مطالب مرتبط با کلیدواژه

معنویت


۳۸۱.

واکاوی معنویّت و عرفان از دیدگاه سیدحسین نصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: عرفان اسلامی سال ۱۵ پاییز ۱۳۹۷ شماره ۵۷ 63 - 82

کلیدواژه‌ها: معنویت عرفان سیدحسین نصر بررسی و نقد ریشه های فکری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۹ تعداد دانلود : ۱۰۲
معنویّت یکی از مهم ترین بحث های امروز در جهان به ویژه غرب است که اصحاب حکمت خالده و سنّت گرایان از جمله سیدحسین نصر نیز تأکید ویژه بر آن دارند. هدف اصلی این پژوهش، تبیین معنویّت از منظر سیدحسین نصر است که با روش تحلیل محتوا در تبیین داده ها صورت گرفته است. یافته های تحقیق نشان می دهد ادعاهای نصر مثل وحدت متعالی ادیان، در عین اختلاف ظاهری و اذعان به حقانیت و حجیت همه مسالک معنوی و معنوی نما و رسیدن به معنویّت واحد امکان پذیر نیست و این به نوعی به معنویّت التقاطی می انجامد. در این مقاله کوشش بر آن است که ابتدا برای فهم بهتر معنویّت و عرفان مورد نظر نصر به ریشه های فکری او مثل سنّت گرایی، وحدت متعالی ادیان و حکمت خالده پرداخته شود تا تبیین معنویّت بر اساس منظومه فکری وی روشن تر و بهتر فهم شود. سپس به تحلیل و بررسی دیدگاه نصر درباره معنویّت خواهیم پرداخت.
۳۸۲.

روشنگری و مسئله معنویت: بررسی نقش روشنگری در ظهور معنویت مدرن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای سیاسی معاصر سال ۱۴ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۴۷) 1-24

کلیدواژه‌ها: روشنگری دین معنویت مدرن معنویت مدرنیته سکولاریسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۰ تعداد دانلود : ۱۴۱
این پژوهش با محتوای بنیادی/ نظری با روش توصیفی/ تحلیلی، مبتنی بر چارچوب نظری مفهومی با طرح مسئله روشنگری و معنویت مدرن عهده دار پاسخ به این سوال است که چگونه روشنگری با اتکا بر عناصری چون ( خرد، ایده، پیشرفت و دین طبیعی) زمینه های ظهور معنویت مدرن را ایجاد نموده است؟ حاصل این پژوهش آنکه: روشنگری با گذر از سه سنت تاریخی ( انگلیسی، فرانسوی و آلمانی) و با سه رویکرد متفاوت: پالایش دینی، دشمنی با دین، استعلا و عمق بخشیدن به آن با چهار گرایش متفاوت دئیسم، دین قلبی، فدئیسم و آتئیسم در متن مدرنتیه غربی با اصولی چون (عقل گرایی، کثرت گرایی، مدارای دینی، قداستزدایی، انکار وجه وحیانی دین، انکار ربوبیت خدا در جهان در قالب استعاره ساعت ساز) ظهور و بروز معنویت مدرن در قالب دو شعار: معنویت بدون مذهب، معنویت به جای مذهب و معنویت به دور از وابستگی به نهادهای دینی، را فراهم آورده است.
۳۸۳.

نقش گردشگری ورزشی در معنویت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه‏‏ ریزی و توسعه گردشگری دوره ۱۲ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴۵ 131 - 151

کلیدواژه‌ها: گردشگری ورزشی معنویت رسیدن به تعالی درک متقابل رسیدن به معنا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵ تعداد دانلود : ۹۸
زمینه و هدف: ﺑ ﺎ ﺗﻮﺟ ﻪ ﺑ ﻪ کنجکاوی گردشگران مدرن برای درک مفاهیم جدید و فواید مثبتی ﮐ ﻪ در ﺑﻄ ﻦ ﮔﺮدﺷﮕﺮی ورزشی در ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﮕﺎه ﺻﺮﻓﺎً ﻣ ﺎدی و جسمانی به بعد روحانی وﺟﻮد دارد و ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬاری ﺑﺴ ﯿﺎر ﺑ ﺎﻻیی که در ﮐﯿﻔﯿ ﺖزﻧ ﺪﮔﯽ ﮔﺮدﺷ ﮕﺮان دارد پژوهشگر بر آن شد تا به بررسی نقش گردشگری ورزشی در معنویت بپردازد.روش شناسی: ابزار پژوهش، پرسش نامه تعدیل یافته شفیعا و صباغ پور آذریان (1395) بوده است. جامعه آماری پژوهش کلیه گردشگران ورزشی فعال و غیرفعال بودند و تعداد نمونه آماری 365 نفر بود. پرسش نامه از روایی صوریی و محتوایی و پایایی(89/0) قابل قبول برخوردار بوده است. تجزیه و تحلیل آماری داده های این پژوهش در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی انجام شده است. از روش های آمار توصیفی در دسته بندی و خلاصه کردن داده ها، تدوین نمودار و جداول فراوانی استفاده شده است و برای تحلیل استنباطی داده ها از روش مدل سازی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار  AMOS  و  SPSS انجام گردید.یافته ها: گردشگری ورزشی در کلیه ابعاد معنویت شامل رسیدن به معنا(85/0)، رسیدن به تعالی(0/1) و درک متقابل(05/1) تأثیر معناداری دارد.نتیجه گیری و پیشنهادات: این پژوهش در نظر دارد از نگاه صرفاً اقتصادی به گردشگری کاسته شود و به سایر ابعاد نظیر معنویت که یک تجربه انسانی برای برقرار ارتباط که زاییده تعقل و تفکر است، بیشتر مورد توجه قرار گیرد.نوآوری و اصالت: مقاله حاصل کار پژوهشی در مقطع پسادکتری بوده که پیشنهاداتی برای توسعه گردشگری ورزشی با توجه به ابعاد معنویت ارائه گردید.
۳۸۴.

