مطالب مرتبط با کلیدواژه

اقتصاد


۱۸۱.

بررسى فقهى و اقتصادى ابزارهاى جایگزین اوراق قرضه

نویسنده:
منبع: پژوهش های حقوقی قانون یار دوره اول تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: اوراق بهادار بورس اوراق قرضه بازارباز اقتصاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۲ تعداد دانلود : ۳۴۷
یکى از نقشهاى مهم نظام بانکى و به اعتقاد شمارى, مهم ترین نقش آن کنترل و هدایت متغیرهاى اساسى اقتصاد کلان از راه اجراى سیاستهاى پولى است. تجربه سالهاى اخیر, نشان مى دهد کشورهایى که با در پیش گرفتن سیاستهاى خردمندانه, بیش ترین توجه را به رفتار عرضه پول دا شته اند, کم ترین بى ثباتى را در درآمد اسمى داشته اند. برعکس آنانى که کم ترین توجه را به سیاست پولى داشته اند, بیش ترین نوسانها را در درآمد اسمى تجربه کرده اند. و بر همین اساس است که قانون بانکدارى ایران نیز بر مسؤولیت سامان دهى کنترل و هدایت گردش پول و اعتبار به عنوان یکى از وظیفه هاى نظام بانکى به روشنى اشاره دارد.بانکهاى مرکزى براى دست یابى به هدفهاى سیاستهاى پولى (رسیدن به رشد و اشتغال قابل قبول و تثبیت سطح عمومى قیمتها و پدیدآوردن تعادل در موازنه پرداختهاى خارجى) ابزارهاى گوناگونى در اختیار دارند که در طول زمان دستخوش دگرگونیهایى گردیده و روزبه روز تکامل یافته اند.به طورى که پاره اى از آنها چون:تغییر نرخ ذخیره قانونى, تغییر نرخ تنزیل مجدد, عملیات بازار باز, و کنترل کمى و کیفى اعتبارات, در ادبیات بانکدارى به عنوان ابزارهاى استاندارد جاى باز کرده و در بیش تر کشورهاى جهان مورد عمل واقع شده اند.بعد از پیروزى انقلاب اسلامى هماهنگ با دگرگونیهاى قانون عملیات بانکى ایران, ابزارهاى سیاست پولى نیز دگرگون گردید و در این راستا (عملیات بازار باز) که امروزه مهم ترین ابزار سیاست پولى به حساب مى آید, با مشکل قانونى روبه رو گردیده و از جریان خارج شد.به دنبا ل این دگرگونى, صاحب نظران پول و بانکدارى و اقتصاددانان مسلمان به فکر طراحى ابزارهاى جدیدى افتادند.
۱۸۲.

بررسی تاثیر اهرم مالی بر سرمایه گذاری های غیرمستقیم شرکت ها در ایران و مقایسه آماری با آفریقا

نویسنده:
منبع: دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی سال اول مرداد ۱۳۹۷ شماره ۳ 16-39
تعداد بازدید : ۳۳۴ تعداد دانلود : ۶۶۷
این مطالعه به بررسی تأثیر اهرم مالی بر سرمایه گذاری های غیرمستقیم شرکت ها در ایران می پردازد. برای بررسی این موضوع یک مدل داده پانل را با استفاده از روش های عمومی موجود روش های برآورد لحظات بر روی داده های پانل شرکت های غیرمالی ایران ذکر شده بکار می گیریم. مدل پویا و روش های تعمیم شده تخمین های لحظه ای در کنترل برای ناهمگونی ناخواسته، اندوژنیت، اتوکلاسیون، ناهمسانی واریانس مفید است. در ادامه ی مبحث به ارائه ی داده های مناسب جهت مقایسه میزان اثرگذاری اهرم مالی بر سرمایه گذاری در ایران و جهان خصوصا آفریقا می پردازیم. به رغم تنظیمات مختلف، بازارها، سطوح اهرم و روش ها، ما شواهدی را مبنی بر اینکه اهرم مالی برای سرمایه گذاری در شرکت محدود است، پیدا کردیم. تأثیر منفی در شرکت هایی با فرصت های رشد کم، از شرکت هایی با فرصت های رشد بالا، بیشتر است. براساس نتایج این گونه به نظر می رسد که اهرم مالی نقش یکپارچه ای را برای جلوگیری از سرمایه گذاری بیش از حد ایفا می کند.
۱۸۳.

وضعیت اقتصادی زنان در عهد صفویه از منظر سفرنامه نویسان خارجی

نویسنده:
منبع: فرهنگ پژوهش بهار ۱۳۹۵ شماره ۲۵ ویژه تاریخ اسلام

کلیدواژه‌ها: صفویه زنان اقتصاد سفرنامه های خارجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۲ تعداد دانلود : ۳۹۲
در این تحقیق با استناد بر مشاهدات سفرنامه نویسان خارجی و با استفاده از روش توصیفی، جنبه هایی از وضعیت اقتصادی زنان ایرانی در عصر صفویه در عرصه های؛ اشتغال، عمران، منابع درآمدی خاص، کمک رسانی به دولت و در انتها تأثیر منفی زنان حرم سرا در اقتصاد بررسی شده است. بر اساس اغلب سفرنامه های عصر صفوی، نقش و مسئولیت زنان در اقتصاد خانواده و جامعه قابل توجه است چراکه همواره زنان در عرصهٔ اقتصاد در کنار مردان، دارای فعالیت بوده اند اما نقش زنان اشراف و دربار عصر صفوی نسبت به زنان سایر اقشار در اقتصاد بارزتر است چراکه این گروه از زنان قادرند مالکیت اموال، اماکن و اشیاء خود را شخصاً عهده دار باشند.
۱۸۴.

