مطالب مرتبط با کلیدواژه

نظام بین الملل


۴۱.

آمریکا و نظام بین الملل: از نظم تک قطبی تا نظم فراقطبی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نظام بین الملل قطب بندی نظم تک قطبی هژمونی گرایی نظم فراقطبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۴۶ تعداد دانلود : ۶۴۵
تحولات نوین عرصه روابط بین الملل، لزوم نیاز به فاصله گرفتن از درک سنتی از مناسبات این حوزه، به منظور شناخت نیروهای جدید تأثیرگذار بر پویایی ها، روندها و نتایج در این عرصه و نیز پردازش مفاهیم جدیدی در این راستا را ایجاب می کند. این پژوهش با بازخوانی تحولات سیاست خارجی آمریکا در دو دهه گذشته و بررسی نظریات مطرح شده در مورد نحوه توزیع توان مندی ها و متأثر از آن شکل قطب بندی در نظام بین الملل، این استدلال را مطرح می کند که در نظام بین الملل کنونی، هرچند همانند گذشته، آشنایی با نحوه قطب بندی به درک بهتر اتفاقات و رخدادهای روابط بین الملل کمک می کند، اما متوقف شدن در این نقطه و عدم شناخت نیروهای جدیدی که تأثیرات غیرقابل انکاری بر پویایی ها، روندها و نتایج بین المللی می گذارند، نقصان در فهم پدیده های این عرصه را به دنبال دارد. در این پژوهش مفهوم نظم فراقطبی پیشنهاد می شود؛ نظمی که در آن، قدرت از حالت بین الدولی و شکل محدود و متصلب سابق خارج شده و ابعاد جدیدی به خود گرفته است.
۴۲.

راهبرد روسیه در بحران سوریه (2014- 2011)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: غرب نظام بین الملل روسیه بحران سوریه ادراک نخبگان روسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۲ تعداد دانلود : ۵۳۳
روسیه به عنوان یک بازیگر مهم فرامنطقه ای و احیاشده در صحنه جهانی راهبرد متفاوتی از غرب و کشورهای عربی در قبال بحران سوریه در پیش گرفته که بر مبنای دفاع سرسختانه دیپلماتیک و کمک های نظامی از رژیم اسد است. حال این پرسش اساسی و محوری مطرح می شود که چرا روسیه راهبرد متفاوتی از غرب و کشورهای عربی در قبال بحران سوریه در پیش گرفته است و چه عواملی بر به کارگرفتن این راهبرد تأثیرگذار بوده اند؟ یافته های این نوشتار بر این اساس است که تقابل روسیه و غرب در بحران سوریه بر سر نظم و هنجارهای جهانی است که منافع منطقه ای و جهانی روسیه را در طول این بحران تحت تأثیر قرار داده است. همچنین ساختار سیاسی و درک نخبگان روسی از این بحران که تهدیدها و فشارهای نظام مند در بحران سوریه را بر سیاست خارجی روسیه تبدیل و ترجمه می کنند به عنوان متغیرهای میانجی سبب راهبرد متفاوت روسیه از غرب در طول بحران سوریه شده است. روش پژوهش در این نوشتار توصیفی- تحلیلی بر پایه روش کیفی و روش گردآوری داده ها منابع کتابخانه ای و اینترنتی است.
۴۳.

الگوی رفتاری قدرت های بزرگ در مدیریت بحران های بین المللی در نظام تک چندقطبی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نظام بین الملل مدیریت بحران الگوی رفتاری چندقطبی نظام تک موازنه قوای نامتقارن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۳۱ تعداد دانلود : ۶۶۸
آنچه در این پژوهش کانون توجه و تمرکز است، مسئله الگوی رفتاری قدرت های بزرگ در مدیریت بحران های بین المللی تحت تأثیر شرایط و نظمی خاص می باشد. بسته به اینکه ساختار و فرآیند نظام بین الملل چگونه است، نحوه مدیریت بحران ها والگوی رفتاری دولت ها نیز، متفاوت خواهد بود. بنابراین، این مقاله با کاربست نظریه واقع گرایی ساختاری درصدد یافتن الگوی مدیریت بحران ها از سوی قدرت های بزرگ در نظام تک-چندقطبی است. از این رو، سئوال اصلی آن است که اقتضائات نظام تک-چندقطبی چگونه بر الگوی رفتاری قدرت های بزرگ در مدیریت بحران های بین المللی تأثیر گذاشته است؟ بر این اساس، فرضیه این است که محدودیت های نظام تک-چندقطبی الگوی رفتاری قدرت های بزرگ را به سمت «موازنه قوای نامتقارن» در عرصه سیاست بین الملل در مدیریت بحران ها سوق داده است. موازنه قوای نامتقارن به عنوان یک الگوی رفتاری از ابزارهای متفاوتی مانند ابزار نهادی، ابزار ائتلافی، ابزار تهاجمی و ابزار تحریمی بهره می گیرد تا بحران ها را مدیریت کند. سطح تحلیل پژوهش مطابق با نظریه واقع گرایی ساختاری از نوع تصویر سوم یا سطح نظام بین الملل پیروی می کند. روش پژوهش نیز مبتنی بر راهبرد پژهشی توصیفی- تحلیلی می باشد.
۴۴.

