مطالب مرتبط با کلیدواژه

مطالعات اجتماعی


۲۱.

تحلیل محتوای کتاب های درسی مطالعات اجتماعی پایه پنجم و ششم دوره ابتدایی براساس مؤلفه های فرهنگ کار

نویسنده:
منبع: پژوهش ملل اردیبهشت ۱۳۹۹ شماره ۵۲ 125-143
تعداد بازدید : ۱۵۳۷ تعداد دانلود : ۸۰۹
پژوهش حاضر با هدف تحلیل محتوای کتب مطالعات اجتماعی پایه پنجم و ششم دوره ابتدایی درخصوص جهت گیری مناسب فرهنگ کار، به مطالعه پرداخته است. برای انجام تحقیق از شیوه تحلیل محتوا استفاده شده است. با تحلیل واحدهای گوناگون کتاب های مطالعات اجتماعی پایه پنجم و ششم دوره ابتدایی و با استفاده از چک لیست محقق ساخته به ارزیابی مولفه های فرهنگ کار در محتوای کتاب های مذکور پرداخته شده است. یافته ها حاکی از آن است که از لحاظ میزان توجه به مولفه های فرهنگ کار در کتاب مطالعات اجتماعی پایه پنجم، بیشترین میزان توجه به مولفه احساس مسئولیت (3/20 درصد) و جدیت در کار (8/19 درصد) و کمترین میزان توجه به مولفه نگرش مثبت در کار (7 درصد) بوده و در کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم بیشترین میزان توجه به مولفه احساس مسئولیت (26 درصد) و همکاری و همدلی در کار (3/20 درصد) و کمترین میزان توجه به مولفه خیرخواهی در کار (9/4درصد) می باشد. همچنین در کتاب های ذکر شده، فراوانی و درصد میزان توجه به مولفه فرهنگ کار در متن بیش از فعالیت، کاربرگ و تصویر بوده است. در تبیین این یافته ها می توان چنین گفت که در کتاب های پایه پنجم و ششم مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی به صورت متقارن و یکنواخت به مولفه های فرهنگ کار توجه نشده است.
۲۲.

بررسی میزان توجه به ساحت های شش گانه سند تحول بنیادین آموزش و پرروش درکتاب های درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال دوم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۳) ۱۳۱-۱۵۴

کلیدواژه‌ها: مطالعات اجتماعی ساحت های شش گانه سند تحول بنیادین آموزش و پرورش تحلیل محتوا روش آنتروپی شانون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۲۱ تعداد دانلود : ۱۶۸۹
ه دف پ ژوه ش ح اض ر بررسی م ی زان ت وج ه به ساحت های شش گانه تربیتی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در کتاب های درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی جمهوری اسلامی ایران است. روش پژوهش توصیفی از نوع تحلیل محتوا بود. جامعه تحلیلی شامل کتاب های درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی در سال تحصیلی 95-94 و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش(1390) بود که با توجه به ماهیت موضوع و محدودیت جامعه پژوهش نمونه گیری انجام نشد و کل جامعه تحلیلی مورد مطالعه قرار گرفت. ابزار جمع آوری اطلاعات سیاهه تحلیل محتوا بود که روایی آن با استفاده از قضاوت متخصصان تعیین شد. داده های حاصل با استفاده از شاخص های آمار توصیفی در فرایند تحلیلی آنتروپی شانون، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان دادند: در کتاب های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی 528 مرتبه به ساحت های شش گانه تربیتی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش توجه شده، که به تفکیک در پایه های سوم، چهارم، پنجم و ششم به ترتیب 138، 87، 136 و 167مرتبه می باشد. از میان ابعاد مورد بررسی، بُعد علمی و فناوری با میزان بار اطلاعاتی 980/0 و ضریب اهمیت 178/0 بیشترین توجه را به خود اختصاص داده است، این در حالی است که بعد اقتصادی و حرفه ای با میزان بار اطلاعاتی 733/0 و ضریب اهمیت 133/0 کمترین میزان توجه را به خود اختصاص داده است.
۲۳.

تربیت اجتماعی و سیاسی به روایت کتاب های درسی دوره دوم متوسطه نظری ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه درسی ایران سال چهاردهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۵۲ 159 - 184

کلیدواژه‌ها: اهداف مصوب ابعاد اجتماعی و سیاسی کتاب های درسی مطالعات اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۴ تعداد دانلود : ۳۶۴
پژوهش با هدف تحلیل جایگاه ابعاد اجتماعی و سیاسی اهداف مصوب در کتاب های درسی دوره دوم متوسطه نظری ایران به روش تحلیل محتوا انجام شد. جامعه پژوهشی، کلیه کتاب های درسی دوره دوم متوسطه نظری در سال تحصیلی 96- 1395 بود که با توجه به ماهیت موضوع پژوهش کتاب های مطالعات اجتماعی به صورت هدفمند به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری، چک لیست تحلیل محتوا بود و نتایج پژوهش با استفاده از شاخص های آمار توصیفی در فرایند تحلیلی آنتروپی شانون مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد که تربیت اجتماعی و سیاسی موجود در کتاب های درسی ناهمسانی هایی با اهداف مصوب دارد که جامعه پذیری دانش آموزان را خدشه دار می سازد.یافته ها نشان داد که تربیت اجتماعی و سیاسی موجود در کتاب های درسی ناهمسانی هایی با اهداف مصوب دارد که جامعه پذیری دانش آموزان را خدشه دار می سازد.یافته ها نشان داد که تربیت اجتماعی و سیاسی موجود در کتاب های درسی ناهمسانی هایی با اهداف مصوب دارد که جامعه پذیری دانش آموزان را خدشه دار می سازد.
۲۴.

