در فلسفه دکارت و با نگاهی تحلیلی و فلسفی به آرا و آثار وی، ابعاد مختلف و شبکه ای را که دکارت در فلسفه خود برمحور نظریه شک تنیده است، مطرح سازد. از این رو، به مؤلفه های متعددی در نظریه شک از قبیل تعریف، وجود، ملاک، چارچوب داری، هدف، فایده، حدود، مراتب، اقسام، توجیه پذیری،گستره و... می پردازد و براین اساس پیشنهاد می کند تا با ملاحظه ابعاد مختلف مذکور و با لحاظ مجموع آنها، شک دکارتی را در افق یک «نظریه» مستقل فلسفی نظاره کنیم.
۳.

عقل و کشف ملاکات احکام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال سوم زمستان ۱۳۸۶ شماره ۱۱

کلیدواژه‌ها: عقل مصلحت حکم ملاک مستقلات عقلی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام کلام جدید رابطه عقل و دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام کلام جدید روش شناسی دین پژوهی
تعداد بازدید : ۲۳۲۷ تعداد دانلود : ۱۳۰۱
یکی از مباحث مطرح در حوزه دین پژوهی که از دیرباز اذهان اهل تحقیق را به خود مشغول کرده، میزان ارتباط عقل و ملاکات احکام است. در نوشتار حاضر با طرح دیدگاه های اندیشمندان اسلامی و با استمداد جستن از احادیث در فضای اصلی بحث، به این نتیجه رهنمون می گردیم که یکی از ریشه های اصلی این مبحث، ارایه پاسخ صحیح به این پرسش است که آیا ملاک و مصلحت حکم شریعت، در خود حکم نهفته است یا در متعلق حکم؟ تامل در برخی آیات و احادیث، وجود ملاک و مصلحت عقلی در متعلق حکم شریعت را نشان می دهد و وجود آن در خود حکم را نفی می کند، بر این اساس، در پاره ای موارد می توان عقلانیت مبنا و حکم شریعت را احراز نمود و با شناسایی مقتضِی حکم شریعت و منتفی داستن موانع، ملاک احکام را کشف کرد. البته کارکرد کشف ملاکات عقلی احکام و بحث از ضرورت آن فقط عبور از نصوص شرعی و ایجاد تشابه بین منصوصات و غیر منصوصات و برانگیختن حساسیت دیرینه اندیشمندان شیعی نیست، بلکه هدف اصلی، ایجاد بستری برای توجه بیشتر به این ضرورت است که در جای خود می تواند موجبات بالندگی علمی را فراهم سازد
۴.

توریه(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: فقه اهل بیت سال شانزدهم پاییز و زمستان ۱۳۸۹ شماره ۶۳ و ۶۴

کلیدواژه‌ها: اختیار اضطرار کذب ملاک توریه فریب کارى

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۰۳ تعداد دانلود : ۹۴۹
در این مقاله پس از نقل و نقد تعریف فقها از توریه و بیان اقسام آن و سیر تاریخى مباحث مربوط به توریه در متون فقهى، دو فرع از فروع مربوط به توریه مورد بررسى قرار گرفته است: 1 ـ آیا مکلف در حالت اختیار مجاز است که بدون هیچ ضرورتى در کلام خود توریه کند و با پنهان کردن مقصود اصلى خود، مخاطب را به اشتباه بیندازد؟ 2 ـ آیا در هنگام اضطرار به دروغ گفتن، توریه کردن براى فرار از دروغ واجب است؟ در بخش پایانى مقاله آراى فقهاى اهل سنت در مسئله توریه، نقل و به اختصار بررسى شده است.
۵.

مقایسه ملاک های گزینش روایات صحیح بخاری و الکافی

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآن و حدیث سال سوم بهار و تابستان ۱۳۸۹ شماره ۲ (پیاپی ۶)

