ریباز قربانی نژاد

ریباز قربانی نژاد

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۳۹ مورد.
۱.

نقش آفرینی ایران در منطقه ژئوپلیتیکی شرق پیرامونی کشور با تاکید بر افغانستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سیاسی فضا دوره ۶ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۲۳) 107 - 122

کلیدواژه‌ها: ژئوپلیتیک شرق پیرامونی آسیای مرکزی افغانستان جمهوری اسلامی ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶ تعداد دانلود : ۵۵
اهمیت ژئوپلیتیکی افغانستان، عمدتا متاثر از دو پدیده مهم است، "تغییر ماهیت روابط و سیاست بین المللی و جامعه جهانی نسبت به این کشور" و "دگرگونی بنیاد ساختارهای ذهنی و سیاسی در داخل آن" از جمله این اهمیت محسوب می شوند و براساس این تغییرات همواره قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای در راستای اهداف و منافع خود سعی در نقش آفرینی در منطقه ژئوپلیتیکی شرق پیرامونی جمهوری اسلامی ایران و کشور افغانستان دارند. با توجه به اهمیت تحولات افغانستان، پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و کاربردی (عملی)، نقش آفرینی ایران در منطقه ژئوپلیتیکی شرق کشور با تاکید بر افغانستان را مورد مطالعه قرار می دهد. جامعه آماری تحقیق را کلیه کارشناسان و استادان دانشگاه و حوزه های مرتبط با ژئوپلیتیک، ژئواستراتژیک و ژئوکالچر تشکیل می دهند که حجم نمونه آن براساس مدل کوکران تعداد 50 نفر تعیین شد. در راستای تجزیه و تحلیل یافته ها نیز از آزمون میانگین در نَرم افزار spss استفاده گردید. نتایج نشان داد که نقش آفرینی ایران در منطقه ژئوپلیتیکی شرق پیرامونی خود با تاکید بر افغانستان، تابع عوامل و متغیرهای مربوطه در سه سطح داخلی، منطقه ای و فرامنطقه ای «جهانی» خواهد بود و بیشترین میزان این نقش آفرینی شامل عوامل فرامنطقه ای می باشد و همچنین عواملی نظیر دستاوردهای ایران در زمینه حل اختلافات هیدروپلیتیکی با کشور افغانستان، دستاوردهای ایران در زمینه احداث منطقه آزاد چابهار، دستاوردهای ایران در زمینه گسترش زبان فارسی در افغانستان و نقش آفرینی های ایران در زمینه جلوگیری از گسترش ایدئولوژی سلفی کشورهای عربی نظیر عربستان، بیشترین دستاوردها را برای ایران در شرق پیرامونی خود به همراه خواهد داشت.  
۲.

قلمروگستری ترکیه در قفقاز جنوبی و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق امنیت سال ۱۷ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۶۴ 143 - 169

کلیدواژه‌ها: امنیت ملی ترکیه جمهوری اسلامی ایران قفقاز جنوبی قلمروگستری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸ تعداد دانلود : ۱۰
منطقه ی قفقاز با تشکیل دولت ها و کشورهای تازه استقلال یافته، فرصت ها و تهدیدهای جدیدی در زمینه های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی برای کشورهای دیگر - به ویژه کشورهای همسایه- فراهم کرده است. در نتیجه، قدرت های منطقه ای مانند ترکیه و ایران سعی در افزایش نفوذ خود در این منطقه دارند. لذا پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی و با مراجعه به اسناد و منابع کتابخانه ای موجود به دنبال پاسخگویی به این سوالات که اهداف و علایق کشور ترکیه در منطقه قفقاز جنوبی چه می باشند وبر گرفته از این اهداف و علایق قلمرو گستری ترکیه در این منطقه چه تاثیری بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران خواهد داشت، انجام شد. نتایج پزوهش نشان داد قلمرو گستری کشور ترکیه همانطور که به تفکیک در یافته های پزوهش مورد بررسی قرار می توانند امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را متاثر کرده و هزینه زا باشند. وجود علائق متضاد و رقابتی بین ایران و ترکیه در حوزه قفقاز و تمرکز ترکیه بر این منطقه به عنوان حیات خلوت خود باعث رقابت با جمهوری اسلامی ایران شده و این امر، موفقیت منطقه ای ایران را با چالش روبرو ساخته است و به نظر می رسد جمهوری اسلامی ایران برای تامین اهداف امنیت ملی خود در منطقه قفقاز جنوبی باید با استفاده از راهبردهای مناسب، مانع از استیلای ژئوپلیتیکی ترکیه گردد.
۳.

شناسایی سازه های مؤثر بر نقش گردشگری خوراک در توسعه پایدار سکونتگاه های روستایی استان مازندران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه پایدار فضا دوره ۴ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۱۶) 113 - 131