ارزیابی برنامه درسی رشته مطالعات اجتماعی مراکز تربیت معلم ایران از منظر اندیشه انتقادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نوآوری های آموزشی سال دهم تابستان ۱۳۹۰ شماره ۳۸ 107 - 134

کلیدواژه‌ها: تفکر انتقادی مهارت ها و گرایش های تفکر انتقادی مطالعات اجتماعی تربیت معلم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۷ تعداد دانلود : ۱۹۴
هدف پژوهش حاضر ارزیابی برنامه درسی رشته مطالعات اجتماعی مراکز تربیت معلم از منظر تاکید بر اندیشه انتقادی است. بر این اساس  مهارت ها و گرایش های  تفکر  انتقادی دانشجویان و مدرسان رشته مطالعات اجتماعی مراکز تربیت معلم مورد سنجش و نیز کتاب های تخصصی  مورد تحلیل محتوا قرار گرفتند. در این پژوهش که بر اساس مدل فاسیونه (1993) انجام شده از دو مقیاس مهارت های تفکر انتقادی (CCTST) که شامل پنج زیر مقیاس است و گرایش به تفکر انتقادی (CCTDI) که شامل هفت زیر مقیاس است استفاده گردید. تعداد کل جامعه برابر با 1020 نفر دانشجو و 53 مدرس بودند که از میان آنها  313 نفر دانشجو و 33 نفر مدرس با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای، به عنوان گروه نمونه از چهار استان فارس، بوشهر، هرمزگان و اصفهان، در سال 1387 انتخاب شدند. همچنین تعداد 10 کتاب تخصصی مورد تحلیل محتوا قرار گرفت. یافته ها حاکی از ضعف دانشجویان و مدرسان رشته مطالعات اجتماعی مراکز تربیت معلم ایران در نمره کل گرایش ها و مهارت های تفکر انتقادی و زیر مقیاس های مربوطه  بود. همچنین تفاوت بین فراوانی مولفه های گرایش و مهارت های اندیشه انتقادی مورد بررسی قرار گرفت.
۲۵.

بررسی مطالب حقوقی در کتابهای درسی دوره ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تعلیم و تربیت دوره ۳۶ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۴۲ ۶۷-۹۰

کلیدواژه‌ها: کتاب درسی دوره ابتدایی مطالب حقوقی فارسی هدیه های آسمان مطالعات اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۰ تعداد دانلود : ۱۹۹
پژوهش حاضر با هدف بررسی مطالب حقوقی در کتابهای درسی دوره ابتدایی و با روش کتابخانه ای انجام شده است. جامعه پژوهش شامل 51 کتاب درسی شش پایه دوره ابتدایی است و نمونه شامل 17 کتابی است که قابلیت ارائه مطالب حقوقی را داشته اند. روش نمونه گیری با توجه به ظرفیت کتابهای مورد بررسی که بالقوه می توانند ارائه دهنده مطالب حقوقی باشند، هدفمند انتخاب شده است. ابزار گرد آوری و تحلیل داده ها روش بررسی اسناد و مدارک است که اعتبار و روایی آن به روش تحلیل محتوای توصیفی به دست آمده است. در تحلیل محتوا، جدا از بهره گیری از مفاهیم مربوط به ارزشهای اخلاقی و عرفی جامعه، از اهداف اجتماعی دوره ابتدایی نیز استفاده شده است. نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل داده ها نشان داد که کتابهای درسی نمونه آماری تحقیق (فارسی، هدیه های آسمان، مطالعات اجتماعی، تفکر و پژوهش، و کار و فناوری در شش پایه دوره ابتدایی سال تحصیلی 97-1396) دارای نگاه حقوقی محض به مطالب درسی نیستند و فقط در کتابهای مطالعات اجتماعی چهار پایه ابتدایی این نگاه به شکل مستقیم یا غیرمستقیم وجود دارد. از این رو پیشنهاد می شود که با تهیه و توزیع جزوات و برگزاری دوره های ضمن خدمت معلمان را با رویکرد حقوقی مطالب کتابها آشنا کنیم تا بتوانند با این رویکرد، مطالب را به دانش آموزان تدریس کنند و اهدافی را که در دوره ابتدایی برای این دروس در جهت آشنایی با مطالب حقوقی و تربیت قانون مدارانه دانش آموزان در نظر گرفته شده است، محقق گردانند.
۲۶.