کلیدواژه‌ها: حدیث تطبیق الکافی نقد حدیث کلینی حدیث منقطع ملاک صحیح بخاری حدیث معنعن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۹۹ تعداد دانلود : ۱۳۲۴
مجموعه های روایی موجود در جهان اسلام نظیر جوامع حدیثی امامیه و اهل سنت به دلیل اشتمال بر احادیث سرّه و ناسرّه نیازمند نقد و نظر بوده و نقد آن ها همت و حوصله ای درخور میراث معنوی پیامبر(ص)، ائمه اطهار(ع) و اصحاب آن حضرات را می طلبد. در میان جوامع حدیثی اهل سنت کتابی که شهرت و اعتبار فراوانی دارد و عالمان اهل سنت آن را پس از قرآن کریم بهترین منبع و متن دینی شناخته اند؛ صحیح بخاری است. گرچه کتاب یاد شده درخور تحلیل و تحقیق است اما تاکنون پـژوهشگرانی محدود، جرأت و توان نقد آن را بدست آورده اند. از نکات قابل مطالعه در صحیح بخاری ملاک های مؤلف در انتخاب احادیث صحیح است. کلینی نیز نخستین عالم شیعی است که به جمع آوری، تنظیم و تبویب موضوعی احادیث اهل بیت(ع) در یک مجموعه وسیع با عنوان «الکافی» پرداخته است. از نکات قابل توجه در مطالعه الکافی نیز ملاک ها و معیارهای کلینی در انتخاب احادیث صحیح است. مطالعه هر یک از این دو دسته ملاک ها موجب آشنایی بیشتر با سیر تدوین حدیث در قرون نخست اسلامی در بین فریقین خواهد شد. از سوی دیگر با مقایسه این دو کتاب و بیان تفاوت های معنادار و مشهود هر کدام، می توان به راه های متفاوتی که هر یک طی نموده اند، پی برد
۶.

ملاک حکم و تعدد حکم تکلیفی در حوزه ولایت مالی ولی قهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فقه و حقوق خانواده (ندای صادق) سال شانزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۵۵

کلیدواژه‌ها: مصلحت مفسده ولی قهری حکم تکلیفی ملاک مولی علیه شرط علمی شرط واقعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰۷ تعداد دانلود : ۷۶۰
اجتهاد صحیح، ساختار مجموعه­ای از گزاره­های شرعی یک حوزه از فقه، در گرو شناخت موضوعات، احکام، غایات و ارتباط این ارکان با یکدیگر است. غایت تشریع گزاره های شرعی حوزه ولایت قهری، تأمین مصالح مولی علیه است و غرض از ولایت مالی ولی قهری، تأمین منافع مادی اوست. این مصالح اعم از مصلحت حفظ و یا مصلحت افزایش اموال مولی علیه است. بر اساس این غایت، چیستی و محدوده موضوعات این گزاره­ها شکل می­گیرد و به تبع آن، احکام متعدد این حوزه، معنادار و مرتبط می­گردند. مقاله حاضر با رویکردی جدید به مجموعه گزاره­های شرعی حوزه ولایت مالی ولی قهری، و با توجه به ارتباط غایت حکم با ساختار این حوزه، به تحلیل ماهیت موضوع این گزاره­ها می پردازد و سپس تعدد حکم تکلیفی تصرفات مالی ولی قهری را از تعدد موضوعات، نتیجه می گیرد و در نهایت با ارائه ملاک، ساختاری منسجم از این حوزه فقهی را ترسیم می نماید.
۷.

نقد و بررسی ارزش شناخت از دیدگاه دیوید هیوم بر اساس حکمت متعالیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و دوم مرداد ۱۳۹۲ شماره ۱۸۸ «ویژه فلسفه»

کلیدواژه‌ها: شناخت هیوم ارزش علیت معیار ملاک

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات مکتب های فلسفی حکمت متعالیه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی معرفت شناسی
تعداد بازدید : ۱۶۲۵ تعداد دانلود : ۶۸۵
نقد و بررسی دیدگاه دیوید هیوم در خصوص «ارزش شناخت»، که قابلیت اعتماد به ادعاهای معرفتی را می سنجد، حایز اهمیت می باشد. در این پژوهش، با مراجعه به آثار و تحقیقات صورت گرفته پیرامون نظریات هیوم، که به اعتقاد تجربه باوران نوین، پدیدآورنده تجربه گرایی نوین می باشد، به این نتیجه رسیدیم که هیوم بر اساس سه اصل شکاکیت، معناداری در تصورات و علیت، در خصوص «ارزش شناخت» فیلسوفی مبناگرا و قایل به نظریه مطابقت است، اما نه به معنای مطابقت اندیشه با واقع، بلکه به معنای «مطابقت اندیشه با انطباع پدیداری»؛ یعنی هر شناختی که به انطباع پدیداری برسد، بر اساس معیارهای «انطباعات حسی» و «حافظه» با آن معامله واقعی می شود. مشکل هیوم در خصوص تصدیق قضایایی است که طبق اعتقاد او، ناظر به نسبتی واقعی در زمان آینده است؛ قضایایی که مبتنی بر رابطه علیت می باشند. این رهیافت معرفتی هیوم در باب معرفت شناسی (غیر از نسبت بین تصورات) منجر به ایده آلیسم معرفت شناختی می گردد که از مبانی نظری نسبیت معرفت دینی می باشد. این نوشتار با روش تحلیلی توصیفی «ارزش شناخت» از دیدگاه هیوم بر اساس حکمت متعالیه را مورد نقد قرار می دهد.
۸.

