مطالب مرتبط با کلیدواژه
۲۱.
۲۲.
۲۳.
۲۴.
۲۵.
۲۶.
۲۷.
۲۸.
۲۹.
۳۰.
۳۱.
۳۲.
۳۴.
۳۵.
۳۶.
۳۷.
۳۸.
۳۹.
۴۰.
تغذیه
منبع:
پژوهشنامه سبک زندگی سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۹
35 - 54
حوزه های تخصصی:
بحث از سلامت و ابعاد آن سال هاست که اندیشه دانشمندان و صاحب نظران علوم تغذیه و دانش پزشکی را به خود جلب کرده است و پیشرفت های علمی و فناوری های نوین جهان معاصر، ارتباط مجموعه ای از عوامل را با سلامت به خوبی تأیید نموده اند. الگوی تغذیه به دلایل وجدانی، تجربی و وحیانی، بر ابعاد جسمی و روانی انسان تأثیرگذار است؛ به طوری که پایه و بنیان یک زندگی موفق همراه با سازندگی و پشتکار را تشکیل می دهد. در این میان، سبک زندگی مؤمنانه، الگوی تغذیه را با نگرش ها و ارزش های توحیدی گره زده، زمینه برخورداری از روانی سالم و تکامل انسان را فراهم می آورد. هدف از پژوهش پیش روی، بررسی نقش تغذیه بر سلامت روان در چارچوب سبک زندگی اسلامی است. جمع آوری داده ها با مراجعه به منابع تفسیری و حدیثی صورت گرفته است. جهت تحلیل داده ها و پاسخ به سؤالات پژوهش از روش تحلیلی اسنادی و مفهومی استفاده شد. یافته ها نشان داد دقت در انتخاب الگوی تغذیه ای سالم مبتنی بر آموزه های وحیانی بر شاخص های سلامت روان از قبیل آرامش، پرهیز از خشم و غضب، پرهیز از افسردگی، خوش خلقی و سیرتی نیکو تأثیری مثبت برجای می گذارد. علاوه بر این، تأیید رابطه بین جسم و روان و ضرورت تأمین نیازهای جسمانی در راستای شکل گیری و جهت دهی نیازهای روانی، تأمین بهداشت و سلامت روان و بیان ارزش و توجه ویژه به جایگاه تغذیه در سبک زندگی اسلامی از یافته های دیگر این پژوهش است.
بررسی شرایط تأمین جیره اضطراری در نزاجا(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
علوم و فنون نظامی سال یازدهم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۳۲
5 - 24
حوزه های تخصصی:
تغذیه صحیح و هدفمند آماد یکی از جنبه هاى مهم سلامت است که بر عملکرد جسمی و روحی افراد تأثیر بسیار زیادی دارد و این موضوع به ویژه در مورد نیروهای نظامی از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. در واقع می توان چنین عنوان کرد که بعد از مهمات و تسلیحات نظامی، یکی از مهم ترین نیازها در مأموریت های نظامی داشتن جیره های غذایی مناسب می باشد. توزیع جیره غذایی به خصوص در شرایط خاص (بحران، اضطرار، جنگ و پدافند غیرعامل) موجب تداوم مأموریت کارکنان و ایجاد امنیت تغذیه می شود. این مقاله به بررسی شرایط تأمین جیره اضطراری در نزاجا می پردازد که با روش توصیفی- تحلیلی از طریق پرسش نامه و بررسی میدانی و مطالعات کتابخانه ای انجام گردیده و جامعه آماری پژوهش حاضر نفرات درگیر در یگان های مسئول تهیه جیره ها که طبق اطلاعات به دست آمده 40 نفر می باشند انجام گردید. نتایج حاصله از این تحقیق مبین این مسئله است که ایجاد استانداردهای تغذیه و بسته بندی مناسب و همچنین رعایت اصول آمادی و خود کافی بودن بسته های غذایی در تهیه جیره اضطراری به یگان های عملیاتی نزاجا ضروری است.
معانی فرهنگی غذای دوران بارداری: مطالعه ای با روش مردم نگاری(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات اجتماعی ایران سال سیزدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴
55 - 77
حوزه های تخصصی:
تغذیه به عنوان نیاز زیستی در فرهنگ های مختلف جلوه های متفاوتی به خود می گیرد. به عبارتی، فرهنگ، الگوهای شناختی مطلوب برای انتخاب غذا به افراد عرضه می کند. مطابق با این نوع نگاه، فهم معانی تغذیه به فهم فرهنگ کمک می کند. بر این اساس، پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و روش مردم نگاری به مطالعه فرهنگ تغذیه بارداری در شهر یزد پرداخت. یافته ها نشان داد الگوی شناختی تغذیه در بین زنان مورد مطالعه مبتنی بر دوگانه گرم/سرد و تر/خشک است و این الگو در دوران بارداری مطرح است. براساس یافته های پژوهش، الگوهای فرهنگ تغذیه دوران بارداری با توجه به اساطیر، خِرَد تغذیه مادربزرگ ها، میزان دسترسی زنان و خانواده های آن ها به سرمایه اقتصادی و دسترسی زنان به شبکه حمایتی خانواده تغییر می کند. رمزگان تغذیه این دوران، مرزبندی هایی میان زنان باتجربه/بی تجربه و مادران سهل انگار/ایدئال تعریف می کند. همچنین، مرزهای جنسیتی در امر تخصیص غذا بازتعریف می شود. مطابق با یافته ها، افراد با خوردن، طعم فرهنگ را درونی می کنند و آن را نسل به نسل انتقال می دهند.
خوراک و تغذیه؛ جلوه گاهی از تاریخ فرهنگ دوره تیموریان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
بررسی موضوعی مانند خوراک و تغذیه در دوره تیموریان در پی آن است که از رهگذر تعمق در مصادیق نوشیدنی ها و خوردنی ها - که قاعدتاً در حوزه تاریخ خُرد (Microhistory) قرار می گیرد - و نیز با بذل توجه به موضوعات اجتماعی مرتبط با تغذیه -که در حوزه تاریخ کلان (Macrohistory) قرار می گیرد - به بررسی تاریخ فرهنگ جامعه تیموری بپردازد. در این مسیر جستجو برای شناسایی انواع مواد خوردنی و اثری که اختصاصاً با موضوع آشپزی و خوراک در این دوره فراهم شده است می تواند راهگشا باشد. این پژوهش درصدد پاسخ دهی به این سوال است که وجه تمایز فرهنگ خوراک و تغذیه در دوره تیموریان در میان زندگی دربار، عامه و خانقاه ها چه بوده است؟ نتایج پژوهش نشان می دهد که فرهنگ خوراک و تغذیه تحت تأثیر نحوه زیست قومی و اجتماعی قرار داشت و می توان نسبتی بین آن برقرار کرد. این پژوهش از خلال نسبتی که میان موضوع خوراک و جلوه های مختلف حیات اجتماعی در این دوره برقرار می کند تلاش دارد تا از ظرفیت های این موضوعات در جهت پرتو افکندن به تاریخ فرهنگ دوره تیموریان بهره گیری کند. روش تحقیق در این مقاله توصیفی – تحلیلی است و از شیوه مطالعات کتابخانه ای استفاده شده است.
یادگیری فرهنگی- اجتماعی از طریق برنامه های غذایی شبکه های ماهواره ای «من وتو» و «جم فود»(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
رسانه های دیداری و شنیداری دوره ۱۴ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۳۶
123 - 160
حوزه های تخصصی:
شیوه تغذیه و غذا خوردن می تواند باعث نفوذ فرهنگ، ایجاد تغییر در تفکر، شیوه زیست و عادت های فردی و اجتماعی شود. تغذیه اگر دچار دگرگونی و انحراف از سبک زندگی شود، این خطر ممکن است پیش آید که فرهنگ دگرگون شود. ماهواره ها به دلیل ماهیتی که دارند در بی هویت کردن جوامع نقش دارند و غفلت خبرگان و مسئولان ایرانی موجب آسیب دیدن جامعه ایران می شود. مسأله اساسی این پژوهش، وقوع دگرگونی فرهنگی از طریق تحول تغذیه ای در خلاف جهت سبک زندگی ایرانی است. هدف پژوهش پیش رو، بررسی وضعیت محتوای فرهنگی برنامه های سبک زندگی تغذیه ای ماهواره و نقش آنها بر حفظ و دگرگونی فرهنگ در یادگیری اجتماعی و روش آن مبتنی بر رویکرد تحلیل محتوای کیفی است. در این مطالعه برای جمع آوری داده ها، دو برنامه از شبکه های غیرایرانی فارسی زبان برای نمونه انتخاب شده است. روش نمونه گیری هدفمند انتخابی است. یافته ها نشان داد هفت مقوله «نمود فرهنگ در برنامه های غذایی ماهواره ای»، «طبخ غذا»، «جامعه شناسی غذا»، «حذف، مخالفت یا بی اعتنایی به مفاهیم مذهبی»، «وضعیت تجمل گرایی»، «اوقات فراغت» و «ظاهر و ساخت برنامه» همراه با زیرمقوله های آنها در برنامه های فارسی زبان ماهواره ای نمایش داده شده است. نقش عوامل فرهنگی در این مقوله ها بر یادگیری اجتماعی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته و افراد، الگوهای رفتاری متناسب با وقایع مشاهده شده در محیط های خود، ازجمله تصاویر تلویزیونی را اتخاذ می کنند. برنامه های تغذیه ای ماهواره ای به علت رویکرد و سیاست های متفاوتی که با رسانه های داخلی دارند، محتوای متفاوتی را ارائه و تأثیری که بر یادگیری اجتماعی مخاطب دارند، می توانند زمینه ساز تغییر سبک زندگی و فرهنگ شوند.
تبیین جامعه شناختی نقش تغذیه سنتی در خانواده بر سلامت روانی و سلامت اجتماعی نوجوانان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
شرط ارتقای سلامت روانی و اجتماعی در جامعه، داشتن تغذیه سالم و فرهنگ مصرف آن است که هدف اساسی آن، فراهم آوردن شرایط جسمی و روانی لازم ازنظر رشد و تکوین ارگانیسم، تحرک و کارایی انسان ها در زندگی اجتماعی است. فرایند تغذیه انسان ها به شرایط محیطی و جغرافیایی و ویژگی های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و تاریخی آنها بستگی دارد؛ به گونه ای که تغذیه صحیح و مصرف درست باعث سلامت پایدار جامعه می شود. پژوهش حاضر در پی بررسی تبیین جامعه شناختی نقش تغذیه سنتی در خانواده بر سلامت روانی و سلامت اجتماعی نوجوانان است. پژوهش از نوع پیمایشی و همبستگی بود و جامعه آماری آن، همه مادران دو شهر راز و جرگلان (خراسان شمالی) بودند که فرزند دانش آموز دبیرستانی دوره دوم (1139 نفر) داشتند. حجم نمونه با جدول مورگان، 290 نفر به دست آمد. یافته ها نشان داد بین تغذیه مادر در منزل و میزان سلامت روانی، اضطراب، اختلال در عملکرد اجتماعی، افسردگی، مشارکت، انسجام، پذیرش و شکوفایی و انطباق اجتماعی فرزندان، رابطه معنی دار وجود دارد. 19 درصد تغییرات در میزان سلامت روانی و 25 درصد تغییرات در میزان سلامت اجتماعی با تغذیه تبیین می شود. در مدل معادله ساختاری نیز تأثیر متغیر تغذیه در مؤلفه های سلامت روانی و اجتماعی تأیید شد؛ درنتیجه، انتخاب سبد غذایی توسط مادر خانواده، نقش بسزایی در کاهش نابسامانی های روانی و اجتماعی در جامعه مورد مطالعه داشته است.
تقابل فرهنگی و دینی محتوای برنامه های غذایی ماهواره ای با اصول سبک زندگی تغذیه ای ایرانی-اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
گسترش روزافزون رسانه ها موجب تحولات سبک زندگی جوامع شده است. سبک زندگی ایرانی- اسلامی نیز خارج از این موضوع نیست. غذا یکی از مصادیق فرهنگ است که می تواند ارزش های فرهنگی و دینی را جابه جا کند. در این بین برنامه های غذایی ماهواره ای نقش مهمی در ارائه باورها و ارزش های سبک زندگی دارند و یکی از روش های انتقال فرهنگی آنها استفاده از غذا و برنامه های غذایی است. هدف پژوهش حاضر، بررسی چگونگی وضعیت محتوای برنامه های تغذیه ای ماهواره ای از نظر سبک زندگی ایرانی- اسلامی است. روش تحقیق از نوع کیفی است. در این مطالعه برنامه "بفرمایید شام" شبکه "من و تو" به عنوان نمونه مورد بررسی قرار گرفته است. استخراج داده ها، تجزیه و تحلیل و تفسیر آنها با استفاده از روش مایرینگ انجام شده است. پس از تجزیه و تحلیل برنامه های غذایی ماهواره ای مورد نظر این مطالعه، مقوله ها و زیرمقوله های آنها در رابطه با سبک تغذیه ای ایرانی- اسلامی مشخص شد. یافته ها نشان داد محتوای ارائه شده در برنامه های غذایی ماهواره ای در تقابل و مغایرت با اصول سبک زندگی ایرانی- اسلامی است. از موارد یافت شده می توان به "حذف، مخالفت یا بی اعتنایی به مفاهیم مذهبی"، "تغذیه ناسالم"، "سرو غیرایرانی غذا"، "اسراف"، "تجمل گرایی"، "لذت گرایی" و "فرهنگ فردگرایی" اشاره داشت. از آنجایی که شیوه تغذیه می تواند باعث تغییر در تفکر، عادات و ارزش های جوامع و یا تغییر ارزش های مذهبی می شود، رسانه ها نقش پررنگی را در هدایت سبک زندگی تغذیه ای جوامع ایفا می کنند.
تأثیر اینستاگرام بر سبک زندگی: تصویر بدن، اختلال در تغذیه و مد (مورد مطالعه: زنان 20 تا 70 سال ساکن تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های ارتباطی سال بیست و هشتم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۱۰۷)
161 - 185
حوزه های تخصصی:
در عصر حاضر با ظهور شبکه های ارتباطی گسترده، سبک زندگی افراد جامعه تحت تأثیر قرار گرفته است. اینستاگرام یکی از پلتفرم های ارتباطی است که به واسطه تعاملی بودن و امکان انتشار و اشتراک گذاری عکس و محتوا، زمینه مقایسه را میان همسالان فراهم می آورد و بیش از همه باعث نارضایتی کاربران از تصویر بدن خود، اختلال در تغذیه و تغییر رویکرد نسبت به مد می شود. تغییر سبک زندگی تحت تأثیر رسانه های اجتماعی و تأثیرپذیری گروه های سنی مختلف همواره مورد توجه پژوهشگران بوده است. پژوهش حاضر، با هدف بررسی میزان تأثیرگذاری اینستاگرام بر سبک زندگی زنان تبریزی در سه بعد تصویر بدن، اختلال در تغذیه و مد انجام شده است. جامعه آماری پژوهش را 385 نفر از زنان 20 تا 70 سال ساکن تبریز تشکیل داده اند. این پژوهش از نوع همبستگی و روش آن پیمایشی بوده است. اطلاعات با استفاده از پرسشنامه و با روش نمونه گیری احتمالی از نوع تصادفی گردآوری شده و نتایج نشان داده است که بین میزان ساعات استفاده از اینستاگرام و نگرش زنان نسبت به تصویر بدن خود، اختلال در تغذیه و مد، رابطه معنادار وجود دارد چنان که با افزایش ساعات استفاده از اینستاگرام، تمایل زنان در خصوص مد، به سبک مدرن افزایش می یابد و این، بر نوع نگرش شان نسبت به بدن خود تأثیر می گذارد و آنان را به کنترل وزن و اختلال در تغذیه ترغیب می کند. بر اساس این پژوهش، اینستاگرام بیشترین تأثیر را در میان ابعاد سبک زندگی بر روی مد گذاشته است. عوامل زمینه ای همچون شاخص توده بدنی، سن، درآمد، وضعیت تأهل و وضعیت شغلی نیز پیش بینی کننده هایی قوی بودند که تأثیرگذاری رسانه را شدت می بخشیدند.
بررسی تأثیر تغذیه بر ابعاد روانی و معنوی انسان(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی سال هشتم بهار و تابستان ۱۴۰۰شماره ۱۴
351 - 373
حوزه های تخصصی:
سلامتی در اسلام مفهوم وسیع و فراگیری دارد و فقط به سلامتی جسم محدود نیست؛ بلکه ابعاد روانی و معنوی انسان را نیز در بر می گیرد. توجه به آداب تغذیه در تأمین سلامت روان انسان بسیار موثر است. در این راستا پژوهش حاضر با بهره گیری از روش توصیفی - تحلیلی و ابزار کتابخانه ای و با استناد به روایات اهل بیتD و انطباق یافته ها با دستاوردهای علمی و به برخی آثار تغذیه بر پاره ای از ابعاد روانی و معنوی انسان، پرداخته است. نتایج یافته ها حاکی از آن است که تغذیه در دو بُعد روانی و معنوی انسان اثرگذار بوده و در بُعد روانی، به تأثیرات تغذیه مناسب در خلق وخوی انسان از جمله زدودن اندوه، کنترل خشم و غضب اشاره شده و در این میان، تأثیرات تغذیه بر ابعاد معنوی انسان همچون تأثیر تغذیه در تعلیم و تربیت، اصلاح نابهنجاری های رفتاری و معنوی و کنترل انگیزه های شهوانی که مقدمه عمل صالح و در نهایت عبادت و زهد ورزی می باشد مورد بررسی قرار گرفته است که انکارناپذیر است و این ارتباط دوسویه و متقابل جسم و روح مقتضی آن شده که در میان آموزه های اهل بیتD توصیه های هدایت بخشی در این زمینه ارائه شود.
بررسی تغذیه از منظر اسلام، در ابعاد بینشی، گرایشی و کنشی
منبع:
فرهنگ پژوهش تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴۶ ویژه علوم اجتماعی
5 - 34
حوزه های تخصصی:
هدف پژوهش حاضر بررسی ابعاد تغذیه اسلامی است. با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، ابعاد تغذیه اسلامی از منظر آموزه های اسلامی با تأکید بر آیات قرآن کریم و روایات معصومین: مورد بررسی قرار گرفته است. یافته ها نشان می دهد که بحث تغذیه یکی از موضوعاتی است که از سوی مکاتب و اندیشه های مختلف مورد توجه قرار گرفته و هر یک از آن ها با توجه به فرهنگ حاکم بر جامعه، دیدگاه متفاوتی در مورد طریقت غذایی ارائه نموده اند. بالتبع در آموزه های اسلامی نیز بر تغذیه به عنوان یکی از مهم ترین عوامل مؤثر بر سلامت جسم و روح انسان، توجه شده و ابعاد مختلفی برای آن بیان شده است، چراکه تغذیه مطلوب، سرمنشا حل وفصل بسیاری از مسائل فرهنگی و اجتماعی است. یافته ها نشان می دهد که نوعی ترتب طولی (علم نظری) و ترتب عرضی (علم عملی) در دانش اسلامی وجود دارد که متأثر از ابعاد سه گانه تغذیه اسلامی است و می توان آن ها را شامل سه حوزه بینشی (اعتقادات)، گرایشی (اخلاقیات) و کنشی (شریعت و آداب) دانست. بازخوانی ابعاد تغذیه اسلامی که متأثر از دین اسلام است، می تواند بر غنای علم عملی انسان بیفزاید و راهکاری مؤثر در جهت بقای زیست جهان های اجتماعی- فرهنگی جامعه ایران باشد.
تأثیر تغذیه بر تربیت معرفت انسانی: تحلیل دینی−فلسفی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
تربیت اسلامی سال هفدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۴۰
35 - 44
حوزه های تخصصی:
هدف این پژوهش تبیین تأثیر تغذیه به عنوان یکی از عوامل غیر معرفتی بر معرفت انسانی است که بر مبنای تحلیل دینی−فلسفی صورت می گیرد و از روش تحلیلی توصیفی استفاده می کند.یافته های این پژوهش نشان می دهد که ارتباط متقابل نفس و بدن و اتحاد آن دو از یک سو و تأثیر خوردنی ها و آشامیدنی ها بر بدن از سوی دیگر، زمینه تأثیر و تأثر بین نفس و ب دن را فراهم می آورد. بنابراین هرگاه زمینه تغذیه حرام یا حلالی از ناحیه بدن به وجود آید ،ماهیت غذا، نفس انسان را مطابق ماهیت غذا در جهت خاصی سوق می دهد. در نتیجه، تغذیه ناپاک و حرام سبب از دست دادن استعداد کافی برای کسب معرفت صحیح می گردد. همچنین غذا به عنوان شیئی مادی در تغییر وضعیت بدن و به تبع آن در موقعیت مغز و اعصاب، به عنوان ابزار ادراکی بدن نقش مهمی ایفا می کند که تغییر وضعیت این ابزار ادراکی در شکل گیری معرفت انسانی نقش مؤثری دارد.
بررسی ارتباط وضعیت اجتماعی- اقتصادی با وضعیت تغذیه و فعالیت بدنی دانش آموزان شهر قزوین در دوران پاندمی کووید-19
حوزه های تخصصی:
مقدمه: رفتار غذایی با افزایش خطر ابتلا به بیماری های مزمن ارتباط دارد. با این حال، مطالعات در مورد رفتار غذایی با در نظر گرفتن نقش وضعیت اجتماعی- اقتصادی، اندک است. هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی ارتباط وضعیت اجتماعی- اقتصادی با رفتار غذایی و فعالیت بدنی دانش آموزان شهر قزوین در دوران پاندمی کووید-۱۹ بود. روش: پژوهش حاضر از نوع توصیفی- همبستگی و جامعه آماری تمامی دانش آموزان ناحیه ۱ شهر قزوین در سال ۱۴۰۰ بودند. شرکت کنندگان ۱۱۰ نفر از دانش آموزان گروه سنی ۱۳-۱۱ سال بودند که از ۱۶ مرکز آموزشی شهری و روستایی به صورت تصادفی انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته با مؤلفه های وضعیت اجتماعی- اقتصادی، تغذیه برگرفته از پرسشنامه بسامد غذایی و فعالیت بدنی برگرفته از پرسشنامه بین المللی فعالیت بدنی (IPAQ) استفاده شد. همچنین؛ داده های پژوهش با آزمون تی، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره با نرم افزار SPSS نسخه ۲۰ در سطح آماری ۰/۰۵ تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: نتایج آزمون پیرسون نشان داد، سطح درآمد خانواده با وضعیت تغذیه ای و فعالیت بدنی دانش آموزان ۱۳-۱۱ سال رابطه معناداری دارد (۰/۰۱۱ و ۰/۰۰۳=p). همچنین؛ نتایج نشان داد که وضعیت اجتماعی- اقتصادی والدین، ۵۰ درصد مقدار وزن، قد، فعالیت بدنی و وضعیت تغذیه دانش آموزان را پیش بینی می کند. نتیجه گیری: وضعیت اجتماعی و اقتصادی والدین بر وضعیت تغذیه ای و فعالیت بدنی کودکان تأثیر دارد. با در اختیار قرار دادن نتایج پژوهش به سازمان ها و نهادهای مرتبط به کودکان و نوجوانان استان قزوین می توان خانواده ها را با عوامل مؤثر بر سلامت جسمی فرزندانشان آشنا کرده و به آن ها آموزش داد.
غذا و تغذیه از منظر قر آن کریم و روایات
منبع:
عرشیان فارس سال اول تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲
79-100
حوزه های تخصصی:
غذا و تغذیه در آموزه های دینی همچون سایر موضوعات، مورد توجه قرار گرفته است. مبداء پیدایش غذا از جانب خداوند است که جهت تندرستی، تداوم حیات و توان مندی در انجام تکالیف به انسان عطا شده است. قریب به 250 آیه قرآنی و ده ها روایت از معصومین علیهم السلام بر اهمیت غذا و تغذیه دلالت می کنند. س ؤال ای ن اس ت که اسلام، خوردن چه نوع غذاهایی را توصیه کرده است؟ چه مقدار باید غذا خ ورد؟ اس لام چند وعده برای خوردن را توصیه می کند؟ و بالاخره آداب خوردن غذا چیست؟ اینه ا سؤالاتی است که بزرگان علوم تغذیه نیز با آن مواجه بوده و بعضاً به دنبال پاسخ مناسب بوده هستند. اما دین مبین اسلام همواره بدنبال سعادت مادی و معنوی نوع بشر بوده است. لذا برای تمام مسائل پیش روی بشر، پاسخ شایسته ای که جامع جهات سعادت انسان باشد، در کتاب هدایت خود یا از طریق انوار هدایت الهی یعنی انبیاء و اولیاء در اختیار بشر قرار داده است. لذا این انسان است که باید کاشف نیازهای مادی و معنوی خود باشد، و با بهره گیری از قرآن و روایات و دستورات بزرگان علوم مختلف که با مبانی شرع تفاهم داشته باشد، بهترین ها را برای حیات مادی و معنوی خود برگزیند.
تحلیل نحوۀ بازنمایی غذا در برنامه های تغذیه ای تلویزیون داخلی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات فرهنگ - ارتباطات سال بیست و سوم زمستان ۱۴۰۱شماره ۶۰
149 - 190
حوزه های تخصصی:
رسانه ها بر فرهنگ تغذیه و آداب تغذیه اثر دارند، اما به نظر می رسد که برنامه مدون، منسجم و دارای راهبردی سازمان یافته برای محتوای برنامه های تغذی ه ای رسانه ای در ایران وجود نداشته باشد. خلاء نظارت مدیریت یافته بر تولیدات رسانه ای و محتوای ارائه شده، مسأله بزرگی است که می تواند به فرهنگ مخاطب و در نهایت جامعه آسیب برساند. هدف پژوهش حاضر، تحلیل نحوه بازنمایی غذا و چگونگی محتوای برنامه های تغذیه ای تلویزیون داخلی ایران است. روش تحقیق مبتنی بر رویکرد تحلیل محتوای کیفی است. در این مطالعه بر اساس روش مایرینگ داده ها ضبط و گردآوری، پیاده سازی، تقلیل، استنباط و تحلیل می شوند. برای جمع آوری داده ها، سه برنامه از شبکه های فارسی زبان داخلی به عنوان نمونه انتخاب شده است. روش نمونه گیری هدفمند انتخابی است. یافته ها نشان داد 6 مقوله نمود فرهنگ در برنامه های غذایی تلویزیونی، طبخ غذا، جامعه شناسی تغذیه، وضعیت تجمل گرایی، اوقات فراغت و ظاهر و ساخت برنامه همراه با زیرمقوله های آن ها در برنامه های تغذیه ای تلویزیون داخلی نمایش داده شده است. از بررسی برنامه های این پژوهش مشخص شد وضعیت برنامه های تغذیه داخلی شامل مواردی چون الگوسازی و بازنمایی فرهنگ، نمایش تجمل گرایی، حضور دین در حوزه تغذیه، نادیده گرفتن طبقات اجتماعی و نبود جلوه های بصری است. تلویزیون در انتقال ارزش ها، تغییر نگرش و رفتار و هدایت سبک زندگی و فرهنگ جامعه نقش پررنگی دارند. شیوه تغذیه می تواند باعث تغییر در تفکر، عادات، ارزش های جوامع شده و درنهایت بر فرهنگ اثر بگذارد. لازم است سیاست ها و راهبردهای تولیدات برنامه های غذایی سالم در رسانه در راستای حفظ هویت فرهنگ تغذیه ایرانی با توجه به مسائل اجتماعی و اقتصادی نظارت کافی و دقیقی بر برنامه ها داشته باشند.
بررسی مؤلفه های بهداشت و سلامت جسمانی از منظر قرآن و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
سراج منیر سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۴۴
221 - 248
مسلمانان، قرن ها با تأسّی از قرآن و روایات و عمل به مضامین بهداشتی اسلام، سلامت جسمانی خود را تضمین کرده اند. در این پژوهش، به روش توصیفی تحلیلی برآنیم تا به این سؤال بنیادی پاسخ دهیم که توصیه های قرآنی و روایات در بهداشت و سلامت جسمانی شامل چه مؤلّفه هایی هستند؟ همچنین، این شاخص ها تا چه حد با یافته های علم پزشکی مدرن همسویی دارد؟ بر اساس یافته های تحقیقِ مرکز ثقل حوزه سلامت جسمانی، «بهداشت»، تغذیه محسوب می شود و از نگاه قرآن ، سلامت تغذیه با امور معنوی و جهان بینی توحیدی در ارتباط است که به خوردنی های حلال و طیب، توصیه کرده، از خوردنی های حرام، مانند گوشت خوک و الکل (شراب) پرهیز نموده است. در حوزه بهداشت فردی نیز طهارت و نظافت، یک اصل مهم تلقی می شود و در حوزه بهداشت جنسی نیز قرآن و ائمه در موارد متعددی قوانین بهداشت جنسی را بیان کرده اند، تا از انحرافات جنسی و ابتلای انسان به بیماری های جنسی و جسمی و پیامدهای آن ها پیشگیری نماید. بنابراین، بهداشت در این سه حوزه در قرآن و روایات، جایگاه والایی دارد که در این پژوهش به آن ها اشاره خواهد شد.
مواد پروتئینی در قرآن و حدیث(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
مطالعات قرآنی (فدک سبزواران) سال دوم تابستان ۱۳۹۰ شماره ۶
107 - 128
حوزه های تخصصی:
قرآن کردیم در خصوص بُعد جسمانی انسان که جایگاه و میزبان روح مقدسی است و از جانب خالق یکتا در این کالبد جسمانی دیده شده است، اهتمام ویژه ای دارد. به طوری که در بیش از 300 آیه به طور مستقیم یا غیر مستقیم موضوع غذا و تغذیه مطرح شده است. زیرا بی تردید لازمه رسیدن به کمال انسانی بهرهمندی از سلامت تن و روان است که نوع غذا و روش تغذیه نقش اساسی در تحقق آن ایفا می کند. چنانچه پیامبر اسلام (ص) منشأ بروز و ظهور هر گونه بیماری را مربوط به آن دانسته و معده را خانه هر بیماری و امساک در پُرخوری را بهترین درمان دانسته اند و به طور کلی ایات و روایات فراوانی درباره تأثیر تغذیه و چگونگی استفاده از این مواد، آداب غذا خوردن و میزان آن بر سلامت جسم و روح انسان وجود دارد که با استفاده از آنها می توان تا حد زیادی از امراض جسمی و روحی و حتی اخلاقی جلوگیری کرد.
مبانی ارزش شناسی اخلاق تغذیه با رویکرد اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
منظور از مبانی ارزش شناسی اخلاق تغذیه، آن دسته از گزاره های مستخرج از متون دینی است که مفهوم و جایگاه ارزش ها را در اخلاق تغذیه، انواع ارزش ها، تقدم و ویژگی های آن ها نشان می دهد و تصویری کلی و جامع از ارزش های مطلوب در اخلاق تغذیه ارائه می دهد. هدف این پژوهش، معرفی مبانی ارزش شناسی اخلاق تغذیه با رویکرد اسلامی است. پژوهش حاضر با جمع آوری داده ها به شیوه کتابخانه ای و با بهره گیری از منابع دست اول دینی و تحلیل آن ها دریافت که مبانی ارزش شناسی اخلاق تغذیه با رویکرد اسلامی عبارت اند از: واقع گرایی ارزشی در سبک تغذیه؛ توجه به تفاوت ارزش های ذاتی و غیری در خوراکی ها؛ تفکیک ارزش های ابزاری از غایی؛ مطلق و ثابت بودن؛ فرازمانی و فرامکانی بودن ارزش ها؛ اثبات پذیربودن ارزش های واقعی در تغذیه؛ ارزش های اخلاقی تغذیه مبتنی بر واقعیت های عینی؛ ارتباط بین فعل اختیاری و آگاهانه تغذیه و نتیجه آن؛ تقسیم منافع ارزشی تغذیه به منافع معنوی و مادی.
ارزیابی کتاب های درسی دوره متوسطه دوم از نظر توجه به مؤلفه های سواد غذا و تغذیه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
راهبرد اجتماعی فرهنگی سال ۱۲ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴۷
605 - 640
حوزه های تخصصی:
هدف مطالعه حاضر، ارزیابی کتاب های درسی دوره دوم متوسطه نظری از نظر توجه به مؤلفه های سواد غذا و تغذیه است. روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع تحلیل محتوا است. جامعه آماری شامل کلیه کتاب های درسی دوره دوم متوسطه نظری می باشد(48 جلد کتاب). در این پژوهش نمونه گیری انجام نشده است و کلیه کتاب ها بررسی شده است. ابزار اندازه گیری، چک لیست تحلیل محتوای محقق ساخته بوده است که برای تعیین روایی از روش روایی، صوری، محتوایی و نظر متخصصان استفاده شده و پایایی آن با روش ویلیام اسکات 96 درصد محاسبه شده است. نتایج پژوهش با استفاده از شاخص های آمار توصیفی بررسی شده است. یافته های پژوهش نشان داد که در کتاب های درسی رشته علوم انسانی، 345 مرتبه، در رشته علوم تجربی، 477 مرتبه و در رشته ریاضی، 407 مرتبه به مؤلفه های سواد غذا و تغذیه اشاره شده است. در مجموع یافته های پژوهش بیانگر این است که میزان توجه به مؤلفه های سواد غذا و تغذیه در کتاب های درسی دوره دوم متوسطه با نقطه مطلوب فاصله زیادی دارد و برخی از مؤلفه های سواد غذا و تغذیه در این کتاب ها مغفول واقع شده است. همچنین فراوانی مؤلفه های سواد غذا و تغذیه در کتاب های درسی رشته علوم انسانی به طور معناداری پایین تر از مؤلفه های سواد غذا و تغذیه در کتاب های درسی رشته علوم تجربی و ریاضی است.
مسئله حیات در فلسفه ابن سینا: بررسی انتقادی دیدگاه تاوارا(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
حکمت سینوی (مشکوه النور) سال ۲۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۶۸
227 - 244
حوزه های تخصصی:
بحث درباره حیات و چیستیِ آن، یکی جنجالی ترین مباحث بین رشته ای درمیان محققان است که فلاسفه نیز ازنگاه خود بدان پرداخته اند. ابن سینا از اولین فیلسوفان اسلامی ای است که در آثار خویش به این بحث پرداخته و به مشکل اساسی تعریف حیات اشاره کرده است. تاوارا به عنوان یکی از معدود پژوهشگرانی که به بحث حیات در آثار ابن سینا پرداخته، بدون توجه به مشکل اساسی موجود در تعریف حیات نتیجه گرفته شیخ الرئیس در آغاز فعالیت فلسفی خود، با تعریف حیات به عنوان تغذیه و نمو، گیاهان را جزء موجودات زنده قلمداد کرده است؛ اما در ادامه و در سِیر تکامل فکری خویش با عرضه کردن تعریف دیگری از حیات و یکی دانستن آن با ادراک و حرکت ارادی، از این نظر روی گردانده و گیاهان را از دایره شمول موجودات زنده خارج کرده است. در مقاله حاضر با استفاده از روش تحلیل مفهومی و تحلیل متن، نخست، دیدگاه تاوارا را نقد کرده ایم. مهم ترین نقدهای مطرح شده درخصوص نظر وی عبارت اند از: برداشت ناقص از متن ابن سینا؛ توجه نکردن به مشکل اساسی تعریف حیات در فلسفه این فیلسوف؛ نبودِ تکامل زمانی و تاریخی در تعریف حیات در فلسفه بوعلی. پس از آن، در افقی گسترده تر، مسئله حیات در فلسفه شیخ الرئیس را بررسی کرده و نتیجه گرفته ایم وی در آثار خویش، نه دو تعریف، بلکه پنج تعریف متفاوت را درباره حیات به دست داده است و این تعاریف را نمی توان حاصل یک سِیر تکاملی در بستر زمان دانست؛ بلکه بازگشت این تعاریف متعدد به مشکل اساسی موجود در تعریف حیات است که بوعلی تا پایان زندگی فلسفی خود با آن مواجه بوده است.