مطالب مرتبط با کلیدواژه

دوره ابتدایی


۱۲۱.

«الگوی مطلوب آموزش رسمی قرآن دوره ابتدایی ایران» براساس اسناد بالادستی و نظرات کارشناسان ارشد این حوزه(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: الگوی مطلوب آموزش رسمی قرآن کریم دوره ابتدایی اسناد بالادستی کارشناسان ارشد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۶ تعداد دانلود : ۲۸۱
آموزش قرآن وظیفه و دغدغه ای است که همواره مدنظر نظام اسلامی، مسئولان و اساتید قرآن و محققان حوزه تربیتی و اولیای دلسوز کودکان است و در این خصوص، با اینکه فعالیت های خوبی انجام شده، ولی مطابق تحقیقات میدانی هنوز مشکلات عدیده ای به چشم می خورد؛ این تحقیق به منظور ارائه «الگوی مطلوب در آموزش رسمی قرآن دوره ابتدایی ایران» صورت گرفته است. روش تحقیق در این مطالعه، روش کیفی بوده و جامعه نمونه شامل تمام اسناد بالادستی و متخصصان کشوری آموزش قرآن ابتدایی است. روش نمونه گیری در این تحقیق، روش هدفمند بوده و انتخاب افراد نمونه، تا به حد اشباع نظری ادامه یافته است. در روش گرد آوری داده ها نیز متناسب با پرسش های پژوهشی، از ابزارهای متنوع و مختلفی استفاده شده است. نتایج این تحقیق بدین شرح است: 1. عناصر آموزش مطلوب قرآن دوره ابتدایی عبارت اند از: اهداف، محتوا، معلم، نهادهای دیگر، نظام ارزشیابی، شیوه های تدریس، مدیریت امور قرآنی جامعه، وسایل و رسانه های آموزشی و رسم الخط، قرآن آموز، فضای معنوی- فیزیکی و زمان متناسب تدریس؛ 2. در کنار کمّیت های آموزشی، یعنی عناصر آموزشی، رعایت کیفیت، یعنی ویژگی های هر یک از عناصر آموزشی هم لازم است؛ 3. ارائه الگوی مطلوب در زمینه آموزش رسمی درس قرآن دوره ابتدایی در ایران.
۱۲۲.

تحلیلی بر وضعیت ارزش های اخلاقی در کتب درسی دوره ابتدایی: روش آنتروپی شانون(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ارزش اخلاق کتب درسی دوره ابتدایی تحلیل محتوا آنتروپی شانون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۸ تعداد دانلود : ۴۴۰
در پژوهش حاضر محتوای کتاب های درسی دوره ابتدایی به لحاظ میزان توجه به مؤلفه های ارزش های اخلاقی بررسی شده است. جامعه تحلیلی شامل کتاب های درسی دوره ابتدایی در سال تحصیلی 1397−1398 می باشد که براساس نمونه گیری هدفمند پنج عنوان فارسی بخوانیم، فارسی بنویسیم، تعلیمات اجتماعی، هدیه های آسمان و آموزش قرآن به عنوان نمونه انتخاب گردید. ابزار جمع آوری اطلاعات سیاهه تحلیل محتوا مشتمل بر هفده ارزش اخلاقی بود که عبارت اند از قناعت، عفت، ظلم ستیزی، شجاعت، ایثار، تواضع، وطن دوستی، امانت داری، همدلی، پشتکار، صداقت، صبر، مهرورزی، احترام، قدرشناسی، وفای به عهد و گذشت که روایی آن با استفاده از قضاوت متخصصان تعیین شد. داده های حاصل با استفاده از شاخص های آمار توصیفی در فرایند تحلیلی آنتروپی شانون، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان دادند که 413 مرتبه به ارزش های اخلاقی در کتاب ها توجه شده است که سهم کتاب فارسی بخوانیم 122، فارسی بنویسیم 63، تعلیمات اجتماعی 61، هدیه های آسمان 87 و آموزش قرآن 80 مرتبه بوده است. براساس شاخص ضریب اهمیت ارزش اخلاقی شجاعت با ضریب (066/0)، قدرشناسی با ضریب (066/0)، ایثار با ضریب (065/0)، مهرورزی با ضریب (064/0)، وطن دوستی با ضریب (063/0) و صبر با ضریب (062/0) شش ارزش مهم، پرتکرار و مورد توجه در کتاب های درسی دوره ابتدایی بوده اند. 
۱۲۳.

طراحی و اعتبار سنجی الگوی تربیت اخلاقی در دوره ابتدایی نظام آموزشی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تربیت اخلاقی الگوی تربیت اخلاقی دوره ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۹ تعداد دانلود : ۳۶۳
هدف : هدف از پژوهش حاضر ارائه الگوی تربیت اخلاقی در دوره ابتدایی بود. روش: روش پژوهش آمیخته با طرح کیفی - کمی انجام شد. جامعه آماری پژوهش در بخش کیفی، شامل مقالات، پایان نامه ها و رساله های دکتری، اسناد و کتب از سال 1390 تا 1398 و در بخش کمی معلمان دوره دوم ابتدایی شهر کرمان بودند. نمونه مورد مطالعه در بخش کیفی بر اساس روش نمونه گیری هدفمند و در بخش کمی روش نمونه گیری تصادفی ساده بود. ابزار جمع آوری اطلاعات در بخش کیفی فیش برداری از مقالات، پایان نامه ها و رساله های دکتری و کتب و در بخش کمی پرسشنامه بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها در بخش کیفی از روش تحلیل مضمون و در بخش کمی از تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دو استفاده گردید. یافته ها : یافته ها نشان داد که 35 مضمون پایه، یازده مضمون سازمان دهنده و سه مضمون فراگیر در سه حیطه شناخت، باور و رفتار اخلاقی شناسایی شدند، سپس پرسش نامه ای جهت اعتبارسنجی الگو با 35 گویه طراحی گردید. پایایی پرسش نامه با استفاده از آلفای کرونباخ (95/0) و روایی (صوری و محتوایی) بر اساس نظرات اساتید در حوزه تعلیم و تربیت و با استفاده از روش سیگمای شمارشی 85/0 محاسبه شد. جهت اعتبارسنجی الگوی پژوهش از روش تحلیل عاملی تأییدی استفاده گردید. در بخش کمی یافته ها نشان داد که همه مضامین با بار عاملی بالا مورد تأیید قرار گرفتند که نشان از اعتبار بالای الگو بود. نتیجه گیری : با توجه به نتایج این بررسی و با تمرکز بر الگوی تربیت اخلاقی می توان به بهبود سطح شناخت، باور و رفتار اخلاقی دانش آموزان دوره ابتدایی کمک کرد.
۱۲۴.