بررسی انتقادی مؤلفه خودآیینی در نظریه معنویت گرای عقلانیت و معنویت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت فلسفی سال ۲۰ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۸۰) 67-86

کلیدواژه‌ها: خودآیینی خودفرمانروایی استدلال گرایی تعبد عقلانیت معنویت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۰ تعداد دانلود : ۱۲۶
نظریه عقلانیت و معنویت به دنبال کم نمودن درد و رنج بشری با رویکرد معنویت گرایی جدید است. ملکیان در این نظریه توجه خاصی به ویژگی های انسان معنوی دارد و در نتیجه التفات نظریه به مقوله مدرن شدن، ویژگی های خاصی را برای انسان معنوی بیان نموده است. از جمله این ویژگی ها، خودآئینی یا خودفرمانروا بودن انسان معنوی است. البته این انگاره، نتیجه استدلال گرایی و غیرمتعبد بودن انسان معنوی است. در مقابل، انسان غیرمعنوی، دیگرفرمانروا است و در نهایت به ازخودباختگی انسان منجر می شود. تحقیق پیش رو بر آن است که با بررسی مسئله تعبد، استدلال گرایی و مفهوم شناسی خودآیینی، این مؤلفه را در نظریه عقلانیت و معنویت مورد ارزیابی انتقادی قرار دهد. از نتایج مهم تحقیق آن است که تعبد به طور مطلق به دیگرآیینی منجر نمی شود و تعبد موردنظر در دین وحیانی، تعبد مدلل است.
۳۸۵.

اخلاق و معنویت در آیین فتوت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال ۳۲ خرداد ۱۴۰۲ شماره ۳۰۶ 21-33

کلیدواژه‌ها: جوان مردی فتوت اخلاق معنویت شجاعت ایثار وفا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۴ تعداد دانلود : ۱۲۴
آیین جوان مردی یا فتوت سنتی دیرپا در فرهنگ ایرانی و اسلامی است. هدف این مقاله که با روش توصیفی تحلیلی به بعد اخلاقی و معنوی آیین جوان مردی می پردازد، برداشتن گامی در راه احیای سنت جوان مردی به منظور بسط و تعیمق اخلاق و معنویت است. برای این منظور برخی از منابع و متون متعلق به آیین فتوت استفاده و بررسی شده و به شیوه تحلیلی اصول و خطوط کلی اخلاق جوان مردی استخراج و تبیین شده است. پس از ذکر پیشینه جوان مردی، ارتباط آن با اسلام، اخلاق و معنویت اسلامی بیان شده است. آنگاه راه های بسط و گسترش جوان مردی در عرصه های فردی، اجتماعی و جهانی به اختصار ذکر شده است.
۳۸۶.

معنویت در گفتمان علامه طباطبائی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: انوار معرفت (حکمت عرفانی) سال ۱۲ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۲۲) 5-16

کلیدواژه‌ها: معنویت فطرت امام اصحاب معنوی توحید معرفت نفس علامه طباطبائی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۳ تعداد دانلود : ۶۹
معنویت شناسی صائب و صادق یکی از ضروری ترین، مهم ترین و در عین حال حساس ترین نیازهای وجودی انسان معاصر است و معنویت گرایی، فطری انسان و هم سرنوشت با اوست؛ زیرا با وجود او سرشته شده است. علامه طباطبائی از جمله عالمان دینی است که نه تنها به معنویتِ اصیل توجه همه جانبه داشت، بلکه خود از عالمان معنوی در سطح عالی بود که در قالب های گوناگون در زمینه معنویت شناسی قلم زده و معنویت تشیع را به مثابه کامل ترین نوع معنویت معرفی کرده است. پرسش محوری نوشتار حاضر این است که معنویت در گفتمان علامه چیست و چه ویژگی هایی دارد؟ روش دستیابی به پاسخ پرسش یادشده، کتابخانه ای و توصیفی تحلیلی است که بر منطق نقلی و عقلی استوار است. نتیجه مباحث عبارت است از: 1. فطری بودن معنویت؛ 2. تعلق معنویت به عالم باطن و جهان غیب؛ 3. نیاز به استاد معنوی در تربیت معنوی؛ 4. ظهور معنویت توحیدی در معنویت تشیع؛ 5. شناخت شهودی نفس در دستیابی به معنویت حقیقی و نیل به مقام ولایت الهیه.
۳۸۷.