مقایسه سطوح یادگیری به روش مشارکتی و انفرادی درکلاس معکوس مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: فناوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی سال یازدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۴۱) 137-154

کلیدواژه‌ها: دوره ابتدایی سطوح یادگیری بلوم مطالعات اجتماعی یادگیری معکوس یادگیری گروهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۵ تعداد دانلود : ۵۱۶
هدف اصلی پژوهش حاضر مقایسه سطوح یادگیری در رویکرد معکوس به روش انفرادی و گروهی باگروه تدریس معمول در درس مطالعات اجتماعی دانش آموزان پایه ی پنجم ابتدایی می باشد. روش تحقیق شبه آزمایشی و طرح تحقیق، پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه ی آماری شامل دانش آموزان دختر مشغول به تحصیل در پایه پنجم ابتدایی شهر تهران منطقه 18 در سال تحصیلی 1399-1398 بود. نمونه گیری از نوع در دسترس شامل بر 60 دانش آموز از یک دبستان دولتی بود که به صورت تصادفی در سه گروه یادگیری معکوس مشارکتی، معکوس فردی و آموزش معمول قرار گرفته و طی 12 جلسه آموزش دیدند. ابزار گردآوری اطلاعات آزمون محقق ساخته (پیش آزمون- پس آزمون) مطابق با سطوح شناختی بلوم با تایید روایی و پایایی بود. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آزمون تحلیل کواریانس استفاده شد. یافته های حاصل از نتایج پژوهش نشان داد که رویکرد یادگیری معکوس بر میزان یادگیری دانش آموزان تاثیر معناداری داشته و تاثیر آن به ترتیب در گروه معکوس مشارکتی و معکوس فردی نسبت به آموزش معمول بیشتر بوده است اما سطوح بالای یادگیری در حیطه شناختی بلوم در گروه معکوس مشارکتی نسبت به معکوس فردی بیشتر بوده است.
۲۷.

شناسایی ابعاد برنامه درسی مغفول بر اساس تفاوت برنامه درسی آکادمیک و برنامه درسی قصد شده آموزش مفاهیم شهروندی در کتب مطالعات اجتماعی متوسطه دوره اول(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های برنامه درسی دوره دهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ 157 - 202

کلیدواژه‌ها: تربیت شهروندی برنامه درسی مغفول برنامه درسی آکادمیک مطالعات اجتماعی متوسطه دوره اول

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳۹ تعداد دانلود : ۵۰۳
  آماده سازی و تربیت شهروندان یکی از مهمترین وظایف نظام های تربیتی به خصوص نظام تعلیم و تربیت محسوب می شود. هدف این تحقیق شناسایی ابعاد برنامه درسی مغفول بر اساس تفاوت برنامه درسی آکادمیک، و برنامه درسی قصد شده آموزش مفاهیم شهروندی در کتب مطالعات اجتماعی متوسطه دوره اول بوده است. در این مطالعه از دو روش کیفی منطبق بر منطق استقرایی یعنی تحلیل محتوای کیفی متون، و مطالعه موردی کیفی استفاده شد. در مرحله تحلیل محتوای متون، منابع تحلیل شده عبارت از محتوای کتب مطالعات اجتماعی پایه های هفتم، هشتم و نهم بوده اند، و نمونه برابر با جامعه بوده است. واحد تحلیل، یک درس و واحد ثبت نیز عبارت از یک پاراگراف، یک تصویر و یا یک تکلیف بوده است. در قسمت مطالعه موردی کیفی ، مشارکت کننده ها شامل استادان حوزه مطالعات اجتماعی، و جامعه شناسی دانشگاه های تبریز و ارومیه بوده، و نمونه گیری نیز با رویکرد هدفمند، و مبتنی بر تکنیک نمونه گیری موارد مطلوب انجام شده و با 16 نفر مصاحبه ژرف نگر به عمل آمد. مصاحبه ها با استفاده از روش تحلیل مضمونی، تحلیل شدند. در نهایت مضمون های حاصل از مصاحبه های استادان با مضمون های کتب درسی مقایسه شد. بر اساس نتایج به دست آمده، مضامین آموزش اقتصادی (آشنا نمودن دانش آموزان با شغل های نوین در شبکه های اجتماعی، کمک به دانش آموزان در انتخاب شغل مناسب، تلاش کردن به صورت جدی در زمینه های مالی، آشنایی با مفهوم پس انداز و ساده زیستی)، آموزش خانواده (آشنایی با شیوه های همسر گزینی)، آموزش صلح، حل تعارضات و کشمکش ها- مقاومت در برابر ظالم، و دفاع ازحقوق خود، امنیت، تربیت سیاسی، آموزش مهارت های زندگی، آشنایی با نقش جنسیت، و آموزش تفکر منطقی به عنوان مضمون های مغفول از نظر استادان شناسایی شد.
۲۸.

مهارت های تفکر انتقادی درکتاب های «مطالعات اجتماعی» دوره ابتدایی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های تربیتی سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۱۵) 67-88

کلیدواژه‌ها: تحلیل محتوا مهارت های تفکر انتقادی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۳۷ تعداد دانلود : ۵۰۷
یکی از مؤلفه های تعیین کننده تعلیم و تربیت مؤثر، توسعه مهارت های تفکر انتقادی در فراگیران است. ابزار مهم این فرایند در نظام های متمرکز آموزشی، کتاب های درسی است که می تواند با افزایش ضریب تفکر یا دعوت به پژوهش، رشد تفکر انتقادی را در پی داشته باشد. هدف این تحقیق ارزیابی میزان توجه به کتاب های «مطالعات اجتماعی» دوره ابتدایی به مهارت های تفکر انتقادی است. جامعه آماری کتاب های «مطالعات اجتماعی» پایه های سوم تا ششم دوره ابتدایی است که مجموع آنها به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات «چک لیست» محقق ساخته بر اساس مؤلفه های تفکر انتقادی لیپمن است. نتایج نشان می دهد: 1. مهارت های تفکر انتقادی در سطوح تجزیه و تحلیل، ترکیب، ارزشیابی و توضیح در پایه های گوناگون تحصیلی دوره ابتدایی متفاوت است. 2. مهارت های تفکر انتقادی در تمام سطوح تجزیه و تحلیل، ترکیب، ارزشیابی و توضیح در تمام کتاب های پایه های سوم تا ششم پایین تر از حد انتظار است. 3. وضعیت نسبی مهارت های تفکر انتقادی در سطح توضیح، درکتاب های «مطالعات اجتماعی» بهتر از سطوح دیگر است. 4. در مجموع، کتاب های «مطالعات اجتماعی» دوره ابتدایی از ایجاد توانایی مهارت های تفکر انتقادی مطلوبی در شاگردان برخوردار نیست.
۲۹.

