پریا شفیع پور یوردشاهی

توجه به منابع تجدیدپذیر انرژی که جایگزین مناسبی برای سوخت های فسیلی تجدیدناپذیر هستند، سبب شده است که جوامع به سمت انرژی های تجدیدپذیر، نظیر انرژی خورشیدی سوق پیدا کنند. فرم و ساختار فضایی شهر از ابعاد مهم شناخت و تحلیل شهر می باشد و از عوامل مؤثر بر مصرف انرژی در آن ها است. هدف از این پژوهش شناسایی و ارزیابیِ ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های فرم شهر و نوع تحقیق، کاربردی و روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و جامعه آماری تحقیق 30 نفر از کارشناسان حوزه ی مرتبط که با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 28 نفر به عنوان نمونه ی آماری انتخاب شدند. روش های گردآوری اطلاعات شامل؛ پرسشنامه و مطالعات اسنادی بوده و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز روش MARCOS (سنجش و رتبه بندی گزینه ها بر اساس راه حل) در نرم افزار Excel می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد در بخش ابعاد به ترتیب اقلیم با امتیاز 0.922، معماری ساختمان ها با 0.837 و ساختار فضایی و فرم شهر با 0.734، در ارتباط با معیارها، به ترتیب ساعات آفتابی با امتیاز 0.991، دما با 0.981، جهت گیری بلوک های ساختمانی و جهت گیری بهینه نمای ساختمان ها با 0.841، در ارتباط شاخص ها، به ترتیب شدت و جهت تابش با امتیاز 0.991، ضرایب ساعات آفتابی با 0.961 بیشترین اثر را در بهره وری مؤثر از انرژی خورشیدی را در شهر تبریز دارند.

کودکان سرمایه های با ارزش جامعه می باشند و عوامل متعددی بر رشد مطلوب آنها موثر است. یکی از مهم ترین عوامل، محیطی است که کودک در آن به یادگیری می پردازد. هدف این پژوهش دست یافتن به معیارهای محیطی مهدکودک مطلوب کودکان جهت استفاده در طراحی معماری می باشد. پژوهش حاضر از دو بخش تشکیل شده که در بخش اول از طریق روش کیفی توصیفی به بررسی ویژگی های کودکان از نظر ادراک ذهنی و همچنین تحلیل نقاشی های کودکان بر این اساس می پردازد. جامعه ی آماری در این پژوهش، کلیه ی کودکان مهدکودک های چهار ستاره شهر ارومیه به تعداد 192 نفر دختر و پسر 4 تا 6 سال می باشد و ابزار پژوهش، نقاشی های کودکان تحت عنوان "ترسیم مهدکودک مورد علاقه شان" می باشد. نتایج بدست آمده، نشان می دهد عواملی همچون فضای باز، محل استراحت، طبیعت، امکانات بازی، تنوع رنگ، تنوع فضا، فضای جمعی، روشنایی، دسترسی آسان، مبلمان، امنیت، موسیقی و انعطاف پذیری ویژگی هایی هستند که کودکان از مهدکودک مورد علاقه خود انتظار دارند. بخش دوم پژوهش از نظر هدف بنیادی و از نظر روش کمی است. پس از دستیابی به شناخت عوامل مورد انتظار کودکان، جهت سنجش پایایی تحقیق، پرسشنامه ای به صورت نیمه باز در قالب طیف لیکرت تنظیم و در اختیار 10 نفر از خبرگان این حوزه قرار داده شد. سپس به روش تکنیک دلفی در سه دور بررسی گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد عوامل اشاره شده توسط کودکان، معیارهای محیطی مهدکودک مطلوب از دیدگاه متخصصین هستند.

مکان یابی و طراحی معماری به عنوان بستری مناسب برای فراهم سازی زمینه دستیابی به هدف ها و مقاصد پدافند غیرعامل اهمیت بسزایی دارد و سبب موفقیتِ تصمیم گیری در سطح های مختلف استراتژیک می شود. فضاهای اداری یکی از کاربری هایی است که برنامه ریزان و طراحان برای خدمات رسانی شهری به آن توجه می کنند. پژوهش حاضر در زمره پژوهش های کاربردی و روش آن توصیفی-تحلیلی است که محققان آن درصدد مکان یابی و طراحی سایت های اداری در منطقه 4 شهر تبریز هستند. همچنین، در این مطالعه از روش های اسنادی و پرسشنامه برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش 30 نفر است که با استفاده فرمول کوکران 28 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل مکان یابی از مدل IHWP در نرم افزار GIS و نیز برای ارزش گذاری میزان تأثیر شاخص های طراحی معماری فضاهای اداری در نمونه مطالعه شده از روش AHP در نرم افزارExpert Choice  استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که از کل منطقه 4 شهرداری تبریز 3 درصد مطلوبیت خیلی کم، 9/15 درصد مطلوبیت کم، 40/43 درصد مطلوبیت متوسط، 74/28 درصد مطلوبیت زیاد و 96/8 درصد مطلوبیت خیلی زیادی را دارد و همان طور که نتایج در بخش مکان یابی نشان می دهد با حرکت از شمال به جنوب منطقه از میزان مطلوبیت کاسته می شود. همچنین، در این پژوهش 47 شاخص معماری برای طراحی ساختمان های اداری بررسی شد و نتایج نشان داد که مد نظر قرار دادن فضای امن زیرزمینی برای پناه بردن افراد در شرایط ضروری یا قرار دادن قسمت های حساس ساختمان اداری امری الزامی برای ایجاد پایداری در برابر تهدیدات است. در پایان نیز الزام هایی برای جانمایی و طراحی ساختمان های اداری ارائه شده است.