کلیدواژه‌ها: گردشگری خوراک توسعه پایدار روستاهای مازندران مدلسازی تفسیری-ساختاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲ تعداد دانلود : ۱۱۲
امروزه از گردشگری به عنوان یکی از مهم ترین گزینه های توسعه در جوامع یاد می شود. توسعه گردشگری در مناطق روستایی عنصری اساسی است و یکی از راه های نجات روستاها از فقر، مهاجرت و مشکلات اجتماعی و اقتصادی به شمار می رود. در حال حاضر بین انواع گردشگری روستایی، گردشگری خوراک اهمیت بسیاری پیدا کرده است و سبب بروز تحولات اساسی در ابعاد اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی، ساختار کالبدی و زیست محیطی روستاها می شود. هدف اصلی این پژوهش تعیین روابط بین نقش مولفه های گردشگری خوراک در توسعه پایدار سکونتگاه های روستایی استان مازندران می باشد. روش جمع آوری اطلاعات به صورت مطالعات کتابخانه ای می باشد. داده های این تحقیق در دو بخش کیفی و کمی طبقه بندی شدند. ابزار جمع آوری داده ها مصاحبه و پرسشنامه است. جامعه مورد بررسی این تحقیق، خبرگان شامل مدیران و کارشناسان ارشد اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مازندران می باشند. برای ایجاد مدل نقش گردشگری خوراک بر توسعه پایدار سکونتگاه های روستایی استان مازندران از روش مدلسازی تفسیری-ساختاری که سازه های آن از طریق روش کیفی و به شیوه تحلیل محتوا شناسایی شد استفاده شده است. در ادامه با استفاده از تحلیل MICMAK میزان اثرگذاری و اثرپذیری متغیرها بر یکدیگر مشخص شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد در سطح دهم مدل، سازه "حمایت دولت" قرار گرفته است که زیر بنای مدل می باشد و توسعه پایدار روستاها از این سیاست شروع و به سایر سازه ها سرایت می کند. در نهایت، در سطح اول مدل، سازه "ساختار اجتماعی " قرار دارد که حاصل روابط بین سازه های سطوح ما قبل خود بوده و منتج به توسعه پایدار روستا می شود.
۴.

تبیین و تحلیل الگوی حکمروایی خوب در توسعه اقتصادی آسیای جنوب غربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش محیط سال ۱۶ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۶۲ 125 - 140

کلیدواژه‌ها: عملکرد اقتصادی آسیای جنوب غربی حکمروایی خوب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹ تعداد دانلود : ۶۲
حکمروایی خوب یک الگوی نوین در شیوه اداره کشور است که در آن دولت بخش خصوصی و مردم با همدیگر برای اداره کشور مشارکت می کنند. این شیوه یکی از راهبرد های مناسب در دست یابی به توسعه پایدار است. هدف این نوشتار بررسی وضعیت اقتصادی آسیای جنوب غربی از سال (1401-1385)است. این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی با رویکرد ژئوپلیتیک انتقادی به دنبال پاسخ به این سؤال است که: کشور های آسیای جنوب غربی در دوره مطالعاتی در شاخص های اقتصادی چه عملکردی داشته اند؟ با فرض بر این که حکمروایی خوب در رشد اقتصادی مؤثر است. یافته های تحقیق نشان دادندکشور هایی که الگوی حکمروایی خوب را در مدیریت سیاسی فضا اجرا نمودند، در شاخص های اقتصادی عملکرد مطلوبی داشته اند.
۵.

نقش محوری ایالات متحده آمریکا در منطقه خلیج فارس و تاثیر آن بر امنیت ملی ج.ا .ایران (2020- 2003).(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست جهانی دوره ۱۱ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۴۰) 241 - 267
تعداد بازدید : ۲۵۷ تعداد دانلود : ۱۹۷
از زمان خروج بریتانیا از خلیج فارس در دهه 1970، ایالات متحده در فضای جنگ سرد به عنوان . یکی از دو ابرقدرت جهانی نقش ویزه ای در شکل گیری ترتیبات امنیتی در خاورمیانه و بخصوص خلیج فارس داشته است. آنها برای تسلط بر منطقه و جلوگیری از انجام اقدامات علیه منافع خود مجبور بودند نظم امنیتی ویژه ای را بر منطقه حاکم کرده تا استراتژی نظامی خود را اجرا کنند .براین اساس، اهمیت خاص تنگه هرمز و خلیج فارس به واسطه ذخایری مهمی از جمله نفت و گاز اهمیت راهبردی است و ایران با طولانی ترین خط ساحلی یکی از بازیگران اصلی در این حوزه محسوب می شود .نظر به اهمیت بالای خلیج فارس، عواملی به عنوان تهدید از جمله حضور قدرت های فرامنطقه ای چون آمریکا امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را تهدید می کند. قدرت های فرامنطقه ای به دنبال رفع نیازهای خود می باشند که ماهیت آن اقتصادی است اما بیشتر تفسیر امنیتی از آن را نشان می دهند. این مقاله درصدد پاسخ به این پرسش است که نقش محوری ایالات متحده آمریکا در منطقه خلیج فارس و تاثیر آن بر امنیت ملی ایران از سال 2003 تاکنون به چه صورت بوده است.
۶.