روش علامه طباطبایی در مواجهة با اختلاف قراءات در تفسیر المیزان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال دوازدهم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۲۷)

کلیدواژه‌ها: علامه طباطبایی سیاق ملاک اختلاف قرائت نقد و ترجیح قرائت

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات روش های تفسیر و تأویل
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات مفسران و تأویل گران شیعی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات موارد دیگر کتاب شناسی تفسیر
تعداد بازدید : ۱۶۱۷ تعداد دانلود : ۶۳۵
علامه طباطبایی یکی از مفسران بزرگ إمامیة در دوران معاصر است که تفسیر وی از ابعاد گوناگون علوم و معارف قرآنی از اهمیت بسیاری برخوردار است. بررسی اختلاف قراءات، نقد و یا ترجیح یک قرائت بر قرائات دیگر یکی از آن موضوعاتی است که جایگاه ویژه ا ی در تفسیر المیزان دارد. در این نوشتار تلاشی صورت گرفته تا به روش توصیفی- تحلیلی شیوه ها ی مواجهه علامه طباطبایی با اختلاف قراءات مورد بررسی قرار گیرد. پژوهش در این موضوع نشان مى دهد که نقد قرائت، ترجیح یک قرائت بر قرائت دیگر، عدم ترجیح یک قرائت بر دیگر، گاه به دلیل إفاده معنایی یکسان و عدم إظهار نظر در برابر دو یا چند قرائت و ذکر یک قرائت در تأیید دیدگاه تفسیری، مهم ترین شیوه ها ی علامة طباطبایی در مواجهة با اختلاف قراءات است. تبیین ملاک ها و معیارهای وی در نقد و ترجیح قراءات و تحلیل درباره قراءاتی که بدون دلیل ارجح ذکر شده از دیگر مباحث این نوشتار است. از سوی دیگر ضعف سندی و نقد دلالی قرائت، نقد بر اساس قواعد نحوی، مخالفت با رسم المصحف و تشخیص مورد تفسیر از قرائت در روایات تحریف نما، مهم ترین ملاک ها ی علامه طباطبایی در نقد قرائت است. تناسب با سیاق، مطابقت با قواعد علم صرف و نحو، ذکر مؤید قرآنی، مؤید روایی و نحوی از مهم ترین ملاک ها ی وی در ترجیح یک قرائت بر قرائت دیگر مى باشد.
۹.

ملاک شناسی احکام معاملات و آثار آن در فقه امامیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزه های فقه مدنی پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱۶

کلیدواژه‌ها: ملاک مدار مناط علت مصلحت معامله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۲ تعداد دانلود : ۶۴۲
اصطلاح ملاک و واژه های مشابه آن در فقه امامیه به ویژه در ابواب معاملی آن، کاربرد زیادی دارد. «ملاک حکم» امری است که حکم دائرمدار آن است؛ امری که شاخص تحقق موضوع و یا شاخص غایت حکم است و فقیه با استنباط آن شاخص می تواند موضوع حکم را نسبت به موضوع ظاهری دلیل، موسع و یا مضیق بیابد. در این مقاله با روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از گردآوری اطلاعات از کتب فقهی اصولی، به بررسی نتیجه استقرای کاربرد ملاک و اصطلاحات مشابه در فقه معاملات امامیه پرداخته شده و با استفاده از تحلیل آرای فقهی اثبات شده است که فقهای امامیه با ملاک شناسی احکام معاملی، به توسعه یا تضییق حکم مورد استنباط نائل شده اند.
۱۰.