سیاست خارجی ترامپ و جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نظام بین الملل جمهوری اسلامی ایران خاورمیانه سیاست خارجی آمریکا دونالد ترامپ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶۶ تعداد دانلود : ۹۵۱
پرسش اصلی مقاله حاضر این است که دولت جدید ایالات متحده آمریکا چه سیاست و راهبردی در عرصه بین المللی به طور عام و در قبال جمهوری اسلامی ایران به طور خاص در پیش خواهد گرفت؟ در پاسخ به این سوال، علاوه بر طرح چهارچوب مفهومی کوتاه، عوامل موثر در شکل گیری سیاست خارجی دولت جدید آمریکا در دو سطح ملی و بین المللی طرح، اصول و رویکرد آن تشریح و راهبرد آن با توجه به تناقض ها و موانع احتمالی توضیح داده شده است. به نظر می رسد دولت ترامپ به دلیل ایجاد شکاف های سیاسی و ساختاری در داخل آمریکا و بی توجهی به بنیان های تاریخی نظام بین الملل و سیاست خارجی آمریکا در تأمین اهداف و منافع آمریکا با موانع و مشکلات بزرگی روبرو شده و ناگزیر به تعدیل در مواضع اعلامی خود در سیاست خارجی خواهد شد.
۴۵.

گفتمان اعتدال در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نظام بین الملل سیاست خارجی تعامل سازنده دولت یازدهم گفتمان اعتدال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۹۸ تعداد دانلود : ۱۳۱۹
سیاست خارجی کشورها اگرچه راهبرد یکسانی را در نظام بین الملل دنبال می کند اما رویکرد دولت های مختلف به لحاظ روشی، کارکردی و اولویت اجرا متفاوت اند. روی کارآمدن دولت یازدهم در ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست. رویکرد اعتدالی بیش از همه در شعار این دولت برجسته است. این گفتمان اگرچه بر مبنای سه اصل «عزت»، «حکمت» و «مصلحت» بنیان شده اما سعی در بازسازی چهره جدیدی از ایران در عرصه بین الملل از یک «تهدید بالقوه» به یک «مطلوب اثرگذار» دارد. تحقیق حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که «دال مرکزی در گفتمان اعتدالی سیاست خارجی دولت یازدهم ج.ا.ا. کدام است؟» و در آزمون پاسخ های مختلف، این فرضیه شکل می گیرد که «تعامل مؤثر و سازنده»، دال مرکزی این گفتمان می باشد. ازآنجاکه رویه ها و رفتاراجتماعی در زندگی سیاسی در سنت انتقادی تحلیل گفتمان حائز اهمیت است و نظام های معنایی و ساختارهای هنجاری زمینه ساز کنش و برآیند ویژه ای در آن می شوند، سیاست خارجی اعتدالی در بحث حاضر نیز از این منظر واکاوی می شود. باتوجه به تغییر در نگاه دولت یازدهم به نقش بازیگران بین المللی به ویژه کشورهای غربی، بدیهی است که ادامه کنش گفتاری موصوف با رویکرد مثبت به تعامل سازنده، بازسازی چهره ایران و شکست اجماع ضدایرانی و ساختگی غرب علیه این کشور در عرصه جهانی را به دنبال دارد.
۴۶.