مدل توسعه چین

نویسنده:
منبع: فصلنامه سیاست سال پنجم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱۷

کلیدواژه‌ها: توسعه چین اقتصاد مدل چینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۰۳ تعداد دانلود : ۲۰۰۲
کشف و درک عناصر داخلی و خارجی تأثیرگذار بر تحولات و اصلاحات دهه های اخیر در چین که موجب تبدیل این کشور به قدرت بزرگ اقتصادی و نظامی شده و چگونگی شکل گیری آنچه که محققین «الگوی چینی» لقب داده اند (و چینی ها خود به عنوان «راه و مسیر چین» از آن یاد می کنند) از جایگاهی خاص برخوردار است. در این مقاله تلاش می شود با توجه به اهمیت تجربه توسعه در چین، مدل توسعه چین در پرتو تحولات حقوقی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی این کشور ترسیم و مورد سنجش قرار می گیرد و به بررسی این پرسش بپردازد که آیا چین الگویی موفق را در زمینه توسعه اقتصادی به جهان، به خصوص به کشورهای در حال توسعه، عرضه کرده است؟ شایان ذکر است که کارشناسان و محققین چینی در رابطه با اینکه اساساً چیزی به عنوان «مدل چینی» وجود دارد یا خیر، اختلاف نظر بسیار دارند. به نظر می-رسد تعداد محققین چینی که به عدم وجود چنین مدلیی معتقدند بسیار بیش از محققینی است که متعصبانه از مدل چینی سخن می گویند. گروه اول، عبارت «مسیر چین» را به «مدل چینی» ترجیح می دهند.
۱۸۵.

اثربخشی مؤلفه های اقتصادی در ساختار و شاخص های کالبدی-فضایی گونه های مسکن شهری گرگان

نویسنده:
منبع: مطالعات عمران شهری دوره اول زمستان ۱۳۹۶ شماره ۳ 102-117

کلیدواژه‌ها: مسکن گونه شناسی اقتصاد سکونتگاه های شهری گرگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۳ تعداد دانلود : ۸۷۱
ارتباط متقابل مسکن با اقتصاد به گونه ای است که هر یک از این بخش ها بر طرف مقابل اثرگذار بوده و باعث تغییراتی در ساختار و عملکرد هر یک از این متغیرها می گردد. نوسانات بخش اقتصاد و صنعت، شرایط اجتماعی- اقتصادی شهرها را تحت تأثیر قرار می دهد و موجب بروز شکل های مختلفی از سکونت و ساخت و ساز می گردد. پژوهش حاضر با هدف بررسی مسکن شهر گرگان، به تحلیل و ارزیابی نقش متغیرهای اقتصادی در ساختار کالبدی مسکن شهری و شکل گیری گونه های مسکن می پردازد. نوع پژوهش کاربردی- توسعه ای و از نظر شیوه انجام، ترکیبی از تحقیقات توصیفی، اسنادی و همبستگی است. در بخش جمع آوری اطلاعات وضع موجود در شیوه میدانی، از پرسشنامه محقق ساخت استفاده شده است. جامعه آماری نیز کلیه واحدهای مسکونی شهر گرگان و حجم نمونه براساس فرمول کوکران 375 واحد مسکونی است. پایایی پرسشنامه ها با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ تأیید شده که برابر با 82/0 بدست آمده است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها و تحلیل آمارها از نرم افزارهای آماری SPSS، Excel و آزمون های آماری رگرسیون خطی همزمان استفاده شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که ساختمان های مسکونی شهر گرگان به لحاظ گونه شناسی از نظر شاخص های اشتغال، قیمت زمین، نوع مصالح بکاررفته در بنا، عمر ساختمان و شاخص نمای ساختمان از تنوع و تفاوت برخوردار می باشند. همچنین نتایج حاصل از آزمون رگرسیون خطی نشان می دهد که، شرایط اقتصادی از عوامل مؤثر و تأثیرگذار در تنوع و شکل گیری گونه های مسکن در سطح شهر گرگان می باشد و ارتباط مؤثر و معناداری میان شرایط اقتصادی ساکنین سکونتگاه ها با شاخص های مورد بررسی در ارتباط با مسکن وجود دارد.
۱۸۶.