چیستی اصطلاح حدیثی روایت منتقله و ملاک انتقال و نقد و بررسی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۵ 275-300

کلیدواژه‌ها: اصطلاح چیستی روایت ملاک منتقله نقد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۴ تعداد دانلود : ۲۹۷
اصطلاح روایت منتقله به منقولی گفته می شود که در ملاحظه اول، روایتِ نقل شده از معصومR است و با توجه به شواهد و قراین، از منابع اهل تسنّن(مکتب خلفا) به کتب شیعی(مکتب اهل بیت) به عنوان حدیثی شیعی مندرج شده است و عالمان بعدی غالباً به سبب پذیرش تسامح در ادلّه سنن و یا اعتماد به منابع متقدم دیگر محدثان و مفسران شیعه، به عنوان روایت معصومR تلقی نموده اند. خواه سرانجام پژوهش بر روی آن، به این نتیجه منجر گردد که روایت منتهی به معصومی دیگر است نه معصوم مندرج در منبع شیعی، یا در صدور آن از هر معصومی تردید پیدا شود و یا در عدم صدور آن از معصوم یقین شود. اما اینکه این نقل که منتقله بودن آن اثبات شده، استوار است یا نه، معتبر است یا نه، مرحله بعدی پژوهشِ روی روایات منتقله است. گرچه افرادی چون علامه تستری و برخی از نویسندگان معاصر، با تعابیری دیگر به روایات منتقله در آثار خود اشاره داشته اند، به گونه مشخص، علامه عسکری اولین محققی است که در این زمینه با تفصیل بیشتری وارد شده است. به صورت اجمالی، عدم وجود روایت در منابع اصیل و عتیق شیعی و نقل از طریق راویان غیر شیعی، وجود راویان مشترک، وجود شیخ اجازه عامی در میان اساتید صاحب منبع متقدم شیعی، عامی بودن صاحب کتاب، غیر موجود بودن در دیگر کتب معتبر شیعه حتی به الفاظ مشابه، تقریبی بودن تفکر صاحب کتاب، حساسیت کمتر محدثان نسبت به نقل در زمینه غیر فقه از ملاک های منتقله بودن روایت است. معلوم نبودن انتساب کتابی که حدیث در آن مندرج شده، به مؤلف آن، اضطراب متن، وضعی و جعلی بودن روایت، عدم انطباق با تاریخ قطعی اثبات شده یا مشهور، عدم سازگاری با ضروریات دین و مذهب و مبانی متقن کلامی، ناسازگاری با حکم عقل بدیهی و یا استبعاد عقلی داشتن، مخالفت با آیات قرآن یا سنت قطعی یا اطمینان آور، رجحان داشتن خبر معارض با آن و به طور کلی عدم وجود روایت در منبع معتبر، عدم شهرت راوی به راستگویی و امانتداری در نقل حدیث یا اشتهار وی به دروغ گویی و خیانت، از جمله اسباب نااستوار بودن یک روایت منتقله و نقد آن است.
۱۱.

اعتبارسنجی ملاک ها و شاخص های ارزیابی کیفیت معلمان مدارس دوره متوسطه کشور (مطالعه موردی استان کهگیلویه و بویراحمد)

نویسنده:
منبع: آموزش پژوهی دوره سوم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴ (پیاپی ۱۲) 47 - 69

کلیدواژه‌ها: اعتبارسنجی ملاک شاخص ارزیابی کیفیت معلمان مدارس دوره متوسطه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۳ تعداد دانلود : ۲۳۱
هدف اساسی پژوهش حاضر اعتبارسنجی ملاک ها و شاخص های ارزیابی کیفیت معلمان مدارس دوره متوسطه کشور و مطالعه موردی آن در آموزش و پرورش کهگیلویه و بویراحمد می باشد. به این منظور، اهم ملاک ها و شاخص های ارزیابی معلمان گرداوری و توسط کارشناسان و متخصصین اعتبارسنجی شده است. جامعه آماری، معلمان، کارشناسان آموزش و پرورش کهگیلویه و بویراحمد و متخصصین ارزیابی کیفیت دانشگاهی می باشد. روش پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر نحوه گرداوری داده، توصیفی پیمایشی می باشد. ابزار گرداوری داده های پرسشنامه محقق ساخته می باشد. تجزیه و تحلیل داده ها با روش های آمار توصیفی و آمار استنباطی آزمون (T) تک نمونه ای صورت گرفت. یافته ها حاکی از آن است که، همه ملاک ها و شاخص ها در سطح مطلوبیت خوبی ارزیابی شده، محاسبه آزمون (T) در مورد هر یک از ملاک ها و شاخص ها با درجه آزادی مشخص (299)، چون سطح معنی داری مشاهده شده (0.000=Sig) مقدار کمتر از میزان خطای مجاز (05/0) شده، پس ملاک ها و شاخص های مهم و قابل قبول در جریان ارزیابی برنامه معلمان مدارس کشور می باشد. همچنین، نتایج حاصل از اجرای چارچوب نهایی بر روی معلمین به منظور مشخص شدن وضعیت کیفیت آنها، (4.0373) ارزیابی شده است.
۱۲.

