ابراهیم بهادیوند چگینی

تقدسِ عناصر و مؤلفه های یک دین / آیین از مهم ترین ویژگی های آن محسوب می شود. مقدسات در یک دین، محمل و محور بسیاری از اعمال و آموزه های آن دین هستند. ادیان ابراهیمی (یهودیت، مسیحیت و اسلام) نیز دارای مقدسات فراوانی اند که هر کدام با توجه به معیار و ملاک خود، تقدس یافته اند. یکی از مباحث مهم در خصوص مقدسات، ملاک تقدس آنهاست. ملاک تقدس در ادیان ابراهیمی را می توان از کتب مقدسشان استخراج کرد. در این نوشتار، ملاک تقدس اموری مانند خدا، مکان، زمان، افراد و اشیای مقدس بررسی شده است. براساس یافته های این تحقیق، با توجه به توحیدی بودن این سه دین، می توان ملاک و معیار تقدس در این ادیان را اصطفا، توجه، وضع، اراده، تجلی، امر و نهی الهی و مرتبط بودن به خدا دانست. البته در یهودیت و مسیحیت با توجه به تقدس قوم و الوهیت حضرت عیسی، ملاک تقدس در این دو دین با اسلام از جهاتی متفاوت است.

نماز یکی از مهم ترین عبادات در یهودیت و اسلام به شمار می رود. سهولت و صعوبت یکی از جنبه های نماز است که می توان آن را مورد مطالعه تطبیقی قرار داد تا برتری دین اسلام و جامعیت آن روشن شود. در این نوشتار صرفاً به سهولت و صعوبت نماز توجه شده است. با مراجعه به متون فقهی هر دو دین و با روش توصیفی تحلیلی و توجه به ملاک و عوامل سهولت و صعوبت، این نتیجه به دست آمده که نماز در یهودیت، عبادتی صعب و مشقت بار است؛ برخلاف اسلام که با توجه به شروط مناسب و متناسبی که برای نماز و ارکان آن مقرر گردیده، عبادتی سهل و آسان است. براین اساس برتری اسلام در این جنبه یعنی سهولت و صعوبت ثابت شده است. ازآنجاکه دین جامع باید تمام جوانب موردنیاز بشر را در نظر بگیرد، سهولت نماز در اسلام برخلاف یهودیت می تواند به نشان دادن یکی از جنبه های جامعیت دین اسلام کمک کند.