بررسی ساختار اقتصادی و فعالان بازرگانی عصر تیموری

نویسنده:
منبع: تاریخنامه خوارزمی سال ششم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۲

کلیدواژه‌ها: ایران تیموریان اقتصاد سیاست

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱۰ تعداد دانلود : ۷۴۰
برخلاف تصور همگان که تیمور را فردی شرور و غارتگر می دانند او فردی اقتصاددان بود که سیاست وی پس از تصرف شهرها بجای چپاول ثروت های، رونق اقتصاد شهرها بود. او پس از رسیدن به پادشاهی وارث ایرانی به تاراج رفته توسط مغولان بود. تاریخ ایران در عصر تیموری با تمام مصائب اولیه و هرج ومرج پایانی آن، شاهد تجارتی فعال، در ماوراءالنهر و خراسان، خلیج فارس و نواحی میان این دو بود. این مناطق به سبب پیوند ایران به جهان خارج به عنوان شاهرگ های اقتصادی آن دوران به شمار می رفتند و چرخه تجارتی پررونقی را پدید آوردند که رفاه و شکوه شهرهای این مرزوبوم و به ویژه هرات را موجب گشت. هرچند این امپراتوری بیش از 36 سال دوام نیاورد و شکوه و شوکت خود را مدیون تیمور بود، اما شاهرخ تنها جانشین شایسته وی توانست بخش اعظم امپراتوری را که به دلیل هرج ومرج ایجاد شده برای جانشینی تیمور ویران شده بود، حفظ و مرمت کند. تراکم ثروتی که تیمور در سمرقند فراهم ساخت، فروکش کردن جنگ های خانگی در ایران، برقراری امنیت در سراسر ایران در دوران تیمور و شاهرخ موجب شد تا راه های تجاری امن و آسوده گردد. اعطای زمین های بزرگ به شاهزادگان و امرای تابع و دست نشانده موجب شد تا اراضی زراعی و روستاها یک بار دیگر تحت نظارت مالکان به تولید محصولات زراعی مباردت کنند، شهرها خصوصاً در خراسان بزرگ مجدداً عمارت و آباد شدند و کارهای بزرگی در زمینه آبیاری صورت پذیرفت. تیموریان توانستند بعد از فاجعه یورش مغولان به ایران دورانی از ثبات اقتصادی، رونق و رفاه و پیشرفت اقتصادی را برای ایران پهناور و زرخیز فراهم سازند.
۱۸۷.

رویکرد به خودکفایی اقتصادی در نوشته های روزنامه نگاران دوره قاجار (1323- 1326ق/ 1905-1909 م)

نویسنده:
منبع: تاریخنامه خوارزمی سال ششم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۲

کلیدواژه‌ها: روزنامه قاجار اقتصاد خودکفایی داخلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۶ تعداد دانلود : ۵۰۰
روزنامه یکی از ابزار اطلاع رسانی و آشنایی مردم با رویدادها و علوم جدید محسوب می شود. در ایران روزنامه نگاری از دوره محمد شاه آغاز گردید؛ اما از دوره ناصری بر تعداد آن در داخل و خارج کشور افزوده شد. نوشته های نویسندگان این روزنامه ها از جهت تآثیرگذاری بر خواست های مردم و اقدامات دولتمردان آن عصر از اهمیت فراوانی بر خوردار است. این مقاله با روش توصیفی – تحلیلی مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای در صدد پاسخگویی به این سؤال است که روزنامه نگاران دوره قاجار چه پیشنهادهایی برای خودکفایی در اقتصاد داخلی مطرح کردند. در واقع تعدادی از نویسندگان روزنامه ها با ارائه راهکارهایی همچون بهبود کشاورزی و تجارت داخلی، ایجاد بانک ملی، قرضه داخلی و همچنین تولید اجناس وطنی با هدف جلوگیری از خروج ارز کشور برای فراهم کردن سرمایه جهت تقویت اقتصاد داخلی بودند.
۱۸۸.

رفاه اقتصادی ا ز منظر قرآن وآموزه های رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال چهارم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱۴ 123-144

کلیدواژه‌ها: رفاه اقتصاد فقر ثروت امام رضا (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۵ تعداد دانلود : ۲۴۸۴
رفاه اقتصادی همراه با دینداری از مهم ترین دغدغه های زندگی فردی و اجتماعی است. بدین سان که در جوامع اسلامی نوعی تضاد فکری و تلاش عملی وجود دارد که نتیجه سوء فهم از گزاره های دینی است؛ در نتیجه برخی با وجود کشش باطنی از رفاه گریزاند و مال و ثروت را آفت دین می دانند. مقاله حاضر که با روش کتابخانه ای تدوین شده است با استناد به آموزه های رضوی و قرآن کریم این نگرش را نقد ومشخص کرده است که؛ رفاه اقتصادی در زندگی نتیجه ایمان و تقوا ، بهترین یاور انسان برای عبادت و بندگی و رشد فرهنگی فردی و اجتماعی است، بر این اساس نوشتار پیش رو با روش نو در مفهوم شناسی رفاه و واژگان مرتبط، مطلوبیت رفاه اقتصادی از منظر قرآن و آموزه های رضوی را به اثبات می رساند.
۱۸۹.

