طراحی معماری

در این مقاله، تأثیرات طراحی پلان های مسکونی روی ریتم شبانه روزی تحت تأثیر نور طبیعی در فضاهای مسکونی متداول در دهه های اخیر در تهران مورد بررسی قرار می گیرد. تأثیر قابل توجه نور بر سلول های ملانوپیک مغز و ریتم شبانه روزی بدن انسان، پژوهش بر فاکتوری از روشنایی دریافتی توسط چشم انسان در فضای داخلی را ضروری می سازد. در این تحقیق، در ابتدا تأثیر متغیرهای مختلف مانند جهت های جغرافیایی نما، عمق فضایی و تقسیم بندی فضایی در بازه زمانی ساعت  9 تا 13 در روزهای آغاز فصول یک سال مورد ارزیابی قرار گرفت. پلان های مسکونی متداول تهران به عنوان نمونه هایی انتخاب شدند و تعدادی از این نمونه ها تحت مدل سازی با استفاده از نرم افزار راینو و پلاگین آلفا قرار گرفتند. سپس میزان لوکس ملانوپیک در چهار جهت مختلف جغرافیایی در نقاط بافاصله یک متری از هم در یک شبکه افقی مفروض در فضاهای مسکونی اندازه گیری شد. تحلیل میزان روشنایی با استفاده از معیار لوکس ملانوپیک، درنهایت به توصیه هایی در زمینه طراحی معماری ساختمان های مسکونی منجر شد. این توصیه ها شامل نکاتی مانند تعبیه فضای نشیمن در جهت جنوب و قرارگیری اتاق ها در جبهه شمال، تقسیم بندی واحدها به صورت دو واحد شمالی - جنوبی و اجتناب از عمق بیش ازحد فضا در فضای جبهه شمالی است.

یکی از عوامل مؤثر تربیتی در آموزش و پرورش نوین، چگونگی معماری، کالبد و فضای مدرسه است. در تعلیم و تربیت جدید، فضای کالبدی مدرسه باید چنان باشد که به عنوان عاملی زنده و پویا، در کیفیت فعالیت های آموزشی و تربیتی دانش آموزان ایفای نقش کند. بر این اساس پرداختن به چگونگی طراحی فضاهای آموزشی خاصه در مرحله ابتدایی از ضرورتهای علوم شناختی دانش معماری در راستای افزایش میزان یادگیری و ایجاد خلاقیت در کودکان و دانش آموزان بشمار می رود. در این مقاله موضوع طراحی فضاهای آموزشی و میزان یادگیری و خلاقیت زایی دانش آموزان مورد تاکید بوده که از روش فراتحلیل و توصیفی- تحلیلی استفاده کرده است. یافته های تحقیق نیز مولفه های معمارانه طراحی فضاهای اموزش ابتدایی است که در قالب پارامترهای طراحی و مولفه های کیفی بوده است که در پایان به مجموعه ای از ضوابط و استانداردهای مورد نظر در این رابطه نیز اشاره شده است.

مکان یابی و طراحی معماری به عنوان بستری مناسب برای فراهم سازی زمینه دستیابی به هدف ها و مقاصد پدافند غیرعامل اهمیت بسزایی دارد و سبب موفقیتِ تصمیم گیری در سطح های مختلف استراتژیک می شود. فضاهای اداری یکی از کاربری هایی است که برنامه ریزان و طراحان برای خدمات رسانی شهری به آن توجه می کنند. پژوهش حاضر در زمره پژوهش های کاربردی و روش آن توصیفی-تحلیلی است که محققان آن درصدد مکان یابی و طراحی سایت های اداری در منطقه 4 شهر تبریز هستند. همچنین، در این مطالعه از روش های اسنادی و پرسشنامه برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش 30 نفر است که با استفاده فرمول کوکران 28 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل مکان یابی از مدل IHWP در نرم افزار GIS و نیز برای ارزش گذاری میزان تأثیر شاخص های طراحی معماری فضاهای اداری در نمونه مطالعه شده از روش AHP در نرم افزارExpert Choice  استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که از کل منطقه 4 شهرداری تبریز 3 درصد مطلوبیت خیلی کم، 9/15 درصد مطلوبیت کم، 40/43 درصد مطلوبیت متوسط، 74/28 درصد مطلوبیت زیاد و 96/8 درصد مطلوبیت خیلی زیادی را دارد و همان طور که نتایج در بخش مکان یابی نشان می دهد با حرکت از شمال به جنوب منطقه از میزان مطلوبیت کاسته می شود. همچنین، در این پژوهش 47 شاخص معماری برای طراحی ساختمان های اداری بررسی شد و نتایج نشان داد که مد نظر قرار دادن فضای امن زیرزمینی برای پناه بردن افراد در شرایط ضروری یا قرار دادن قسمت های حساس ساختمان اداری امری الزامی برای ایجاد پایداری در برابر تهدیدات است. در پایان نیز الزام هایی برای جانمایی و طراحی ساختمان های اداری ارائه شده است.

 آموزش و حوزه تعلیم و تربیت تحت تأثیر نظریه های روان شناسی و یادگیری، تحولات چشمگیری را تجربه کرده است، به طوری که توجه به فرایندهای درونی در یادگیری، بستر پرداختن به موضوعاتی چون «مباحثه» را فراهم می کند. پژوهش حاضر، با هدف شناسایی مولفه های مهارت مباحثه در قالب شاخص ها، اهداف و ابعاد و نحوه بهره گیری از آنها در آموزش طراحی معماری انجام شد. راهبرد پژوهش حاضر از نوع کیفی و جهت تحلیل داده ها از روش های فراترکیب و تحلیل محتوا به صورت متوالی استفاده شده است. نتایج کُدگذاری داده های اسنادی و مصاحبه ها در نرم افزار NVIVO نشان می دهند مولفه های مهارت مباحثه، شامل 9 شاخص، 3 هدف و 2 بُعد هستند. شاخص ها شامل: «مباحثه مشارکتی»، «مباحثه سازنده گرا»، «ارتباط مباحثه و کارکرد حافظه»، «پیوند مباحثه و مهارت بیان دقیق»، «نقش مباحثه در فعالیت های حرفه ای»، «مباحثه به عنوان آزمون شفاهی»، «مباحثه به عنوان زبانِ طراحی»، «مباحثه به عنوان جنبه تعاملی فرایند طراحی» و «مباحثه به عنوان آزمون بصری» هستند. هدف از انجام مباحثه دارای سه علت اساسی است: اول خبررسانی، دوم قانع کردن و سوم حل مسئله. در نهایت به علت خاص و منحصربه فرد بودن حس بصری در رشته معماری، اگر از دو بُعد «مباحثه شفاهی» و «مباحثه بصری» در آموزش طراحی معماری به صورت هم زمان و بر مبنای راهکارهای آموزشی ارائه شده استفاده شود، علاوه بر جذابیت یادگیری و مزایای شناختی بالقوه آن، زمینه های مؤثری از توسعه یادگیری را باعث می شود.