ملاک انسان سالم از نگاه متون دینی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: پژوهش در دین و سلامت دوره ۴ زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱ 104-117

کلیدواژه‌ها: انسان سالم تعامل سالم متون دینی ملاک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۶ تعداد دانلود : ۱۳۶
سابقه و هدف: بحث سلامت در انسان به قرآن کریم بازمی گردد که نگاهی فراتر از سلامت جسمی به انسان دارد و سلامت معنوی را بخش مهمی از سلامت در انسان قلمداد می کند. هدف از این مقاله نشان دادن معیار انسان سالم از نگاه متون دینی است؛ ازاین رو تلاش شد معیار انسان سالم از منظر دین اسلام شناسایی و معرفی شود. در این راستا از نظر اندیشمندان دینی نیز بهره برده شد. روش کار: این پژوهش توصیفی، ازنوع تحلیل محتوا و با استناد به آیات قرآن و تفسیرهایی است که مفسران با توجه به آیات مطرح شده درباره ی سلامت انسان بیان کردند. در کنار آن با بررسی روایاتی که از اهل بیت (علیهم السلام) در راستای تفسیر آیات قرآن رسیده، تلاش شده است معیار و ملاک سلامت انسان به ویژه در بخش معنوی معرفی شود و برای تأیید آن از سخنان صاحب نظران معاصر نیز بهره جسته شده است. در این پژوهش همه ی موارد اخلاقی رعایت شده است. علاوه براین، نویسندگان مقاله هیچ گونه تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: با توجه به نتایج پژوهش می توان گفت انسانی سالم است که هر دو جنبه ی سلامت (مادی و معنوی) را دارا باشد، ولی باید توجه داشت وجود یکی از این دو ملازم وجود دیگری نیست، بدین معنا که ممکن است انسانی از نظر جسمی سالم باشد ولی از نظر معنوی سالم نباشد و نیز ممکن است از نظر معنوی انسان سالمی باشد ولی به دلایلی جسم او سالم نباشد. آنچه در سعادت انسان ارزش بیشتری دارد، سلامت معنوی او است. نتیجه گیری: همان گونه که صاحب نظران ابراز داشته اند، انسانیت به جنبه ی روحی انسان مربوط می شود نه به جنبه ی جسمی و مادی او؛ ازاین رو، سلامت روح انسان مهم تر از سلامت جسم او؛ و بیماری روح و دل انسان مهم تر از بیماری جسم او است. بنابراین، وقتی از انسان سالم سخن به میان می آید دو بُعد از جنبه های سلامت به ذهن می رسد، یکی انسان سالم از نظر مادی و دیگری انسان سالم از نظر معنوی که در حوزه ی علم دین به آن توجه می شود.
۱۳.

ملاک های سلامت معنوی در پنج ساحت انسان مبتنی بر آموزه های قرآن(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: پژوهش در دین و سلامت دوره ۷ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 114-130