تحلیل محتوای کتب تاریخ ابتدایی بر اساس تکنیک های ویلیام رومی، مک لافلین و مفهوم صلح

نویسنده:
منبع: دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی سال اول مهر ۱۳۹۷ شماره ۵
تعداد بازدید : ۶۵۱ تعداد دانلود : ۴۱۰
هدف از این پژوهش تحلیل محتوای بخش تاریخ کتب درسی تعلیمات اجتماعی پایه های چهارم، پنجم و ششم ابتدایی بر اساس تکنیک های ویلیام رومی و مک لافین و بررسی مفهوم صلح در این کتب بود. جامعه ی آماری پژوهش و ابزار گردآوری اطلاعات، کتاب های تعلیمات اجتماعی سه پایه ی چهارم، پنجم و ششم ابتدایی و همچنین روش تحقیق از نوع تحلیل محتوا بود. یافته های پژوهش نمایان ساخت که ضریب درگیری متن هر سه کتاب بر اساس روش ویلیام رومی کمتر از 4/0 بود که نشان دهنده ی غیرفعال بودن متن این کتب است و ضریب درگیری تصاویر در کتب چهارم و پنجم کمتر از4/0 بود که نشان از غیرفعال بودن تصاویر این کتب و در کتاب ششم بین 4/0 و 5/1 بود که نشان از فعال بودن تصاویر این کتاب بود. همچنین با توجه به روش مک لافین در مورد کتاب پایه ی چهارم توانایی خواندن دانش آموزان از نظر سن دانش آموزان 11، در پایه ی پنجم 10 و در پایه ی ششم 9 به دست آمد که هیچ یک با سن اصلی دانش آموزان مطابقت نداشت. در رابطه با مفهوم صلح که شامل مصادیق مسئولیت پذیری، حل تضادها و برخوردها، همکاری و تشریک مساعی، گفت و گو و مفاهمه، علاقه مندی به محیط زیست، برابری و عدالت، آگاهی و هوشیاری جهانی است خی دو محاسبه شده در پایه ی چهارم 25/36 در پایه ی پنجم37 و در پایه ی ششم 25/77 می باشد و در هر سه مورد بزرگتر از خی دو جدول با آلفای 05/0 که برابر با 447/2 بوده که نشان داد این مفهوم و مصادیقش در بخش تاریخ کتب تعلیمات اجتماعی پایه های چهارم، پنجم و ششم به میزان کمی بکار برده شده است.
۳۰.

تأثیر آموزش مبتنی بر روش حل مسأله گروهی بر پیشرفت تحصیلی در درس مطالعات اجتماعی

نویسنده:
منبع: دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی سال سوم مهر ۱۳۹۹ شماره ۲۹ 21 - 9
تعداد بازدید : ۲۴۶ تعداد دانلود : ۱۹۶
این تحقیق با هدف بررسی تأثیر آموزش مبتنی بر روش حل مسأله گروهی بر پیشرفت تحصیلی در درس مطالعات اجتماعی انجام گرفته است. این تحقیق از نظر هدف تحقیق کاربردی و از نظر اجرا شبه آزمایشی از نوع گروه های پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری این تحقیق کلیه دانش آموزان چایه چهارم ابتدایی شهرستان سنقر بود که از میان آن ها 50 نفر به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شد، ابزار مورد استفاده در این تحقیق پرسشنامه پیشرفت درسی مطالعات اجتماعی بود. برای تحلیل داده ها از شاخصه های آمار توصیفی میانگین، انحراف معیار و برای پاسخگویی به فرضیه از آزمون تحلیل کواریانس استفاده شد. نتایج حاکی از آن است که میانگین نمرات پس آزمون پیشرفت تحصیلی به شکل معناداری در گروه آزمایش بیشتر از گروه کنترل است.
۳۱.

بررسی میزان توجه به مؤلفه های هویت در کتاب درسی مطالعات اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در نظام های آموزشی دوره ۱۴ تابستان ۱۳۹۹ ویژه نامه 637 - 665