فلسفه معنویت در اندیشه و آثار استاد شهید مطهری(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: انوار معرفت (حکمت عرفانی) سال ۱۲ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۲۲) 17-33

کلیدواژه‌ها: معنویت فلسفه معنویت معنویتِ اجتماعی عبودیت عقلانیت عدالت شریعت ولایت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۲ تعداد دانلود : ۹۱
تبیین جامعِ معنویت در اندیشه و آثار استاد شهید مرتضی مطهری به صورت منظومه ای، از اهمیت، حساسیت و در عین حال ضرورت خاصی برخوردار است، تا معنویت جزیره ای، جریانی و بریده از حقایق ملکوتی و غیرتمدنی یا تمدن سوز در متن جامعه به ویژه برای نسل جوان و نیز معنویت دنیوی و فردگرایانه با بن مایه های انسان گرایی و مادی گرایی یا معنویت متدانی به جای معنویت متعالی ترویج نشود. معنویت متعالی دارای هندسه معرفتی پویا و پایا در ساحت های بینشی، گرایشی و کنشی است؛ معنویتی که در ساحتِ بینشی نگرشی و منظر هستی شناختی مبتنی بر اعتقاد به عالم غیب و غیب عالم با فصل مقوّم «ایمان به غیب»، در ساحت گرایشی منشی و منظر انسان شناختی متقوم بر اصل «فطرت» با گرایش های عالی و ارتباط وجودی با خدا، و در ساحت کنشی روشی و منظر دین شناختی متکی بر «شریعت حقه محمدی» است و درواقع معنویت مکتبی مسلکی به شمار می رود و نقشه راه جامع آن در قالب اصول «نبوت»، «امامت» و «ولایت» تنظیم شده است. بدین روی در منظومه معرفتی استاد مطهری، معنویتی الف) توحیدی، عبودی، ولایی؛ ب) شریعتی، اجتماعی، تمدنی؛ ج) زندگی ساز، آرامش زا و امنیت بخش است که فطرت دروازه معنویت، ولایت حامل معنویت، عقلانیت حامی معنویت، شریعت جامع معنویت، عبودیت جلوه معنویت، عدالت شاخص معنویت، سیاست عین معنویت، توحید غایت معنویت و تمدن نوین اسلامی نشانه معنویت است و همه این حقایق الهی در واژه قرآنی «حیات طیبه» متجلی است. بنابراین مسئله محوری این نوشتار ساحات و سطوح معنویت متعالی در اندیشه و آثار استاد مطهری و روش آن «ترکیبی (نقلی عقلی)» است.
۳۸۸.

بررسی و نقد مولفه «خودالوهیتی» در نظریه «عقلانیت و معنویت»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال ۱۹ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۷۳ ۱۹۸-۱۷۹

کلیدواژه‌ها: خودالوهیتی مونیسم عقلانیت معنویت معنویت گرایی اومانیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۶ تعداد دانلود : ۸۷
نظریه معنویت گرای «عقلانیت و معنویت» به دنبال کسب رضایت باطن و آرامش انسان است. آقای ملکیان در این نظریه با التفات به مقوله مدرن شدن انسان ویژگی «خودالوهیتی» انسان معنوی را ذکر می کند. این مولفه از لوازم نگاه یگانه انگارانه(مونیستی) به «خدا، انسان و طبیعت» است. در این مؤلفه، انسان به عنوان نزدیک ترین دریچه به شعور هستی، دارای کامل ترین الوهیت است و می تواند از طریق الوهیت درونی خود، اتحاد خود با خدا و جهان را تجربه کند. این تحقیق با روش توصیفی_تحلیلی از طریق مطالعات کتابخانه ای به دنبال بررسی انتقادی مونیسم و خودالوهیتی انسان معنوی با توجه به مبانی حکمت متعالیه و آموزه های وحیانی است. تأثیرپذیری از عرفان هندوئیسم برخلاف مبانی پذیرفته شده قبلی، تعارض آن با عرفان اسلامی(مورد پذیرش ملکیان)، تقابل خودالوهیتی با کمال معنوی و تنافی آن با هدف معنویت گرایی از مهم ترین نقدهای وارد بر این ویژگی انسان معنوی هستند.
۳۸۹.

مدل ساختاری خودمراقبتی بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 بر اساس نشانه های هیجانی و معنویت: نقش میانجی شفقت به خود(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم روانشناختی دوره ۲۲ تابستان (شهریور) ۱۴۰۲ شماره ۱۲۶ ۱۲۰۶-۱۱۹۱

کلیدواژه‌ها: خودمراقبتی بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 نشانه های هیجانی معنویت شفقت به خود

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۶ تعداد دانلود : ۱۱۷
زمینه: دیابت یک بیماری مزمن، رو به رشد و همراه با پیامدهای جدی و مهم جسمانی و روانی است. خودمراقبتی در کنترل این بیماری بسیار حائز اهمیت است و شناسایی عوامل مؤثر بر خودمراقبتی مانند نشانه های هیجانی، معنویت و شفقت به خود می تواند ما را در کنترل بهتر این نوع بیماری یاری کند. مرور پیشینه پژوهشی نشان می دهد در حیطه خودمراقبتی دیابت نوع دو مطالعات اندکی وجود دارد، ازاین رو مطالعه حاضر درصدد بررسی نقش شفقت به خود بر خودمراقبتی دیابت از طریق نشانه های هیجانی و معنویت است. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی مدل ساختاری رابطه خودمراقبتی بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 بر اساس نشانه های هیجانی و معنویت با میانجی گری شفقت به خود انجام شد. روش: طرح پژوهش حاضر توصیفی - همبستگی و از نوع مدل سازی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 شهر تهران در سال 1400-1399 بود که به روش نمونه گیری در دسترس، 423 نفر از بیمارستان های شریعتی، امام خمینی (ره) و پلی کلینیک تخصصی سلامت و دیابت تابان انتخاب شدند. به منظور جمع آوری داده ها از پرسشنامه های خودمراقبتی دیابت نوع 2 (نعمتی زاده و همکاران، 1400)، نشانه های هیجانی (واردنر و همکاران، 2010)، شفقت به خود (نف، 2003) و معنویت (پارسیان و دونینیگ، 2009) استفاده شد. همچنین داده های پژوهش با استفاده از روش مدل سازی معادلات ساختاری و نرم افزارهای SPSS-24 وAMOS-24 تحلیل شدند. یافته ها: یافته های این پژوهش نشان داد اثرکل نشانه های هیجانی (0/01 >P، 0/274- =β)، معنویت (0/01 >P، 0/485 =β) و شفقت به خود (0/01 >P، 0/369 =β) بر خودمراقبتی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو در سطح 0/01 معنادار بود. همچنین نتایج نشان داد اثر غیرمستقیم نشانه های هیجانی (0/01 >P،4 0/16- =β)، معنویت (0/01 >P، 0/098 =β) بر خودمراقبتی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو در سطح 0/01 معنادار بود. بر این اساس مشخص شد شفقت به خود اثر نشانه های هیجانی بر خودمراقبتی را به صورت منفی و اثر معنویت بر خودمراقبتی بیماران مبتلا به دیابت را به صورت مثبت و معنادار میانجی گری می کند. همچنین نتایج حاکی از آن بود که متغیرهای معنویت، نشانه های هیجانی و شفقت به خود در مجموع 51 درصد از واریانس خودمراقبتی را در مبتلابان به دیابت نوع 2 تبیین می کنند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده به نظر می رسد شفقت به خود در رابطه بین نشانه های هیجانی و معنویت و خودمراقبتی بیماران مبتلا به دیابت نوع 2، نقش میانجی دارد، ازاین رو افزایش خودشفقتی در این بیماران می تواند با کنترل نشانه های هیجانی منفی مانند افسردگی و اضطراب و افزایش معنویت در ارتقای خودمراقبتی این بیماران تأثیرگذار باشد.
۳۹۰.

بررسی نقش معنویت و حمایت اجتماعی در سلامت روان جانبازان

نویسنده:
منبع: روانشناسی نظامی سال ۳ پاییز ۱۳۹۱ شماره ۱۱ 11 - 19

کلیدواژه‌ها: معنویت حمایت اجتماعی سلامت روان جانباز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷ تعداد دانلود : ۱۱۲
مقدمه: معنویت و حمایت اجتماعی در موقعیتهای استرس زای خارج از کنترل فرد، دارای پیامدهای مثبتی هستند. این پژوهش به منظور تعیین سهم ابعاد معنویت و حمایت اجتماعی در سلامت روان جانبازان شهرستان شاهرود انجام شد. روش: در این مطالعه پس رویدادی، تعداد 102 جانباز داوطلب شهرستان شاهرود به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به پرسشنامههای تجربه معنوی، حمایت اجتماعی و سلامت روان پاسخ دادند. تجزیه و تحلیل دادهها با روش آماری تحلیل رگرسیون گام به گام و با استفاده از نرم افزار 16 SPSS انجام شد. نتایج: نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که حمایت اجتماعی و فعالیتهای اجتماعی مذهبی (خرده مقیاس معنویت) به طور معنادار سلامت روان جانبازان را پیشبینی میکنند. حمایت اجتماعی 0/30 و خرده مقیاس فعالیتهای اجتماعی مذهبی همراه با حمایت اجتماعی 0/41از واریانس سلامت روان جانبازان را تبیین کردند. بحث: تقویت حمایت اجتماعی و فعالیتهای اجتماعی مذهبی، ارتقاء سلامت روان جانبازان را به دنبال دارد.
۳۹۱.

بررسی ارتباط هوش معنوی و مؤلفه های شخصیت در بین پرستاران بیمارستان های نظامی

نویسنده:
منبع: روانشناسی نظامی سال ۴ بهار ۱۳۹۲ شماره ۱۳

کلیدواژه‌ها: معنویت هوش معنوی برون‏گرایی تجربه پذیری دلپذیر بودن نوروزگرایی وجدان گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳ تعداد دانلود : ۹۸
مقدمه: در چند سال اخیر مفهوم جدیدی در حوزه روانشناسی دین مورد توجه روانشناسان قرار گرفته است، این مفهوم هوش معنوی است. بر پایه اهمیت نقش معنویت در محیطهای کاری بخصوص مش اغل حساس ی که در حیطه درم ان ایفای نقش می کنند. هدف از انجام این پژوهش بررسی ارتباط هوش معنوی و ویژگی های شخصیت در بین پرستاران است. روش: این پژوهش از نوع توصیفی – همبس تگی است که در سال 91 - 1390 انجام شد. جامعه مورد مطالعه را 3 بیمارستان نظامی و غیر نظامی ش هر تهران تش کیل می دهند که از بین پرستاران ش اغل در آنها 101 نفر بطور تصادفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه هوش معنوی پکپارچه و پنج عامل بزرگ شخصیت بود. کلیه داده ها با استفاده از روش ضریب همبس تگی پیرسون و رگرسیون چندگانه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج: رابطه هوش معنوی وابعاد ب رون گرایی، تجربه پذیری، وج دان گرای ی و دلپذیر ب ودن معنی دار و مثب ت بود و بین نوروزگرایی و هوش معنوی رابطه منفی وجود داش ت. همچنین نتایج رگرس یونی نش ان داد که 3 بعد برونگرایی، تجربه پذیری و دلپذیر ب ودن 35 درصد از تغییرات ه وش معنوی را به طور معن ی داری (P
۳۹۲.

هوش معنوی و تأثیر آن بر عملکرد کارکنان پلیس (مطالعه موردی فرماندهی انتظامی شهرستان بروجرد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روانشناسی نظامی سال ۱۱ بهار ۱۳۹۹ شماره ۴۱ 63 - 78

کلیدواژه‌ها: معنویت هوش معنوی عملکرد پلیس آگاهی متعالی تجارب معنوی صفات معنوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷ تعداد دانلود : ۱۰۶
مقدمه: «هوش معنوی» یکی از مفاهیمی است که در پرتو توجه برخی از روان شناسان به حوزه معنویت مطرح شده و توسعه پیدا کرده است. از زمانی که مدیران به ضرورت القای حس هدف مندی و معنی داری در کارکنان پی بردند و برخی از مطالعات نشان داد که در اثر تقویت این هوش، می توان کیفیت انجام وظایف شغلی را بالا برد و سازمان ها را در راه رسیدن به اهدافشان یاری نمود، هوش معنوی در حوزه سازمانی نیز وارد شد. باتوجه به اهمیت و ضرورت این موضوع برای سازمان های نظامی و انتظامی، هدف اصلی این پژوهش، تبیین تأثیر هوش معنوی بر عملکرد کارکنان پلیس است. روش: تحقیق حاضر ازلحاظ روش، توصیفی و مبتنی بر پیمایش و گردآوری داده های میدانی است. جامعه آماری آن، 350 نفر از کارکنان فرماندهی انتظامی شهرستان بروجرد بودند که 182 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند و ابزار گرد آوری داده ها، پرسشنامه معتبر سهرابی و ناصری (1392) بوده است. داده ها به نرم افزار spss نسخه 20 وارد شدند و تجزیه وتحلیل در دو بخش توصیفی و استنباطی ارائه شده است. نتایج: مؤلفه های «آگاهی متعالی»، «تجارب معنوی»، «صفات معنویِ بخشش و شکیبایی»، اجزای سازنده هوش معنوی هستند که براساس یافته های این تحقیق، رابطه معنی داری با عملکرد کارکنان پلیس دارند. از بین مؤلفه های مذکور، صفات معنوی «بخشش و شکیبایی»، بیشترین تأثیر را بر عملکرد کارکنان پلیس دارند و به ترتیب «تجارب معنوی» و «آگاهی متعالی» در رده های بعدی قرار دارند. بحث: باتوجه به یافته های تحقیق، می توان پذیرفت که هوش معنوی، در ارتقای عملکرد پلیس مؤثر است و کارکنان پلیس، هرقدر هوش معنوی بالاتری داشته باشند، عملکرد خدمتی آنان بالاتر می رود.
۳۹۳.

روابط و نحوه اثرپذیری متقابل معنویت و رشد اقتصادی در ادبیات سرمایه داری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های رشد و توسعه اقتصادی سال ۱۳ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۵۱ 44 - 29

کلیدواژه‌ها: توسعه رشد اقتصادی معنویت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۱ تعداد دانلود : ۱۱۲
تمرکز سیاست های توسعه اقتصاد سرمایه داری بر رشد محوری، رویکردهای گوناگون معنویت گرایی را تحت تأثیر جدی خود قرار داده است؛ گسترش معنویت های نوظهور و نیز تغییرات روزافزون ایجاد شده در ساختار مفهومی معنویت، بستر مناسبی را برای تبدیل معنویت به ابزاری مهم برای اهداف نظام سرمایه داری فراهم ساخته است؛ در این میان ماهیت و چگونگی روابط متقابل میان معنویت و رشد اقتصادی و نیز نحوه اثرپذیری آنها از یکدیگر، از عناصر ضروری برای شناخت و تحلیل اقتصاد سرمایه داری به شمار می رود. در این مقاله با استفاده از بررسی و تحلیل اسناد ناظر به رویکردهای معنویت گرا در ادبیات سرمایه داری، روابط فی مابین و نیز نحوه تأثیروتأثر معنویت و رشد اقتصادی تبیین شد. براین اساس مشخص شد، سیاست های رشد محور در ادبیات سرمایه داری، از یک سو چگونه با سوءاستفاده از مفاهیم شخصی سازی شده از معنویت، بستر لازم برای کالاسازی عناصر معنوی را فراهم و تعالی روحانی بشر را از مسیر سود محوری دنبال می کند. تلاش برای مصرف تظاهری و استفاده از ثروت برای نشان دادن قدرت و برتری بر طبقات پایین-تر، سرمایه را نه به عنوان ابزار ارتقاء معنویت اجتماعی بلکه به مثابه ابزار سلطه تبدیل کرده است. از سوی دیگر چگونه تحریف معنویت از مفاهیم دینی موجب ایراد آسیب های مضاعف بر کیفیت و کمیت رشد اقتصادی می شود. در این پژوهش نحوه اثرپذیری متقابل معنویت و رشد اقتصادی باتوجه به مفاهیم، کارکردها، بسترها و شواهد موجود در جغرافیای نظام سرمایه داری به صورت مجزا مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد هر یک از عناصر معنویت و رشد، به صورت مستقل اثرات معنی داری را بر یکدیگر اعمال می کنند.
۳۹۴.