تاثیر کنش های ژئوپلیتیکی ترکیه در عراق و سوریه بر کاهش نفوذ منطقه ای ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سیاسی فضا دوره پنجم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۱۷) ۹۱-۷۸
تعداد بازدید : ۱۹۷ تعداد دانلود : ۱۵۳
ترکیه به عنوان کشوری مهم در غرب آسیا جایگاهی تاثیرگذار بر سیاست خارجی ایران دارد و توجه به مناسبات دو سطحی و فرامنطقه ای در روابط دو کشور، از نگاه ژئوپلیتیک می تواند بسیار حائز اهمیت باشد. تحولات سال های اخیر ترکیه عمدتا مربوط به سیاست خارجی آن کشور بوده است. روابط ترکیه و ایران در طول تاریخ دستخوش تحولات زیادی شده است. این دو کشور، به عنوان کشورهای غیرعربی قدرتمند در منطقه محسوب می شوند که دارای ویژگی های جغرافیایی و فرهنگی مشترکی هستند و یکدیگر را به عنوان تهدید وجودی تلقی نمی کنند. در سال های اخیر، اختلاف نظر سیاسی دو کشور در مسائل سوریه و گاهی عراق موجب به وجود آمدن مناقشات سیاسی بین آن ها شده است. این پژوهش علمی به بررسی تاثیر کنش های ژئوپلیتیکی ترکیه در عراق و سوریه بر کاهش نفوذ منطقه ای ایران پرداخته است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است، توصیفی است به این دلیل که به توصیف کنش های ژئوپلیتیکی ترکیه در عراق و سوریه می پردازد و تحلیلی است به این دلیل که تاثیر این کنش ها را بر کاهش نفوذ منطقه ای ایران بیان می کند. روش گردآوری اطلاعات آن کتابخانه ای، مبتنی بر بهره گیری از مکتوبات مرتبط، گزارشات، اطلاعات و داده های معتبر می باشد. نتایج پژوهش نشان می دهد که اگرچه کنش های ژئوپلیتیکی ترکیه باعث ایجاد مناقشات بین دو کشور شده است اما پختگی دیپلماسی دو کشور و برخی هم سویی ها موجب پایداری روابط بوده است
۷.

تدوین استراتژی توسعه منطقه ای (مطالعه موردی شهرستان آستارا)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سرزمین سال نوزدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۷۵) 37 - 52

کلیدواژه‌ها: استراتژی توسعه توسعه منطقه ای شهرستان آستارا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۸ تعداد دانلود : ۱۵۹
در این پژوهش، نگارندگان با در نظر گرفتن اهدافی همچون شناخت نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدها سعی در تدوین استراتژی مناسب توسعه منطقه ای در راهبرد توسعه همه جانبه شهرستان آستارا و مناطق همجوار و همچنین اولویت بندی استراتژی های توسعه در این منطقه برای حال و آینده نموده و با بهره گیری از روش توصیفی-تحلیلی، مطالعات کتابخانه ای و بهره گیری از ماتریس SWOT درصدد تدوین استراتژی توسعه منطقه ای شهرستان آستارا بر آمده اند. یافته های تحقیق حاکی از آن است : با توجه به امتیاز دهی معیارهای داخلی (قوت و ضعف) و معیارهای خارجی (فرصت و تهدید)، استراتژی های استخراج شده از ماتریس SWOT در وضعیت تهاجمی (SO) قرار دارند و این استراتژی ها عبارتند از : کاهش عوارض گمرکی و حذف روادید با هدف تسهیل در مراودات و توسعه اقتصادی منطقه مرزی، توسعه گردشگری ساحلی و توریسم پزشکی، گسترش روابط ژئواکونومی با کشورهای حوزه قفقاز.
۸.

تبیین ادراک ژئواکونومی کشورهای همجوار نسبت به دولت منطقه ای کردستان عراق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژئوپلیتیک سال هجدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۶۷) 1 - 30

کلیدواژه‌ها: ژئوپلیتیک ادراک ژئوپلیتیکی بنیاد اقتصادی تهدید علایق و دغدغه های ژئوپلیتیکی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۵ تعداد دانلود : ۲۲۸
فضاها و مناطق با دارا بودن ارزش ها و منابع سیاسی ماهیت ژئوپلیتیکی پیدا می کنند و بر تصور(ادراک) ژئوپلیتیکی بازیگران سیاسی تاثیرگذارند و عامل شکل گیری الگوهای ژئوپلیتیکی در روابط هستند. دولت منطقه ای کردستان مصداق فضاها و مناطق جغرافیایی می باشد  که  امروزه به عنوان عنصری فعال و پیش رو در معادلات منطقه ای  بر ادراک ژئوپلیتیکی کشورها و بازیگران همجوار تاثیرگذار بوده و متقابلاً از آنها تاثیر می پذیرد. متغیرهای اقتصادی(ژئواکونومیکی) متداول ترین مبانی ادراک ژئوپلیتیکی در مراودات  کشورها و بازیگران سیاسی در ارتباط با مناطق و فضاهای ژئوپلیتیکی محسوب می شوند. در این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی با استناد به گزاره های معتبر کتابخانه با رویکرد اقتصادی 21 متغیر ژئوپلیتیکی در ارتباط با تبیین ادراک ژئوپلیتیکی بازیگران سیاسی و کشورهای همجوار شناسایی شده اند. بر اساس مقایسه تطبیقی مولفه ها و شناسه های یافت شده می توان گفت با وجود برخی تفاوت های اساسی در علایق و دغدغه های ژئوپلیتیکی میزان اشتراک و مشابهت در علایق و دغدغه ها نمود بیشتری دارد. پس با وجود رقابت و ناسازگاری در پاره ای از زمینه ها در فضای ژئوپلیتیکی منطقه کردستان میان بازیگران همجوار، زمینه های اتحاد و همکاری استراتژیک فراهم بوده و در نهایت نوع الگوهای رفتاری در روابط ژئوپلیتیکی مبتنی بر تعامل و همگرایی می باشد.
۹.