کلیدواژه‌ها: هویت روابط اجتماعی کتاب درسی مطالعات اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۰ تعداد دانلود : ۲۷۲
هدف پژوهش حاضر بررسی میزان توجه به مؤلفه های هویت در کتاب درسی مطالعات اجتماعی پایه هفتم، هشتم و نهم بود. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش گردآوری داده ها ترکیبی بود. جامعه آماری در بخش کیفی شامل خبرگان حوزه تعلیم و تربیت بودند که در این پژوهش تعداد 9 نفر تا سطح اشباع نظری در پژوهش مشارکت داشتند؛ در بخش کمی نیز معلمان علوم اجتماعی مناطق مختلف تهران و کتاب اجتماعی پایه هفتم، هشتم و نهم به عنوان واحد تحلیل انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها در بخش کیفی مصاحبه و در بخش کمی نیز تحلیل محتوا بود. روش تحلیل داده ها در بخش کیفی کدگذاری نظری برگرفته از روش نظریه پردازی داده بنیاد بود. در بخش کمّی با توجه به سؤال های پژوهش از روش های آمار توصیفی و استنباطی (تحلیل عاملی تاییدی) استفاده شد. نتایج بخش کیفی نشان داد که مؤلفه های جامعه و روابط اجتماعی، خانواده و والدین، وسایل ارتباط جمعی، سن، مدرسه، نظام آموزشی، آینده شغلی، شخصیت فرد، معلمان بعنوان مؤلفه های تشکیل دهنده هویت شناسایی شدند و در بخش کمی نیز مشاهده شد که کتاب پایه هفتم به مؤلفه های جامعه و روابط اجتماعی، خانواده و والدین، وسایل ارتباط جمعی، مدرسه، معلمان و آینده شغلی تاکید دارد؛ همچنین کتاب مطالعات اجتماعی پایه هشتم نیز فقط مولفه جامعه و روابط اجتماعی و خانواده و والدین مورد توجه قرار داده است. در ضمن در کتاب علوم اجتماعی پایه نهم به مؤلفه های جامعه و روابط اجتماعی، خانواده و والدین، وسایل ارتباط جمعی، سن، مدرسه و معلمان تاکید دارد.
۳۲.

تحلیل برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره اول متوسطه ازنظر میزان توجه به مؤلفه های آموزش چندفرهنگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تدریس پژوهی سال هفتم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ 48 - 24

کلیدواژه‌ها: مطالعات اجتماعی دوره اول متوسطه مؤلفه های آموزش چندفرهنگی تحلیل محتوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۷ تعداد دانلود : ۱۸۹
هدف اصلی این پژوهش تحلیل محتوای کتاب های درسی مطالعات اجتماعی دوره اول متوسطه (پایه های هفتم ،هشتم ونهم) براساس مولفه های آموزش چند فرهنگی به منظور شناسایی میزان توجه به این مولفه هاست . در این پژوهش از روش توصیفی وتحلیل محتوا استفاده شده است.روش مورد استفاده برای توصیف داده ها فراوانی،درصدفراوانی،جداول وبرای تحلیل محتوای پژوهش، از آزمون مجذور خی تک متغیری استفاده شده و واحدتحلیل نیز صفحات(متن،تصاویر وفعالیت ها) کتاب می باشد.جامعه آماری شامل سه جلد کتاب تالیف سال 1395 با عنوان مطالعات اجتماعی دوره اول متوسطه بود ودر مجموع489 صفحه ازکتاب مطالعات اجتماعی دوره اول متوسطه راشامل می شدند. نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل داده ها نشان می دهد که تفاوت کتاب های درسی مطالعات اجتماعی پایه هفتم، هشتم و نهم در میزان توجه به مولفه-های آموزش چند فرهنگی معنی دار می باشد. بی توجهی به تعدادی از مولفه ها در محتوای کتابها دیده می شود که نیازمند توجه در چاپ های بعدی می باشند. بر اساس یافته هایی به دست آمده در این پژوهش از میان ده مولفه آموزش چند فرهنگی بیشترین توجه به مولفه های شماره 1- انعکاس وپذیرش تنوع قومی، نژادی، محیطی، دینی و مذهبی در برنامه های درسی4- حمایت از حفظ و انتقال میراث فرهنگی وقومی 6 - تحکیم همبستگی وانسجام اجتماعی 8- آگاه سازی کودک از وجود سایر فرهنگها، جوامع و شیوه های زندگی 9- افزایش مهارتها تعاملی ( تحمل وبردباری افراد،تساهل ،همدلی ،اعتماد و...)در بین اقوام ونژادها شده است اما به پنج مولفه ی دیگر کمترین توجه مبذول شدهاست.
۳۳.

اثربخشی اجرای برنامه درسی تلفیقی هنر بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان در درس مطالعات اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های برنامه درسی دوره دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 66 - 83

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی تلفیقی مطالعات اجتماعی هنر عملکرد تحصیلی دوره تحصیلی ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۴ تعداد دانلود : ۲۳۲
هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی اجرای برنامه درسی تلفیقی هنر بر عملکرد دانش آموزان پایه ششم است. در این پژوهش روش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل و آزمایش استفاده شد. جامعه آماری دانش آموزان دختر پایه ششم شهرستان نظرآباد در سال 97_ 96 بود. 60 نفر (30 گروه آزمایش و 30 گروه کنترل) به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. گروه آزمایش، به صورت تلفیقی با هنر و گروه کنترل، بدون تلفیق طی 12 جلسه درس را گذراندند. داده ها با استفاده از آزمون عملکردی محقق ساخته جمع آوری و عملکرد یادگیری، مشتمل بر حیطه های شناختی و عاطفی، گردآوری شد. روایی صوری و محتوایی ، از طریق 9 صاحب نظر تأیید شد. پایایی از آلفای کرونباخ انجام شد و عدد 73/0 به دست آمد که نشان دهنده دامنه اعتبار خوبی است. تحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس یک راهه (ANCOVA) انجام شد. به طور کلی عملکرد تحصیلی دانش آموزان گروه آزمایش و کنترل در پس آزمون تفاوت معنادار داشت؛ یعنی اجرای این برنامه درسی توانست سبب افزایش نمره عملکرد گروه آزمایش در حیطه شناختی و حیطه عاطفی (سطح دریافت) شود. اما در سطح ارزش گذاری حیطه عاطفی عملکرد مثبتی به دست نیامد.
۳۴.