تحلیل محتوای کتاب هدیه های آسمانی شش پایه ابتدایی بر اساس میزان توجه به مؤلفه های اخلاقی

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: اخلاق آموزش و پرورش تحلیل محتوا کتب درسی هدیه های آسمانی دوره ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۸ تعداد دانلود : ۵۰۴
اخلاق از مسائل بنیادی در تربیت انسان است و شناسایی مفاهیم اخلاقی از اهمیت به سزایی برخوردار است. یکی از مهم ترین سازمان هایی که می تواند برای رشد اخلاق قدم های مهمی بردارد، سازمان آموزش و پرورش است که می بایست اخلاق را در دانش آموزان نهادینه سازد. در نتیجه پژوهش حاضر با هدف ارزیابی و تحلیل محتوای کتب هدیه های آسمانی دوره ابتدایی انجام شده است تا میزان پرداخته شدن به مولفه های اخلاقی مشخص گردد. جامعه آماری شامل محتوای کتب هدیه های آسمانی دوره ابتدایی است که با روش کیفی قیاسی مورد بررسی قرار گرفته است. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه آن است ﮐﻪ در ﮐﺘﺐ درﺳﯽ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ، اخلاق سیاسی از بیشترین میزان و اخلاق اجتماعی ازکمترین میزان توجه برخوردار می باشد. و مولفان کتب درسی باید در امر تعلیم و تربیت و تدوین نظام آموزشی بر اساس آموزه های اخلاقی مذکور اهتمام بیشتری ورزند.
۱۲۵.

تأملی پدیدارنگارانه بر مؤلفه های اجرایی برنامه درسی در مدارس ابتدایی: دیدگاه مدیران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اجرای برنامه درسی دوره ابتدایی مدیران مدارس پدیدارنگاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۶ تعداد دانلود : ۳۲۰
پژوهش حاضر پدیدارنگاری و از انواع پژوهش های کیفی است که بر اساس تجارب زیسته دیگران به وارسی و واکاوی پدیده ها می پردازد. شرکت کنندگان این پژوهش 15 نفر از مدیران مدارس ابتدایی استان البرز می باشندکه به صورت هدفمند انتخاب شدند. در این مطالعه، با توجه به هدف تحقیق، نوع و ماهیت سؤالات پژوهش، از ابزار مصاحبه عمیق و نیمه ساختار یافته استفاده شده است. کلیه مصاحبه ها پس از معرفی اهدافِ پژوهش به مصاحبه شوندگان، ضبط و بلافاصله تایپ شد و تا اشباع داده ها ادامه یافت. میانگین مدت هر مصاحبه حدود 50 دقیقه بود. برای تحلیل داده ها از رویکرد توصیفی- تحلیلی با استفاده از کدگذاری در دو سطح باز و محوری استفاده شده است. در این پژوهش 4 سؤال اصلی و چند سؤال فرعی در جریان مصاحبه جهت تعمیق اطلاعات مطرح شد. جهت کدگذاری مصاحبه ها از نرم افزار ATLAS.ti 7 استفاده شد. مصاحبه ها تا رسیدن به اشباع داده ها ادامه یافت. علاوه بر کدگذار از بازنگری توسط اساتید فن و افراد متخصص نیز استفاده شد. در مجموع 362 کد استخراج شد که پس از حذف کدهای مشابه به 52 کد تقلیل یافت که در 13 مؤلفه، 6 مقوله و در نهایت 3 بعد اصلی (معلم، مدیر و محیط یادگیری) دسته بندی شدند. نتایج حاکی از این است که اجرای با کیفیت ابعاد و مؤلفه های استخراج شده در این پژوهش موجب بهره وری فرآیند یاددهی_ یادگیری می شود.
۱۲۶.

