انقلابی گری

مسئله مقاله حاضر، بررسی حال و آینده هویت حوزه و روحانیت و نسبت آن با حوزه انقلابی است؛ چراکه حفظ و تقویت هویت جمعی روحانیت، امری مهم و نیازمند مراقبت و تدبر است. بررسی کردیم که حفظ و ارتقای هویت روحانیت، نیازمند بازشناسی مأموریت حوزه و روحانیت در مقیاس اقامه اجتماعیِ دین و حضور ملی و بین المللی در این مقیاس است. جوهره حوزه انقلابی نیز چیزی جز پذیرش این مأموریت نیست. برای این منظور فرضیه مقاله حاضر بدین قرار است که انقلابی گری، عامل محوریِ هویت ساز حوزه و روحانیت بوده، فضیلتی زاید بر مأموریت اصلی حوزه های علمیه نیست. همچنین انقلابی گری صرفاً به معنای مشارکت سیاسی روحانیت در حکومت نیست؛ بلکه به معنای مسئولیت پذیری در اقامه اجتماعی اسلام است.

ایران و ایالات متحده در چهار دهه گذشته چند بار به تعدیل موضع و همکاری بر سر برخی امور روی آورده اند که توافق هسته ای اوج آن بود. اما همکاری های مقطعی هرگز به عادی سازی روابط بین دو کشور نیانجامید. در جریان مسأله فعالیت های هسته ای ایران، تهران و واشنگتن به نحو کم سابقه ای وارد گفتگو و همکاری شدند و امتیازاتی به یکدیگر اعطا کردند که برای بسیاری ناظران سؤال انگیز بود. برخی به این جمع بندی رسیدند که زمان عادی سازی روابط فرا رسیده است. اما این بار نیز پس از توافق تدریجاً فضای تخاصمی بازتولید شد. سؤال مقاله حاضر این است که چه عوامل بنیادینی سبب شده اند که گشایش ها و همکاری های مقطعی در روابط ایران و آمریکا- که اوج آن در توافق هسته ای نمایان شد- به عادی سازی روابط بین دو کشور منجر نشوند. در پاسخ، به برخی سیاست های ریشه دار دو دولت خصوصاً خط مشی انقلابی و ضدآمریکایی ایران و سیاست های ضدایرانی آمریکا اشاره خواهد شد که مانع از عادی سازی روابط می شوند. با این حال، تخاصم بین دو دولت مانع از آن نمی شود آنها تحت شرایط خاص آماده همکاری محدود شوند.

این مقاله درصدد است به این سؤال پاسخ دهد که مؤلفه های انقلابی گری، انقلابی بودن و انقلابی ماندن در اندیشه سیاسی مقام معظم رهبری کدامند؟ در دیدارهایی که رهبر معظّم انقلاب با مردم و مسؤولان نظام داشته اند، معظّم له تأکید ویژه ای بر لزوم صیانت از شور انقلابی، حفظ روحیه انقلابی، انقلابی عمل کردن و انقلابی گری داشته اند. براین اساس با توجه به سؤال تحقیق، درا ندیشه سیاسی رهبر معظم انقلاب پنج مؤلفه عمده برای انقلابی گری، انقلابی بودن وانقلابی ماندن وجود دارد که عبارتند از: پایبندی به مبانی و ارزش های اساسی انقلاب اسلامی، هدف گیری مستمر آرمان ها و همت بلند برای رسیدن به آنها، پایبندی به استقلال همه جانبه کشور، حساسیت در برابر دشمن و تبعیت نکردن از او و تقوای دینی و سیاسی؛ بنابراین با توجه به مولفه های مذکور مهمترین تهدید، چالش و آسیب انقلاب اسلامی در بعد از پیروزی انقلاب، انقلاب زدایی انقلابیون در شاخصه های مذکور می باشد .