بررسی زمینه ها و عوامل ایجاد شکاکیت در نقش انرژی های تجدیدناپذیر در تولید یک مخاطره جهانی (مورد مطالعه: تغییرات جهانی آب و هوا)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره دهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۳۷) 117 - 143

کلیدواژه‌ها: انرژی تغییر آب و هوا شکاکیت محیط زیستی مخاطره مطالعات اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۲ تعداد دانلود : ۲۹۹
افزایش انباشت گازهای گلخانه ای در فضای ناشی از فعالیت های انسانی، سطح گرمایش کره زمین و سیستم جوی آن را تشدید کرده است. یکی از سازوکارهای مؤثر و تضمین کننده تداوم کنش های پایدار برای مقابله با تغییرات جهانی آب و هوا، ایجاد عادت های نوین مصرف انرژی است. در این راستا، از جمله اهداف عمده مداخلات سیاستی، ایجاد کنش های پایدار در مطلوب سازی مصرف انرژی به ویژه سوخت های فسیلی برای کاهش تولید گازهای گلخانه ای برای مقابله با تغییرات جهانی آب و هواست. به این منظور برخورداری عموم از منابع اطلاعاتی مطمئن، الزامی است. مسئله ای که در بررسی واکنش های انسانی به تغییر آب و هوا وجود دارد، انکار یا شکاکیتی است که گروهی از مخالفان سیاست های مقابله با آن با استفاده از منابع اطلاعاتی منحرف کننده ترویج می کنند. این پژوهش به بررسی مسئله انکار تغییرات جهانی آب و هوا پرداخته است و جزء مطالعات اسنادی محسوب می شود. چارچوب نظری این مطالعه، رویکرد ارزیابی اجتماعی مخاطره پالمند (1992) است. یافته ها نشان می دهد تولیدکنندگان مخاطره، اقدامات مختلفی را برای حفظ منافع خود و تصویب قوانین و مقررات بازدارنده انجام می دهند؛ مانند تأسیس مراکز تحقیقاتی تولید کننده دانش نقض کننده اعتبار اسناد درباره پیامدهای منفی تغییر آب و هوا، استخدام کارشناسان و متخصصان، تشکیل اتاق های فکر، برخورداری از لابی های سیاسی، فرهنگی و استفاده از رسانه ها. همچنین، به نحوه تدوین و طرح یک ادعای محیط زیستی افشاکننده علیه تولیدکنندگان مخاطره اشاره شده است.
۳۵.

ارائه ی الگوی روش تحقیق ترکیبی در شهرسازی

نویسنده:
منبع: مطالعات محیطی هفت حصار سال پنجم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۸ ۳۱-۵۲

کلیدواژه‌ها: روش تحقیق ترکیبی پارادایمهای کمی و کیفی مطالعات اجتماعی شبکه ی اجتماعی مطالعات شهرسازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴۰ تعداد دانلود : ۷۲۳
روش تحقیق ترکیبی در دهه ی 1960میلادی در علوم اجتماعی آغاز شده است، اما استفاده از این روش در مطالعات شهری و شهرسازی بسیار نوپا بوده و به دهه ی 1990 میلادی برمی گردد. به نظر می رسد استفاده از تک روش های کمی یا کیفی در تحقیق های مختلف، نتایج کامل و همه جانبه ای را لحاظ نکرده و نوعی نگرش تک بعدی و تک روی در تحقیق را دنبال نموده و تمام جوانب و مسایل تجزیه و تحلیل های اجتماعی و شهرسازی را بیان نمی کند. این پژوهش با نگاهی نوین و خلاقانه به روش ترکیبی، سیر تاریخی، بنیان های فلسفی و پارادایمی روش تحقیق، تعاریف و کاربرد روش های تحقیق مختلف را بیان می نماید و سپس ضمن ارایه ی انواع طرح های ترکیبی به بررسی نمونه های موردی انجام شده در مسایل گوناگون اجتماعی و شهرسازی با استفاده از انواع روش های تحقیق ترکیبی (روش های تحقیق کمی و کیفی)، در موضوعات مختلف توسعه ی منابع انسانی، فضاهای باز شهری، الگوی جدید مسکن و طراحی محله، فن آوری محیطی، مسکن عمومی وکشف سرمایه ی اجتماعی شهر و منطقه می پردازد. هدف این پژوهش ارزیابی انواع روش های تحقیق ترکیبی و شناسایی انواع معیارهای نهفته در روش های تحقیق کمی، کیفی و ترکیبی است که بر تعاملات اجتماعی و مسایل شهرسازی تاثیرگذار است. پرسش نامه ای از صاحب نظران کارشناسی ارشد و دکتری در رشته ها و حرفه های مرتبط شهرسازی تهیه گردید. نتایج آزمون t برای تمامی تحلیل ها نشان می دهد که روش ترکیبی، سطح انتظارات بالاتری را در پاسخ گویی به نیازها و توقعات برنامه و طرح اجتماعی و یا شهرسازی برآورده ساخته و همچنین در ارتقای طرح ها نقش مؤثرتری را دارند. در نهایت با خلاصه سازی روش های تحقیق ترکیبی و استفاده از نمودار جریان داده ها و فرا استنباط به ارایه ی الگوی کاربردی روش های تحقیق ترکیبی در مطالعات اجتماعی و شهرسازی پرداخته و به تحلیل شبکه های اجتماعی و شهری دست می زند که در آن یافته ها و اهداف تحقیق لحاظ شده، و سبب پیشرفت و توسعه ی تحقیق در زمینه های مورد بررسی شده و اعتبارسنجی می گردد.
۳۶.