تبیین شیوه ها و فنون یاددهی و یادگیری مطلوب در برنامه درسی زبان آموزی دوره ابتدایی مناطق دوزبانه از دیدگاه معلمان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی زبان آموزی دوزبانگی دوره ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۵ تعداد دانلود : ۲۶۴
هدف : هدف پژوهش تبیین ویژگی های شیوه ها و فنون یاددهی و یادگیری مطلوب برنامه درسی زبان آموزی دوره ابتدایی در مناطق دوزبانه از دیدگاه معلمان استان چهارمحال و بختیاری بود.  روش: پژوهش حاضر از نظر نوع تحقیق، ترکیبی است. روایی پرسشنامه از طریق نظرات متخصصان و کارشناسان بررسی و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ محاسبه و 93/0 برآورد شده است. جامعه آماری در بخش کمی، مشتمل بر 968 نفر از معلمان ابتدایی استان چهارمحال و بختیاری در مناطق دوزبانه شهرستان های شهرکرد، بِن، سامان و بخش های بلداجی و جونقان بود و 275 نفر با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. در بخش کیفی نیز نمونه آماری شامل 40 نفر از معلمان برتر استانی در دوره ابتدایی بود و از مصاحبه نیمه ساختارمند برای گردآوری داده ها استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که معلمان در تبیین ویژگی های شیوه ها و فنون یاددهی و یادگیری مطلوب برنامه درسی زبان آموزی دوره ابتدایی در مناطق دوزبانه، بیشترین اولویت را به روش های پرسش و پاسخ، بحث گروهی و ایفای نقش و کمترین اولویت را به روش های آموزش برنامه ای می دهند. همچنین، کمبود رسانه های آموزشی و دیداری شنیداری و عدم تنوع در به کارگیری شیوه ها و فنون یاددهی و یادگیری، از مهم ترین علل ضعف شیوه ها و فنون یاددهی و یادگیری از دیدگاه معلمان بود. از سوی دیگر، بهره مندی از نرم افزارهای آموزشی در تدریس و تدوین کتاب راهنمای تدریس به عنوان مهم ترین دلایل قوت شیوه ها و فنون یاددهی و یادگیری مطلوب از دیدگاه معلمان بود. همچنین بین دیدگاه های معلمان از لحاظ متغیرهای جمعیت شناختی (جنس، مدرک تحصیلی و میزان سابقه) تفاوتی وجود نداشت.
۱۲۷.

شیوه های تدریس معلمان با تأکید بر مهارت های تفکرانتقادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: تفکر انتقادی شیوه های تدریس هدیه های آسمان دوره ابتدایی معلمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۸ تعداد دانلود : ۳۴۵
هدف : هدف از پژوهش بررسیشیوه های تدریس معلمان با تأکید بر رشد مهارت های تفکرانتقادی در دروس هدیه های آسمان دوره ابتدایی است. روش : روش تحقیق از نظر اهداف، کاربردی و به لحاظ شیوه جمع آوری اطلاعات، آمیخته (کمی – کیفی) می باشد. جامعه آماری، کلیه کلاس های دروس هدیه های آسمان دوره ابتدایی استان قم در سال تحصیلی 1395بود. نمونه آماری شامل (50) کلاس (از هر پایه تحصیلی ده کلاس) که به شیوه تصادفی ساده انتخاب شد. ابزار پژوهش، چک لیست محقق ساخته مشاهده تدریس معلمان حاوی بیست مؤلفه بر مبنای مهارت های تفکر انتقادی (تجزیه و تحلیل، ترکیب، ارزشیابی و توضیح) بود که روایی صوری آن توسط متخصصین مورد تأیید قرارگرفت و پایایی آن86/. براساس آلفای کرونباخ به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها، در بخش آمارتوصیفی، از جداول فراوانی درصد، نمودارهای مناسب، محاسبه شاخص های مرکزی و پراکندگی استفاده شده و در بخش آمار استنباطی به منظور تحلیل داده ها از آزمون (T) تک گروهی بهره گرفته شد. یافته ها: 1- میزان توجه به مهارت تجزیه و تحلیل در روش های تدریس معلمان در کل پایه های دوره ابتدایی در دروس هدیه های آسمان کمتر از میانگین است. 2- مؤلفه مهارت ترکیب در شیوه های تدریس معلمان دوره ابتدایی در دروس هدیه های آسمان پایین تر از میانگین است. 3- میانگین مهارت ارزشیابی در روش های تدریس معلمان در کل پایه های دوره ابتدایی در دروس هدیه های آسمان کمتر از میانگین است. 4- میانگین مهارت توضیح در شیوه های تدریس معلمان در کل پایه های دوره ابتدایی در دروس هدیه های آسمان گر چه نسبت به مؤلفه های دیگر در سطح بالاتری است ولی در مجموع پایین تر از میانگین است. 5- در کل توجه به مؤلفه های مهارت های تفکرانتقادی در دروس هدیه های آسمان دوره ابتدایی توجه چندانی نگردیده است. نتیجه پژوهش نشان داد که؛ شکل گیری تفکر انتقادی در دانش آموزان مستلزم تغییر رویکرد معلمان در روش های تدریس است.
۱۲۸.

طراحی الگوی برنامه درسی تربیت اخلاقی در دوره ابتدایی نظام آموزشی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اخلاق تربیت اخلاقی الگوی برنامه درسی دوره ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰۶ تعداد دانلود : ۶۱۳
هدف: هدف اصلی این پژوهش، طراحی الگوی برنامه درسی تربیت اخلاقی در دوره ابتدایی نظام آموزشی ایران بود. روش: این پژوهش از نوع رویکرد پژوهش های کیفی و مبتنی بر نظریه داده بنیاد کلاسیک انجام شد. جامعه آماری شامل معلمان و افراد متخصص و صاحب نظر در زمینه تربیت اخلاقی بودند که شیوه انتخاب آنها هدفمند از نوع گلوله برفی بود. در مجموع با 22 نفر که شامل 10 معلم و 12متخصص تربیت اخلاقی بودند مصاحبه شد. برای جمع آوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختار یافته استفاده شد. داده-های حاصل از مصاحبه در طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و نظری تحلیل شد و الگو مفهومی بر اساس ترسیم نسبت بین مقولات اصلی شکل گرفت. یافته ها: یافته ها نشان می دهد که الگوی مفهومی برنامه درسی تربیت اخلاقی در دو بعد چرایی و ضرورت تربیت اخلاقی و چگونگی برنامه درسی تربیت اخلاقی و مشتمل بر مقولاتی مانند ضرورت و نیاز، رویکرد، اهداف، محتوا، روش های یاددهی-یادگیری، نقش نیروی انسانی، ارزشیابی، مواد و منابع، مکان و زمان شکل می گیرد. مرکز ثقل یا مقوله محوری این الگو، رویکرد شایستگی محور فراگیر آن است که بر اساس دو ویژگی اصلی آن یعنی توجه سازوار به ابعاد دانشی، بینشی و مهارتی و شمولیت قلمرویی آن به تمام زیست مدرسه ای سایر عناصر برنامه درسی را تحت تاثیر قرار داده است.
۱۲۹.