تفکیک و مدرن سازی جامعه؛ فرایند تفکیک در ایران

نویسنده:
منبع: چالش های جهان سال دوم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۷) 5-40

کلیدواژه‌ها: مدرن سازی تفکیک جامعه اقتصاد سیاست اجتماع فرهنگ انسجام سیستم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۲ تعداد دانلود : ۴۹۳
فرایند تمایز و تفکیک، یکی از مفاهیم اصلی جامعه شناسی که ویژگی ها و فرایندهای مدرن شدن جوامع را نشان می دهد. از این منظر جامعه ای جامعة مدرن است که ساختار های کلان جامعه یعنی اقتصاد، سیاست، اجتماع و فرهنگ را از هم جدا کرده باشد. جامعه مدرن نه تنها این ساختار های کلان را از هم منفک کرده است بلکه برای هرکدام ویژگی ها و عملکرد های مختلفی را ترتیب داده است. هرکدام از ساختار های جامعه در جهت بهینه کردن کارکردها خود حرکت می کنند و از این طریق انسجام جامعه را رقم می زنند. در جوامع منفک شده و تخصص گرا انسجام از طریق همپوشانی این ساختار های به دست نمی آید بلکه از طریق ارتباط بین سیستمی به دست می آید. جامعه ایرانی جامعه ای است که هنوز نتوانسته است فرایند تفکیک بین این ساختار های کلان به خصوص بین اقتصاد و سیاست، و بین فرهنگ و سیاست را به اجرا بگذارد. اگر جامعه ایرانی می خواهد که وارد اقتصاد جهانی شود و نقش فعالی را داشته باشد، شرط اول این است که ساختار اقتصادی آن باید استقلال نهادی داشته باشد. وجود استقلال به اقتصاد این امکان را می دهد که از منطق خود پیروی کند، همچنان که دیگر ساختار ها اجتماعی نیز این امکان را خواهند داشت تا از سازوکار عملکردی خود پیروی کنند.
۱۹۰.

بررسی قابلیت های اقتصادی و امنیتی صنعت گردشگری در تحقق سند چشم انداز 1404

نویسنده:
منبع: پژوهش های گردشگری و توسعه پایدار سال اول پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: اقتصاد امنیت سند چشم انداز گردشگری ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۶ تعداد دانلود : ۳۹۳
گردشگری به عنوان صنعتی درآمدزا و مهم در کشورهای جهان محسوب می شود و بر اساس برآوردهای سازمان جهانی جهانگردی، این صنعت در سال 2020 با درآمدی بالغ بر 2 تریلیون دلار و جذب 561/1 میلیارد مسافر، نقش اول را در توسعه اقتصادی کشورها خواهد داشت. از طرف گسترش و شکوفایی صنعت گردشگری، نزدیکی ملت ها و دولت ها به یکدیگر را دنبال داشته و تأثیر فوق العاده ای در ایجاد صلح، ثبات و گسترش امنیت در عرصه های ملی و جهانی از خود بر جای می گذارد. بر مبنای تحقق سند چشم انداز بیست ساله که توسط مقام معظم رهبری ابلاغ گردید، جمهوری اسلامی ایران کشوری توسعه یافته با جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه، با هویت اسلامی و انقلابی، الهام بخش در جهان اسلام و با تعامل سازنده و مؤثر در روابط بین المللی محسوب می شود. تحقق اهداف متعالی چشم انداز بیست ساله ایران نیازمند به تحول اساسی در نگرش های مدیریتی جامعه، عزم ملی، ایمان، خودباوری و کوشش برنامه ریزی شده جمعی است. صنعت گردشگری با توجه به برخورداری از ظرفیت های اقتصادی و ماهیت تعاملی خود می تواند نقش مهمی را در جهت بالندگی کشور و رسیدن به اهداف چشم انداز 1404 ایفاء نماید. مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی و بهره مندی از مطالعات کتابخانه ای و اسنادی سعی دارد، ضمن شناسایی پتانسیل های صنعت گردشگری علی الخصوص در زمینه های اقتصادی، فرهنگی و امنیتی، به تبیین این توانمندی ها در جهت اعتلای کشور و تحقق سند چشم انداز بپردازد. مطالعات صورت گرفته حاکی از آن است که ایران یکی از توانمندترین ممالک دنیا از لحاظ استراتژیک و ژئوپلیتیک با قابلیت های منحصربه فرد در زمینه گردشگری است. لذا در صورت برنامه ریزی و ارتقاء کمی و کیفی در این بخش، می تواند از توانمندی های آن در جهت تحقق اموری مانند: دسترسی به توسعه همه جانبه، بهبود وضعیت اقتصادی، فاصله گرفتن از اقتصاد تک محصولی، تعامل سازنده با کشورهای منطقه، که در ترسیم سند چشم انداز به عنوان اهداف مهم در نظر گرفته شده اند، سود جوید.
۱۹۱.