بررسی اهمیت تدریس درس مطالعات اجتماعی در دوره ابتدایی

نویسنده:
منبع: رهیافت های نوین در مطالعات اسلامی سال دوم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۵ 553-563
تعداد بازدید : ۳۵۸۹ تعداد دانلود : ۹۷۳
هدف از نگارش این مقاله این است که افراد جامعه به خصوص والدین دانش آموزان مقطع ابتدایی با اهمیت تدریس درس مطالعات اجتماعی در مدارس آشنا شوند و نگاه تازه ای نسبت به این ماده درسی پیدا کنند و در نتیجه برنامه ریزی درستی برای بهره مندی فرزندانشان از این درس داشته باشند. روش گردآوری اطلاعات با استفاده از منابع کتابخانه ای و اینترنتی بوده و به برسی اهمیت تدریس درس مطالعات اجتماعی در مقطع ابتدایی پرداخته است. با برسی های انجام گرفته مشخص شد که با توجه به هدف تعلیم و تربیت در مدارس ابتدایی؛ یعنی تربیت شهروند مطلوب و دستیابی به حیات طیبه؛ درس مطالعات اجتماعی قادر خواهد بود بخش قابل توجهی از شناخت ها؛ نگرش ها و مهارتهای مورد نیاز زندگی را در دانش آموزان ایجاد کند.
۳۷.

چگونه توانستم دانش آموزانم را به یادگیری و پژوهش در درس مطالعات اجتماعی تشویق کنم؟

نویسنده:
منبع: مطالعات و تحقیقات در علوم رفتاری سال سوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۶ 65 - 57

کلیدواژه‌ها: تربیت تربیت اجتماعی یادگیری پژوهش مطالعات اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴۳ تعداد دانلود : ۳۸۶
یکی از دغدغه های دیرین نهاد آموزش و پرورش تربیت اجتماعی افراد است. در نظام تعلیم و تربیت ما شش ساحت( 1- اعتقادی، اخلاقی، عبادی،2-زیستی و بدنی3- علمی و فناورانه4- اقتصادی و حرفه ای 5-زیبایی شناختی و هنری6-اجتماعی و سیاسی)تعیین شده که هر کدام از این ساحت (جنبه)ها، برای تحقق اهداف خاصی عنوان شده است. آماده کردن افراد در زندگی اجتماعی آینده از اهداف ساحت اجتماعی و سیاسی است بنابراین مدرسه برای دانش آموزان فرصت و غنیمتی است تا بسیاری از مهارت هایی که در آینده قرار است از آنها استفاده کنند و در جریان زندگی اجتماعی خود آنها را بکار ببندند فرا می گیرند. از جمله دروسی که در برنامه درسی نظام تعلیم و تربیت ما گنجانده شده؛ درس مطالعات اجتماعی است که بر اساس مبانی نظری سند تحول بنیادین و اهدافی که برای ساحت اجتماعی و سیاسی در نظر گرفته شده است عمده تلاش و هدف این درس، آماده کردن دانش آموزان برای زندگی اجتماعی آینده از طریق انتقال نگرش ها و مهارت ها است. در این میان من به عنوان آموزگار مطالعات اجتماعی در مقطع ابتدایی وظیفه دارم تمام ابعاد برنامه درسی مطالعات اجتماعی را بشناسم و دانش آموزانم را به یادگیری آن تشویق کنم. متاسفانه در ابتدای سال تحصیلی متوجه شدم دانش آموزانم نسبت به یادگیری درس مطالعات اجتماعی بی انگیزه هستند. بمنظور رفع این مشکل، بررسی علل بی انگیزگی دانش آموزانم نسبت به یادگیری این درس در قالب آموزش پژوهی در دستور کار قرار گرفت. بنده با بررسی های میدانی، مشاهده، مصاحبه و پرسشنامه، پاره ای از مشکلات را شناسایی کرده و به رفع آنها اقدام کردم.
۳۸.

بررسی میزان توجه به تفکر انتقادی لیپمن در کتاب تعلیمات اجتماعی پایه سوم ابتدایی

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش ابتدایی سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۳) 75 - 86

کلیدواژه‌ها: تفکر انتقادی تحلیل محتوا لیپمن مطالعات اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۷ تعداد دانلود : ۳۰۰
هدف پژوهش حاضر بررسی میزان توجه به مقوله تفکر انتقادی لیپمن در کتاب مطالعات اجتماعی پایه سوم ابتدایی با روش تحلیل محتوا است. روش این تحقیق، توصیفی از نوع تحلیل محتوا است و جامعه آماری این پژوهش کتاب مطالعات اجتماعی پایه سوم دبستان در سال تحصیلی 95-1394 است. حجم نمونه برابر با حجم جامعه می باشد. در این تحقیق به  منظور روایی صوری، از متخصصان در حوزه های مختلف استفاده شده است. ابزارهای این تحقیق با توجه به الگوی تفکر انتقادی لیپمن  شش زیر مولفه دارد: سؤال کردن، تحلیل و ارزیابی، استدلال کردن، ارزیابی شواهد و اظهارات، تفسیر داده ها، قضاوت صحیح . واحد تحلیل، تمام جملات و تصاویر و سؤالات کتاب بوده است. نتایج تحلیل حاکی از آن است که کتاب مطالعات اجتماعی سوم دبستان، بیشترین توجه را به زیر  مقوله تحلیل و ارزیابی و کمترین توجه را به زیر مؤلفه قضاوت صحیح داشته است که با توجه به اهمیت آن در زندگی روزمره، بهتر است به این مقوله بیشتر توجه شود. 
۳۹.

بررسی مقوله های اخلاق شهروندی در محتوای دروس تاریخ پایه پنجم و ششم ابتدایی

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش تاریخ دوره اول زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ 20 - 31

کلیدواژه‌ها: مطالعات اجتماعی تاریخ آموزش شهروندی تحلیل محتوا آنتروپی شانون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۶ تعداد دانلود : ۲۰۵
هدف پژوهش حاضر، بررسی مقوله های اخلاق شهروندی در محتوای دروس تاریخ پایه پنجم و ششم ابتدایی است. این پژوهش از نوع کاربردی و با استفاده از روش تحلیل محتواست. برای تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از روش های توصیفی و روش آنتروپی شانون استفاده شده است. جامعه آماری شامل کتاب های تایخ پنجم و ششم ابتدایی 98- 1397 است. نتایج تحلیل محتوا نشان داد که در محتوای تاریخی کتاب های مطالعات اجتماعی پایه پنجم و ششم ابتدایی بخش تاریخ، از بین مؤلفه های مورد بررسی، مؤلفه خودآگاهی و احترام به ترتیب با ضریب اهمیت 144/0 و 140/0 بیشترین توجه را به خود اختصاص داده است و در این میان  مؤلفه رعایت قانون، محیط زیست،  پذیرش دیگران  و تصمیم گیری به ترتیب  با ضریب اهمیت 00004/0  و 00004/0   و  00002/0 و00002/0  کمترین میزان  توجه بخش تاریخی کتاب مطالعات اجتماعی پایه پنجم و ششم ابتدایی  را به خود اختصاص داده اند
۴۰.

تحلیل محتوای تاریخی کتاب مطالعات اجتماعی پایه نهم بر اساس تکنیک ویلیام رومی و حیطه شناختی بلوم

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش تاریخ دوره دوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۵) 24 - 42

کلیدواژه‌ها: تحلیل محتوا تکنیک ویلیام رومی طبقه بندی بلوم محتوای تاریخی مطالعات اجتماعی متوسطه اول

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۷ تعداد دانلود : ۱۷۹۵
پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان درگیری فعال فراگیران با محتوای تاریخی کتاب مطالعات اجتماعی پایه نهم مقطع متوسطه اول و همچنین بررسی سطوح یادگیری سؤالات کتاب بر اساس حیطه شناختی بلوم صورت گرفت. پژوهش، با روش تحلیل محتوا در دو بخش انجام شد. در بخش اول روش و تکنیک ویلیام رومی و بر اساس ضریب درگیری ذهنی دانش آموزان در سه مؤلفه اصلی متن، نمودار و تصاویر و پرسش های پایان فصل انجام پذیرفت. همچنین میزان فعالیت مند بودن کتاب نیز مورد بررسی قرار گرفت. در بخش دوم سؤالات موجود در کتاب در جدول 6 سطحی طبقه بندی بلوم به روش کمی قرار داده شد و میزان فراونی و درصد هر سطح سنجیده شد. جامعه آماری، محتوای بخش تاریخ کتاب  مطالعات اجتماعی پایه نهم بود که برای بررسی میزان فعال بودن محتوا در تکنیک رومی به روش نمونه گیری تصادفی (انتخاب 10 صفحه متفاوت برای هر مؤلفه)  و در طبقه بندی بلوم، تمام سؤالات و فعالیت های موجود در کتاب چاپ سال تحصیلی99-1398 انتخاب و مورد تحلیل محتوا قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که در محتوای کتاب مطالعات پایه نهم میزان درگیری دانش آموزان با متن کتاب 05/0 و با پرسش ها 61/0 و با نمودارها و تصاویر45/0 بود. همچنین ضریب درگیری فعالیت مند بودن کتاب در این محور 42/1 است. به عبارتی متن کتاب غیرفعال نگاشته شده است و در سایر محورها اگر چه ضریب درگیری به دست آمده بین 4/0 تا 5/1  استاندارد است؛ اما  نتایج از کمترین میزان  شاخص درگیری ذهنی  برخوردار است. در تحلیل محتوای سؤالات در مبحث طبقه بندی بلوم نتایج نشان می دهد که سؤالات  فعالیت های درون درس با میانگین 26/67 در سه سطح پایین بلوم قرا دارد، سؤالات بخش «به کارببندیم» با میانگین 90/90 در سه سطح بالا قرار دارد و سؤالات کاربرگه ها با میانگین 33/82 در سه سطح پایین طبقه بندی بلوم قرار دارد. به نظر می رسد کتاب نتوانسته به خوبی سطوح بالای یادگیری را  در سنجش مهارت های یادگیری فراگیران نشانه گیرد