استقرار مراکز حساس و حیاتی در قلب شهرها و وقوع حوادث پیش بینی نشده و با احتمال از میان رفتن سازمان خدمات رسانی موجود و اثرات مخرب آن بر سازمان اجتماعی و دفاعی جامعه هدف و لزوم تأمین نیازهای ضروری شهروندان، برنامه ریزی و ایجاد انبارهای اقلام اساسی و ضروری، به عنوان جایگزینی برای سازمان خدمات رسان آسیب دیده، به صورت عاملی مهم در پایداری اجتماعی و دفاعی، محسوب می شود. این پژوهش سعی بر آن دارد تا با تکیه بر معیارهای پدافند غیرعامل به جانمایی انبارهای اقلام ضروری در مشهد پرداخته و الگوهای مختلف فضایی و معماری را بر حسب نقش و فرم، بررسی نماید. نوع تحقیق، کاربردی و روش تحقیق در بحث مبانی نظری و تدوین مدل فکری، توصیفی- تحلیلی و روش های گردآوری اطلاعات، اسنادی، پرسشنامه و مصاحبه می باشد و در بخش مکان یابی، روش تجزیه وتحلیل اطلاعات با مدل IHWP در نرم افزار GIS و در بخش بررسی الگو و فرم های معماری، تحلیل محتوا می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد 61/20 درصد شهر مشهد دارای پتانسیل جانمایی بهینه و 94/0 درصد شهر نیز دارای پتانسیل مطلوب جهت جانمایی برخوردار بوده و همچنین بخش هایی از شمال شرق و جنوب شهر دارای اولویت اول جانمایی می باشند. در بخش معماری، انواع سازمان دهی فضایی فرم مستطیلی شامل متمرکز، چهار بازو، درون گرا و قطری بررسی شد که فرم متمرکز به جهت ظرفیت و گنجایش و دسترسی به خروجی ها و ساماندهی فضایی دارای ارجحیت نسبت به سایر فرم ها می باشد

در ادبیات شهرسازی جدید، فضای شهری خلاق به عنوان محل شکل گیری خلاقیت، دانایی، صنایع خلاق و نوآور و اقتصادی در یک رویکرد ترکیبی درنظرگرفته شده است. اگر بپذیریم که محور تمام موارد فوق حضور سرمایه های انسانی خلاق و نوآورند، بنابراین فضاهای شهری باید از شرایطی برخوردار باشند که بتوانند این سرمایه ها را جذب و حفظ کنند که نشان از اهمیت پرداختن به خلاقیت در طراحی یا شیوه های آموزش خلاق در طراحی معماری دانشگاه ها و مراکز آموزشی برای تربیت معماران و طراحان شهری خلاق دارد. در هنر و معماری نیز، اندیشه و اندیشه ورزی بخشی اساسی از فرآیند آفرینشگری هنری بشمار رفته و می رود؛ چنانکه معماری در طول تاریخ، محملی برای بیان اندیشه و تمنیات ذاتی بشری بوده است که تلاش داشته تا تبلور درونمایه های فکری و فرهنگی خود را به ترسیم و تجسیم مادی قرین کند. بر این اساس خلاقیت و نوآوری از موضوعاتی است که در هنر معماری و شهرسازی جایگاهی خاص داشته است، چنانچه امروزه مفهوم شهر خلاق و معماری شهری خلاق از مضامین بدیع در دانش معماری شهری است. در این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی ابعاد نظری شهرهای خلاق پرداخته شده است و نظریه ها، الگوها، روشها و تکنیک های خلاقیت در این رابطه بیان و جمعبندی شده است. در پایان نیز روش شناختی، الگوها، نظریه ها، روشها و تکنیک های خلاقیت در شهرهای خلاق و معماری آن و حتی سیستم طراحی معماری پرداخته می شود.

امروزه تحلیل حوزه عمومی بر اساس نسبت میان مقوله های کلیدی سه گانه با شهروندی هابرماسی صورت می گیرد که این نسبت کاوی از طریق رهیافت روشی هرمنوتیک متن محور (ریکور) و انکشاف - افشا (هایدگر) و نظریه انتقادی (هابرماس) صورت گرفته است. موضوع این مقاله، تحلیل و تبیین نظریه شهروندی گفتگویی در فلسفه سیاسی هابرماس و شناسایی مراکز رشد فکری برای بسترسازی جامعه مدنی عقل محور است. روش تحقیق این پژوهش توصیفی- تحلیل و روش استدلال منطقی است که از ابزار مطالعات کتابخانه ای و اسنادی استفاده کرده است تا امکان تبیین نظریه شهروند گفت و گویی و مفهوم کنش ارتباطی در آن را فراهم کند که نقشی اساسی در شناسایی عرصه های عمومی در شهر دارد. یافته های تحقیق نشان می دهد که از دید هابرماس وظیفه های کنشگران اجتماعی ارتباطی از طریق گفت و گو به صورت درونی و نه متأثر از عوامل بیرونی به شکلی تفاهمی توافقی صورت بندی می شود و در نتیجه کنشگران گفت وگویی، اخلاقًا هم متعهد به ایفای این وظایف شهروندی می شوند و هم متضمن به تحقق حق های شهروندی دیگری می گردند.