تبیین جایگاه ژئوپلیتیکی بندرچابهار در جاده ابریشم دریای قرن21چین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سیاسی فضا دوره سوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۰) ۱۰۷-۱۱۶

کلیدواژه‌ها: ژئوپلیتیک بندرچابهار جاده ابریشم دریایی قرن 21

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۱ تعداد دانلود : ۴۲۰
کشور چین طرح احیای جاده ابریشم را با نام« پروژه یک کمربند -یک راه» به عنوان طرح فراگیر منطقه ای مطرح نموده است. هدف کلان این طرح ارتقا سطح توسعه کشورهای مابین مرزهای شرقی و غربی اوراسیا از طریق تسهیل همکاری های منطقه ای و توسعه زیر ساخت های کشورهای معبر عنوان شده است. این پروژه دارای دو مسیر بری«کمربند اقتصادی جاده ابریشم» و بحری «جاده ابریشم دریایی قرن21» است. پروژه یک کمربند -یک راه دارای ابعاد مختلف ژئوپلیتیکی، اقتصادی، سیاسی و تجاری است. زمینه های همکاری های غیراقتصادی در چارچوب طرح مزبور شامل: تامین امنیت مسیرهای مبادلاتی، تقویت همکاری های ضد تروریسم در سطح منطقه، طراحی سازوکارهای حل و فصل منازعات در خصوص دعاوی زمینی و دریایی، توسعه منابع دریایی، همکاری در زمینه حفاظت زیست محیطی در مسیر جاده ابریشم و افزایش مبادلات فرهنگی می باشد. این پژوهش که به روش توصیفی– تحلیلی تهیه شده است به تبیین جایگاه ژئوپلیتیکی بندر چابهار در جاده ابریشم دریایی قرن 21 چین پرداخته است.
۱۰.

تببین هستی شناسی دولت ناحیه ای کردستان عراق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای سیاسی سال ششم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۲ 47 - 63

کلیدواژه‌ها: هستی شناسی دولت های ناحیه ای هویت طلبی ناسیونالیسم قومی خودمختاری کردستان عراق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۸ تعداد دانلود : ۲۲۰
29 سال از تشکیل اولین دولت ناحیه ای در بخشی از مناطق کردنشین عراق شامل استان های اربیل، سلیمانیه، دهوک و حلبچه می گذرد. اقلیم کردستان و دولت منطقه ای آن از زوایای مختلفی موردمطالعه و بررسی واقع شده است؛ اما تاکنون از منظر هستی شناسی، موردبررسی و مطالعه واقع نگردیده است؛ این مقاله در پی بررسی و شناخت هستی شناسی این دولت ناحیه ای از منظر «ماهیت و چیستی» و «چرایی و ضرورت» می باشد. این پژوهش ازلحاظ ماهیت، توصیفی-تحلیلی می باشد. در این تحقیق روش گردآوری اطلاعات، با توجه به نوع و ابعاد آن به صورت کتابخانه ای می باشد و در تجزیه وتحلیل اطلاعات از روش کیفی استفاده شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد عوامل مؤثر در تبیین هستی شناسی دولت ناحیه ای کردستان – عراق چندعاملی بوده که برخی از عوامل نقش پایه ای و زیربنایی داشته اند. مهم ترین عامل تأثیرگذار در فرایند شکل گیری دولت ناحیه ای کردستان، مسئله ی هویت طلبی ناحیه ای بوده است. هویت طلبی ناحیه ای زمینه ساز شکل گیری اندیشه ناسیونالیسم قومی و به تبع آن مطالبه ی حق تعیین سرنوشت با توجه به تمایزات جغرافیایی و فرهنگی میان کردستان و سایر بخش های عراق و در چهارچوب الگوهای رایج در سازمان دهی سیاسی فضا یعنی خودمختاری و فدرالیسم بوده است.
۱۱.

تاثیر تحولات ژئوپلتیک کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس با محوریت عربستان بر امنیت ملی جمهوری اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های روابط بین الملل دوره یازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۴۲) 246 - 227
تعداد بازدید : ۱۷۴ تعداد دانلود : ۱۸۲
پویایی های ژئوپلیتیکی در خلیج فارس همواره امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را  در طی چند دهه اخیر از خویش متاثر نموده است. از جمله این پویایی ها می توان به افرایش تنش و رقابت میان عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران بر سر حوزه نفوذ، گسترش حضور ایالات متحده در خلیج فارس در قالب تاسیس پایگاه های نظامی و دریایی، و در نهایت، افزایش تعاملات اعضای شورای همکاری خلیج فارس با اسرائیل اشاره کرد. با توجه به اهمیت موضوع، این پژوهش با یک رویکرد جامع بدنبال بررسی چگونگی تاثیر گذاری پویایی های منطقه ای در خلیچ فارس بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران است. در این راستا، این پژوهش بدنبال پاسخگویی به این سوال محوری است که، تحولات ژئوپلیتیکی کشورهای جنوبی خلیج فارس با محوریت عربستان سعودی چه تاثیری بر امنیت ملی ایران داشته است؟ یافته های پژوهش نشان می دهد، عوامل ژئوپولیتیک خلیج فارس به تنهایی عامل ایجاد ناامنی و تنش نیست، اما وقتی با عوامل دیگر همراه شود، می توانند تنش زا گردد. از آنجا ک ه عوام ل جغرافیایی و ژئوپلیتیک به صورت تدریجی ش کل گرفت ه ان د، از این رو تأثیر نسبتا پایداری از خود برجای می گذارند.شرایط ژئوپولیتیک منطقه و کشورهای آن به نحوی است که ب ی ثب اتی در هر یک از کشورهافرات ر از مرزه ایشان اث رگذار است .لذا حل این مناقشات طولانی و دستیابی به تعادل امری اجتناب ناپذبر است. ایران و عربستان با توجه به موقعیت ژئوپلیتیکی خود مهمترین بازیگران منطقه هستند که به نوعی رقیب هم به حساب می آیند. خروج معنی دار آمریکا از برجام، و بازگشت احتمالی اش به برجام منجر به رقابت جدی تر خواهد شد.خلیج فارس مانند هر منطقه ای نیازمند ثبات و امنیت است و امنیت آن را باید صرفا در خود منطقه جستجو نمود. همگرایی و تعاملات دو یا چند جانبه منطقه ای به عنوان راه حلی برای نزدیکی کشورها و ثبات دائمی آنها باید مورد توجه قرارگیرد. «امنیت جمعی» تنها راهبرد موثربرای تضمین امنیت کشورهای منطقه پیشنهاد می گردد،
۱۲.