مدل ادراک و نگرش معلمان، متخصصان و اساتید دانشگاه نسبت به برنامه درسی تربیت شهروند جهانی در دوره ابتدایی نظام آموزشی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی تربیت شهروند جهانی دوره ابتدایی مطالعه ترکیبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۷ تعداد دانلود : ۲۹۱
هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی ادراک و نگرش معلمان، متخصصان و اساتید دانشگاه نسبتبه ابعاد گوناگون برنامه درسی تربیت شهروند جهانی در دوره ابتدایی نظام آموزشی ایران بود. روش: این پژوهش بر مبنای رویکرد ترکیبی اکتشافی با مشارکت 34 نفر از اساتید، متخصصان و معلمان مرتبط با حوزه شهروندی جهانی که شیوه انتخاب آن ها هدفمند از نوع گلوله برفی بود و همچنین 387 نفر از معلمان مدارس ابتدایی شهر تهران که به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند، انجام شد. هدف مرحله کیفی کاوش مقوله های مرتبط با برنامه درسی تربیت شهروند جهانی و فراهم نمودن مبنایی برای طراحی پرسشنامه و مدل مفهومی برای استفاده در مرحله کمی بود. تجزیه وتحلیل معادلات ساختاری در مرحله کمی مدلی دوازده عاملی فراهم نمود که روابط بین عوامل برنامه درسی تربیت شهروند جهانی در دوره ابتدایی را نشان می دهد. یافته ها: نتایج پژوهش نیز به توصیف و تبیین عوامل و مقوله های مدل اکتشافی و راهکارها و یافته های حاصل از آن پرداخته است.
۱۳۰.

طراحی الگوی شایستگی های مصرف پایدار در دانش آموزان دوره ابتدایی-رویکرد فراترکیب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی دانش مهارت نگرش مصرف پایدار دوره ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۷ تعداد دانلود : ۳۲۱
هدف پژوهش حاضر، طراحی الگوی شایستگی های مصرف پایدار در دوره ابتدایی می باشد. روش پژوهش، فراترکیبِ است. در گام اول، سؤال پژوهش مطرح "الگوی شایستگی های مصرف پایدار دانش آموزان دوره ابتدایی چیست؟" و بر اساس آن اعضای تیم فراترکیب مشخص شدند. در گام دوم و سوم، منابع داده های پژوهش شامل پایگاه های اسکوپوس، اشپرینگر و ...، تعیین و معیارهای شمول مقالات مشخص گردید. در گام چهارم، با تجزیه و تحلیل داده ها، 56 مضمون پایه مرتبط با مصرف پایدار استخراج شد و سپس به ترکیب یافته ها پرداخته شد. در این گام، مضامین پایه استخراج شد و در 9 مضمون سازمان دهنده ی سطح دوم شامل دانش اقتصادی(مانند آشنایی با سیاست پولی و مالی)، دانش اجتماعی – فرهنگی (آشنایی با مصرف پایدار و ناپایدار) و دانش زیست محیطی (آشنایی با شیوه های بازیافت و بازیابی کالا)؛ مهارت اقتصادی (مهارت در خرید مواد غذایی پایدار)؛ مهارت اجتماعی – فرهنگی (توانایی در شناسایی نمونه های مصرف و تولید ناپایدار) و مهارت زیست محیطی (مانند توانایی مشارکت در بازیافت)؛ نگرش اجتماعی – فرهنگی (تعهد و مسئولیت اجتماعی نسبت به نحوه مصرف) و نگرش زیست محیطی (احساس تعهد نسبت به کاهش اثرات زیست محیطی) طبقه بندی شدند. و مضمون سازمان دهنده سطح دوم  در 3 مضمون سازمان دهنده سطح اول اقتصادی؛ اجتماعی- فرهنگی و زیست محیطی  قرار گرفتند و در انتها نیز، شبکِه مضامین شایستگی های مصرف پایدار ترسیم گردید. الگوی طراحی شده در این پژوهش، چارچوبی برای آموزش شایستگی های مصرف پایدار برای دانش آموزان دوره ابتدایی، در سطوح مذکور را که پیش از این میسر نبود، فراهم آورده است. و از اعتباریابی توصیفی، اعتباریابی تفسیری – نظری- پراگماتیک، استفاده شد.
۱۳۱.