چالشهای دیپلماسی سرمایه گذاری خارجی دولت ها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نظام بین الملل مذاکره سرمایه گذاری خارجی معاهده جهانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۰ تعداد دانلود : ۸۹۱
دولت ها در نظام بین الملل روابط گسترده ای با یکدیگر دارند و تا کنون توانسته اند از طریق یک دیپلماسی هوشمند در برخی زمینه ها مکانیزم ها و نظام واحدی را ایجاد نمایند. با وجود این، تاکنون نتوانسته اند در خصوص مسئله سرمایه گذاری خارجی یک چارچوب جهان شمولی را ایجاد نمایند. در این رابطه مهم ترین سوال هایی که می توان مطرح نمود آن است که آیا مذاکره می تواند راه دستیبابی به یک توافق جهانی در رابطه با انعقاد معاهده جهانی سرمایه گذاری خارجی را میسر سازد؟ و دیگر آنکه چه چالش ها و موانعی در راه تحقق این هدف وجود دارد. به طور کلی می توان گفت، چنان چه بتوان مذاکراتی را به صورت سازمان یافته و هماهنگ و با تعریف چارچوب های مشخص از طریق تعیین مفاهیم بنیادین و جزئیات حساس سازمان دهی نمود، می توان به سمت هدف موردنظر گام برداشت. اما نباید از موانع و چالش های پیش رو غافل ماند، چرا که در این مسیر مسائلی مانند تفاوت فرهنگی و ایدئولوژیک، محیط مذاکرات، بوروکراسی و تفاوت واحد پولی می تواند چالش هایی را ایجاد نماید. اما با این حال، می توان با تعریف یک چارچوب کلی به نحوی که بتواند منافع متضاد دولت ها را با هم آشتی دهد به انعقاد معاهده جهانی سرمایه گذاری خارجی امید داشت. تحقق چنین امری نیازمند آن است که دولت ها بتوانند با ایجاد یک سازوکاری جهانی و منسجم فضایی را ایجاد نمایند تا از طریق آن بتوان دولت های با منافع متضاد را در یک مسیر مشخص به سمت یک هدف واحد سوق داد.
۴۷.

مقایسه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دولت های خاتمی و احمدی نژاد

تعداد بازدید : ۳۲۸۱ تعداد دانلود : ۱۴۰۹
بررسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از منظر تئوری های مختلفی تبیین شده است، به نظر می رسد اگر چه جوهر این سیاست ناشی از اصول آرمانگرایانه است، در اجرا تا حدود زیادی متأثر از اقتضائات واقعگرایی بوده است. در این پژوهش نگارندگان، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دولت های خاتمی و احمدینژاد را براساس تئوری واقعگرایی ساختاری کنت والتز مقایسه و بررسی کرده اند. والتز مهمترین مشخصه نظام بین الملل را آنارشی می داند و اینکه هر کشور در مواجهه با تهدید هژمونیک یکی از سه استراتژی موازنه قدرت، دنباله روی و یا کنارکشیدن را انتخاب می کند. در دولت های خاتمی و احمدی نژاد، با رویکردهای متفاوتی در عرصه سیاست خارجی روبرو هستیم. ولی این تغییرات شامل نگرش های متفاوت به تاکتیک ها می باشد و چرخشی را در اصل های اعلامی (عزت، حکمت و مصلحت) ایجاد نمی کند. اتخاذ سیاست خارجی براساس گفتگوی تمدن ها در دولت خاتمی و سخن گفتن از عدالت، مهرورزی، حفظ کرامت انسانی و توجه به اخلاق و معنویت در دولت های نهم و دهم، در شرایطی بیان می گردد که آن سه اصل را سرلوحه تلاش های دیپلماتیک قرار داده اند
۴۸.

ضرورت درک تحول مفهوم جامعه بین المللی در حقوق و روابط بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: جامعه بین المللی نظام بین الملل تعهدات عام الشمول عملکرد قضایی توسعه تدریجی حقوق بین الملل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۱ تعداد دانلود : ۳۸۷
جامعه بین المللی مفهومی پویا است که همواره در سطح نظام بین الملل تحول و قبض و بسط پیدا می کند. مفهوم جامعه بین المللی در عرصه ی نظری و فکری از رویکرد «کانتی» تا «ونتی» در روابط بین الملل و حقوق بین الملل تغییراتی بنیادین داشته است. در حال حاضر به واسطه دسترسی راحت و سریع به اطلاعات و گسترش ارتباطات و حذف تدریجی مرزهای فکری و جغرافیایی، ضرورت درک دقیق تر مفهوم جامعه بین المللی اهمیت مضاعف پیدا می کند. این امر به دلیل ایجاد آثار جدید حقوقی و بین المللی، کاربرد جدیدی در عرصه جهانی و تعامل میان دولتها و سازمانها پیدا می کند. چگونگی تحول مفهوم جامعه بین المللی و آثار مترتب آن بر روابط و حقوق بین الملل، سؤال اصلی این مقاله می باشد که با در نظر گرفتن رهیافت سازه انگارانه و مطالعه موردی رویه قضایی موجود در حقوق بین الملل به عنوان روش به این مسأله پرداخته می شود.
۴۹.

تحلیل انتقادی کتاب نگاهی نو به دین و سیاست در نظام بین الملل کنونی

تعداد بازدید : ۵۱۵ تعداد دانلود : ۲۹۸
کتاب نگاهی نو به دین و سیاست تلاشی است در جهت ارتباط دین و سیاست در عصر حاضر که به قلم یکی از برجسته-ترین کارشناسان این حوزه نگاشته شده و محصول بیش از دو دهه مطالعه است. دکتر اوهانسون در این اثر به بررسی سابقه ارتباط دین و سیاست پرداخته و پس از آن با بررسی تأثیر شگرف رشد تکنولوژی و فناوری ارتباطات، ماهیت رابطه دین و سیاست را تبیین کردهاست. نویسنده اینگونه نتیجه میگیرد که عمل دینی تأثیرات مثبت و مهم سیاسی به دنبال دارد که مهم ترین آن تأثیرات حفظ شأن تکتک انسانها و ترویج کنش مثبت در شرایط ناامید کننده و حفظ هویت اجتماعی و فردی در جهان در حال تغییر کنونی است. در بررسی و نقد این اثر که به روش تحلیل محتوا و تحلیل انتقادی انجام شده و در عین حال به مقایسه این اثر با سایر آثار مشابه نیز پرداخته میتوان دریافت که که به رغم نقاط ضعف شکلی ومحتوایی که در اثر وجود دارد نمیتوان انکار کرد که اثر هوشمندانه تنظیم شده و به خوبی توانسته ارتباط دین و سیاست را در نقاط مختلف جهان مورد بررسی قرار دهد. به صورت کلی این اثر در تعارض با فضای فکری حاکم و ترویج شده از سوی غرب تنظیم شده و در نوع خود با فضای فکری مبتنی بر اومانیسم و سکولاریسم در تضاد است.
۵۰.

بازشناسی انقلاب های بزرگ با تأکید بر شاخصه ها و ابعاد بین المللی آنها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ایدئولوژی نظام بین الملل انقلاب های بزرگ جهان وطنی گرایی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی انقلاب
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جهانی شدن
تعداد بازدید : ۹۷۵ تعداد دانلود : ۷۵۲
بسیاری از انقلاب هایی که در طول تاریخ رخ داده اند، ""انقلاب ملی"" و تعداد اندکی از آنها به عنوان ""انقلاب بزرگ"" شناخته می شوند. این انقلاب ها دارای شاخصه های ویژه ای هستند که به صورتی آشکار آنها را از دیگر انقلاب ها متمایز و ممتاز می سازند. این مقاله درصدد پاسخگویی به این سئوال است که انقلاب های بزرگ چه ویژگی هایی دارند و با چه شاخصه هایی می توان آنها را شناخت؟ و اساساً نقاط تمایز آنها با دیگر انقلاب ها چیست؟ مدعای نوشتار حاضر این است که تنها تعداد بسیار اندکی از انقلاب ها را می توان در مقوله ""انقلاب های بزرگ"" طبقه بندی کرد. در واقع، انقلاب های بزرگ پدیده هایی نادر و کمیاب اند. این انقلاب ها نقاط عطفی مهم در تاریخ تحولات جامعه بین المللی محسوب می شوند و باعث ایجاد تح ولات گسترده و عمیقی در سطح جهانی می شوند؛ به گونه ای که آثار و پیامدهای حاصل از چنین انقلاب هایی هنوز هم، پس از سال ها و قرن ها، در جامعه بشری و در زندگی سیاسی در عرصه بین المللی تأثیرگذار است. مقاله حاضر با استفاده از روش تحلیل اسنادی، ضمن ارائه شاخصه ها و ویژگی هایی برای انقلاب های بزرگ، مدعی می شود که چهار انقلاب فرانسه، روسیه، چین و ایران را می توان از جمله انقلاب های بزرگ دوران مدرن تلقی کرد. از اینرو، با مطالعه و بررسی عناصر اصلی و ویژگی های بین المللی این انقلاب ها، می توان معیارها و اص ولی برای شناخت انقلاب های بزرگ و تفکیک آنها از دیگر انقلاب ها ارائه کرد.
۵۱.

انقلاب اسلامی و تحولات نظام بین الملل: از نظریه تا عمل

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی جمهوری اسلامی نظام بین الملل آمریکا روسیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۱ تعداد دانلود : ۲۷۷
با وقوع انقلاب اسلامی در بهمن 1357واستقرار نظام جمهوری اسلامی در طول چهار دهه گذشته سیاست خارجی نظام انقلابی در عرصه نظری و سیاست اعلانی همواره در تقابل با نظام بین الملل بوده و به لحاظ عملی ضمن مقابله با هنجارها و قواعد نظام بین الملل در مواقع اضطرار سازواری و هماهنگی خود را نشان داده است ولی همواره تلاش نموده «نقطه اتکای مقاومت در برابر نظام بین الملل و قدرت های سلطه گر» را به عنوان مهم ترین کار ویژه خود در عرصه نظری و عملی به نمایش بگذارد. البته قدرت های بزرگ نظام بین الملل از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی همواره تلاش کردند نظام جمهوری اسلامی را وارد کوچه بن بستی کنند که به تغییر ماهیت بنیادین یا فروپاشی آن منجر شود؛ اما رهبران و تصمیم گیرندگان جمهوری اسلامی در لحاظ حساس و بحرانی با تطابق و سازواری، کشور را از بحران خارج کردند. سؤال اصلی مقاله این است که نحوه مواجهه و میزان تأثیرگذاری انقلاب اسلامی بر جمهوری اسلامی با نظام بین الملل و بالعکس چگونه بوده است؟ در پاسخ به سؤال، این فرضیه مطرح می گردد که انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی همواره به لحاظ نظری و سیاست های اعلانی در تقابل با نظام بین الملل بوده ولی به لحاظ عملی در مواقع اضطرار و بحرانی سازواری و انطباق حداقلی را با نظام بین الملل انجام داده است.
۵۲.

انقلاب اسلامی و صورت بندی گفتمان های قدرت در نظام بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی نظام بین الملل گفتمان های قدرت اسلام سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۳ تعداد دانلود : ۳۱۴
وقوع انقلاب اسلامی، یکی از نقاط عطف در تاریخ روابط بین الملل بوده است. انقلاب اسلامی با طرح «اسلام سیاسی»، گفتمانِ قدرت خود را مفصل بندی نموده و با حضور میدانی خود، صورت بندی گفتمان های قدرت در سطوح منطقه ای و بین المللی را متأثر ساخته است. مقاله حاضر می کوشد به این پرسش پاسخ دهد که در فضای رقابت و منازعه در دو سطح مذکور، صورت بندی گفتمان های قدرت تحت تاثیر حضور میدانی گفتمان اسلام سیاسی، چگونه متحول شده است؟ با بررسی دقیق فضای تخاصم و تنازع گفتمان های قدرت در نظام بین الملل و زیرسیستم غرب آسیا با مبدائیت زمانی وقوع انقلاب اسلامی در ایران و با بکارگیری ابزار تحلیل گفتمان، می توان خط سیر تصاعدی گفتمان اسلام سیاسی را در هندسه قدرت جهانی ترسیم و تبیین نمود. غیریت سازی اسلام سیاسی با هر دو گفتمان هژمون نظام بین الملل یعنی کمونیسم و لیبرالیسم و به تبع آن با خرده گفتمان های وابسته منطقه غرب آسیا، موجبات افول و سقوط شماری از خرده گفتمان های وابسته منطقه غرب آسیا را فراهم نموده است.
۵۳.

تبیین مفهومی «انقلاب های بزرگ»؛ بازشناسی عناصر اصلی و ویژگی های بین المللی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: انقلاب های بزرگ ایدئولوژی نظام بین الملل جهان وطنی گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۳ تعداد دانلود : ۲۷۱
انقلاب های بزرگ علاوه بر ایجاد تغییرات سیاسی اجتماعی در درون یک کشور، باعث بروز تحولاتی در ساختار حاکم بر روابط بین الملل و رفتار بازیگران اصلی نظام جهانی می شوند. بر این اساس، انق لاب های بزرگ گست رش امواجی از انقلابی گری و ض د انقلاب ی گری در نظام بین الملل به دنبال دارند. مقاله حاضر ضمن ارائه شاخصه هایی برای انقلاب های بزرگ، مدعی است با مطالعه و بررسی عناصر اصلی و ویژگی های بین المللی چهار انقلاب فرانسه، روسیه، چین و ایران که از جمله انقلاب های بزرگ دوران مدرن اند. می توان معیارها و اصولی برای شناخت انقلاب های بزرگ و تفکیک آنها از سایر انقلاب ها ارائه کرد. در این میان، انقلاب اسلامی ایران به دلیل تأکید بر دین و معنویت گرایی، نسبت به سایر انقلاب های بزرگ از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار است؛ به گونه ای که پس از گذشت چهار دهه از پیروزی این انقلاب، همچنان شاهد تأثیرات و پیامدهای خارجی آن در سطوح منطقه ای و جهانی هستیم. تحولات گسترده سیاسی اخیر در کشورهای منطقه غرب آسیا این ادعا را به خوبی به اثبات می رساند.
۵۴.

ریشه های بازتولید مخاصمه ایران و امریکا پس از توافق هسته ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: جمهوری اسلامی ایران آمریکا همکاری های مقطعی توافق هسته ای نظام بین الملل انقلابی گری بازتولید تخاصم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۳ تعداد دانلود : ۳۰۱
ایران و ایالات متحده در چهار دهه گذشته چند بار به تعدیل موضع و همکاری بر سر برخی امور روی آورده اند که توافق هسته ای اوج آن بود. اما همکاری های مقطعی هرگز به عادی سازی روابط بین دو کشور نیانجامید. در جریان مسأله فعالیت های هسته ای ایران، تهران و واشنگتن به نحو کم سابقه ای وارد گفتگو و همکاری شدند و امتیازاتی به یکدیگر اعطا کردند که برای بسیاری ناظران سؤال انگیز بود. برخی به این جمع بندی رسیدند که زمان عادی سازی روابط فرا رسیده است. اما این بار نیز پس از توافق تدریجاً فضای تخاصمی بازتولید شد. سؤال مقاله حاضر این است که چه عوامل بنیادینی سبب شده اند که گشایش ها و همکاری های مقطعی در روابط ایران و آمریکا- که اوج آن در توافق هسته ای نمایان شد- به عادی سازی روابط بین دو کشور منجر نشوند. در پاسخ، به برخی سیاست های ریشه دار دو دولت خصوصاً خط مشی انقلابی و ضدآمریکایی ایران و سیاست های ضدایرانی آمریکا اشاره خواهد شد که مانع از عادی سازی روابط می شوند. با این حال، تخاصم بین دو دولت مانع از آن نمی شود آنها تحت شرایط خاص آماده همکاری محدود شوند.
۵۵.

بررسی چگونگی کارکرد مفروضات معرفتی گفتمان اسلام سیاسی در نظام بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: گفتمان اسلام سیاسی نظام بین الملل خاورمیانه جهان اسلام مبانی هویتی و معرفتی اسلام سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۰ تعداد دانلود : ۳۷۰
اسلام سیاسی یکی از مهم ترین و تأثیر گذارترین گفتمان های موجود در خاورمیانه و جهان اسلام است و حتی نقش آفرینی آن در سطح جهانی نیز قابل توجه است. طی یک قرن اخیر هرگاه تقاضاهای اجتماعی و سیاسی در خاورمیانه و جهان اسلام به حد بحرانی رسید، این گفتمان به عنوان بدیلی قدرتمند در عرصه اجتماعی، سیاسی و امنیتی ظاهر شده و نقش آفرینی کرده است. البته در خوانش سکولار و غربی، این نقش آفرینی به دلیل تقابل با نظم و ساختار نظام بین الملل، همواره تنازع آمیز و خشونت بار بوده است. لذا برخی محققان، سلبی بودن، نفی آمیز بودن، واکنشی بودن، برهم زننده بودن نظم منطقه ای و جهانی را از ویژگی های بارز این گفتمان می دانند. اما بازخوانی مفروضات معرفتی این گفتمان نشان می دهد فهم و درک نشأت گرفته از خوانش سکولار، برداشتی جامع و دقیق از اسلام سیاسی ارائه نمی دهد و همین امر مشکلاتی را در مواجهه با آن ایجاد می کند. در این تحقیق سعی شده با صورت بندی این گفتمان در نظام بین الملل و خاورمیانه ذیل سه مؤلفه اصلی شکل دهنده آن شامل: «مؤلفه های تاریخی، هویتی و معرفتی»، به این سؤال پاسخ دهیم که گفتمان اسلام سیاسی ذیل چه مفروضات معرفتی در نظام سیاسی – اجتماعی و بین الملل عمل می کند
۵۶.

جایگاه فلسطین در سیاست خارجی مصر ؛ از مبارک تا سیسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سیاست خارجی مسئله فلسطین عوامل محیطی مدل پیوستگی سیاست خارجی نظام بین الملل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۸ تعداد دانلود : ۳۱۲
مسئله فلسطین یکی از موضوعات چالش برانگیز در سیاست خارجی مصر است که اهمیت آن بسته به عوامل داخلی و خارجی در سیاست خارجی این کشور متغیر بوده است. به طور کلی، رفتار سیاست خارجی مصر در حوزه مسئله فلسطین و اسرائیل، از یک سو ناشی از تحولات محیط خارجی به ویژه نقش آفرینی ایالات متحده و اسرائیل و از سویی دیگر تحت تأثیر عوامل داخلی از جمله نقش رهبران و نحوه تلقی آن ها از نقش ملی خود و نقش آفرینی گروه های داخلی از جمله اسلام گرایان بوده است. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به دنبال پاسخگویی به این سئوال است که پس از پیمان کمپ دیوید و به طور مشخص روی کار آمدن حسنی مبارک، مهم ترین عامل شکل دهی به سیاست خارجی مصر در قبال فلسطین چه بوده است. استدلال مقاله این است که وابستگی اقتصادی و نظامی مصر به ایالات متحده از یک سو و موقعیت استراتژیک مصر در تأمین امنیت اسرائیل از سویی دیگر موجب شد تا پس از پیمان کمپ دیوید و شناسایی اسرائیل، نقش آفرینی عوامل خارجی در شکل دهی به سیاست خارجی مصر در قبال مسئله فلسطین پررنگ تر شود. 
۵۷.

علل گسترش روابط استراتژیک ایران با سوریه؛ از حمله آمریکا به عراق تا آغاز بحران در سوریه 2011-2003(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ایران سوریه نظام بین الملل یک جانبه گرایی ادراک نخبگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۰ تعداد دانلود : ۳۵۰
اتحاد استراتژیک ایران و سوریه از جمله اتحادهای دیرپای منطقه ای در خاورمیانه محسوب می شود. اما فاصله زمانی 2003 تا2011 یعنی از حمله امریکا به عراق در مارس 2003 تا شروع نا آرامی ها در مارس 2011 در سوریه، روابط استراتژیک جمهوری اسلامی با سوریه گسترش بیشتری یافته است. در همین راستا هدف اصلی این پژوهش پاسخگویی به این سوال محوری است که چرا ایران در فاصله زمانی مارس 2003 تا مارس 2011 در مقایسه با سال های 2003- 1979،گرایش بیشتری به تعمیق روابط استراتژیک خود با سوریه داشته است؟ یافته های این پژوهش بر این مبنا است که فشارهای سیستمیک به عنوان یک متغیر مستقل، از جمله یک جانبه گرایی امریکا در نظام بین الملل، اشغال عراق توسط امریکا در سال 2003 و مسئله هسته ای ایران، متغیرهای اساسی در تمایل ایران به گسترش روابط استراتژیک با سوریه در بازه زمانی 2011- 2003 می باشد. تاثیرگذاری این متغیرها بدون واسطه نبوده بلکه فشارها و تهدیدهای سیستمیک از طریق متغییرهای سطح واحد به خصوص ادراک نخبگان از نظام بین الملل، منجر به تمایل ایران به گسترش روابط استراتژیک با سوریه در این فاصله زمانی شده است. روش تحقیق در این نوشتار توصیفی- تحلیلی بر مبنای روش کیفی و روش گردآوری داده ها، منابع کتابخانه ای و اسنادی است.
۵۸.

ساختار نظام بین الملل و هویت یابی اسلام تکفیری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سلفی افراطی جهاد نظام بین الملل هژمونی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۸ تعداد دانلود : ۴۴۰
تشدید گرایش های تکفیری در جهان اسلام، از جمله مسائل مهم مطالعات اسلامی و پربسامدترین تحولات صحنه بین الملل می باشد. در این میان به نظر می رسد مطالعه ای نظام مند در حوزه روابط بین الملل مبتنی بر تعامل پویای ساختار و کارگزار، قدرت تبیین کنندگی بالایی در ارائه الگویی جامع از موضوع تحول به / در «اندیشه تکفیری» داشته و جنبه نوآورانه به پژوهش بدهد. بر این اساس پرسش اصلی این پژوهش آن است که: «نظام بین الملل در مقطع تاریخی پسا جنگ سرد، چگونه بر جریان تکفیری تاثیر گذاشته است؟» با توجه به چارچوب نظری سازه انگاری تلاش می شود تا پاسخ به این پرسش از طریق مطالعه فرایند ادراک بین الاذهانی گروه های افراطی متاثر از ساختار نظام بین الملل صورت گیرد. در این راستا تلاش می شود با روش تحقیق تحلیل محتوای کیفی، نظرات چهره های مشهور گروه های تکفیری (جامعه نمونه) مورد بررسی قرار گرفته تا قوام یافتن هویت تکفیری در تعامل با ساختارهای بین المللی را در قالب یافته های پژوهش: ادارک، نقش و هدف نشان داده و الگوی مفهومی این هویت یابی را ترسیم نماید.
۵۹.

طرح برندینگ و تصویرسازی ملی روسیه، رویکردها و دستاوردها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: ادراک برندینگ تصویرسازی روسیه نظام بین الملل پوتین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۷ تعداد دانلود : ۳۰۹
تصویر هر کشوری بنابر سیاست ها، برنامه ریزی ها و اقدام های داخلی و بین المللی آن کشور شکل می گیرد. مدیریت تصویر بین المللی امروزه از اصول اساسی کشورداری جدید و مبنای نفوذ منطقه ای و بین المللی ملت ها است و اولویت ها و ایده های ارزشی، هویتی و فرهنگی کشور مورد نظر را بین المللی کرده و ارزش دیداری- شنیداری آن را در بین مردم دیگر، افزایش می دهد. روسیه با تاریخ و هویتی چند هزار ساله مورد خوبی برای مطالعه در این زمینه است. پرسش این نوشتار این است که تصویر و برندینگ ملی روسیه در دنیا چیست و جهت آن در همه نقاط دنیا به ویژه در غرب و محیط منطقه ای چگونه است؟ این نوشتار با تشریح مفهوم برندینگ و تصویرسازی ملی، تصویر و برند روسیه را در دنیای امروز با تأکید بر غرب بررسی می کند. فرضیه اصلی این نوشتار این است که جدا از عبارت پردازی های بین المللی مقام های روسیه و طرح های میلیاردی ساخت برندینگ، تصویر این کشور در محیط پیرامونی و بین المللی تصویری منفی است که بخشی از آن بر مبنای کمپین تبلیغاتی شدید رسانه ای در غرب و بخشی دیگر بر مبنای دلایل تاریخی و رفتار سیاست مداران و نخبگان روسی است.
۶۰.

مداخله خارجی و فقدان الگوی بومی توسعه در آسیای جنوب غربی

کلیدواژه‌ها: نظام بین الملل خاورمیانه بزرگ محذورات بین المللی نظام کلان نظام تابع آسیای جنوب غربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۵ تعداد دانلود : ۲۴۹
پژوهش پیش روی بر آن است که حضور دامنه دار و گسترده قدرتهای خارجی در امور امنیتی، سیاسی، اقتصادی و حتی فرهنگی و آموزشی کشورهای حوزه آسیای جنوب غربی مانع از آن شده است که کشورهای منطقه مذکور سازو کارهای مشارکت جمعی را شناسایی و نهادینه سازند. منطقه آسیای جنوب غربی با وجود برخورداری از موقعیت ویژه ژئواستراتژیک، ژئواکونومیک و ژئوکالچر و برخورداری از منابع انسانی قابل توجه، به واسطه مداخله قدرتهای بیگانه نتوانسته است مشارکت بومی و گروهی و تبدیل خودیار فرصتها را تمرین کنند و قابلیتهای خود را افزایش دهند. حضور قدرتهای بیگانه از دو خواستگاه برخوردار است که یکی به تمایلات این قدرتها به مداخله در امور کشورهای منطقه آسیای جنوب غربی باز میگردد و خواستگاه دیگر آن نیز به تمایلات کشورهای منطقه مذکور به وارد ساختن قدرتهای خارجی در جهت رفع نیازهای آنها بالاخص نیازهای امنیتی بازمیگردد. چنین تمایلاتی زمینه ساز مداخله فزاینده قدرتهای خارجی را فراهم آورده است که ماحصل آن فقدان شکوفایی قابلیتهای هیئتهای حاکمه کشورهای حوزه مذکور جهت تمرین و بکارگیری ابتکارات مشارکت گروهی و سازوکارهای اقدام جمعی در مسیر توسعه و پیشرفت می باشد.