رهیافتی بر تبیین قناعت و نقش آن در اقتصاد مقاومتی از دیدگاه قرآن کریم و روایت ها

نویسنده:
منبع: پژوهش های اقتصاد مقاومتی سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: قناعت اقتصاد اقتصاد مقاومتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲۰ تعداد دانلود : ۲۸۳۴
پژوهش پیش رو درصدد است با بهره گیری از آیه ها و روایت ها به روش تحلیلی _توصیفی، نقش و جایگاه قناعت را به عنوان یکی از مهم ترین فضیلت های اخلاقی در سیاست اقتصاد مقاومتی از دید منابع اسلامی تبیین کرده و به این پرسش پاسخ دهد که قناعت چه جایگاهی در آیه ها و روایت های اسلامی داشته و چه ارتباطی با اقتصاد مقاومتی دارد؟ فرضیه تحقیق پیش رو آن است که این فضیلت اخلاقی براساس نتیجه های مطلوبی که در پی دارد، می تواند شاخص مهمی در تحقق هدف های اقتصاد مقاومتی باشد. با بررسی آیه ها و روایت ها محقق شد مواردی مانند خانواده، فرد، شناخت و باورها از جمله مهم ترین عامل های پدیدآمدن و تقویت قناعت در زندگی بوده که در صورت تحقق، نتیجه های مطلوبی مانند بی نیازی، رضایت مندی، سلامتی دین و بدن، عفت، زهد، هدایت و رستگاری را در پی خواهد داشت. در اقتصاد مقاومتی مهم ترین اقدام، اصلاح الگوی مصرف خانواده است. از طرفی الگوی مصرف در اسلام تحت عنوان قناعت مطرح شده که نتیجه ها و آثار مطلوبی مانند رضایت و خشنودی خداوند متعال، رسیدن به رفاه اقتصادی، سعادتمندی و هدایت یابی و سلامتی جسم و جان را در پی دارد. هم چنین از دید نظریه اقتصادی قناعت از یکسو از راه افزایش پس انداز، منابع کافی را برای تأمین مالی سرمایه گذاری و تقویت تولید و اشتغال فراهم می کند و از طرف دیگر با تأمین منابع بیشتر برای عقد قرض الحسنه می تواند نیازهای مصرفی اقشار کم درآمد را تأمین کند و در نتیجه می تواند نقشی اثرگذار در کاهش فقر، بهبود توزیع درآمد و افزایش رشد اقتصادی و کاهش نرخ بیکاری ایفا کند.
۱۹۲.

پیامدهای اقتصادی جنگ شهرها در استان خوزستان

نویسنده:
منبع: جندی شاپور سال سوم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۱۱

کلیدواژه‌ها: خوزستان جنگ اقتصاد جنگ شهرها حملات هوایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۴ تعداد دانلود : ۱۷۱۲
جنگ تحمیلی عراق علیه جمهوری اسلامی ایران در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ آغاز شد و در مرداد ۱۳۶۷ به پایان رسید. این جنگ یکی از طولانی ترین و فاجعه آمیزترین جنگ های قرن بیستم، بعد از جنگ آمریکا و ویتنام است. در طی این جنگ، دولت عراق جهت تعضیف روحیهٔ مردم و فشار اقتصادی به دولت ایران و همچنین رسیدن به مقاصد خود، برخلاف حقوق بین المللی، مناطق مسکونی و غیرنظامی و نیز مراکز اقتصادی ایران را مورد حملات توپخانه ای، هوایی، و موشکی خود قرار داد که اصطلاحاً در ادبیات دفاع مقدس، بمباران کردن مناطق مسکونی و غیرنظامی را «جنگ شهرها» می گویند. استان خوزستان به دلیل هم مرز بودن با دولت عراق و نیز مراکز نفتی و گازی در آن، ۲۰۰۸ بار مورد تهاجم نیروی هوایی عراق قرار گرفت که سهم بیشتری از جنگ شهرها را نسبت به دیگر استان های کشور متحمل شد. این تهاجمات باعث تخریب مراکز اقتصادی و نیز تعطیل شدن طرح ها و پروژه های مهم اقتصادی در سطح استان گردید که به دنبال آن بیکاری در سطح استان افزایش یافت و نیز بیشتر مردم استان جهت زندگی بهتر به دیگر استان های کشور مهاجرت کردند. در این مقاله سعی شده است با روش توصیفی – تحلیلی ابتدا به رابطهٔ جنگ تحمیلی و اقتصاد و سپس تخریب مراکز اقتصادی و توقف یا تعطیل شدن طرح ها و کارخانجات و به دنبال آن بیکاری و مهاجرت در سطح استان خوزستان پرداخته شود. روش گردآوری اطلاعات در این مقاله عمدتاً، کتابخانه ای و اسنادی است.
۱۹۳.

ساختار اقتصادی و اجتماعی شهر شاهرود در نیمه اول عصر قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اجتماعی و اقتصادی سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۳) 21-35

کلیدواژه‌ها: شاهرود قاجار محلات اقتصاد جمعیت راهها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۴ تعداد دانلود : ۵۳۰
بی شک توجه به تاریخ اجتماعی و تاریخ محلی نقش موثری در شناسایی فضای کالبدی هر شهر دارد. با این وجود گرچه مورخان به دلایل متعدد کمتر به پژوهش در این حوزه پرداخته اند اما با تغییر در نگرش، می توان به اوضاع اجتماعی، اقتصادی، معیشتی و فرهنگ حاکم بر طبقات اجتماعی پی برد. هدف این پژوهش بررسی دلایل رونق اقتصادی شاهرود و تاثیر آن بر اوضاع اجتماعی این شهر در زمان روی کارآمدن حکومت قاجار تا سال 1310ق براساس مطالعات تاریخ اجتماعی و تاریخ محلی است. شاهرود به دلیل موقعیت مهم تجاری و نیز قرار داشتن در مسیر زیارتی از رونق اقتصادی و تجاری ویژه ای برخوردار بود که در نتیجه آن فضای کالبدی شهر نیز تغییر یافت. از همین رو این پژوهش بر آن است تا به شناسایی و بررسی علل و عوامل موثر در روند توسعه اقتصادی و اجتماعی شاهرود در دوران قاجار تا سال 1310ق بپردازد.
۱۹۴.