طراحی و اعتباریابی چارچوب برنامه درسی ذهن شاد در دوره ابتدایی- رویکرد ترکیبی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: چارچوب برنامه درسی برنامه درسی ذهن شاد دوره ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۳ تعداد دانلود : ۴۵۹
هدف پژوهش حاضر، طراحی و اعتباریابی چارچوب برنامه درسی ذهن شاد در دوره ابتدایی بود. این پژوهش جزء پژوهش های ترکیبی، از نوع اکتشافی متوالی و مدل طبقه بندی بود که در دو مرحله کیفی و کمّی اجرا شد. بخش کیفی با استفاده از روش فراترکیب تبدیلی و طی شش مرحله ساندلوسکی و باروسو (2007) انجام شد. منابع گردآوری داده ها در بخش کیفی هفت پایگاه داده «اسکوپوس»، «امرالد»، «ساینس دایرکت»، «اشپرینگر» و «پروکوئست»، «پایگاه نشریات کشور» و «پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی» بودند. داده ها با استفاده از روش کدگذاری تجزیه و تحلیل شدند. چارچوب برنامه درسی ذهن شاد در دوره ابتدایی شامل عناصر اهداف (درک شادی به عنوان پادزهر در حل مشکلات اجتماعی، عاطفی و رفتاری)، محتوا (آموزش مهارت های کارگروهی)، نقش معلم (عامل انگیزاننده)، نقش دانش آموز (فعال و تعاملی)، روش های تدریس (شعر و آواز)، ارزشیابی (ترکیبی)، مواد آموزشی (ایفای نقش)، نوع برنامه درسی (رسمی و قصد شده)، سطح تحصیلی (دوره ابتدایی)، مشارکت کنندگان در طراحی و اجرای برنامه درسی (معلم و دانش آموز)، مکان (کلاس درس) و زمان آموزش (45 دقیقه) طراحی شد. سپس بخش کمّی به منظور اعتباریابی چارچوب مذکور تعریف گردید. بخش کمّی با استفاده از روش توصیفی پیمایشی و مقیاس محقق ساخته انجام شد. جامعه آماری در بخش کمّی تمامی معلمان دوره ابتدایی و آشنا با مبانی مشاوره تحصیلی، برنامه ریزی درسی و مدیریت آموزشی بودند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، تعداد 65 نفر از معلمان دوره ابتدایی شهر شیراز به عنوان نمونه انتخاب و مقیاس مربوطه بین آنان توزیع گردید. به منظورتعییناعتبارمقیاس،ازروشاعتبارمحتوا و محاسبه شاخص های نسبت روایی محتوا و روایی محتوا استفاده شد. پایایی ابزار نیز توسط روش همسانی درونی محاسبه گردید. داده های کمّی با استفاده از روش تحلیل عامل تأییدی تجزیه و تحلیل شدند که در نهایت مشخص گردید چارچوب برنامه درسی ذهن شاد در دوره ابتدایی از اعتبار لازم برخوردار می باشد. نتیجه اینکه نیاز کودکان، تنها به بهره مندی از آموزش مناسب محدود نمی شود بلکه کودک، نیاز مهم دیگری هم دارد و آن هم نیاز به شادی و نشاط است.
۱۳۲.

رویکرد پدیدارشناسانه به تجارب معلمان مدارس ابتدایی دخترانه از اجرای طرح شناسایی و هدایت استعدادهای برتر (شهاب)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: رویکرد پدیدارشناسانه تجارب معلم دوره ابتدایی طرح شناسایی و هدایت استعدادهای برتر (شهاب)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۹ تعداد دانلود : ۳۶۷
هدف پژوهش حاضر، استفاده از رویکرد پدیدارشناسانه جهت بررسی تجارب معلمان مدارس ابتدایی دخترانه از اجرای طرح شناسایی و هدایت استعدادهای برتر (شهاب) بود رویکرد پژوهش کیفی بود و از روش پژوهش پدیدارشناسی توصیفی استفاده شد. میدان پژوهش، کلیه معلمان زن پایه پنجم ابتدایی مدارس دخترانه مجری طرح شهاب  ناحیه دو همدان در سال تحصیلی 98-97 بودند. بر اساس روش نمونه گیری ملاک محور و قاعده اشباع نظری، تعداد 16 نفر از معلمان به عنوان مشارکت کننده انتخاب شدند، روش جمع آوری داده ها مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. زمان مصاحبه از 25 تا 40 دقیقه متغیر بود. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از کدگذاری و تحلیل مضمون استفاده شد براساس یافته ها، تجربیات و ادراکات معلمان در چهار مضمون سازمان دهنده شامل مضامین انگیزشی، ستادی و پشتیبانی، آموزشی و اجتماعی و فرهنگی طبقه بندی شد و در مجموع 31 مضمون پایه، برای مضامین سازمان دهنده شناسایی شد. همچنین نتایج نشان داد، معلمان ادراکات و تجربیات ناخوشایندی نسبت به اجرای طرح داشتند و بیشترین تجربیات ناخوشایند، مربوط به عوامل آموزشی بود.جایگزین ساختن خلاقیت، خودآغازی، جستجوگری، خوداکتشافی و خودانگیزشی به جای آموزش نتیجه محور، نمره محور، رقابت محور، پر آموزی و پرباری حافظه در سایه  طرح شهاب نیازمند تعامل کلیه عوامل درگیر از جمله بنیاد ملی نخبگان، سازمان پرورش استعدادهای درخشان، دفتر هدایت استعدادهای درخشان، جامعه، خانواده، معلم و مدیر مدرسه است.
۱۳۳.

مدل های تاریخی تربیت معلم دوره ابتدایی در ایران

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: مدل ها تربیت معلم دوره ابتدایی برنامه درسی شیوه پذیرش تاریخی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۳ تعداد دانلود : ۲۱۳
این مقاله به بررسی تاریخی مدل های مختلف تربیت معلم دوره ابتدایی در ایران می پردازد. از برپایی دارالمعلمین(1297) تا تاسیس دانشگاه فرهنگیان(1390) مدل های مختلفی از تربیت معلم دوره ابتدایی در ایران تجربه شده است. شناسایی این مدل ها، تجربه های تاریخی تربیت معلم دوره ابتدایی را در اختیار سیاست گذاران و علاقه مندان به نظام تربیت معلم قرار می دهد. روش پژوهش در این مقاله روش تاریخی است. جامعه آماری مشتمل بر تمام اسناد تاریخی مرتبط با حوزه تربیت معلم بوده است و از روش نمونه گیری هدف دار، برای نمونه گیری استفاده شده است. نمونه ها، از اسنادی انتخاب شده اند که حاوی داده ها و اطلاعات مربوط برای پاسخگویی به سوال های پژوهش بوده اند. روش جمع آوری داده ها، روش اسنادی و روش تحلیل داده ها روش تاریخی اکتشافی است. با بررسی اسناد بر جای مانده از نظام تربیت معلم در ایران می توان هفت مدل از تربیت معلم دوره ابتدایی را در ایران شناسایی کرد. دارالمعلمین، دانشسرای مقدماتی، کلاس های کمک آموزگاری، تربیت معلم یکساله، سپاه دانش، مراکز تربیت معلم و دانشگاه فرهنگیان. در این مقاله به ضرورت های تاریخی شکل گیری هر یک از این مدل ها، شیوه پذیرش دانشجو و برنامه درسی هر یک از این مدل ها پرداخته شده است.
۱۳۴.

دیدگاه معلمان و دانش آموزان دوره ابتدایی در باره فضاهای فیزیکی آموزشی موثر بر سرزندگی تحصیلی دانش آموزان

کلیدواژه‌ها: فضای فیزیکی آموزشی دانش آموزان دوره ابتدایی پدیدارشناسی پیمایش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۱ تعداد دانلود : ۲۹۲
هدف اساسی این پژوهش ترکیبی، تعیین فضاهای فیزیکی موثر بر سرزندگی تحصیلی دانش آموزان از دیدگاه معلمان و بررسی نگرش دانش آموزان دوره ابتدایی نسبت به آن بود. پژوهش در بخش کیفی به شیوه پدیدارشناسی توصیفی انجام شد. مشارکت کنندگان این بخش، معلمان با تجربه و صاحب نظر بودند که با رویکرد نمونه گیری هدفمند با روش معیار انتخاب گردیدند(13 معلم). روش گردآوری اطلاعات، مصاحبه عمیق نیمه ساختمند بود. با استفاده از روش تحلیل مضامین، 22 مضمون پایه(رنگ، پرده، چیدمان، شکل و اندازه کلاس ، ....) و 4 مضمون سازمان دهنده(محرکات دیداری، فیزیک کلاس، فضای باز و تجهیزات) و یک مضمون فراگیر، از مصاحبه ها استخراج گردید. در بخش کمی، پژوهش به شیوه توصیفی پیمایشی انجام گرفت. جامعه آماری، کلیه دانش آموزان دوره ابتدایی شهرستان شیراز بودند که از بین آنان، 192 نفر به شیوه نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب گردید و با استفاده از پرسش نامه 16 گویه ای محقق ساخته بدست آمده از بخش کیفی پژوهش، مورد مطالعه قرارگرفتند. روایی پرسش نامه با شیوه روایی محتوایی و همچنین همبستگی گویه ها با نمره کل و پایایی به شیوه آلفای کرونباخ بررسی گردید. تحلیل یافته ها با استفاده از آزمون تی تک نمونه و تی مستقل در این بخش نشان داد که نگرش دانش آموزان در هر چهار بعد پرسش نامه، به طور معنی داری پایین تر از میانگین می باشد(001/0=p). همچنین در ارتباط با نوع فضای فیزیکی موثر بر سرزندگی تحصیلی، در دو متغیر فیزیک کلاس و محرکات دیداری تفاوت معناداری به نفع دختران دیده شد(04/0=p) که می توان گفت دختران نسبت به پسران تأثیرپذیری بیشتری از فضای فیزیکی را نشان می دهند. بر اساس تحقیق انجام شده، توجه به ایجاد فضای فیزیکی شاد و مناسب در فضای آموزشی از اهمیت درخور توجهی برخوردار است.
۱۳۵.

ارزیابی تجربیات معلمان آموزش ابتدایی جهت ایجاد نگرش و فرهنگ سازی مؤثر حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی (تحقیق کیفی)

کلیدواژه‌ها: مصاحبه برنامه درسی دوره ابتدایی آموزش محیط زیست منابع طبیعی نیازسنجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۰ تعداد دانلود : ۲۹۲
با توجه به نقش محیط زیست و منابع طبیعی در نیل به اهداف توسعه، هدایت صحیح آموزش برای نهادینه کردن فرهنگ حفاظت از این سرمایه ها ضروری است. در این پژوهش به صورت کیفی میزان تأثیر آموزش دوره ابتدایی بر انتقال مفاهیم حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی با استفاده از دیدگاه آموزگاران دنبال شد. جامعه آماری آموزگاران ابتدایی سال 95-1394 رفسنجان، حجم نمونه 32 نفر و ابزار مورد استفاده مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. داده ها با استفاده از کدگذاری باز، محوری و انتخابی تجزیه و تحلیل و مضامین اصلی و فرعی از بین یادداشت ها انتخاب شدند. بر اساس نتایج پژوهش مضامین اصلی شامل دانش آموز، معلم، کتاب و محتوی، مدرسه و کارکنان، خانواده، روش آموزش، فوق برنامه، تربیت معلم و آموزش و پرورش و مضامین فرعی شامل کیفیت محتوی کتب، تمرکز محتوی بر تغییر نگرش، تأکید محتوی بر تغییر در رفتار اجتماعی و فردی، تأکید محتوی بر افزایش دانش، ایجاد اشتیاق و جاذبه برای فراگیر، عمق بخشی و تمرکز بر روی مباحث، تطابق با نیازهای واقعی فراگیران، بنیه علمی آموزگاران، کیفیت چاپ کتاب، فعالیت های فوق برنامه، ضمن خدمت، امکانات و تجهیزات مؤثر در آموزش و نیز توجه به نیازمندی های محلی مرتبط با مسائل محیط زیست و منابع طبیعی بودند.
۱۳۶.

پیامدهای طرح ارزشیابی کیفی توصیفی از منظر معلمان ابتدایی کرمان با تأکید بر آثار اخلاقی آن

کلیدواژه‌ها: پیامدها ارزشیابی کیفی-توصیفی معلمان دوره ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۲ تعداد دانلود : ۳۳۳
این پژوهش به منظور بازنمایی پیامدهای طرح ارزشیابی توصیفی  در مقطع ابتدایی، 15 نفر از معلمان مجری این طرح را به عنوان افراد نمونه پژوهش انتخاب نموده و در اجرای پژوهش از روش زیست نگاری بهره گرفته است. نتایج این پژوهش حاکی از این است که این طرح در ارتباط با روش تدریس، معلم، دانش آموز و محتوای آموزشی، نسبت به روش سنتی از پیامدهای مثبتی برخوردار بوده و آثار مثبتی در حوزه اخلاق  به دنبال دارد و سازوکارهایی نیز در پیدایش این آثار مثبت دخیل می باشد که در متن مقاله به آن ها پرداخته شده است، علاوه بر این، طرح مذکور با پیامدهای منفی نیز روبرو هست که  عواملی از قبیل حجم کتب درسی، عدم آگاهی کافی معلمان و اولیاء نسبت به این طرح و کمبود وقت کلاس، در شکل گیری این پیامدهای منفی  خالی از تأثیر نیست.  
۱۳۷.

بررسی رابطه معنویت در کار و مسئولیت پذیری با عملکرد آموزشی معلمان دوره ابتدایی شهر قم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دوره ابتدایی عملکرد آموزشی معلم معنویت در کار مسئولیت پذیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۷ تعداد دانلود : ۴۶۸
هدف این پژوهش بررسی رابطه "معنویت در کار" و "مسئولیت پذیری" با" عملکرد آموزشی" معلمان دوره ابتدایی شهر قم بود. پژوهش حاضر از نظر رویکرد؛ کمی، ازنظر هدف؛ کاربردی، از نظر شیوه گردآوری اطلاعات؛ پیمایشی و از نظر روش تحلیل؛ توصیفی و همبستگی بود. جامعه آماری این تحقیق مدیران شاغل ابتدایی آموزش وپرورش شهر قم (تعداد: 544 نفر)، در سال تحصیلی 97-96 بودند، که تعداد نمونه با کمک جدول مورگان 224 نفر انتخاب و با روش نمونه گیری طبقه ای- تصادفی ساده، با کمک ابزار پرسشنامه، داده های موردنظر دریافت شد، تمامی پرسش نامه ها از روایی (صوری و محتوایی) و پایایی لازم (با روش آلفای کرونباخ) برخوردار بودند(پرسش نامه معنویت در محیط کار با آلفای  82/0، پرسش نامه مسئولیت پذیری با آلفای 89/0، پرسش نامه عملکرد آموزشی با آلفای  92/0). یافته ها نشان داد که بین مولفه های سه گانه رابطه معنادار ۳۲۸/. با ضریب تعیین 108/0 وجود دارد. همچنین بررسی رابطه های دو طرفه بین مولفه ها نشان داد که بین مؤلفه های "معنویت در کار" و "مسئولیت پذیری" ضریب همبستگی معنی دار ۲۸۴/. و ضریب تعیین 08/0 وجود دارد، مولفه های "معنویت در کار" و "عملکرد آموزشی" معلمان با ضریب همبستگی معنی دار 297/. و ضریب تعیین 088/0 رابطه مثبتی داشتند و مولفه های "مسئولیت پذیری"  و "عملکرد آموزشی" معلمان با ضریب همبستگی معنی دار  218/. و ضریب تعیین 078/0 رابطه مثبتی داشتند. که میزان این رابطه در مردان بیشتر از زنان است (به غیراز رابطه "معنویت در کار" و "عملکرد آموزشی" معلمان که یکسان است). در هر سه مولفه نیز، نمره زنان از مردان بیشتر بود که این تفاوت در مولفه های "معنویت در کار" و "عملکرد آموزشی" معنادار و در مولفه "مسئولیت پذیری" غیر معنادار به دست آمد. مبتنی بر یافته ها، نتیجه گیری می شود که تقویت دو عامل "معنویت در کار" و "مسئولیت پذیری"، اثربخشی "عملکرد آموزشی" معلمان ابتدایی را افزایش خواهد داد. همچنین پیشنهاد می شود که مؤلفه های "معنویت در کار" و "مسئولیت پذیری" در ملاک های رتبه بندی و ارتقای معلمان نیز مورداستفاده قرار گیرد.
۱۳۸.

استفاده از اقدام پژوهی برای تقویت یادگیری: مطالعه فرآیند پیشرفت تحصیلی در دروس املاء و انشاء

کلیدواژه‌ها: دوره ابتدایی املا انشا اقدام پژوهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۰ تعداد دانلود : ۷۳۱
ارتقای کیفیت آموزش از طریق پژوهش توسط معلمان و بهبود و بالندگی عوامل آموزشی امکان پذیر است. معلم  به عنوان «کارگزار فکور » تنها از طریق تحقیقات دانشگاهی قادر به پاسخ گوی مسائل و مشکلات علمی آموزش و پرورش نیست؛ رفع برخی مسائل از طریق پژوهش، توسط خود معلم امکان پذیر است و آن به کارگیری نوعی دیگر از پژوهش است که با آن بتواند مسائل واقعی محیط کلاس درس و آموزش را حلّ و فصل کند. اقدا م پژوه در سال تحصیلی 93 - 92 به عنوان آموزگار پایه سوم دبستان حضرت رقیه (س) شهرستان سرپل ذهاب، استان کرمانشاه با مشکل ضعف املای دانش آموزانش مواجه بود. ضعف در دروس خوانداری و نوشتاری موجب یأس، دلسردی، بی حوصلگی و در نهایت اُفت تحصیلی آنها شده بود. از این رو اقدام پژوه برای بر طرف نمودن این ضعف به گردآوری اطلاعات از طریق مطالعه، بررسی اسناد، مشاهده و مصاحبه پرداخت. سپس از شکل درست غلط های املایی دانش آموزان به عنوان یک راهکار استفاده کرد. به منظور انجام این امر ابتدا نوشتن حروف الفبا، ترکیب صحیح حروف، بیان پیام از طریق جمله، معانی، هم خانواده و تضاد را آموزش داده و پس ازآن از دانش آموزان خواست درست غلط های املائی را به صورت متنی معنی دار درآورند و برای ایجاد محیطی جذاب و سرگرم کننده از دانش آموزان خواست براساس موضوع در کنار نوشته هایشان نقاشی بکشند. اقدام پژوه با انجام این کار در نظر داشت، اما دانش آموزان را بهبود بخشد و انشا را تقویت کند که نتایج به دست آمده نشان داد با ارائه راهکارهای مناسب غلط های املایی دانش آموزان کاهش و انشای آن ها نیز تقویت شد.
۱۳۹.

دیدگاه معلمان و مدیران درباره امکان عملیاتی سازی سند تحول بنیادین در کلاس درس و مدرسه ابتدایی

کلیدواژه‌ها: اصلاحات آموزشی سند تحول بنیادین دوره ابتدایی معلمان و مدیران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۶ تعداد دانلود : ۲۵۱
هدف پژوهش، امکان سنجی عملیاتی سازی سند تحول بنیادین در کلاس درس و مدرسه از دیدگاه معلمان و مدیران مدارس ابتدایی شهر یزد است. برای تحقق این هدف به روش توصیفی پیمایشی، دیدگاه معلمان در پنج بعد رسانه، محتوا، تدریس، زمان و انگیزه و دیدگاه کلی مدیران بررسی شد. جامعه آماری شامل دو گروه معلمان و مدیران است که 459 معلم و 186مدیر به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای بر اساس جدول مورگان - کرجسی انتخاب شدند. ابزار پژوهش، دو پرسشنامه محقق ساخته است که پایایی پرسشنامه معلمان و مدیران، با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب، 0/976 و 0/953 و در سطح مطلوب است. برای بررسی روایی ابزارها از روش روایی محتوایی با بهره گیری از سند تحول بنیادین و نظرسنجی از متخصصان و اساتید دانشگاه (روایی صوری) استفاده شد. داده ها با استفاده از آزمون t برای یک نمونه، آزمون t دو نمونه مستقل، آزمون تحلیل واریانس یک راهه و آزمون تعقیبی شفه تحلیل شدند. نتایج نشان داد که از نظر هر دو گروه معلمان و مدیران، ابعاد محتوا، تدریس و زمان سند تحول بنیادین در کلاس های درس و مدارس ابتدایی یزد، قابل عملیاتی شدن است؛ اما ابعاد رسانه و انگیزه سند قابل عملیاتی شدن نیست. در نگرش معلمان، تفاوت معناداری از نظر جنسیت، دوره تدریس و تحصیلات وجود ندارد؛ ولی در نوع محل کار معلمان (دولتی، غیردولتی و بسته حمایتی) تفاوت معنادار بود. مدیران زن به طور معناداری بیش از مدیران مرد، موافق عملیاتی شدن سند تحول هستند.
۱۴۰.

مطالعه تطبیقی روش های تدریس آموزش علوم تجربی دوره ابتدایی در ایران و انگلستان

کلیدواژه‌ها: آموزش علوم برنامه درسی دوره ابتدایی روش های تدریس مطالعه تطبیقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۰۸ تعداد دانلود : ۸۹۱
پژوهش حاضر، به بررسی روش های تدریس در آموزش علوم تجربی دوره ابتدایی بین دو کشور ایران و انگلستان و مقایسه تطبیقی آن ها پرداخته است. این پژوهش یک مطالعه کیفی است که با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. داده های حاصل در پژوهش به صورت کیفی تجزیه و تحلیل شده اند. برای گردآوری داده ها، از اسناد و مدارک کتابخانه ای، مجلات، گزارش های تحقیقی، اسناد و مدارک برنامه درسی کشورهای موردمطالعه، جستجو در شبکه جهانی اینترنت و سایت های معتبر بخصوص سایت های وزارت آموزش وپرورش کشورهای مورد مطالعه (ایران و انگلستان) استفاده شده است. بر اساس یافته های این پژوهش، در کشور انگلستان از روش ها و الگوهای نوین تدریس به ویژه روش های اکتشافی و مشارکتی به صورت فعال همراه با فعالیت های عملی و آزمایشگاهی در تدریس علوم تجربی استفاده می شود. همچنین برخورداری از امکانات و تجهیزات مناسب آموزشی و بهره گیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات از نکات برجسته موفقیت در روش های تدریس آموزش علوم در کشور انگلستان است. اما در کشور ایران در بسیاری از مدارس همچنان از روش های سنتی در تدریس آموزش علوم استفاده می شود و کمبود امکانات و تجهیزات مناسب آموزشی و آزمایشگاهی در اکثر مدارس به چشم می خورد. همچنین این پژوهش در پایان با ارائه پیشنهادهای راهبردی و عملی جهت بهبود کیفیت آموزشی روش های تدریس آموزش علوم در ایران همراه است.