پیش بینی شادی نوجوانان بر اساس سبک زندگی معنوی با واسطه گری سلامت روحی

نویسنده:
منبع: مطالعات روانشناختی نوجوان و جوان سال ۴ تابستان (مرداد) ۱۴۰۲ شماره ۵ (پیاپی ۱۱) ۱۳۲-۱۲۳

کلیدواژه‌ها: معنویت سلامت روحی سبک زندگی معنوی شادی نوجوانان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۰ تعداد دانلود : ۱۰۶
زمینه و هدف: شادی از جمله سازه های مطرح شده در روانشناسی مثبت گرا است که با مفاهیم زیادی در روانشناسی همبسته است. هدف پژوهش حاضر پیش بینی شادی نوجوانان بر اساس سبک زندگی معنوی با واسطه گری سلامت روحی بود. روش پژوهش: طرح پژوهش از نوع همبستگی بوده که در آن شادی متغیر وابسته، معنویت متغیر مستقل و سلامت روحی، متغیر میانجی بود. جامعه آماری دانش آموزان مشغول به تحصیل در دبیرستان های تهران بودند که 300 نفر نمونه با نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. ابزارها شامل پرسشنامه سنجش معنویت هال و ادواردز (1996)، پرسشنامه امید به زندگی اشنایدر (2002) و مقیاس تجدیدنظر شده شادی آکسفورد (2001) بود. داده ها با تحلیل مسیر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان می دهد که معنویت و سلامت روحی پیش بینی کننده شادی می باشند و سلامت روحی نقش واسطه ای نسبی برای پیش بینی شادی دارد. سلامت روحی نیز توسط معنویت پیش بینی می گردد. نتیجه گیری: در نهایت این نتیجه حاصل شد که امید راهبردی بین سطح رضایت و عدم احساس منفی با سبک زندگی معنوی واسطه گری کامل می کند و امید عاملی بین مدیریت برداشت و ناامیدی واسطه گری نسبی می کند.
۳۹۵.

بازخوانی انتقادی الهیات معنوی در مسیحیت و نسبت آن با دیگر شاخه های الهیات مسیحی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: الهیات تطبیقی سال ۱۴ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۹) 85 - 102

کلیدواژه‌ها: معنویت تجربه زیست معنوی الهیات مسیحی مطالعات معنویت مطالعات بینارشته ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷ تعداد دانلود : ۱۰۰
با رواج معنویت غیر دینی، متخصصان الهیات در جوامع غربی درصدد برآمدند تا نشان دهند معنویت در دل سنت های دینی یا ادیان نهادینه تحقق پذیر است. در قرن اخیر به مطالعاتی «الهیات معنوی» گفته می شود که متخصصان الهیات مسیحی درباره تجربه زیسته معنوی و راه های کسب و گسترش آن انجام می دهند. این مطالعات ریشه در الهیات عرفانی و الهیات زاهدانه دارد و در تعامل با دیگر شاخه های الهیاتی مانند الهیات نظام مند، الهیات اخلاق و الهیات عملی شکل گرفته است. مقاله حاضر، با هدف مرور انتقادی تلاش های علمی الهی دانان مسیحی در جهت گسترش معنویت دینی، به بازخوانی «الهیات معنوی» پرداخته و نشان داده شده است چگونه این سنت مطالعاتی پدیدار شده و چه مسیری را تا تبدیل به رشته مستقل دانشگاهی طی کرده است. در این مقاله پس از بیان تاریخچه، معرفی جریان ها و اشخاص و ارتباطات این مطالعات با دیگر شاخه های الهیات مسیحی، نقدهای موجود بر این فعالیت علمی و چالشهای پیش روی آن طرح خواهد شد.
۳۹۶.

ارزیابی پایایی و روایی نسخه فارسی پرسش نامه سنجش معنویت، در سالمندان ایرانی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: رفاه اجتماعی سال ۱۴ بهار ۱۳۹۳ شماره ۵۲ ۲۷۰-۲۵۳

کلیدواژه‌ها: روایی و پایایی سالمندی مذهب معنویت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹ تعداد دانلود : ۷۱
مقدمه: تعریف سازمان جهانی بهداشت از سلامت آسایش کامل جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی است و نه فقط نبود بیماری و نقص. این تعریف اهمیت معنویت را در سلامت سالمندان نشان می دهد. باتوجه به نبودن پرسش نامه فارسی برای ارزیابی معنویت در میان سالمندان، هدف این مطالعه ارزیابی پایایی و روایی نسخه فارسی پرسش نامه معنویت در میان سالمندان ایرانی است. روش: برای تهیه نسخه فارسی در این مطالعه، از روش استاندارد مدل ترجمه IQOLA پروژه بین المللی ابزار کیفیت زندگی برای ترجمه مقیاس معنویت در سالمندان ایرانی استفاده شد. برای تعیین پایایی از هم بستگی درون رده ای (ICC) و آلفای کرونباخ و Test-Retest بین سی نفر نمونه در دو نوبت به فاصله دو هفته آزمایش شد و برای سنجش روایی در سه سطح روایی صوری (ظاهری) و روایی محتواو روایی ساختاری (تحلیل عاملی اکتشافی) سنجیده شد. درضمن، این مطالعه از نوع هم بستگی است که در آن داده های مربوط به سالمندان از میان ۲۰۰ نمونه در سال ۱۳۹۱ جمع آوری شد و نرم افزار SPSS16 آن را تحلیل عاملی کرد. یافته ها: یافته های حاصل از نتایج توصیفی تحقیق حاضر نشان داد که بین اطلاعات دموگرافیک جمع آوری شده در این تحقیق، ازجمله سن، مذهب، تحصیلات و... با معنویت هم بستگی وجود ندارد. ازسوی دیگر، پس از انجام تحلیل عاملی اکتشافی و محاسبه Test-Retest و ضریب هم بستگی درون رده ای با 003/0=p-value و محاسبه همخوانی درونی با آلفای کرونباخ 8/0 به ترتیب پایایی پرسش نامه را تأیید کرد و ازطریق تحلیل عاملی اکتشافی، روایی ساختاری آن نیز تأیید شد. بحث: از مسائل بسیار مهمی که در مطالعه و بررسی پیامدهای عملکردی معنویت پیش روی محققان و متخصصان قرار دارد، توسعه مقیاس های مناسب برای ارزیابی ها و انجام تحقیقات مداخله ای میان سالمندان با هدف بهبود عملکردشان در این دوران است. در این تحقیق، باتوجه به همخوانی درونی و پایایی در بازآزمایی بالای پرسش نامه و همچنین، تأیید روایی صوری (ظاهری)، روایی محتواو روایی عاملی پرسش نامه، می توان گفت نسخه فارسی ترجمه شده در این تحقیق، با ابزار اصلی مطابقت دارد و می توان از آن به عنوان ابزار سنجش معنویت معتبر در سالمندان ایرانی استفاده کرد.
۳۹۷.

اثربخشی آموزش مفاهیم معنوی با محوریت مذهب بر میزان از خودبیگانگی تحصیلی و بهبود مؤلفه های هویت تحصیلی در دانش آموزان دختر پایه هفتم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی سال ۱۱ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۴۱) 97 - 106

کلیدواژه‌ها: معنویت از خودبیگانگی تحصیلی هویت تحصیلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۷ تعداد دانلود : ۱۰۶
تحقیق حاضر با هدف اثربخشی آموزش مفاهیم معنوی با محوریت مذهب بر میزان از خودبیگانگی تحصیلی و هویت تحصیلی در دانش آموزان دختر پایه هفتم شهر بندر ترکمن صورت گرفت. تحقیق نیمه آزمایشی و از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری نیز شامل کلیه دانش آموزان دختر پایه هفتم شهرستان بندرترکمن سال تحصیلی 1401-1400، به تعداد 1250 بود که بصورت تصادفی 25 نفر در گروه آزمایش و 2۵ نفر درگروه گواه قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه استاندارد از خود بیگانگی تحصیلی میو و روزالیند (1992)، هویت تحصیلی واز و ایزاکسون (2008) بود و ابزار مداخله آموزش مفاهیم معنوی با محوریت مذهب را طی 13 جلسه 90 دقیقه ای به مدت دو بار در هفته بر اساس الگوی امینی و همکاران (1396) بود. داده های به دست آمده از اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از تحلیل کوواریانس در نرم افزار SPSS24 تحلیل شد .نتایج کوواریانس نشان داد ازخودبیگانگی تحصیلی (بی هنجاری، بی معنایی، بی قدرتی و انزوای اجتماعی) و بهبود مولفه های هویت تحصیلی (هویت تحصیلی موفق، هویت تدریس دیر رس، هویت تحصیلی سردرگم و هویت تحصیلی دنباله رو) در سطح 01/0>P تفاوت معناداری را دارند.
۳۹۸.

بررسی و نقد خودبسندگی و اومانیسم انسان معنوی در نظریه عقلانیت و معنویت

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش معارف و تربیت اسلامی دوره ۴ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 29 - 48

کلیدواژه‌ها: اومانیسم خودبسندگی عقلانیت معنویت انسان معنوی نظریه عقلانیت و معنویت مصطفی ملکیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۴ تعداد دانلود : ۱۱۷
هدف پژوهش حاضر خوانش انتقادی مبنای اومانیسم و لازمه آن یعنی خودبسندگی انسان معنوی، در نظریه «عقلانیت و معنویت»، مطرح شده توسط مصطفی ملکیان است. در این پژوهش مبنای اومانیسم در معنویت گرایی این نظریه، و نیز مؤلفه خودبسندگی انسان معنوی، به عنوان لازمه این مبنا، مورد بحث و بررسی انتقادی قرار گرفته است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که فهم نادرست معنویت اومانیستی از جایگاه و کرامت انسان، چالش معنا در معنویت گرایی، عدم توجه به دغدغه جاودانگی، راز نبودن خدا و ماوراء، معنویت ستیزی چنین معنویتی و تنافی آن با آرامش و رضایت باطن، ازجمله مهمترین چالش ها و نقدهای وارد بر این مبنا و لازمه آن هستند.
۳۹۹.