سیاست های روسیه در تسلط اقتصادی بر مسیرهای تجاری شمال و شمال غرب ایران از طریق ساخت راه (با تأکید بر اسناد امتیازنامه های راه تبریز به قزوین در دوره قاجار)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گنجینه اسناد سال بیست و هشتم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۰۹) 56 - 86

کلیدواژه‌ها: دوره قاجار راه سازی روسیه اقتصاد سیاست ایران آذربایجان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۸ تعداد دانلود : ۴۴۹
هدف: بررسی اهداف اقتصادی و تجاریِ روس ها از راه سازی در شمال و شمال غرب ایران. روش: مقاله با روش توصیفی- تحلیلی، و بهره گیری از اسناد موجود در وزارت امور خارجه و سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایرانموضوع راه سازی در شمال و شمال غرب ایران در دوره قاجار، بررسی شده است. یافته ها و نتایج: روس هاکه از دوره صفویه تا اواسط دوره قاجار، سیاست های تصرف اراضی را در شمال و شمال غرب ایران دنبال می کردند، در دوره ناصرالدین شاه، رویکرد خود را به سمتِ تسلطِ اقتصادی تغییر دادند. حکومت قاجار برای جلوگیری از این تسلط، سال ها در مقابل پیشنهاد روس ها  مبنی بر راه سازی در این مناطق مقاومت کرد. اما در نهایت به دلیلی مشکلات اقتصادی و عدم رشد تجاری،تسلیم روس ها شد و امتیازنامه ساخت راه شوسه تبریز به تهران را به روس ها واگذار کرد. راه سازی در ایران منافع اقتصادی و نظامی زیادی برای روسیه داشت؛ هم راه ورود کالاهای روسیه به ایران را باز کرد و هم شرایط را برای تسلطِ نظامی روس ها به شمال غرب ایران فراهم کرد.
۱۹۵.

ظهور و افول کشاورزی صنعتی در عصر رضاشاه 1309تا 1316(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ ایران زمستان ۱۳۹۴ و بهار ۱۳۹۵ شماره ۱۹ (پیاپی ۷۷/۵) 115-140

کلیدواژه‌ها: اقتصاد مواد اولیه کشاورزی کشاورزی صنعتی عصر رضاشاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۳۰ تعداد دانلود : ۵۵۷
اقتصاد کشاورزی ایران در دوره قاجار درپی ادغام در مناسبات بازار جهانی نظام سرمایه داری از شیوه تولید معیشتی به شیوه تولید تجاری تغییر کارکرد داد. تجاری شدن شیوه تولید کشاورزی در ایران که سرنوشت محتوم اقتصادی بسیاری از جوامع توسعه نیافته بود طی سال های 1309تا1316 دچار وقفه شد. این وقفه ناشی از تغییر شیوه تولید کشاورزی ایران از کشاورزی تجاری به کشاورزی صنعتی بود. بدین ترتیب اقتصاد کشاورزی ایران برای نخستین بار طی سال های 1309تا1316 شاهد ظهور و افول شیوه تولیدی جدیدی بود که از می توان به عنوان کشاورزی صنعتی نام برد.بر این اساس مقاله پیش رو در صدد است تا با استفاده از روش تاریخی و با بکار گیری اسناد و مدارک آرشیوی و روزنامه ها و مجلات عصر پهلوی اول به بررسی چرائی چگونگی ظهور و افول کشاورزی صنعتی در سال های 1309تا 1316 بپردازد. دستاوردهای این پژوهش نشان می دهد که گرایش حکومت به ایجاد صنایع ماشینی جهت تولید کالاهای مصرفی موجبات ظهور کشاورزی صنعتی با هدف توسعه کشت مواداولیه کشاورزی مورد نیاز صنایع مانند چغندر، چای، پنبه و توتون گردید. افول کشاورزی صنعتی نیز نتیجه الزام ایران به صدور مواداولیه کشاورزی مورد نیاز صنایع آلمان نازی درپی انعقاد پروتکل های محرمانه مبادلات تجاری میان دو کشور بود.
۱۹۶.

تحلیلی پیرامون رویکرد اقتصادی زنان حاکمه قراختایی کرمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۲) 153 - 172

کلیدواژه‌ها: زنان حاکمه کرمان قراختاییان سیاست اقتصاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۰ تعداد دانلود : ۵۳۴
با تأملی در تاریخ حکومت محلی قراختائیان کرمان (708-619ق) می توان دریافت که همزمان با حاکمیت این سلسله، برخی از بانوان قراختائی، با کاردانی و لیاقت، وارد عرصه های سیاسی شده و حتی می توانند بر تخت حکومت قراختائیان کرمان، تکیه بزنند. به رغم نقش بسیار تأثیرگذار این زنان حاکمه در رونق سیاسی، اجتماعی و به ویژه اقتصادی بخشی از سرزمین ایران طی قرون گذشته، در تحقیقات و پژوهش های امروزی، توجّه و عنایت کافی به جایگاه این زنان حاکمه، مبذول نشده و خدمات سیاسی، فرهنگی و اقتصادی آنان مغفول مانده است. از همین رو پژوهش حاضر با کاربرد روش تحلیلی بر آن است تا ضمن معرفی این زمامداران زن، فعالیت های مستقیم و غیر مستقیم آنان در توسعه سیاست و اقتصاد سرزمین کرمان را مورد واکاوی قرار دهد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که برخی از زنان این حکومت همچون ترکان خاتون و پادشاه خاتون توانستند بر صدر حکومت کرمان دست یافته و با ایجاد ثبات سیاسی و گسترش قلمرو، زمینه را برای رونق اقتصادی کرمان فراهم آورند
۱۹۷.

راهکارهای آموزه های اسلامی در جهت رشد و توسعه اقتصاد سالم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: pure life, Volume ۱, Issue ۱, Winter ۲۰۱۵ 87 - 126

کلیدواژه‌ها: توسعه اقتصاد اقتصاد اسلامی فرهنگ آموزه های اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۷ تعداد دانلود : ۳۶۸
در این مقاله به دنبال نشان دادن روش هایی بودیم که اسلام به عنوان کاملترین دین در اختیار بشر نهاده است تا از این طریق بتواند مطابق با فطرت و نیازمندی های خویش، راه و روش چگونگی به دست آوردن یک اقتصاد سالم را یاد گرفته، و در راستای تکامل خویش آن را به کار گیرد. این پژوهش با روش توصیفی و مبتنی بر منابع و اسناد مرتبط با موضوع صورت گرفته است. پرسش اصلی مطرح شده در این نوشتار این است که: «اسلام چه راهکارهایی جهت ایجاد رشد و توسعه اقتصاد سالم به مردم شناسانیده است؟» قلمرو و گستره این پژوهش حول اقتصاد اسلامی مطابق با آیات و روایات می باشد. در مقاله حاضر فرض بر این است که اسلام- به عنوان کاملترین دین- و از آن جایی که نشئت گرفته از وحی آسمانی است، مطابق با نیازمندی ها و فطرت بشری، اموری را به عنوان راهکار ایجاد اقتصاد سالم به مردم معرفی نموده است که این راهکارها حالتی ارزشی و معنوی و نه صرفاً مادی به اقتصاد جوامع اعطا می کند.
۱۹۸.

معنا و مفهوم نهاد در اقتصاد نهادگرا نگاهی به اختلافات موجود بین نهادگرایی قدیم و جدید و نقش نهادها در مناسبات اقتصادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اقتصادی سال سیزدهم بهار ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۴۸) 49-77

کلیدواژه‌ها: نهاد اقتصاد نهادگرایی قدیم نهادگرایی جدید جریان اصلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴۷ تعداد دانلود : ۵۶۶
نهادها مهم هستند، این جمله ای است که این روزها به کرات در متون اقتصادی مشاهده می کنیم، اما برخی از اندیشمندان اقتصادی بیش از یک قرن پیش به این حقیقت اشاره کرده اند. آنها با طرح این ادعا که اقتصاد مرسوم نهادها را نادیده گرفته است، یک پارادایم جدید را در علم اقتصاد با عنوان اقتصاد نهادگرا خلق کردند و براساس آنچه در مانیفست خود مطرح ساختند، این پارادایم تنها راه رسیدن به نظریه درست بود. این کار موجب شد نهادها به شدت در مرکز توجه اقتصاددانان قرار گیرند. در نتیجه، معنا و مفهوم این پدیده به یکی از مهم ترین موضوهای در علم اقتصاد تبدیل شد. در واقع، نکته کلیدی این بود که پارادایم جدید در حال معرفی یک عنصر حیاتی به عنوان اصلی ترین واحد تحلیل بود که به خوبی می توانست بنای اقتصاد متعارف را ویران سازد. اکنون که بیش از صد سال از آن روزگار می گذرد، تلاش های ارزشمند فراوانی برای گنجاندن نهاد ها در تحلیل های اقتصادی صورت گرفته است. گرچه این تلاش ها همگی ارزشمند بوده اند، اما تا حدی موجب پیچیده تر شدن موضوع شده اند. البته، همان طور که جان آر کامنز اشاره می کند، از همان نخستین مراحل تکامل اقتصاد نهادگرا، این مفهوم پیچیده بود، اما با ظهور اقتصاد نهادگرای جدید، پیچیدگی های بیشتری ایجاد شد. از این رو، پرداختن به معنا و مفهوم نهادها و رابطه آن با افراد می تواند حایز اهمیت باشد. یکی دیگر از موضوع هایی که این مقاله قصد دارد بر آن پرتو افکنی کند، نقش نهادها در مناسبات اقتصادی است. سرانجام، مقاله بر یک پرسش مهم و اغلب مورد غفلت متمرکز خواهد شد، به عبارت دیگر، این پرسش که چرا اقتصاد مرسوم نهادها را نادیده گرفت؟
۱۹۹.

تضمنات سیاسی - اخلاقی اقتصاد بازار آزاد و امکانات مقایسه ای - بومی آن در فلسفه فطرت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قدرت نرم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۸ 106 - 129

کلیدواژه‌ها: اقتصاد بازار آزاد اندیشه ی فطرت گرا اخلاق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۷ تعداد دانلود : ۳۹۶
.اقتصاد مبتنی بر بازار آزاد در نگاه اول، چندان دلالت سیاسی و اخلاقی صریحی ندارد و چنان می نماید که تنها به حوزه ی معاش و اقتصاد محدود می ماند اما داعیه های اخلاقی و سیاسی این شیوه ی اقتصاد ورزی را مورد ردیابی قرار داد. تقلیل پیدا کردن انسان به موجود طالب سود و حاوی استلزام ذاتی با خودپرستی رادیکال از جمله ی پیش فرض های بنیادی نظریه ی بازار آزاد به شمار می رود. آدام اسمیت بر این باور است که بازار، پدیده ای خودجوش و خودسامانگر است و دستی نامرئی –در غیاب هر گونه دخالت بیرونی- می تواند امور اقتصادی (و اجتماعی) را بسامان کند. اما وفق آموزه ی فطرت انسان دارای وجودی الهی است و همین شاخصه ی وجودی نیز او را مبدل به موجودی کمال جو و کمال گرا کرده است. انسان اقتصادی در اندیشه ی فطرت گرا موجودی صاحب کرامت است که اقتصاد برای او کارابزاری برای جلب رضایت الهی و قرب به اوست گواینکه اقتصاد منفک از اخلاق و جمع، برای او موجد اعتباری جامع نبوده و او اقتصاد را یکی از اقنوم های زیستی انسان در نظر می گیرد که در عین حال، مقوم اخلاق و جمع نیز خواهد بود. کارکردهای اقتصاد در نظام اقتصادی مبتنی بر بازار آزاد منبعث از لیبرالیسم با کارکردهای اقتصاد در نظام سیاسی مبتنی بر اندیشه ی فطرت گرا عمیقاً با یکدیگر متخالفند و هیچ آشتی و سازشی نمی توان مابین آنها برقرار کرد.
۲۰۰.

ارزیابی جایگاه گردشگری دراقتصادروستایی مطالعه موردی: دهستان مریدان، بخش کومله،شهرستان لنگرود(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سپهر دوره ۲۷ زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱۰۸ 225 - 236

کلیدواژه‌ها: گردشگری اقتصاد اقتصادروستایی توسعه روستایی دهستان مریدان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۰ تعداد دانلود : ۵۱۲
گردشگری روستایی به عنوان یکی از راهبردهای توسعه روستایی وبه منزلةنمادی ازهویت فرهنگی ویکی ازمنابع مهم کسب درآمدواشتغال زایی درامربرنامه ریزی موردتوجه ویژه است. یکی از قطب های مهم گردشگری کشوراستان گیلان درحوزه جنوبی دریای خزرمی باشدکه ازبافت روستایی متنوع وجذابی برخورداراست. پژوهش حاضرکه باهدف ارزیابی جایگاه گردشگری درمتنوع سازی اقتصادروستایی و بسترسازی برای توسعه پایدار روستایی تهیه شده است؛ تلاش دارد که بامطالعه جامع دهستان مریدان ازتوابع استان گردشگرپذیرگیلان، تبیینی از نقش گردشگری درتوسعه وتحول اقتصادروستایی ارائه نمایدتاباتوجه به امکانات،توانایی هاومحدودیت های موجود،راهکارمناسبی برای توسعه گردشگری روستایی درمنطقه موردمطالعه ارائه دهد. درپژوهش حاضرباروش توصیفی- تحلیلی وپیمایشی؛ضمن بیان نقش واهمیت گردشگری روستایی،اثرات وپیامدهای اقتصادی گردشگری درروستاهای دهستان مریدان،موردمطالعه قرارگرفته است. به منظورتعیین ارتباط بین متغیرهاازروش آماراستنباطی کای دو( chi-square ) ازنرم افزارآماری SPSS باحجم نمونه 318 نفراستفاده شد. نتایج حاصله نشان می دهدکه گردشگری توانسته درساختاراقتصادروستایی این منطقه تأثیرگذارباشد،به صورتی که درامرتأثیرگذاری گردشگری برشاخص اشتغال،بامیانگین 7/4 ودرشاخص افزایش درآمدبامیانگین 42/4 حاکی ازتأثیرات مثبت گردشگری است؛ لذاایجادزمینه های اشتغال،افزایش سطح درآمد خانوارهای محلی، جلوگیری ازمهاجرت جوانان وتنوع فعالیت اقتصادی درناحیه،ازمهمترین اثرات اقتصادی گردشگری روستایی دراین دهستان ارزیابی می شود.