تحلیل نقش هیدروپلیتیک هریرود بر چالش های ایران و افغانستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال سیزدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۵۰) 1000 - 1023

کلیدواژه‌ها: رودخانه های مرزی هیدروپلیتیک روابط بین الملل هریرود

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۲ تعداد دانلود : ۳۷۷
امروزه رودخانه های مرزی با توجه به کارکردها در زمینه هایی مانند کشاورزی ، سدسازی ، انرژی ، نفت و صنعت و.. همواره به عنوان مهمترین منافع کشورها محسوب شده است. در طی سال های اخیر اختلافات گسترده ای را در حوزه های روابط بین الملل میان ایران و کشورهای همسایه خویش رخ داده است که بخش عظیمی از این اختلافات ، اختلافات بر سر رودهای مرزی بوده است و در این میان اختلافات ایران با کشور جمهوری افغانستان در این زمینه بیش از سایر کشورهای همسایه بوده است. از این رو پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و از نظر هدف کاربردی، به تبیین نقش هیدروپلیتیک هریرود بر روابط بین الملل (مطالعه موردی:ایران و افغانستان) پرداخته است . در راستای گردآوری اطلاعات و یافته های تحقیق ، از اسناد کتابخانه ای استفاده گردید . نتایج تحقیق نشان داد که مصرف آب هریرود در افغانستان بیش از سایر کشورهای منطقه می باشد و در زمینه هیدروپلیتیک نیز عوامل سیاسی بر افزایش اختلافات هیدروپلیتیک موثر می باشند که در این زمینه دیدگاه رهبران سیاسی ، احداث سدها و تغییرات مسیر رودخانه هریرود به منظور مصرف کشاورزی و توسعه اقتصادی افغانستان ، مشکلات سیاسی افغانستان و نیز دخالت کشورهای بیگانه در امور داخلی افغانستان از جمله چالش های هیدروپلیتیکی در سطح روابط بین الملل میان دو کشور ایران و افغانستان است .
۱۳.

امکانسنجی توسعه روستایی در استان کهگیلویه و بویراحمد با استفاده از روشPROMETHEE (نمونه موردی: شهرستان بهمئی، دهستان بهمئی گرمسیری جنوبی)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سرزمین سال هجدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۶۹) 24 - 43

کلیدواژه‌ها: امکانسنجی توسعه روستایی شهرستان بهمئی PROMETHEE بهمئی گرمسیری جنوبی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۱ تعداد دانلود : ۱۷۵
برای تعیین سطوح برخورداری و توسعه نواحی روستایی روشها و مدلهای متعددی وجود دارد که یکی از این مدلها شاخص PROMETHEE است. در پژوهش حاضر رتبه بندی روستاهای دهستان بهمئی گرمسیری جنوبی در شهرستان بهمئی در دو بخش کمی و کیفی انجام گرفته است و تلفیق آنها نتیجه نهایی امکانسنجی توسعه روستایی را مشخص مىکند. روش تحقیقی این مطالعه توصیفی – تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات و مطالعات کتابخانه و محاسبات نگارندگان می باشد. در فرایند تحقیق پس از استخراج معیارهای موثر 28 شاخص مرتبط با امکانسنجی توسعه روستایی تعیین و سپس جامعه آماری 40 روستا از دهستان بهمئی گرمسیری جنوبی در این پژوهش مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است و نتایج نشان می دهد.جریان برخورداری از امکانات خدمات در سطح شهرستان و دهستان عموماً از سه نظریه قطب رشد، نظریه رتبه – اندازه و مکان مرکزی پیروی می نماید. می توان بیان کرد، واگرایی در امر توسعه جهت دار شهر و روستا در سطح شهرستان مورد مطالعه کاملاً مشهود است و رتبه متوسط توسعه، شهرستان بهمئی دارای جریان خالص خروجی (147/0-) بوده، که موجب شکاف بین نواحی سکونتگاهی شهرستانهای استان شده است .
۱۴.