آزمون تبیین کننده رفتار سیاسی با رفتار منافقانه مبتنی بر معنویت و تفکر استراتژیک معلمان دوره متوسطه

نویسنده:
منبع: آموزش و پرورش متعالی دوره ۳ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۰) 113 - 127

کلیدواژه‌ها: رفتار منافقانه رفتار سیاسی معنویت تفکر استراتژیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷ تعداد دانلود : ۹۵
مقدمه و هدف :هدف اصلی این پژوهش آزمون تبیین کننده رفتار سیاسی با رفتار منافقانه مبتنی بر معنویت و تفکر استراتژیک در بین معلمان مقطع متوسطه دوم شهرستان ممسنی بود . روش شناسی پژوهش :روش تحقیق ازنظر ماهیت و محتوایی یک تحقیق توصیفی از نوع همبستگی بود.  جامعه آماری این تحقیق کلیه معلمان مقطع متوسطه دوم شهرستان ممسنی به تعداد 284 نفر بود.برای تعیین حجم نمونه از جدول مورگان استفاده 165 نفر انتخاب شد.شیوه نمونه گیری در این پژوهش به صورت تصادفی ساده بود. در این پژوهش برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه رفتارهای منافقانه (دانایی فرد و همکاران؛1392)، پرسشنامه رفتارهای سیاسی دوبرین (1978)، پرسشنامه معنویت هال ادواردز (۱۹۸۶)و پرسشنامه تفکر استراتژیک گلدمن (2005) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده های از آزمون همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون و تحلیل مسیر استفاده شد. برای انجام این تجزیه و تحلیل ها، نرم افزار آماری SPSS21 و PLS بکار گرفته شد. یافته ها :یافته های این پژوهش نشان داد که بین رفتارهای سیاسی با رفتارهای منافقانه از طریق معنویت در بین معلمان مقطع متوسطه دوم شهرستان ممسنی رابطه معناداری وجود دارد. همچنین بین رفتارهای سیاسی با رفتارهای منافقانه از طریق تفکر استراتژیک در بین معلمان مقطع متوسطه دوم شهرستان ممسنی رابطه معناداری وجود دارد. و در نهایت مشخص گردید که الگوی مفهومی رفتارهای سیاسی با رفتارهای منافقانه از طریق معنویت و تفکر استراتژیک در بین معلمان مقطع متوسطه دوم شهرستان ممسنی از برازش مناسبی برخوردار است.     بحث و نتیجه گیری: با توجه به مناسب بودن مدل تحقیق حاضر، مناسب است از این مدل برای کارایی و اثربخشی هر چه بیشتر در جامعه هدف استفاده شود و متولیان امر به متغیرهای تحقیق توجه ویژه داشته باشند.
۴۰۰.

مقایسه هوش معنوی در افراد دارای سبک های هویت متفاوت(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: پژوهش در دین و سلامت دوره ۸ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ 23-33

کلیدواژه‌ها: دانشجویان معنویت هوش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹ تعداد دانلود : ۷۸
سابقه و هدف: امروزه هوش معنوی از مهم ترین مباحثی است که در تمامی ابعاد سلامت انسان مطرح شده است و نقش پررنگی دارد. برخورداری از هوش معنوی بالا به کادرهای درمانی کمک می کند تا به خدماتی که به بیماران و جامعه ارائه می دهند، با معنی و هدفمند بنگرند. مطالعه حاضر با هدف مقایسه هوش معنوی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شیراز با توجه به سبک های هویت صورت گرفته است. روش کار: این پژوهش مطالعه ای مقطعی از نوع علّی-مقایسه ای است. در پژوهش حاضر 693 نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شیراز در سال 1399 به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. جهت ارزیابی سبک های هویت از پرسش نامه هویت برزونسکی و برای سنجش هوش معنوی از پرسش نامه هوش معنوی کینگ استفاده شد. داده ها پس از جمع آوری با استفاده از تحلیل واریانس یک راهه و آزمون تعقیبی شفه تجزیه وتحلیل شد. در این پژوهش همه موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: نتایج نشان داد نمرات هوش معنوی در دانشجویانی که دارای سبک هویتی اطلاعاتی بودند به طور معناداری بالاتر از سبک های هنجاری و اجتنابی بود. همچنین بین دو گروه دانشجویان با سبک هویتی هنجاری و اجتنابی در متغیّر هوش معنوی تفاوت معنادار وجود داشت و نمرات هوش معنوی در دانشجویان با سبک هویتی هنجاری به طور معناداری بالاتر از گروهی بود که سبک هویتی اجتنابی داشتند. نتیجه گیری: سبک هویت از عوامل مهم در بررسی هوش معنوی است؛ ازاین رو توجه به سبک های هویت دانشجویان می تواند در افزایش هوش معنوی آنان تأثیرگذار باشد.