برنامه ریزی و توسعه گردشگری

زمینه و هدف: پژوهش حاضر سعی بر آن داشته است تا با تحلیل پژوهش های مربوط به برنامه ریزی و توسعه مقاصد اسلامی، مهم ترین عوامل و مولفه های اثر گذار را به عنوان هدف اصلی مورد شناسایی قرار داده و سپس به ارائه یک اولویت بندی از این عوامل و مولفه ها بپردازد.روش شناسی: این پژوهش از نوع اسنادی بوده و به لحاظ روش شناسی یک پژوهش کیفی مروری است. جامعه آماری شامل مقالات در دسترس چاپ شده در مجلات داخلی و خارجی معتبر تا انتهای سال 2022 میلادی و 1401 هجری شمسی می باشد که برای نمونه گیری از پایگاه های علمی داخلی و خارجی استفاده شده است. یافته ها: مهم ترین عوامل و مولفه های تاثیر گذار بر برنامه ریزی و توسعه مقاصد اسلامی و اولویت بندی آنان به ترتیب شامل عوامل چهارگانه زیرساخت وخدمات، دسترسی، محیط و ارتباطات و مولفه های 16 گانه مرتبط با این عوامل می باشند.نتیجه گیری و پیشنهادات: می توان کلیات پیشنهادی برای برنامه ریزی و توسعه مقاصد اسلامی را شامل تشکیل یک کارگروه برنامه ریزی، شناخت وضع موجود، تنظیم جهت حرکت، شناسایی اقدامات مورد نیاز و پیاده سازی آنها و اندازه گیری پیشرفت کار و مداومت تا رسیدن به هدف برنامه ریزی در نظر گرفت.نوآوری و اصالت: در مقایسه با مطالعات گذشه، اتخاذ رویکرد فرا تحلیلی ضمن شکل دهی ایده های جدید برای برنامه ریزی مطلوب، می تواند به عنوان راهنمای عمل به مدیران، پژوهشگران و... کمک نماید تا چشم انداز مناسبی از این بازار رو به رشد داشته باشند.

زمینه و هدف: پژوهش حاضر سعی دارد گامی جهت روشن ترشدن مفهوم برند مکان گردشگری برداشته و با بررسی سیر تحول آن در مطالعات، به شناسایی ابعاد و مؤلفه های مؤثر آن بپردازد. هدف کلی ارائه زمینه و مبانی نظری برند مکان گردشگری در قالب مدلی مفهوم پردازی شده از طریق تجزیه و تحلیل ادبیات نظری این حوزه است.روش شناسی: پژوهش حاضر از روش فراتحلیل و رویکرد ساختاری تفسیری بهره گرفته است. علی رغم گستردگی ادبیات نظری، در خصوص مؤلفه های مؤثر برند گردشگری هنوز اجماع وجود ندارد. این پژوهش، دوره زمانی 2021-1999 را برای بررسی سیر تحول این موضوع انتخاب کرده است.یافته ها: در این دوره، با تحول مفهوم این پدیده، شاهد حرکت پرشتاب آن از حالت تک بعدی، مبتنی بر ابعاد بصری و ملموس، به سمت مفهومی چندبعدی، میان رشته ای، تعاملی و مشارکتی هستیم. در این روند، ماهیت برند مکان از ابزاری جهت بازاریابی به رویکردی جهت مواجهه با ابعاد مختلف مدیریت مکان تغییر پیدا کرده است. در بخش دوم پژوهش با استفاده از پرسش نامه خبره محور به شناسایی 21 مؤلفه مؤثر در برند گردشگری پرداختیم و از میان آن ها هشت مؤلفه مهم به زعم خبرگان شناسایی و سطح بندی گردید.نتیجه گیری: عوامل شناسایی شده شامل 1- جایگاه شهر در عرصه بین الملل 2- تصورات مردم درباره کالبد و موقعیت مکانی شهر 3-فرصت های متصور اقتصادی و اجتماعی 4- جذابیت و امکانات توریستی 5- زیرساخت و بسترسازی برند 6- مداخله گری و حمایت دولت 7- معرفی و تبلیغات برند گردشگری و 8- ایجاد موقعیت ها و رویدادهای جذاب و متنوع برای گردشگران است.نوآوری و اصالت: تحقیق حاضر جهت پرکردن خلأ مطالعات پیشین و با بررسی و ارائه تصویر برند گردشگری توانست، ضرورت ایجاد یک برند قدرتمند گردشگری را به عنوان ایجاد یک تصویر مثبت به یک مزیت رقابتی ویژه در دنیای امروز معرفی نماید. از این رو برندسازی را می توان شناسایی مزیت رقابتی پایدار و تبدیل آن به یک هویت رقابتی مطلوب دانست.

زمینه و هدف: با توجه به کمبود مطالعات نظری در حیطه چیستی صلاحیت حرفه ای بازاریابی گردشگری، در این مقاله به بررسی تأملی آینده پژوهانه در صلاحیت حرفه ای بازاریابی گردشگری با نگاهی بر توسعه پایدار پرداخته شده است.روش شناسی: داده های مورد نیاز از دو بخش ادبیات پژوهش به منظور شناسایی شاخص های صلاحیت حرفه ای (بازاریابی) گردشگری و نیز نظرات 9 تن از مدیران ارشد سازمان های دولتی و شرکت های معتبر گردشگری برای شناسایی ساختار بومی شاخص ها گرداوری گردید. برای شناسایی شاخص ها، از ابزار تحلیل محتوای استقرائی و به منظور ارائه مدل بومی از ابزار تحلیل مضمون در نرم افزار مکس کیو دی ای استفاده شده است.یافته ها: نتایج نشان داد که صلاحیت حرفه ای فعالان در صنعت گردشگری را می توان مبتنی بر 88 شاخص مهارتی، دانشی، ویژگی های شخصیتی، نگرشی، انگیزشی و عمومی مورد ارزیابی قرار داد. همچنین نتایج نشان دادند که نظام صلاحیت حرفه ای بازاریابی گردشگری کشور در بردارنده شش بعد مهارت ها، دانش و اطلاعات، شاخص های رفتاری، شایستگی های عام، قابلیت های مدیریتی و عوامل افزاینده کمکی بوده است.نتیجه گیری و پیشنهادات: صنعت گردشگری و بازاریابی گردشگری عملاً بدون وجود افرادی که توانمند در نشان دادن انعطاف رفتاری بوده و سطح اعتمادبه نفس و خلاقیت بالایی داشته باشند قادر نخواهد بود تا بر رفتارها و تصمیمات مشتریان اثرگذار باشد. ضمن این که توانمندی رهبری به وجود قابلیت های کاریزماتیک در فرد اشاره داشته و عملاً وجود چنین قابلیت ها و ویژگی هایی به معنای توانمندی در اثرگذاری عمیق بر دیگران می باشد.نوآوری و اصالت: مسأله صلاحیت حرفه ای در صنعت گردشگری امری به شدت حیاتی محسوب می گردد. علی رغم این اهمیت، بررسی ها نشان می دهد که توجه نظری چندانی به مسأله صلاحیت حرفه ای بازاریابی گردشگری و شاخص های مؤثر سنجش چنین صلاحیتی در کشور وجود ندارد که مطالعه حاضر به دنبال رفع این شکاف تحقیقاتی در میان مطالعات داخلی می باشد.

زمینه و هدف: این مطالعه به بررسی شبکه فضایی اقتصاد گردشگر استان های ایران و تحلیل شبکه گردشگری در شهرستان های استان کرمان می پردازد.روش شناسی: در قسمت تحلیل گردشگری مناطق کشور ایران از روش مدل جاذبه اقتصاد گردشگری با استفاده از مدل های اقتصادسنجی داده های تابلویی استفاده شده است. در شبکه فضایی اقتصاد گردشگری استان کرمان شاخص های شبکه از طریق نرم افزار Ucinet  استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق شامل استان های ایران و شهرستان های استان کرمان می باشد. نمونه آماری در بخش کشوری، بازه زمانی 1398-1390 و در بخش استان کرمان نمونه آماری 1400-1397 می باشد.یافته ها: هرچه فاصله بین دو مقصد گردشگری بیشتر باشد، قدرت ارتباط اقتصاد گردشگری بیشتر می شود. به دلیل اینکه از لحاظ اقتصادی شهرها برای رشد اندازه خود با شهرهای دیگر رقابت می کنند. به عبارت دیگر هرچه فاصله بیشتر باشد، شهر برای اینکه بتواند به صورت مستقل نیازهای ساکنان و گردشگران تأمین کند، نیازمند سرمایه گذاری بیشتر و همچنین قدرت ارتباط اقتصادی گردشگری بالاتر است. شهرستان های کرمان، جیرفت، کهنوج و رفسنجان دارای بیشترین مرکزیت بینابینی می باشند. به عبارت دیگر مقاصدی که دارای مرکزیت بینابینی بالاتری باشند، می توانند به عنوان پل ارتباطی یک مقصد با مقصد دیگر عمل کنند و در نتیجه هم باعث پیشرفت خود و هم موجب توسعه مقاصد دیگر شوند.نتیجه گیری و پیشنهادات: براساس یافته های تحقیق هرچه فاصله بین دو مقصد گردشگری بیشتر باشد، قدرت ارتباط اقتصاد گردشگری بیشتر می شود. شهرستان های کرمان، سیرجان، رفسنجان، جیرفت و بم به عنوان گره های هسته دارای پرستیژ کنشگر بالاتری می باشد. چون متغیرهای شامل بوم گردی، جاذبه های گردشگری و تعداد بازدیدکنندگان به عنوان مرکز شبکه هستند؛ به مدیران استان توصیه می شود که توسعه بوم گردی در تمام مناطق استان کرمان مد نظر قرار دهند. از این رو سازمان های مرتبط با گردشگری، با توجه به تأثیر بالای جاذبه های گردشگری زمینه را برای معرفی و شناساندن جاذبه های گردشگری استان به صورت ملی و بین المللی فراهم کنندنوآوری و اصالت: نوآوری این مطالعه برآورد مدل جاذبه گردشگری برای استان های ایران و استفاده از تحلیل شبکه در شبکه فضایی اقتصاد گردشگری استان کرمان می باشد.

زمینه و هدف: کسب وکار تجارت الکترونیکی به عنوان استراتژی مهم شرکت های قرن بیست و یک در حوزه گردشگری می باشد که علاوه بر ایجاد روابط قوی با مشتریان فعلی، به دنبال جذب هرچه بیشتر مشتریان در محیط پویا و پیچیده امروز بازار است.هدف از این مطالعه ارائه مدل مفهومی کسب وکارهای تجارت الکترونیک در حوزه گردشگری است. شاخص های این مطالعه با استفاده از روش فراترکیب مشخص شدند.روش شناسی:  از روش فراترکیب به منظور جمع آوری داده های مورد نیاز بهره گرفته شدو جامعه مورد مطالعه پایگاه های داده الکترونیکی بوده است. جامعه نمونه تحقیق در پژوهش حاضر منابع علمی از سال 2000 تا 2020 می باشند. مقدار شاخص کاپا برابر با 712/ 0 است و مقالات استخراج شده و مورد تحلیل قرار گرفته از طریق روش فراترکیب از سطح پایایی قابل ملاحظه و خوبی برخوردار هستند برای انجام روش فراترکیب از روش هفت مرحله ای سندلوسکی و باروسو استفاده شده است.یافته ها: در این مطالعه تعداد شش معیار ارتباط با مشتری، شبکه (سخت افزار)، شبکه (نرم افزار)، کارایی کسب وکار، محتوا (رفتار کارکنان) و ساختار تجاری مشخص شده اند و در این میان تعداد 29 معیار به عنوان معیار فرعی معرفی گردیدند.نتیجه گیری و پیشنهادات : به مدیران و کاربران دنیای واقعی توصیه شده است که به منظور توسعه کسب وکارهای تجارت الکترونیک در حوزه گردشگری باید به 6 مقوله اصلی ارتباط با مشتری، شبکه سخت افزار، شبکه نرم افزار ،عملکرد کسب وکار، رفتار کارمندان، الگوی تجاری و متغیر ها فرعی مرتبط با آن ها باید توجه کنند. نوآوری و اصالت: مؤلفه های جدید استخراج شده کسب وکارهای تجارت الکترونیک گردشگری در منطقه شمال کشور و مقوله بندی کدها برای تحلیل و تفسیر نهایی به روش فرا ترکیب و ارائه مدل مفهومی از نوآوری های تحقیق می باشند.

زمینه و هدف: ﺑ ﺎ ﺗﻮﺟ ﻪ ﺑ ﻪ کنجکاوی گردشگران مدرن برای درک مفاهیم جدید و فواید مثبتی ﮐ ﻪ در ﺑﻄ ﻦ ﮔﺮدﺷﮕﺮی ورزشی در ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﮕﺎه ﺻﺮﻓﺎً ﻣ ﺎدی و جسمانی به بعد روحانی وﺟﻮد دارد و ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬاری ﺑﺴ ﯿﺎر ﺑ ﺎﻻیی که در ﮐﯿﻔﯿ ﺖزﻧ ﺪﮔﯽ ﮔﺮدﺷ ﮕﺮان دارد پژوهشگر بر آن شد تا به بررسی نقش گردشگری ورزشی در معنویت بپردازد.روش شناسی: ابزار پژوهش، پرسش نامه تعدیل یافته شفیعا و صباغ پور آذریان (1395) بوده است. جامعه آماری پژوهش کلیه گردشگران ورزشی فعال و غیرفعال بودند و تعداد نمونه آماری 365 نفر بود. پرسش نامه از روایی صوریی و محتوایی و پایایی(89/0) قابل قبول برخوردار بوده است. تجزیه و تحلیل آماری داده های این پژوهش در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی انجام شده است. از روش های آمار توصیفی در دسته بندی و خلاصه کردن داده ها، تدوین نمودار و جداول فراوانی استفاده شده است و برای تحلیل استنباطی داده ها از روش مدل سازی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار  AMOS  و  SPSS انجام گردید.یافته ها: گردشگری ورزشی در کلیه ابعاد معنویت شامل رسیدن به معنا(85/0)، رسیدن به تعالی(0/1) و درک متقابل(05/1) تأثیر معناداری دارد.نتیجه گیری و پیشنهادات: این پژوهش در نظر دارد از نگاه صرفاً اقتصادی به گردشگری کاسته شود و به سایر ابعاد نظیر معنویت که یک تجربه انسانی برای برقرار ارتباط که زاییده تعقل و تفکر است، بیشتر مورد توجه قرار گیرد.نوآوری و اصالت: مقاله حاصل کار پژوهشی در مقطع پسادکتری بوده که پیشنهاداتی برای توسعه گردشگری ورزشی با توجه به ابعاد معنویت ارائه گردید.

زمینه و هدف: از آنجایی که گردشگری، یکی از صنایع بزرگ و مهم در اقتصاد به شمار می رود، لذا هر گونه تلاش اثربخش در جهت افزایش رضایت گردشگران و ایجاد نیّات رفتاری مثبت در آن ها، سهم به سزایی در رونق اقتصاد این صنعت خواهد داشت. نیّات رفتاری بازدیدکنندگان از مقاصد گردشگری، به عنوان پیش بینی کننده رفتارهای آتی بازدیدکنندگان، متغیر مهمی در ادبیات گردشگری محسوب می شود. لذا بررسی عوامل مؤثر بر آن می تواند بر ارتقای عملکرد شرکت های فعال در صنعت گردشگری و تحقق اهداف آن ها مؤثر باشد. بنابراین، تحقیق حاضر به بررسی ارتباط میان کیفیت تجربه، ارزش ادراک شده و رضایت گردشگر با نیّات رفتاری گردشگران می پردازد.روش شناسی: تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر نحوه گردآوری اطلاعات توصیفی است که با بهره گیری از روش مدل سازی معادلات ساختاری مبتنی بر حداقل مربعات جزئی و با استفاده از نرم افزار Smart-PLS 3 و بر اساس داده های به دست آمده از توزیع پرسش نامه های معتبر در بین تعداد ۲۹۱ نفر از بازدیدکنندگان یکی از موزه های شهر تهران انجام شده است.یافته ها: نتایج این تحقیق حاکی از آن است که میان کیفیت تجربه گردشگر و رضایت وی رابطه معناداری با شدت متوسط وجود دارد. همچنین، میان ارزش ادراک شده توسط گردشگر و رضایت وی رابطه معناداری با شدت کم برقرار است و در نهایت میان رضایت گردشگر و نیّات رفتاری وی نیز رابطه معناداری با شدت زیاد وجود دارد.نتیجه گیری و پیشنهادات: با توجه به یافته های تحقیق، توجه فعالان صنعت گردشگری و مدیران موزه ها به ایجاد تجربه هایی متنوع و مطابق با انتظارات بازدیدکنندگان می تواند رضایت آن ها را در پی داشته و نیّات رفتاری شان را در جهت بازدید مجدد و یا توصیه دیگران به بازدید از مقصد گردشگری، سوق دهد. رضایت نیز از سویی تابع تجربه گردشگر و ارزشی است که او از دریافت خدمت گردشگری ادراک می کند، و از سوی دیگر، می تواند بر نیّات رفتاری وی اثرگذار باشد. لذا هدف افزایش رضایت گردشگر با عطف توجه به بالا بردن کیفیت تجربه و بهبود ارزش ادراک شده محقق خواهد شد، که آن نیز به نوبه خود نیّات رفتاری مثبت بازدیدکنندگان از مقاصد گردشگری را به دنبال خواهد داشت.نوآوری و اصالت: از جمله موارد نوآوری تحقیق حاضر می توان به بررسی ارتباط میان کیفیت تجربه، ارزش ادراک شده و رضایت با نیّات رفتاری در میان بازدیدکنندگان موزه ها اشاره داشت.

زمینه و هدف: جاذبه های تاریخی و فرهنگی، شکلی از ثروت ملی هستند که بعد از اختصاص کاربری مناسب تبدیل به تیره ای از تأسیسات گردشگری شده و توسط افراد واجد صلاحیت قابل بهره برداری می باشد. این منابع باارزش مانند سایر منابع عظیم ایران نیازمند مدیریت هدفمند و برنامه ریزی شده هستند. اهداف سرمایه گذاران و بهره برداران گونه های مختلف زیرساخت های گردشگری، در فرآیند مدیریت آن ها کاملاً تعیین کننده بوده و در مورد آثار و ابنیه تاریخی و فرهنگی نیز، مستقیماً روی فرآیند احیا، مرمت، نگهداری و معرفی خرده فرهنگ های بومی اثرگذار است. لذا، در این پژوهش بر آن شدیم که به بررسی طیف کامل اهداف و رویکردهای قابل اتخاذ، بپردازیم.روش شناسی: از این رو، 15 نفر از خبرگان صنعت شناسایی شدند و داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته گردآوری و با استفاده از نرم افزار مکس کیو دی ای آنالیتیکس 2018، بر اساس منطق روش تحلیل مضمون، مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: یافته های تحقیق نشان داد که اهداف متقاضیان بهره برداری (سرمایه گذاری) از تأسیسات گردشگری (ابنیه تاریخی و فرهنگی) در سه تم (مقوله) عمده شامل: اهداف اقتصادی، اهداف فرهنگی و اهداف پایداری، دسته بندی می شوند. هریک از این اهداف نیز، از طریق رویکردهای متنوعی که در خلال تحقیق به آن ها اشاره شده است، قابل دست یابی می باشند.نتیجه گیری و پیشنهادات: بنا بر یافته های حاصل از مصاحبه های صورت گرفته، اهداف پایداری مهم تر از سایر اهداف بوده و وزن بیشتری را در اظهارات کارشناسان به خود اختصاص داده است. این اهداف به سبب غنای شکل گیری می تواند جامع ترین حالت برای یک بهره بردار باشد و چه بسا که بتوان در دل موضوع پایداری، اهداف فرهنگی و اقتصادی را نیز یافت.نوآوری و اصالت: در این تحقیق، در شیوه نوینی که برای ارزیابی اهداف بهره بردار ارائه شد، چنانچه عملکرد بهره بردار با اهداف ترسیم شده، درصدی از همخوانی نسبی را داشته باشد، جهت تمدید قرارداد با بهره بردار موفق، به صلاح دید سازمان و صندوق احیا، به عنوان عامل مشوق، تسهیلاتی در نظر گرفته شود. ترسیم و جایگذاری اهداف در بازه زمانی قرارداد، توسط سازمان یا صندوق، می تواند به این صورت باشد که اهداف سهل الوصول تر (اقتصادی و فرهنگی) در ابتدا و اهداف پیچیده تر (اهداف پایداری) در انتهای بازه زمانی قرارداد در نظر گرفته شوند؛ چراکه اهداف پیچیده تر معمولاً ترکیبی از اهداف ابتدایی را در دل خود دارند.