تأثیر سیاست همسایگی جمهوری فدراسیون روسیه بر رویکرد منطقه گرایی ایران در قفقاز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال چهاردهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۵۱) 943 - 956

کلیدواژه‌ها: قفقازجنوبی سیاست همسایگی منطقه گرایی فدراسیون روسیه ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۸ تعداد دانلود : ۴۹۵
منطقه قفقاز جنوبی به دلیل موقعیت ژئواستراتژیکی که دارد جذب کننده بازیگران منطقه ای و کروی است. ریشه تاریخی و هم جواری این منطقه با ایران و روسیه باعث شده است که سرنوشت و اتفاقات این منطقه تاثیر مستقیمی بر امنیت و منافع ملی ایران و روسیه داشته باشد که باعث ایجاد موانعی در مسیر منطقه گرایی ایران توسط روسیه و دیگر بازیگران داشته است. پژوهش حاضر درصدد مطالعه بر تأثیر سیاست همسایگی جمهوری فدراسیون روسیه بر رویکرد منطقه گرایی ایران در قفقاز است.پژوهش حاضر ازلحاظ هدف کاربردی و ازلحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی و اکتشافی است که در آن برای جمع آوری داده های تحقیق به صورت توأمان از روش های کتابخانه ای و میدانی شامل پرسشنامه استفاده شده است. در این پژوهش جامعه ی آماری، شامل مجموعه ای متشکل از متخصصان جغرافیای سیاسی، مسئولین سازمان های مرتبط و نهادهای ذی ربط بوده اند که علاوه بر بخش گردآوری اطلاعات، در دیگر بخش ها مانند (مصاحبه و پرسشنامه) یاری رسانده اند. در این پژوهش سعی شده تمامی ابعاد سیاسی ،دفاعی ، امنیتی و... کشورهای منطقه قفقاز جنوبی و بازیگران حاضر در این منطقه پرداخته شود . سپس نتایج حاصل از روش میدانی در قالب تحلیل آماری T به اجرا گذاشته شده است. بنابراین ایران باید برای کسب جایگاهی برتر از رقبای خود و تأمین امنیت و منافع ملی خود به دور از برخورد های قهر آمیز روسیه ،راهبردهایی مبتنی بر پیوند منافع خود با کشورهای قفقاز را مدنظر قرار دهد و به مرحله عملیاتی شدن برساند.
۱۵.

تحلیل و رتبه بندی شاخص های مؤثر بر توانمندسازی روستاییان مورد: بخش چندار شهرستان ساوجبلاغ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد فضا و توسعه روستایی سال دهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۳۸) ۱۶-۱

کلیدواژه‌ها: توانمندسازی اقتصاد روستایی توسعه روستایی شهرستان ساوجبلاغ

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۰ تعداد دانلود : ۱۹۶
توانمندسازی روستاییان - به عنوان رویکرد جدید توسعه - در افزایش درآمد و توسعه سکونتگاه های روستایی مؤثر است. به بیانی دیگر، توسعه روستایی بدون توانمندسازی روستاییان امکان پذیر نمی شود. چراکه تغییر و تکامل دانش، مهارت و نگرش روستاییان از فرآگرد توانمندسازی، بستر توسعه روستایی پایدار است و همچنانکه روستاییان از ایده ها و روش های تازه استقبال می کنند، به دنبال آن، افکارشان نیز متحول می شود و در نتیجه، نگرش تازه ای در آن ها نسبت به فعالیت های کشاورزی و دیگر فعالیت های اقتصادی در مناطق روستایی ایجاد می شود و با ارتقای ظرفیت های شناختی (آگاهی و دانش) خود، موجبات توسعه پایدار روستایی را فراهم می سازند. هدف از انجام این پژوهش، تحلیل و رتبه بندی سکونتگاه های روستایی از نظر عوامل مؤثر بر توانمندسازی روستاییان بخش چَندار شهرستان ساوجبلاغ بوده است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر رویکرد پژوهش، کمّی (پیمایشی) است. جامعه آماری شامل ساکنان 10 روستای پرجمعیت بخش چندار شهرستان ساوجبلاغ با جمعیت 12764 تن است و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر به دست آمد و براساس جمعیت هر روستا، نسبت نمونه هر روستا مشخص گردید. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه پژوهشگرساخته است. برای مقایسه و رتبه بندی روستاها از شش شاخص ترکیبی (مولفه) شامل علاقه و انگیزه افراد، آموزش، مشارکت روستائیان، گردشگری، خدمات کمیته امداد و ظرفیت های جغرافیایی به عنوان عوامل اثرگذار بر توانمندسازی استفاده شده است. به منظور وزن دهی شاخص ها از تکنیک دیمتل و برای رتبه بندی از مدل ویکور بهره گرفته شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که روستای کُردان در رتبه یک و بعد از آن به ترتیب مزرعه گزل دره، فشند، مزرعه حسن آباد، ازنق، سبیستان، هرجاب، کوشک زر، امامزاده شاه حسین و بانوصحرا قرار گرفته اند. در میان شاخص های موثر بر توانمندسازی به ترتیب شاخص های مشارکت، علاقه مندی و انگیزه، بیشترین نقش را داشتند و سپس، ظرفیت های جغرافیایی، آموزش و خدمات کمیته امداد در رتبه های بعدی قرار دارند. شاخص گردشگری با اختلاف در رتبه آخر قرار گرفته است.
۱۶.