کلیدواژه‌ها: انسان ساحات انسان سلامت معنوی قرآن کریم ملاک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۶ تعداد دانلود : ۱۵۰
سابقه و هدف: سلامت معنوی یکی از ابعاد سلامت است که بر ابعاد دیگر تأثیر می گذارد. تعریف و درنتیجه ملاک های سلامت معنوی در جهان بینی های مختلف متفاوت است. پرسش این پژوهش این است که ملاک های سلامت معنوی از دیدگاه قرآن کدام است؟ روش کار: پژوهش حاضر از نوع تحلیل محتوا است که به نهی ها بر اساس وعده عذاب، ویل و تکرار و همچنین امرها بر اساس تکرار در قرآن دسته بندی و از امور زمان و مکان تجرید شده و درنهایت برای سلامت معنوی در ساحت های پنج گانه انسان ملاک هایی استخراج شده است. مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: ملاک ها عبارت است از: ارزشمنددانستن عمر، پذیرش و رد گزاره ها با دلیل، پذیرش گزاره های مفید و رد گزاره های غیرمفید، یادگیری گزاره های مربوط، ایمان داشتن و کفرنداشتن، اعتقاد به توحید و پرهیز از شرک، اعتقاد به بازیچه بودن زندگی دنیا و حیات حقیقی آخرت، برابر و مثل هم دانستن انسان ها، برادر دانستن مؤمنان با هم، گمان بد نداشتن به دیگران و آیه دانستن طبیعت، حبّ خدا در دل داشتن، آرامش با یاد خدا، شادی نکردن به سبب دستاوردها و محزون نشدن به سبب ازدست دادن داشته ها، دوست داشتن ستایش برای کارهایی که انجام نداده است، دوست داشتن مردم، همدلی، حسادت نداشتن، کینه نداشتن، هم جهت بودن خواست انسان با خواست خدا، آخرت خواهی و دل نبستن به دنیا، خیرخواهی برای انسان های دیگر، دروغ نبستن به خدا، اذیت نکردن خدا و پیامبر، مسخره نکردن و با القاب بد صدانزدن، اشاعه ندادن فحشا، قول درست، بندگی کردن و اطاعت فرمان ها، بازنداشتن مردم از راه خدا، مدیریت قوا، نفاق نداشتن، فتنه نکردن برای انسان ها، حفظ مال مردم، نکشتن انسان ها، آزارنرساندن به انسان، عدالت ورزیدن، حمایت گری، آبادکردن زمین، فسادنکردن در زمین، اسراف و تبذیرنکردن، نکشتن و آزارنرساندن به حیوانات و کمک به آنها. نتیجه گیری: انسان هر چه بیشتر از سلامت معنوی برخوردار باشد میزان تحقق ملاک ها در وی بیشتر است. بنابراین، باید کوشید در جامعه انسان ها هر چه بیشتر به ملاک های یادشده آراسته شوند.
۱۴.

ملاک حد و تعزیر از منظر فقه مذاهب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق سال سیزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴۰ 57 - 72

کلیدواژه‌ها: ملاک حد تعزیر فقه اسلامی مذاهب اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۶ تعداد دانلود : ۱۸۸
در نظام کیفری اسلام دوگونه مجازات وجود دارد که یکی حدّ و دیگری تعزیر نامیده شده است. با توجه به تفاوت هایی که در احکام و آثار مجازات حدّی با مجازات تعزیری وجود دارد، ارائه ملاکی برای تشخیص و تعیین هریک از آن ها ضروری به نظر می رسد. با جستجو در منابع اصیل فقهی مذاهب اسلامی، شش نظریه دراین باره، به دست می آید. در این میان، جمهور فقها(به جز حنفیه) ملاک و مبنای خود را برای این تقسیم بندی، قرآن و روایات ذکر کرده اند، یعنی جرائمی را که در قرآن و سنّت برای آن ها مجازاتی مقدر شده، تحت عنوان حدّ و جرائمی را که مجازاتشان تعیین نشده است، تحت عنوان تعزیر قرار داده اند. حنفیه ملاک این تقسیم بندی را قرآن و جرائم ذکر شده در روایات را با هر اوصافی تعزیری می دانند. از آنجا که منابع روایی نزد فقهای مذاهب اسلامی یکسان نیست، جرائم حدّی و تعزیری نزد آنان مانند یکدیگر نبوده و تفاوت های زیادی دارد. این نوشتار با استفاده از منابع کتابخانه ای و با روش توصیفی، تحلیلی در پی پاسخگویی به این سؤال است که ملاک تشخیص مجازات حدّی از تعزیری چیست؟ این مقاله ضمن اشاره به اقوال مذاهب مختلف اسلامی و مقارنه بین آن ها، بر اساس گفتاری از امام علی (ع) و نیز سایر روایات، ملاک شناخت حدّ از تعزیر را قرآن و سنت معرفی می کند.
۱۵.