این مقاله حاصل پژوهش میدانی درباره میزان مصرف رسانه ای جوانان و رابطه آن با انقلابی گری است. جامعه آماری در این پژوهش جوانان 15 تا 29 سال شهر تهران و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 384 نفر محاسبه شد که برای کاهش خطا، حجم نمونه به 392 نفر افزایش یافت. برای نمونه گیری از روش تصادفی طبقه ای توزیع به نسبت، استفاده شد. گردآوری داده ها با استفاده از شیوه پیمایش و ابزار پرسشنامه انجام گرفت. یافته های تحقیق حاکی از آن است که 5/0 درصد پاسخگویان از نظر انقلابی گری در سطح کم، 3/27 درصد در سطح متوسط، 2/48 درصد در سطح زیاد و 24 درصد در سطح بسیار زیاد قرار دارند. در این میان مؤلفه هدف گیری آرمان های انقلاب (با میانگین[1] 36/4) از بیشترین امتیاز برخوردار بوده و پس ازآن به ترتیب مؤلفه های تقوای دینی و سیاسی (31/4)، دشمن شناسی (14/4)، پایبندی به مبانی و ارزش های اساسی (89/3) و پایبندی به استقلال کشور (85/3) قرار دارد. همچنین یافته ها نشان می دهد، مصرف رادیو و تلویزیون داخلی با انقلابی گری دارای همبستگی مثبت و مصرف رسانه هایی از قبیل شبکه های ماهواره ای فارسی زبان خارجی، شبکه های رادیویی خارجی، اینترنت، شبکه های اجتماعی، نرم افزارهای پیام رسان و سینما دارای همبستگی منفی با این متغیر است. همچنین بین مصرف روزنامه، نشریات و مجلات و انقلابی گری رابطه همبستگی وجود ندارد. <br clear="all" /> [1]. میانگین در طیف پنج درجه ای لیکرت از گزینه خیلی کم (1) تا خیلی زیاد (5) سنجیده شده است.

زمینه و هدف: با توجه به اهمیت کنترل در جلوگیری از انحرافات و افزایش اثربخشی برنامه ها، این تحقیق با هدف ارائه الگوی توسعه فرهنگ خود صیانتی فرماندهان و مدیران ناجا برای پیشگیری از آسیب های شغلی انجام شده است. روش : این تحقیق با روش آمیخته از نوع اکتشافی (کیفی و کمّی) تدوین شده است. در بخش کیفی تحقیق، به منظور گردآوری اطلاعات از روش میدانی با استفاده از ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته و روش کتابخانه ای با ابزار فیش نویسی استفاده شده است. در بخش کمّی نیز به منظور گردآوری داده ها از روش میدانی و ابزار پرسش نامه با آلفای کرونباخ 78/0 که نشان دهنده پایایی ابزار می باشد، استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق برای اجرای روش تحلیل تم و مصاحبه شامل خبرگان انتظامی و بازرسی و منابع انسانی در سازمان ناجا است. در بخش کمّی نیز جامعه آماری شامل کارشناسان بازرسی، عقیدتی - سیاسی و حفاظت اطلاعات است که دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد و بالاتر هستند. یافته ها: الگوی توسعه خودصیانتی مدیران ناجا برای پیشگیری از آسیب های شغلی از پنج بُعد «رشدیافتگی دینی، انقلابی گری، تعهّد حرفه ای، ویژگی های شخصیتی و تعهّد سازمانی» تشکیل شده که ویژگی های هر یک در مؤلفه های آن ها نمود یافته است. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش پیشنهاد می شود، فرماندهان و مدیران برای توسعه فرهنگ خود صیانتی در جهت پیشگیری از آسیب های شغلی به ابعاد و مولفه های شناسایی شده در این پژوهش اهتمام ویژه داشته باشند.

در جهان توسعه یافته دوران پساوستفالیایی هر چه از گذشته به سمت حال حرکت می کنیم شاهد کاهش منظم قدرت دولت و در مقابل، افزایش قدرت بازیگران غیردولتی هستیم. این موضوع با کاربست سه سنت مکتب انگلیسی (نظام بین الملل، جامعه بین الملل و جامعه جهانی) و تطابق آن با ساختار دولت در خاورمیانه و حرکت از نظام بین المللی به سمت جامعه جهانی مورد بررسی قرار گرفت. در این مقاله نشان داده شد که ساختار دولت در خاورمیانه متشکل از عناصری است که در هر سه سنت فوق جای می گیرند. اما روند به سمتی است که می توان حرکت منظم از نظام بین الملل به سمت جامعه جهانی موجود در جهان توسعه یافته را به منطقه خاورمیانه تعمیم داد. امری که در تحولات اخیر خاورمیانه و شمال آفریقا نمایان شد. بنابراین هدف اصلی این نوشتار نشان دادن روند حرکتی ساختار دولت در خاورمیانه از سنت نظام بین الملل به سمت جامعه بین الملل و جامعه جهانی است.

خداوند در آیه 11 سوره رعد می فرماید: «إنَ الله َلا یُغَیِرُ ما بِقُوم ٍحَتی ما بِأنفُسِهِم» (همانا خداوند سرنوشت هیچ قومی وملتی را تغییر نمی دهد مگر آنکه ،آنان آنچه را ،در وجود خودشان است ،تغییر دهند. همانا انقلاب یک موهبت الهی بود ، که خداوند به بندگان خویش هدیه داد ،موهبتی که آورنده و مجاهد حقیقی آن حضرت امام خمینی (ره)بودکه توانست درفضای خفقان آلود برای برقراری حکومت الهی مبتنی برارزشهای اسلامی سختی های زیادی را به جان بخرد. دوری از وطن ،نه تنها فکر ایشان را از اندیشه انقلاب وگسترش فرهنگ مبارزه ،سست نکرد ،بلکه بیشتر هم شد. تربیت بیش از پانصد شاگرد، مدیر و مدبر برای خدمت به انقلاب وگسترش کارهای تشکیلاتی اسلامی با دادن خط ومشی به نیروهای وارسته وانقلابی سبب شد تا ،دغدغه ی امام وحق رخ بدهد ومردم با توکل برخدا ،وتبعیت از امام پیروز شدند. باردیگر ارزشهای اسلامی ومعنویت به خانه و دیار مان برگشت لذا همیشه عرصه انقلاب و جهاد زنده و پابرجاست و افراد انقلابی به عنوان پاسداران وحافظان انقلاب هستند. همانا افراد انقلابی بایدبا حفظ شعار انقلاب ومنحرف نشدن از صراط مستقیم ،ضمن حفظ و تقویت نقاط قوت وعدم پنهان کردن نقاط ضعف و نهادینه نشدن آنها کوشا باشند، و با وجود تحریم و چالشهای دشمن روحیه استقلال ،و وحدت کلمه خویش راحفظ کرده،وبه سوی جلوورویش اندیشه های ناب انقلابی درمسیر پیشرفت جامعه قدم بردارند. آنها نه تنها درزمینه ی پیشرفت اجتماعی ،بلکه باید در زمینه پیشرفت اخلاقی و معنویت وتزکیه نفس ،به موازات پیشرفتهای علمی ومحقق شدن عدالت اجتماعی مورد نظر اسلام ،تلاش کنند و از مسائل و ارزشهای اصلی انقلاب ،و همچنین حفظ اتحاد و همدلی و هوشیاری در مقابل دشمن غفلت ننمایند.

نظام سازی در مقابل انقلابی گری، دوطرف یک پیوستار هستند که بی ثباتی در موضع گیری نسبت به این دو در فرایند سیاستگذاری کشور، متأثر از رخدادهایی همچون چرخش های سیاسی و انتخاباتی، سلسله ای از موقعیت های هرمنوتیکی را رقم زده است. چنین چرخش هایی، با ماهیت سیاستگذاری که امری بلندمدت و گسترده است، سازگاری ندارد و منجر به اتلاف سرمایه، وقت و ظرفیت ها و سردرگمی و ناامیدی جامعه است. فهم سیاستگذار از رخدادها، متأثر از انتخاب های پیشین او و موقعیت هرمنوتیکی اوست. برخی از موقعیت های هرمنوتیکی، خود مؤثر در شکل گیری سایر موقعیت ها هستند که به آنها موقعیت سازهای هرمنوتیکی اطلاق می شود. ممکن است برخی از موقعیت سازها، کلیدی باشند و با هر انتخاب در آنها، انبوهی از موقعیتهای هرمنوتیکی بصورت سلسله وار بوجود آید. با استفاده از روش تحلیل مضمون در این تحقیق، مواضع تقابلی در حیطه انقلابی گری جمهوری اسلامی، مبتنی بر شش منبع استخراج شده و طی 11 گام و نیز با استعمال شیوه ISM، یک موقعیت سازِ کلیدی هرمنوتیکی شامل: «نهضت گرایی و نظام سازی»، یک موقعیت پایه هرمنوتیکی شامل: «خودمرکز بینی یا پذیرش و درک دیگری» و هفت موقعیت تقابلی شامل: «مستکبر یا قدرت جهانی»، «گارد بسته یا آغوش باز در مقابل آمریکا»، «استراتژی استکبارستیزی یا تاکتیک استکبارستیزی»، «تعامل با جهان یا گسترش نفوذ انقلاب اسلامی»، «پاسخگویی یا مطالبه گری جمهوری اسلامی»، «خضوع یا ظلم ستیزی» و «خودی و غیرخودی» مشخص و تبیین شده است. در انتها اهم مسائل هرمنوتیکی در حیطه انقلابی گری بر اساس روابط موقعیت سازهای کلیدی هرمنوتیکی واکاوی شده است.

مسئله انقلابی گری از مسائل پرمناقشه در تاریخ انقلاب اسلامی ایران است که برخی از روشنفکران مانند مهندس مهدی بازرگان با دید انتقادی به آن نگریسته اند. این پژوهش که به شیوه تحلیلی و توصیفی نگاشته شده درصدد پاسخ به این پرسش است که نگاه مهندس بازرگان به مقوله انقلاب و مسئله انقلابی گری چگونه بوده و چه نقدهایی بر آن وارد است؟ یافته های تحقیق نشان می دهد که نگاه بازرگان به مبارزات، نگاهی انقلابی نبود. او انقلاب اسلامی را نهایتاً یک اصلاح و رفرم می پنداشت که دایره آن تنها شامل ایران است و نه فراتر. وی در تبیین مفهوم انقلاب اسلامی، دو رویکرد ایجابی و سلبی اتخاذ می کند و این تناقض در سرتاسر دیدگاه های وی به چشم می خورد. رویه انقلابی گری بازرگان نیز بسیار متفاوت با دیگران بود به گونه ای که قائل به سلطنت شاه بود و نه حکومت او. در نقد دیدگاه ها و رفتار او نیز علاوه بر وجود تناقضات گفتاری و رفتاری، می توان به مواردی نظیر: عدم درک درست بازرگان از شرایط انقلابی، خصوصیات رفتاری او و غیره اشاره کرد.

مفهوم عقلانیت در اندیشه مقام معظم رهبری از پایه های اصلی جامعه اسلامی و در عرض ایمان، مجاهدت و عزّت قرار دارد. به عقیده معظم له عقلانیت از مهم ترین ابزارهای جهت دهنده و ارزش گذار فعالیت ها در نظام اسلامی به شمار می آید؛ لذا می توان در پرتو انقلابی گری اصیل، مفهوم عقلانیت را ذیل کلیدواژه "عقلانیت انقلابی" خلاصه کرد. در این امتداد، پژوهش حاضر به شناسایی و تبیین مختصات "عقلانیت انقلابی" از منظر مقام معظم رهبری (مدظله العالی) پرداخته است. این مطالعه از نظر هدف، اکتشافی و به دنبال ایجاد دانش و درک بهتر از پدیده مورد بررسی است. همچنین رویکرد کلی پژوهش، استقرایی و نحوه انجام آن، کیفی است که با تحلیل محتوای بیانات مقام معظم رهبری (مدظله العالی) صورت گرفته است. یافته ها نشان می دهند که اهتمام به اصول و باورهای اساسی به عنوان شرایط علی، استقلال و عدم وابستگی به عنوان طبقه محوری، اولویت بندی اهداف و برنامه ها به عنوان عامل مداخله گر، معنویت محوری به عنوان بستر، آینده نگری، دوراندیشی و امیدواری؛ واقع نگری، نگاه راهبردی؛ نوسازی و تحول در نظامات و سازوکارها؛ وحدت افزایی، جهت گیری و هدف گذاری انقلابی؛ جوان گرایی، همت بلند؛ اعتمادسازی؛ استکبار ستیزی و منفعل نشدن در مقابل دشمن؛ نظم؛ پیشرفت علم و فناوری؛ ساده زیستی و مبارزه با فساد و تبعیض و بى عدالتی به عنوان استراتژی های تعامل و کنش قابل توجه هستند و عقلانیت انقلابی به طور خاص با مردم محوری؛ ظلم ستیزی؛ قانون مداری؛ انتقادپذیری؛ روحیه و اخلاق انقلابی؛ ایستادگی و ثبات قدم؛ رسیدن به جامعه تراز انقلاب اسلامی مشخص می گردد.

مبحث عقلانیت و عقلانیت سیاسی یکی از مفاهیم پرقدمت در تاریخ حیات بشری است که در تمدن واجد نظام سیاسی، یکی از مفاهیم پایه به شمار می رود. یکی از مهمترین منابع تبیین این موضوع در جمهوری اسلامی ایران، رجوع به اندیشه های امام خمینی(ره) می باشد. در این مقاله سعی شده به این پرسش پرداخته شود که: پایه های اساسی مفهوم عقلانیت سیاسی در دستگاه محاسباتی امام خمینی(ره) چیست؟ مقاله پیش رو، ادعا دارد آنچه بیش از هر موضوعی در دیدگاه ایشان برجسته است، تلاقی عقلانیت سیاسی با انقلابی گری است که ذیل مفهومی به نام عقلانیت انقلابی، می توان آورد. در این مقاله با استفاده از تعابیر ایشان و استفاده از روش تحلیل مضمون، ابتدا کلیدواژه هایی در رابطه با عقلانیت انقلابی استخراج گردیده و سپس از مقایسه آن، مفاهیم متناظر و مضامین کلی بیان شده است. از مقایسه کلی دو مفهوم عقلانیت سیاسی و انقلابی گری، می توان چنین گفت که این دو در نگاه امام(ره)، دارای یک مخرج مشترک هستند که عبارتست از عنصر مصلحت عمومی و حقیقی مردم که این مصلحت فارغ از نیازهای کاذبی است که عموما از هیجانات زودگذر ناشی می شود. امام خمینی(ره) عقیده دارد مصالح عمومی و حقیقی مردم که گاهی به حفاظت از رویه ها و گاهی به تحول در آن نیازمند است، می بایست بر اساس دیدگاهی متعالی رخ دهد. چرا که از دیدگاه ایشان، صرفا دیدگاه متعالی است که می تواند مصالح حقیقی بشر را تشخیص دهد. امام(ره) اعتقاد دارد نتیجه این دیدگاه، کارآمدی است و آسیب اجتناب از آن، نابودی خواهد بود.

حوزه انقلابی از جمله مباحثی است که رهبر معظم انقلاب بر آن تأکید خاص داشتند. بیانات ایشان نشان می دهد که حوزه، مادر و ایجادکننده انقلاب بوده است؛ لذا انقلابی گری یک تفکر است و انقلابی گری حوزه ها به بعد از انقلاب محدود نمی شود؛ اما به دلیل پررنگ بودن و اهمیت نهضت امام خمینی و انقلاب اسلامی در سال های اخیر، از فعالیت های انقلابی حوزه های علمیه در دوره های قبل از رژیم پهلوی و قبل از نهضت غفلت شده است. همین غفلت موجب توهم انقلابی نبودن حوزه های علمیه در قبل از دوران نهضت امام و زمینه ای برای گسترش سکولاریسم در حوزه های علمیه شده است. فرضیه این تحقیق آن است که انقلابی گری در دوره های قبل از نهضت امام نیز در حوزه های علمیه بوده است؛ لذا یکی از راه های مقابله با سکولاریسم در حوزه و تضعیف انقلابی گری در حوزه، توجه به این پیشینه تاریخی انقلابی گری حوزه هاست. در این مقاله به دنبال توصیف و تبیین نمودهای انقلابی گری در حوزه های علمیه در دوره قاجار هستیم. چارچوب نظری این بحث، شاخص های ایشان در بحث انقلابی گری است. ایشان ویژگی ها و شاخص های انقلابی گری را در پنج محور مطرح کردند: 1. پایبندی به مبانی و ارزش های اساسی اسلام و انقلاب (اسلام ناب، اتکا به قدرت الهی، توجه به نیروی مردم، حمایت از محرومان، استکبارستیزی و استقلال)؛ 2. هدف گیری آرمان های انقلاب و جهت گیری برای رسیدن به آنها (مقاومت و عدم یأس)؛ 3. پایبندی به استقلال کشور در سه بعد سیاسی، اقتصادی و فرهنگی؛ 4. حساسیت در برابر دشمن و نقشه دشمن و عدم تبعیت از آن؛ 5. تقوای دینی و سیاسی. لذا بر اساس این شاخص ها به روش تحلیلی و تاریخی به بررسی عملکرد حوزه های علمیه- به ویژه مراجع و علمای طراز اول- در دوره قاجار پرداخته و جلوه های این شاخص ها در عملکرد علمای آن دوره را بیان خواهیم کرد.