تاثیر منطقه گرائی بر توسعه اقتصادی کشور (با تاکید بر استان کرمانشاه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال دهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱-۳ (پیاپی ۳۹) 43 - 58

کلیدواژه‌ها: ژئوپولیتیک منطقه گرایی توسعه اقتصادی امنیت مناطق مرزی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۸ تعداد دانلود : ۱۹۶
منطقه گرایی از مسائلی است که طی سال های اخیر مورد توجه متفکران قرار گرفته است. حضور فعال ایران در مسائل منطقه ای، ضمن تثبیت نقش های سیاسی، امنیتی و اقتصادی ایران در منطقه، اهمیت استراتژیک ایران را در صحنه نظام بین الملل نیز افزایش داده است. امروزه تلاش در جهت ارتقاء شاخص های اقتصادی، اجتماعی، محیطی و فرهنگی به منظور دستیابی به اهداف مهم توسعه پایدار، در قالب سیاست منطقه گرایی، با استفاده از الگوسازی و ارائه راهکارهای مناسب الزامی و ضروری است. در این پژوهش با تحلیل تاثیر سیاست منطقه گرایی برتوسعه اقتصادی کشور با مطالعه استان کرمانشاه از استانهای همجوار با کشور عراق پرداخته شد با مطالعه و تدوین 120پرسشنامه حاوی 50 سوال، تاثیر منطقه گرایی در ابعاد(اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی، کالبدی ، زیست محیطی وسیاسی- امنیتی) از نگاه مدیران 5 شهرستان مرزی(پاوه، جوانرود، ثلاث باباجانی، سرپل ذهاب و قصر شیرین)بررسی شده و پردازش اطلاعات با SPSS با کمک آزمونT تک نمونه ای و تحلیل واریانس یک راهه(ANOVA) برای بررسی رابطه شاخصهای آماری صورت گرفت. بنابراین از دیدگاه مدیران، منطقه گرایی تاثیر مثبتی بر توسعه مناطق مرزنشین دارد و با تحلیل آزمون واریانس می بینیم که مدیران همه شهرستانهای مورد مطالعه، تاثیر تقریبا یکسانی از منطقه گرایی را بازتاب دادند و اختلاف معنی داری بین آنها وجود ندارد. پیشنهاد می شود با توجه به پتانسیلهای استان کرمانشاه در قالب(شاخصهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، کالبدی و زیست محیطی) طرح آمایش سرزمین این استان و استانهای هم مرز عملیاتی و اجرائی شود.
۱۷.

راهبردهای منطقه گرایی ایران در قفقاز در برابر روسیه بر اساس تئوری بازی ها(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سرزمین سال هفدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۶۷) 36 - 54

کلیدواژه‌ها: منطقه گرایی فدراسیون روسیه قفقاز جنوبی تئوری بازی ها راهبرد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۸ تعداد دانلود : ۲۰۶
تغییرات ژئوپلیتیکی عمیق در قفقاز جنوبی تأثیر قابل توجهی بر روابط ایران و سه جمهوری ارمنستان، آذربایجان و گرجستان داشته است. موقعیت جغرافیایی و اهمیت راهبردی این منطقه را به یکی از مهم ترین مناطق در جهان تبدیل کرده است. جمهوری اسلامی ایران به دلیل روابط تاریخی و پیوندهای اجتماعی - فرهنگی با مردم منطقه، همکاری های سیاسی - اقتصادی را با آن ها گسترش داده است. حضور فعال بازیگران منطقه ای و فرا منطقه ای بر این رابطه تأثیر مستقیم گذاشته است. این پژوهش به دنبال گزینش راهبرد مؤثر نیل به منطقه گرایی ایران در قفقاز در برابر روسیه و طرح راهبرد های عملیاتی به روش تئوری بازی ها است. پژوهش حاضر ازلحاظ هدف کاربردی و ازلحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی و اکتشافی است که در آن برای جمع آوری داده های تحقیق به صورت توأمان از روش کتابخانه ای و میدانی شامل مصاحبه با نخبگان استفاده شده. جامعه ی آماری، شامل مجموعه ای متشکل از متخصصان جغرافیای سیاسی، مسئولین سازمان های مرتبط و نهادهای ذی ربط بوده اند که علاوه بر بخش گردآوری اطلاعات، در دیگر بخش ها مانند (مصاحبه و پرسشنامه) یاری رسانده اند. در این پژوهش سعی شده راهبرد مؤثر نیل به منطقه گرایی ایران در قفقاز در برابر روسیه در این منطقه پرداخته شود. سپس نتایج حاصل تحلیل آماری در قالب تئوری بازی ها به اجرا گذاشته شده است
۱۸.

بررسی آینده روابط ایران و سوریه و تأثیر آن بر ژئوپلیتیک منطقه ای

نویسنده:
منبع: آمایش سیاسی فضا دوره سوم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۹) 42-55

کلیدواژه‌ها: ایران سوریه خاورمیانه ژئوپلیتیک وابستگی متقابل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۱ تعداد دانلود : ۳۳۹
بررسی و مطالعه روابط سیاسی کشورها در عرصه بین المللی به ویژه کشورهای یک منطقه از اهمیّت خاصی برخوردار است. این قبیل مطالعات از منظرهای گوناگونی به جستجو در مسائل مربوط به تعاملات دولت ها با یکدیگر و عوامل تأثیرگذار بر روابط سیاسی میان آن ها می پردازد. از جمله این مطالعات، پژوهش هایی در عرصه ژئوپلیتیکی می باشد که در زمینه شناسایی عوامل و متغیرهای سیاسی و جغرافیایی مؤثر در روابط سیاسی دولت ها و به طبع آن بررسی تأثیرات منطقه ای و جهانی این روابط می تواند تأمین کننده منافع ملی و امنیت ملی کشورها باشد. با نگاهی به روابط سیاسی ایران و سوریه، به عنوان دو کشور مهم خاورمیانه ای غیر همسایه با اهمیت ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی خاص و در محور مقاومت اسلامی که نقش اساسی و تعیین کننده در معادلات منطقه ای ایفا می نماید و ژئوپلیتیک منطقه تأثیر بسزایی از این روابط می پذیرد؛ شاهد نوساناتی بسیار ناشی از تأثیرگذاری عوامل ژئوپلیتیکی، سیاسی و اقتصادی در تعاملات بین آن ها هستیم. این پژوهش در تلاش است تا تأثیر عوامل عمده ژئوپلیتیکی میان دو کشور را بررسی کند و در نهایت به این پرسش پاسخ گوید که «چه چشم انداز قابل پیش بینی برای روابط ایران و سوریه در آینده وجود دارد؟» در این راستا با استفاده از روش پژوهشی توصیفی- تحلیلی این فرضیه را به آزمون خواهیم گذارد که «در آینده روابط ایران و سوریه در گروه آینده دولت سوریه و آینده موضع گیری های آن است.» این تحقیق جنبه های دیگری را از تأثیر آینده روابط دو کشور بر منطقه مورد بررسی قرار می دهد و همانند هر پژوهشی محدودیت ها و موانعی وجود داشت.
۱۹.