عوامل، ملاک ها، نشانگرها و معیارهای قضاوت برای ارزشیابی کیفیت گروه های آموزشی در مؤسسه آموزش عالی علمی -کاربردی هلال ایران(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: Journal of Rescue and Relief (امداد و نجات) دوره پنجم بهار ۱۳۹۲ (۲۰۱۳ م) شماره ۱ (پیاپی ۱۷) ۱۹-۳۰
تعداد بازدید : ۲۷۵ تعداد دانلود : ۱۰۷
مقدمه: اگرچه ارزشیابی کیفیت مؤسسات آموزش عالی ضروری است، اما اهمیت آن در مؤسسات آموزش عالی علمی کاربردی بویژه در مؤسسه هلال ایران، به عنوان یکی از مؤسسات مطرح و برگزیده، بیشتر احساس می شود. هدف کلی این پژوهش تدوین مجموعه عوامل، ملاک ها، نشانگرها و معیارهای قضاوت به عنوان پیش بایست های ارزشیابی کیفیت گروه های آموزشی در مؤسسه هلال ایران می باشد. روش ها: این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و با توجه به ماهیت و نحوه گردآوری و تحلیل اطلاعات، پژوهش کیفی است. جامعه آماری این پژوهش را تمامی خبرگان درون و برون سازمانی مؤسسه آموزش عالی علمی کاربردی هلال ایران تشکیل داده است. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی در مجموع تعداد 20 نفر مورد مصاحبه قرار گرفته اند. در نهایت از روش دلفی برای تعیین عوامل، ملاک ها، نشانگرها و معیارهای قضاوت استفاده شده است. یافته ها: پس از بررسی مصاحبه های انجام شده و همچنین استفاده از تجارب موجود و تأیید نهایی مدیران گروه و اعضای هیأت علمی مؤسسه هلال ایران، تعداد 8 عامل، 39 ملاک، 221 نشانگر و معیار قضاوت در بخش درونداد تدوین شد. همچنین 1 عامل، 3 ملاک، 19 نشانگر و معیار قضاوت در بخش فرایند و 3 عامل، 10 ملاک، 40 نشانگر و معیار قضاوت در بخش برونداد تدوین شده است. نتیجه گیری: نتایج نشان داده است، عوامل، ملاک ها، نشانگرها و معیارهای قضاوت تدوین شده می تواند به عنوان یک پیش بایست اساسی برای ارزشیابی کیفیت گروه های آموزشی مؤسسه هلال ایران بکار برده شود.
۱۶.

ملاک تقدس در قرآن و عهدین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال ۱۴ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۵۳) 7-26
تعداد بازدید : ۱۸۹ تعداد دانلود : ۱۱۰
تقدسِ عناصر و مؤلفه های یک دین / آیین از مهم ترین ویژگی های آن محسوب می شود. مقدسات در یک دین، محمل و محور بسیاری از اعمال و آموزه های آن دین هستند. ادیان ابراهیمی (یهودیت، مسیحیت و اسلام) نیز دارای مقدسات فراوانی اند که هر کدام با توجه به معیار و ملاک خود، تقدس یافته اند. یکی از مباحث مهم در خصوص مقدسات، ملاک تقدس آنهاست. ملاک تقدس در ادیان ابراهیمی را می توان از کتب مقدسشان استخراج کرد. در این نوشتار، ملاک تقدس اموری مانند خدا، مکان، زمان، افراد و اشیای مقدس بررسی شده است. براساس یافته های این تحقیق، با توجه به توحیدی بودن این سه دین، می توان ملاک و معیار تقدس در این ادیان را اصطفا، توجه، وضع، اراده، تجلی، امر و نهی الهی و مرتبط بودن به خدا دانست. البته در یهودیت و مسیحیت با توجه به تقدس قوم و الوهیت حضرت عیسی، ملاک تقدس در این دو دین با اسلام از جهاتی متفاوت است.
۱۷.

ویژگی های زن شایسته از دیدگاه قرآن کریم(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی (فدک سبزواران) سال دوم بهار ۱۳۹۰ شماره ۵ 9 - 22

کلیدواژه‌ها: نمونه اسلام اعم اخص ملاک اصول اخلاقی ظواهر عدالت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۰ تعداد دانلود : ۱۱۵
در این پژوهش ملاک های برتری یک زن از دیدگاه اسلام و قرآن به عنوان کامل ترین کتاب الهی و از زبان حضرت محمد (ص) به عنوان آگاه ترین فرد به امور مسلمین بررسی می شود. ارزش و مقام زن در اسلام وقتی آشکار می شود که بدانیم که در قرآن کریم آیات فراوان به زن اختصاص یافته است. موضوع هایی که در این مقاله درباره آنها بحث شده است چنین است: 1-   ارمغان اسلام برای زنان، 2-   ملاک های برتری زنان به طور اعم، 3-   ملاک های برتری همسر به طور اخص، و نتیجه اینکه ملاک های برتری یک زن بر اصول اخلاقی و باطنی استوار شده و کمتر به ظواهر بها داده شده است و در برابر، آن وظایف و مسئولیتی را که برای مرد در نظر گرفته نشانگر اجرای دقیق عدالت بین زن و مرد بوده است.  
۱۸.

واکاوی ملاک ها و شیوه گزینش اخبار در تفسیر الصافی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال دوازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴۶ 235 - 263

کلیدواژه‌ها: روایات تفسیری ملاک گزینش تفسیر صافی فیض کاشانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۴ تعداد دانلود : ۱۲۸
«تفسیر صافی» یکی از تفاسیر مهم شیعه در قرن یازدهم است. فیض کاشانی گذشته از اجتهاد در روش و گرایش «تفسیر صافی»، در گزینش منابع و روایات آن نیز اجتهاد نموده است. زیرا از یک سو روایات را از برخی منابع روایی امامیه انتخاب کرده و از سوی دیگر با توجه به حجم «تفسیر صافی»، وی در صدد جمع آوری همه روایات تفسیری در آن نبوده است. فیض ، روایات تفسیری را بر اساس ملاک هایی چون اهتمام به نقل از معصوم(ع) در منابع شیعه، مرتبط بودن با آیه، اهتمام به نقل از راویان موثق، توجه به صحت نقل از معصوم(ع)، عدم تنافی با عقل و عدم تنافی با شأن و عصمت انبیا(ع) انتخاب کرده و برای نقل، روش هایی همچون نقل کامل روایت، تلخیص، تقطیع مناسب، حذف سند، تشکیل خانواده حدیث، حذف تکرار و اشاره به روایات مشابه و نقل به معنا را به کار برده که در مواردی هم عملکرد او با برخی از ملاک هایش سازگاری ندارد.
۱۹.

ملاک فضیلت اخلاقی براساس دیدگاه علامه مصباح یزدی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت اخلاقی سال ۱۴ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۳۳) 45-58

کلیدواژه‌ها: ملاک فضیلت اخلاقی حد وسط سعادت قرب بندگی علامه مصبا ح یزدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۹ تعداد دانلود : ۲۵۱
«فضیلت اخلاقی» از موضوعات مدنظر دانشمندان علومی همچون روان شناسی، جامعه شناسی و اخلاق است که با توجه به روایات منقول، مطمح نظر علمای اسلام قرار گرفته و در زمینه ﻣﻌﺮﻓﯽ، ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ، اقسام و ملاک ﻓﻀﺎیل اخلاقی، دﯾﺪﮔﺎهﻫای ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ اراﺋﻪ ﺷﺪه است. علامه مصباح یزدی یکی از اندیشمندان صاحب نظر در این موضوع است. ازاین رو در پژوهشی کیفی و با هدف دستیابی به ملاک «فضیلت اخلاقی» براساس دیدگاه ایشان، آثار مکتوب معظمٌ له به روش «خط به خط» مطالعه و نکته برداری شده و نکات به دست آمده به روش «تحلیل محتوای کیفی» تحلیل گردیده است. بر این اساس مشخص شد حد وسط به تنهایی نمی تواند ملاک درستی باشد و ملاک اصلی فضایل اخلاقی سازگاری با روح عبودیت است که در بسیاری از موارد بر حد وسط منطبق می شود و حد وسط می تواند به مثابه نشانه فضیلت مورد استفاده قرار گیرد.
۲۰.

حقیقت حکم شرعی از منظر شهید صدر

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اصول فقه اسلامی سال پنجم ۱۴۰۱ شماره ۵ 79-104

کلیدواژه‌ها: حقیقت حکم روح حکم اراده تشریعی اعتبار ملاک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۸ تعداد دانلود : ۱۴۶
حقیقت حکم شرعی، مرحله ای از حکم است که موضوع حکم عقل به وجوب اطاعت قرار می گیرد، و اصولیان در تعیین آن اختلاف دارند. همین امر سبب پیدایش آرای گوناگون در مسائل مختلف علم اصول شده است. از میان اصولیان متأخر، شهید صدر اهتمام ویژه ای به این موضوع دارد. با بررسی آرای ایشان می توان در مجموع، پنج تعبیر درباره حقیقت حکم شرعی یافت. نوشتار حاضر بعد از تقسیم حکم شرعی به تکلیفی-وضعی، و واقعی-ظاهری، تلاش می کند دیدگاه شهید صدر را دربار ه مراحل حکم تکلیفی واقعی و حقیقت آن بررسی کند. به نظر، دیدگاه نهایی ایشان درباره حقیقت حکم، حب و بغض شأنی است که نوعی ترقی در مبنای اول ایشان، یعنی حب و بغض فعلی است. ولی مقتضای مبنای شهید در طلب و اراده این است که حقیقت حکم مانند وجوب، اعمال سلطنت و تعلق غرض لزومی مولا به عمل بنده است؛ اگرچه آن عمل، مبغوض مولا باشد.