آسیب شناسی موانع تحقق حکمروایی خوب شهری در شهرهای میانی مطالعه موردی: شهر نیشابور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شهر پایدار دوره ۳ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ 43 - 57

کلیدواژه‌ها: حکمروایی خوب شهری شهرهای میانی مدیریت شهری شهر نیشابور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۳ تعداد دانلود : ۳۰۹
علیرغم گذشت بیش از پنج دهه از زمان مطرح شدن حکمروایی خوب شهری به عنوان شیوه برتر اداره امور شهری، این الگو در شهرهای ایران به خصوص در شهرهای میانی و کوچک، تحقق نیافته است. از همین رو در پژوهش حاضر به آسیب شناسی حکمروایی خوب شهری از منظر نهادینه سازی آن در شهرهای میانی بامطالعه موردی شهر نیشابور پرداخته شده است. رویکرد روش شناختی پژوهش از نوع کیفی مبتنی بر مصاحبه نیمه ساخت یافته از خبرگان و متخصصان آشنا به موضوع در شهر نیشابور است که از طریق انجام 30 مصاحبه پیاده سازی شده است. روش تجزیه وتحلیل داده ها، بر مبنای تکنیک های تحلیل محتوای کیفی ازجمله کدگذاری مرحله ای است که در پایان از طریق روش اسنادی و مطابقت و ارجاع دهی به پژوهش های موجود، تکمیل شده است. بر اساس نتایج به دست آمده، عوامل مؤثر بر عدم تحقق حکمروایی خوب شهری در شهر نیشابور شامل 87 مقوله اولیه، 11 کد تفسیری و 4 کد تبیینی است. کدهای تبیینی، در چهار حوزه عمده یعنی «موانع ساختاری»، «موانع فردی»، «موانع کنش ارتباطی» و «موانع زیرساختی» طبقه بندی شدند. درنهایت این نتیجه به دست آمد که تحقق حکمروایی خوب شهری ابتدا نیازمند الزاماتی است که این الزامات بیشتر در حوزه ساختاری قرار دارند تا با تأثیرگذاری بر روی ابعاد دیگر از ناکارآمدی مدیریت شهری، بتوانند الگوی حکمروایی خوب شهری را در شهرهای میانی نهادینه کنند.
۲۰.

تبیین مولفه های ژئوپلیتیکی موثر بر شکل گیری روابط استراتژیک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژئوپلیتیک سال شانزدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۵۷) 1 - 36

کلیدواژه‌ها: روابط استراتژیک اتحاد ائتلاف رقابت ژئوپلیتیک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۱ تعداد دانلود : ۷۱۷
مفهوم «روابط استراتژیک» به عنوان مفهومی که به تعاملات بازیگران نظام بین الملل، بار و وزن خاصی می دهد، علی رغم استفاده دیپلماتیک و ژورنالیستی، کمتر هدف مطالعه و تبیین علمی قرار گرفته است. طی سالیان اخیر، مفاهیمی مانند «اتحاد استراتژیک»، «ائتلاف استراتژیک»، «شراکت استراتژیک»، «رقابت استراتژیک» به عنوان اشکالی از «روابط استراتژیک» متولد و به گستردگی وارد ادبیات علمی جغرافیای سیاسی و روابط بین الملل شده اند اما اینکه، نسبت مفاهیم مطرح شده با مفهوم اصلی چیست و چه چیز به یک رابطه بار «استراتژیک» می دهد؟ افزون بر آن، این مفاهیم در کجای طیف روابط مبتنی بر رقابت و همکاری در نظام بین الملل قرار گرفته است؟ مولفه های ژئوپلیتیکی این مفهوم کدامند؟ سوالاتی هستند که کمتر به آنها توجه شده است. از این رو، این پژوهش تلاشی برای تبیین مفهومی و طراحی مدل ژئوپلیتیکی روابط استراتژیک است. پژوهش حاضر، از لحاظ نظری، حول مفاهیم «روابط»، «استراتژی و صفت استراتژیک»، «رقابت و همکاری» می چرخد و از نظر روش، توصیفی-تبیینی است و برای گردآوری داده ها از مطالعات کتابخانه ای و اسنادی؛ داده های میدانی مبتنی بر مصاحبه با خبرگان و تحلیل استنباطی استفاده شده است. نتیجه واژه «روابط» در مفهوم «روابط استراتژیک» واژه ای خنثی بوده و تعاملات استراتژیک می تواند طیفی از تعاملات مبتنی بر همکاری و/یا رقابت را دربر بگیرد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان