مطالب مرتبط با کلیدواژه

مطالعات اجتماعی


۸۱.

هویت ملی در کتب مطالعات اجتماعی ششم ابتدایی و هفتم متوسطه اول(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۲۱۶ تعداد دانلود : ۱۳۳
توجه به هویت ملی دانش آموزان، بسیار حائز اهمیت است و یک برنامه کامل و جامع، در این زمینه، موردنیاز است. پژوهش حاضر، باهدف بررسی میزان توجه، به موضوع هویت ملی، در کتب مطالعات اجتماعی پایه های ششم ابتدایی و هفتم متوسطه اول، اجرا شد. این پژوهش، توصیفی_تحلیلی بوده و با روش آنتروپی شانون است. جامعه آماری، کتب مطالعات اجتماعی پایه های ششم ابتدایی و هفتم متوسطه اول، در سال تحصیلی 1401_1400، بود. نمونه آماری نیز، برابر با جامعه آماری، در نظر گرفته شد. همچنین، با استفاده از فهرست وارسی از ابعاد هویت ملی، با 9 بعد و 37 مؤلفه، داده ها، جمع آوری شدند. نتایج تحلیل محتوای آنتروپی شانون، نشان داد که از بررسی کتب مطالعات اجتماعی پایه های ششم ابتدایی و هفتم متوسطه اول، از مجموع 283 واحد شمارش شده مربوط به هویت ملی، از کل 1331 واحد گزاره (متون، تصاویر، فعالیت ها و پرسش های) موجود در جامعه آماری، بعد فرهنگ و میراث فرهنگی با 108 مورد، بیش ترین و بعد سیاسی با 5 مورد، کم ترین فراوانی را به خود اختصاص دادند. بیش ترین ضریب اهمیت نیز با مقدار (179/0)، مربوط به بعد اجتماعی و کم ترین ضریب اهمیت با مقدار (112/0) مربوط به بعد ملیت بود. نتایج نشان داد که میزان توجه به ابعاد هویت ملی، در این کتب، متفاوت است و به بعضی ابعاد و مؤلفه ها، کم توجه شده است. همچنین به ابعاد و مؤلفه های هویت ملی در کتب مطالعات اجتماعی پایه های ششم ابتدایی و هفتم متوسطه اول، به طور متعادل و متوازن اشاره نشده است.
۸۲.

تحلیل محتوای میزان توجه به مؤلفه های تربیت شهروند بوم شناختی در کتب مطالعات اجتماعی دوره متوسطه اول(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تربیت شهروند بوم شناختی مطالعات اجتماعی دوره متوسطه اول

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۹ تعداد دانلود : ۱۵۰
شهروند بوم شناختی به عنوان یک نوع شهروندی نوظهور، به معنای مسئولیت های خاص انسان برای محافظت از بوم و محیط زیست است به طریقی که فرد به فراتر از منافع محدود خود بیندیشد. هدف پژوهش حاضر تحلیل محتوای میزان توجه به مؤلفه های تربیت شهروند بوم شناختی در کتب مطالعات اجتماعی دوره متوسطه اول است. برای رسیدن به این هدف روش تحلیل محتوا به کاربرده شده است. برای تجزیه وتحلیل اطلاعات از روش های آمار توصیفی مانند فراوانی و درصدگیری و برای ارائه داده ها از جداول فراوانی بهره گرفته شده است. یافته های پژوهش نشان دادند که در کتب تعلیمات اجتماعی دوره متوسطه اول جمعاً 63 مورد به تربیت شهروند بوم شناختی توجه شده است که از این تعداد 21 مورد (33/33%) به معرفت و دانش بوم شناختی، 19 مورد به (15.30%) به باور و نگرش بوم شناختی و 23 مورد (50/36%) به رفتار بوم شناختی پرداخته شده است. کمترین فراوانی به تسهیم دانش بوم شناختی در پایه های هفتم و هشتم دوره اول متوسطه (0.00) بود و بیشترین درصد فراوانی به رفتارهای محیط زیستی شخصی در پایه هفتم متوسطه اول (44/44%) و احساس مسئولیت در برابر طبیعت و عناصر آن در پایه نهم متوسطه اول (44/44%) بود. با تأمّل در باب این یافته ها می توان گفت که مؤلفه های بسیاری در همه ابعاد تربیت شهروند بوم شناختی مورد کم توجهی قرارگرفته شده است. پیشنهاد می شود با توجه به بحران های موجود در حیطه بوم زیست انسان و نقش برنامه های درسی در رفع این بحران ها، توجه به تربیت بوم شناختی بیش ازپیش موردتوجه مسئولین و سیاست گذاران آموزشی واقع شود.
۸۳.

تحلیل محتوای کتب مطالعات اجتماعی پایه های ششم ابتدایی و هفتم متوسطه بر اساس ابعاد هوش هیجانی

کلیدواژه‌ها: تحلیل محتوا مطالعات اجتماعی هوش هیجانی ششم ابتدایی هفتم متوسطه اول

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۷ تعداد دانلود : ۲۰۴
توسعه مهارت های هوش هیجانی در دانش آموزان، بسیار حائز اهمیت است و نیاز به یک برنامه کامل و جامع، در این زمینه وجود دارد. پژوهش حاضر، باهدف بررسی میزان توجه به موضوع هوش هیجانی، در کتب مطالعات اجتماعی پایه های ششم ابتدایی و هفتم متوسطه، اجرا شد. این پژوهش، توصیفی_تحلیلی و با استفاده از روش آنتروپی شانون انجام شده است. جامعه آماری، کتب مطالعات اجتماعی پایه های ششم ابتدایی و هفتم متوسطه در سال تحصیلی 1401_1400 بود. نمونه آماری نیز، برابر با جامعه آماری، در نظر گرفته شد. همچنین، با استفاده از چک لیستی از معیارهای هوش هیجانی با 5 بعد و 26 مؤلفه، داده ها جمع آوری شدند. نتایج تحلیل محتوای آنتروپی شانون نشان داد که از بررسی کتب مطالعات اجتماعی پایه های ششم ابتدایی و هفتم متوسطه، از مجموع 239 واحد شمارش شده، بعد مهارت اجتماعی با 69 مورد، بیش ترین و بعد آگاهی اجتماعی با 23 مورد، کم ترین فراوانی را به خود اختصاص دادند. بیش ترین ضریب اهمیت نیز با مقدار (264/.)، مربوط به بعد خودآگاهی و کم ترین ضریب اهمیت با مقدار (071/.)، مربوط به بعد آگاهی اجتماعی بود. نتایج نشان داد که میزان توجه به ابعاد هوش هیجانی، در این کتب متفاوت است و به بعضی ابعاد کم توجه شده است.
۸۴.

تحلیل محتواى کتاب مطالعات اجتماعى دوره ابتدایی در سال تحصیلی 1399-1400 بر اساس میزان توجه به مؤلفه های هویت ملی

کلیدواژه‌ها: مؤلفه های هویت ملی مطالعات اجتماعی تحلیل محتوا دوره ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۸ تعداد دانلود : ۱۵۰
پژوهش حاضر با هدف بررسی کتاب های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی بر اساس میزان توجه به مؤلفه های هویت ملی انجام شده است. روش تحقیق، تحلیل محتوای کمی و کیفی، واحد تحلیل، مضمون می باشد. جامعه آماری، کتب مطالعات اجتماعی از پایه سوم تا ششم ابتدایی است. پژوهش حاضر 5 مؤلفه هویت ملی که شامل، مؤلفه نماد ملی 16 شاخص، مؤلفه میراث فرهنگی 7 شاخص، مؤلفه مشاهیر و شخصیت ها 8 شاخص، مؤلفه ارزش های ملی 4 شاخص و مؤلفه وقایع و رخدادها 5 شاخص بررسی شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که در کتاب های مطالعات اجتماعی دور ابتدایی به مؤلفه های هویت ملی، (33%/4)، مؤلفه نماد ملی، (97%/40)، مؤلفه میراث فرهنگی، (34%/15)، مؤلفه مشاهیر و شخصیت ها، (68%/30) به مؤلفه ارزش های ملی و (66%/8) به مؤلفه وقایع و رخدادها توجه شده است. ضمناً مؤلفه میراث فرهنگی (97%/40) بالاترین فراوانی و مؤلفه نماد ملی (33%/4) کمترین میزان فراوانی را دارند. همچنین مطالعات اجتماعی پایه ششم بیشترین میزان توجه به مؤلفه های هویت ملی (09%/49) را داشته است. نتایج نشان دهنده توجه ناقص کتاب ها به مؤلفه های هویت ملی است. هدف کلی این کتاب تربیت شهروند مسئولیت پذیر است. جهت تحقق این هدف آموزش و پروش باید نگاه ویژه ای به مؤلفه های هویت ملی داشته باشد.
۸۵.

سنخ شناسی فرهنگ سیاسی در کتاب های درسی مطالعات اجتماعی متوسطه دوره اول (سال تحصیلی 1396-97)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فرهنگ سیاسی آموزش وپرورش مطالعات اجتماعی متوسطه دوره اول تحلیل محتوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۴ تعداد دانلود : ۱۸۷
به باور متفکران علوم اجتماعی، کتاب های درسی یکی از مهم ترین ابزارها برای القای فرهنگ سیاسی و جامعه پذیرساختن دانش آموزان است. دراین بین، کتاب های مطالعات اجتماعی دوره متوسطه، بیشترین نقش را در جامعه پذیری سیاسی و انتقال فرهنگ سیاسی به نوجوانان بر عهده دارند. هدف این پژوهش سنخ شناسی فرهنگ سیاسی در کتاب های مطالعات اجتماعی متوسطه دوره اول سال تحصیلی 97-1396 بر اساس نظریه آلموند و وربا است. روش این پژوهش، تحلیل محتوای کمّی و جامعه آماری آن، بخش مدنی تمام کتاب های مطالعات اجتماعی متوسطه دوره اول است. یافته ها نشان می دهند خروجی مدنظر نظام سیاسی در کتاب های موردمطالعه وجود ندارد؛ در کتاب های مطالعات اجتماعی متوسطه دوره اول هیچ گونه مقوله ای درزمینهٔ مشارکت وجود ندارد و فقط به مقوله های آگاهی و انتظارات توجه شده است که در این میان توجه به آگاهیِ بیشتر، ازجمله انتظارات بوده است. درمجموع، فرهنگ سیاسی القایی کتاب های موردبررسی، از نوع فرهنگ سیاسی محدود - تبعی است.
۸۶.

سیر تحول مفهوم شهروندی در برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شهروندی برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۱ تعداد دانلود : ۱۸۵
شهروندی مفهومی گسترده است که متضمن حقوق و مسئولیتهایی برای فرد در جامعه است. رشد و پویایی جامعه به وجود شهروندانی وابسته است که برای مشارکت در امور اجتماعی و سیاسی احساس تعهد کنند و از دانش و نگرش لازم در این زمینه برخوردار باشند. دروس گوناگون، به ویژه مطالعات اجتماعی، نقشی بسزا در این زمینه ایفا می کنند. این پژوهش سیر تحول مفهوم شهروندی در برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی را بررسی کرده است. روش پژوهش، توصیفی از نوع تحلیل محتوا و منابع مورد مطالعه، کتابهای مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی از ابتدای دهه شصت تا دهه 90 (سال تحصیلی 98-1397) بوده است. در این پژوهش از نمون برگ (چک لیست) مؤلفه های تربیت شهروندی در سه حیطه دانش، مهارت و نگرش شهروندی و روش کمی (آنتروپی شانون) استفاده شده و واحد تحلیل صفحات (متون، پرسشها، تمرینها و تصاویر) بوده است. روایی نمون برگ را متخصصان تعیین کرده اند و یافته های پژوهش با توجه به بار اطلاعاتی به دست آمده از سه مؤلفه دانش، مهارت و نگرش نشان داد که مفهوم شهروندی در سالهای تحصیلی 1360 تا 1381 از کمترین ضریب اهمیت (0/318) برخوردار بوده، در سالهای تحصیلی 1381 تا 1392 و 1394 در جایگاه دوم اهمیت (0/326) قرار داشته و در سالهای تحصیلی 1392 (پایه سوم و چهارم ابتدایی) و 1394 (پایه پنجم ابتدایی) به بعد، بیشترین اهمیت (0/354) و توجه را به خود اختصاص داده است. سیر صعودی توجه به مفهوم شهروندی در برنامه درسی مطالعات اجتماعی نویدبخش توجه به جایگاه مهم آن در برنامه ریزی درسی است.
۸۷.

بررسی تأثیر بازی چندکاربره آنلاین در موقعیت مشارکتی بر انگیزش تحصیلی و یادگیری دانش آموزان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: بازی چندکاربره آنلاین موقعیت مشارکتی انگیزش تحصیلی یادگیری مطالعات اجتماعی پایه ششم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۸ تعداد دانلود : ۱۶۶
هدف این پژوهش بررسی تأثیر بازی چندکاربره آنلاین در موقعیت مشارکتی بر انگیزش تحصیلی و یادگیری است. روش پژوهش از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پسر پایه ششم ابتدایی شهر تهران می شود که در سال تحصیلی 1401-1400 مشغول به تحصیل بودند. با روش نمونه گیری هدفمند دو مدرسه و دو کلاس به عنوان نمونه انتخاب شدند و 50 دانش آموز در این پژوهش مشارکت داشتند. ابزار جمع آوری داده های انگیزش تحصیلی پرسشنامه استانداردشده پورآقا رودبرده و طالع پسند بود که برای پایه هفتم طراحی شده بود. برای جمع آوری داده های متغیر یادگیری از آزمون چهارگزینه ای معلم ساخته استفاده گردید. روایی این آزمون با توجه به استفاده از جدول هدف - محتوا، نظر معلمان و متخصصان موضوع، در سطح مناسبی تعیین شد. پایایی آن نیز از طریق کودر-ریچاردسون 21، 71/0 مشاهده شد. نتایج به دست آمده از تحلیل کوواریانس تک متغیره و چندمتغیره نشان داد که سطح معناداری کوچک تر از 05/0 است (05/0>p). بدین ترتیب فرض صفر آماری رد و با تأیید فرض پژوهشی، مشخص گردید که بین دو گروه آزمایش و گواه، در نمرات انگیزش تحصیلی و یادگیری تفاوت معناداری وجود دارد.
۸۸.

آموزش هویت ملی در فیلم های آموزشی شبکه شاد (مطالعه موردی: درس مطالعات اجتماعی دوره متوسطه اول)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۵۰ تعداد دانلود : ۱۶۰
هدف از پژوهش حاضر، تحلیل محتوای فیلم های آموزشی درس مطالعات اجتماعی ارائه شده در شبکه شاد دوره ی متوسطه ی اول، به لحاظ توجه به آموزش هویت ملی در ابعاد مختلف بود. روش پژوهش کمی و از نوع تحلیل محتوای توصیفی بر اساس مقوله های هویت ملی است. جامعه ی آماری شامل 102 فیلم آموزشی شبکه ی شاد دوره ی متوسطه ی اول در سال تحصیلی 1401-1400 است. نمونه ی آماری برابر با جامعه ی آماری در نظر گرفته شد. نمونه بر اساس 5 مقوله اصلی و 36 مقوله فرعی، به شیوه ی کدگذاری قیاسی، بررسی شد. ابزار پژوهش چک لیست مقوله های آموزش هویت ملی هاشمی و قربانعلی زاده (1393) بود که روایی آن توسط صاحب نظران تائید گردید. جهت تأمین پایایی ابزار اندازه گیری، از فرمول هولستی استفاده گردید که درصد توافق حاصل 66/81 درصد بود. یافته های پژوهش حاکی از آن است که بیش ترین فراوانی مقوله ها درمجموع فیلم های سه پایه مربوط به میراث فرهنگی و کم ترین آن مربوط به وقایع و رخدادهاست، همچنین اصول سازمان دهی محتوا (توالی و تداوم) در تدوین محتوای موردبررسی، رعایت نشده بود. در مقایسه ی بین پایه ها نیز مشخص شد که فراوانی مقوله ها در پایه های هشتم و نهم نسبت به پایه هفتم به میزان قابل توجهی کم تر است و بیش ترین فراوانی مربوط به پایه هفتم است.
۸۹.

تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی ششم دبستان بر اساس مولفه مهارت های اجتماعی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: کتب درسی مطالعات اجتماعی ششم دبستان تحلیل محتوا سطح خوانایی فرای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۸۶ تعداد دانلود : ۲۷۹
هدف از پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کتاب های مطالعات اجتماعی ششم دبستان بر اساس مولفه های مهارت اجتماعی بود. روش پژوهش، کیفی و به شیوه تحلیل محتوا ی سطح خوانایی فرای بوده و جامعه آماری شامل کتاب ششم مطالعات اجتماعی بود. جهت بررسی کتاب مطالعات اجتماعی ششم ابتدایی براساس مؤلفه مهارت و روش فرای نمونه آماری که به صورت تصادفی انتخاب شده است، شامل سه متن 100 کلمه ای از ابتدا، وسط و آخر کتاب درسی مورد نظربود. بر اساس مؤلفه مهارت های اجتماعی به روش فرای با توجه به یافته ها می توان گفت در کتاب مطالعات اجتماعی ششم ابتدایی، مهارت های اجتماعی در فصول مختلف ارائه شده است. بیشترین توجه در زمینه مهارت های ارتباطی به مقوله مهارت های برقراری ارتباط، بیشترین توجه در زمینه مهارت های خودگردانی به مقوله مهارت های مشورت با دیگران و بیشترین توجه در زمینه مهارت های جرات ورزی به مقوله مهارت های شناسایی حقوق خود و دیگران می باشد. اصل سادگی به دشوار یا دشوار به سادگی در کتاب رعایت نشده است و مؤلفان کتب درسی، چینش مطالب را بر اساس الگوی خاصی انجام نداده اند. همچنین بر اساس نمودار شاخص فرای مشخص گردید که مطالب موجود در کتاب، برای پایه دوزادهم مناسب بوده و این مطالب برای دانش آموزان کلاس ششم دشوار بوده و با سطح خوانایی آنان تناسب ندارد.
۹۰.

ارزیابی عملکرد رسانه آموزشی شاد در دروس مطالعات اجتماعی از دیدگاه دانش آموزان

تعداد بازدید : ۱۳۹ تعداد دانلود : ۱۲۵
ارزیابی عملکرد رسانه آموزشی شاد از دیدگاه دانش آموزان به عنوان مخاطبان اصلی آموزش مجازی می تواند بستر های لازم را به منظور ارائه راهبردهای متناسب آموزشی نه تنها در دوران کرونا حتی بعد از آن نیز فراهم نماید. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی عملکرد رسانه آموزشی شاد در دروس مطالعات اجتماعی از دیدگاه دانش آموزان انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان پسر مدارس مقطع متوسطه اوّل شهر زنجان به تعداد 5983 نفر بود. حجم نمونه آماری بر اساس جدول کرجسی و مورگان (1970) 361 نفر تعیین گردید و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده اعضای نمونه آماری انتخاب شدند. جهت گردآوری داده های مورد نیاز پژوهش از پرسشنامه محقق ساخته که مشتمل بر 31 سؤال بود، استفاده شد. این پرسشنامه شامل 7 بعد: معدل تحصیلی، حالات انگیزشی دانش آموزان، مطلوبیت محتوای آموزشی، مدیریت و هماهنگی آموزشی دروس تحصیلی، عملکرد آموزشی و رضایت دانش آموزان از کاربردی بودن بود. جهت انجام روایی پرسشنامه از روش روایی محتوایی و برای محاسبه میزان پایایی از آزمون آلفای کرونباخ استفاده گردید. تجزیه و تحلیل داده های پژوهش با استفاده از آزمون های ویلکاکسون، فریدمن و تی تک نمونه ای و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS انجام شد. یافته های پژوهش بیانگر این مطلب است که جامعه آماری موردمطالعه معدل کمتری در دروس اجتماعی کسب نموده اند و نسبت به کارایی رسانه شاد در دروس تاریخ و مدنی نظرات مطلوب نداشته اند و شاد را رسانه ای متوسط و نیازمند پیشرفت روزافزون می دانند که بر این اساس تقویت کیفیت محتوایی و امکانات نرم افزاری شاد از ضروریات کاربردی نمودن آن می باشد.
۹۱.

تحلیل محتوای کتاب های مطالعات اجتماعی دوره دوم ابتدایی بر اساس مؤلفه های تربیت اخلاقی با رویکرد اجتماعی: مدل آنتروپی شانون(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۲۰۷
پژوهش حاضر با هدف ارزیابی محتوای کتاب مطالعات اجتماعی دوره دوم ابتدایی بر اساس مؤلفه های تربیت اخلاقی با رویکرد اجتماعی انجام شده است. روش پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل محتوا است. جامعه آماری آن شامل کل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی دوره دوم ابتدایی در سال تحصیلی 1399-1398 بود که با توجه به ماهیت موضوع نمونه گیری انجام نشده و همه جامعه آماری بررسی شده است. محتوای طرح از نظر پاسخگو (متن، تصویر و پرسش) بر مبنای دو شاخص باور و رفتار بررسی شد. برای این منظور چک لیستی بر اساس مؤلفه های مستخرج از مطالعه کوشی و همکاران (1397) طراحی، و بر اساس آن تحلیل محتوا صورت گرفت و فراوانی ها به دست آمدند. روایی محتوایی آن با استفاده از CVR، 89/0، و پایایی آن در بین کدگذارها به روش اسکات 75/0 به دست آمد که هر دو مورد تائید هستند. داده های حاصل با استفاده از شاخص های توصیفی در فرایند تحلیلی «آنتروپی شانون» موردبررسی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که شاخص باور با (505/0=WJ) و شاخص رفتار با (495/0=WJ) به ترتیب دارای ضرایب اهمیت می باشند؛ از میان مؤلفه ها نیز، در بعد باور، گفتگو (098/0=WJ) و پرورش روحیه دگرخواهی (080/0=WJ) و در شاخص رفتار، مؤلفه های پرورش روحیه آزادی (103/0=WJ) و تعلق به هویت و حفظ آن (078/0=WJ) به ترتیب دارای ضرایب اهمیت بیشتر و کمتر در سیمای کتاب مطالعات اجتماعی می باشد. همچنین شاخص رفتار در هر سه کتاب مطالعات اجتماعی، فراوانی بیشتری نسبت به شاخص باور دارد، و هر دو شاخص در کتاب مطالعات اجتماعی به ترتیب در پایه های پنجم، چهارم و ششم فراوانی بیشتری دارد.
۹۲.

تحلیل محتوای کتب مطالعات اجتماعی پایه ابتدایی به روش کمی هارتلی

تعداد بازدید : ۳۵۹ تعداد دانلود : ۱۵۹
کتاب درسی یکی از رایج ترین منبع یادگیری دانش آموزان در سیستم های آموزشی محسوب می شود. تحلیل محتوا به عنوان یک ابزار پژوهش های علوم تربیتی در جایگاه پر اهمیتی قرار گرفته است. هدف از پژوهش حاضر، تحلیل محتوا کتب مطالعات اجتماعی پایه ابتدایی براساس روش هارتلی می باشد. جامعه آماری این پژوهش، کل محتوای کتب مطالعات اجتماعی پایه ابتدایی می باشد و نمونه آماری هم از سه بخش اول، وسط و اخر کتب به صورت تصادفی انتخاب شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها هم از روش های آماری میانگین و جدول فراوانی و تعیین درجه دشواری متن هارتلی بهره گیری شده است. نتیجه پژوهش نشان داد که محتوا و متون کتب نسبت به سطح و سن فراگیران به ترتیب خیلی ساده، ساده، نسبتا ساده است و نیاز به تغییراتی احساس می شود تا از پیامدهای این گونه محتوا که می تواند شامل بی حوصلگی بی علاقگی فراگیران و کم رنگ تر شدن نقش معلمان در امر یاددهی_یادگیری می باشد جلوگیری به عمل آید.
۹۳.

سیاست گذاری علم، فناوری و نوآوری: ابعاد و پیامدهای اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۱۴۲ تعداد دانلود : ۱۵۹
در این مقاله، جنبه هایی از ارتباط مطالعات اجتماعی با سیاست گذاری علم، فناوری و نوآوری بررسی می شود. علم، فناوری و نوآوری، زمینه هایی مطالعاتی برای پژوهشگران علوم اجتماعی و مدیریت بوده اند. فضای همرسی این دو، سیاست گذاری است. سیاست گذاری علم، فناوری و نوآوری به عنوان بخشی از سیاست گذاری عمومی، نیازمند شناخت معنای علم، فناوری و نوآوری در نهادهای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و اداری جامعه است. بکارگیری اطلاعات و درک فرهنگی و تاریخی جامعه در سیاست گذاری ضروری است چرا که جوامع انسانی، مکان مند و زمان مند هستند. یعنی نه تنها جا افتادن یک سیاست خاص در جوامع مختلف شرایط و پیامدهای متفاوتی دارد بلکه بر پایه تجارب تاریخی، در مقاطع مختلف برای یک جامعه نیز ممکن است معنای یک علم، فناوری و نوآوری خاص دگرگون شود. به این ترتیب، هم اجتماعی بودن علم، فناوری و نوآوری مهم است و هم پیامدهای سیاست گذاری در مورد آنها برای جامعه. در نتیجه، لازم است مواردی همچون اولویت گذاری آنها، اشاعه آنها در جامعه، ارتباط آنها با مردم سالاری و پیامدهای اخلاقی شان برای جامعه مطالعه شوند. پیش از سیاست گذاری، این مطالعات برای سیاست گذاری هوشمندانه تر و پس از آن برای ارزیابی پیامدها و بهبود سیاست ها لازم هستند.  
۹۴.

بررسی ماهیت ابعاد تربیت شهروندی در برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

تعداد بازدید : ۱۶۲ تعداد دانلود : ۹۴
مقدمه و هدف پژوهش: آماده سازی دانش آموزان برای زندگی در دنیایی بهتر مستلزم این است که آنها مجهز به مهارت ها و قابلیت هایی باشند که روند کنش پذیری آنها را در ابعاد مختلف زندگی اجتماعی تسهیل کند و نقش آنها را در توسعه مناسبات انسانی برجسته سازد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی ابعاد تربیت شهروندی در برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی انجام شده است. روش پژوهش: رویکرد پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش اجرا کیفی- توصیفی از نوع تحلیل محتوا با تاکید بر داده محوری بود. جامعه پژوهش شامل کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم دوره ابتدایی در سال تحصیلی 1400-1399 بود که با توجه به ماهیت موضوع تمامی دروس 24 گانه به عنوان نمونه انتخاب شده اند. جهت اعتباربخشی به دقت و صحت داده ها از روش خودبازبینی محقق و مرور همتایان و برای پایایی داده ها از بررسی همزمان استفاده شده است. برای جمع آوری داده ها از فهرست وارسی و برای تحلیل داده ها از روش تحلیل محتوا به شیوه کدگذاری استفاده شده است. یافته ها: یافته های این تحقیق 8 مقوله اصلی، 18 مقوله فرعی و 179 کد اولیه را در بر می گیرد که این مقوله ها ابعاد مختلفی از تربیت شهروندی با ماهیت زیستی، آینده نگری، دینی، توسعه مداری، جهانی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی را شامل می شود. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که به دلیل ماهیت منعطف و چندگانه تربیت شهروندی در برنامه درسی مطالعات اجتماعی، گستردگی فرصت های یادگیری در اجرای برنامه درسی پیش بینی شود و رویکرد اقتضایی را در آموزش مفاهیم شهروندی مورد توجه قرار دهد. از طرفی معلمان متناسب با ویژگی های هر بعد از تربیت شهروندی، به توسعه یادگیری معنادار آن در زندگی روزمره دانش آموزان بپردازند.
۹۵.

بررسی فرایند آموزش پذیری دانش آموزان مبتنی بر رویکرد هوش افزایی در برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

تعداد بازدید : ۳۴۰ تعداد دانلود : ۱۱۵
کیفیت کنش های دانش آموزان در جامعه مبتنی بر نحوه درک و تحلیل داده های محیطی است که نشانگر قدرت انتخاب آنها در نوع پاسخدهی و تعادل سازی رفتار متناسب با موقعیت های به وجود آمده است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی ابعاد رویکرد هوش افزایی در فرایند آموزش پذیری دانش آموزان در برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی انجام شده است. رویکرد پژوهش کیفی از نوع تحلیل محتوا متعارف بود. جامعه پژوهش کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم دوره ابتدایی در سال تحصیلی 1401-1400بود که با توجه به ماهیت موضوع تمامی دروس 24 گانه به عنوان نمونه انتخاب شده اند. جهت اعتباربخشی به دقت و صحت داده ها از روش خودبازبینی محقق و توصیف غنی داده ها و برای پایایی داده ها از بررسی همزمان استفاده شده است. برای جمع آوری داده ها از فهرست وارسی و برای تحلیل داده ها از روش تحلیل محتوا به شیوه کدگذاری استفاده شده است. یافته های این تحقیق 9 مقوله اصلی 32 مقوله فرعی و 338 کد اولیه را در بر می گیرد که این مقوله ها ابعاد مختلفی از رویکرد هوش افزایی با ماهیت هوش هیجانی، مدیریتی، اقتصادی، انتزاعی، معنوی، زیست محیطی، تاریخی، فرهنگی و سیاسی را شامل می شود. نتایج نشان می دهد که به دلیل ماهیت منعطف و چندگانه رویکرد هوش افزایی در برنامه درسی مطالعات اجتماعی، تنوعی از فرصت های یادگیری در اجرای برنامه درسی پیش بینی شده و متناسب با قابلیت های دانش آموزان، توسعه برنامه های درسی هوشمندانه در فرایند آموزش مورد توجه قرار گیرد. از طرفی معلمان متناسب با ویژگی های هر بعد از رویکرد هوش افزایی، به توسعه یادگیری معنادار آن در زندگی بپردازند.
۹۶.

تبیین مولفه های رویکرد تلفیقی در برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی: یک پژوهش کیفی

کلیدواژه‌ها: رویکرد تلفیقی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۶ تعداد دانلود : ۱۳۴
هدف پژوهش بررسی و شناسایی مولفه های رویکرد تلفیقی در برنامه درسی مطالعات اجتماعی و تاثیر آنها در کیفیت اجرای آموزش در دوره ابتدایی است. رویکرد پژوهش از نوع کیفی با ماهیت اکتشافی به روش تحلیل محتوای عرفی است. جامعه آماری پژوهش، کلیه آموزگاران مدارس دوره ابتدایی شهرستان های خوی و چایپاره در سال تحصیلی 1400-1399 بوده است که به صورت نمونه گیری هدفمند از نوع شاخص انتخاب شدند و حجم نمونه ها تا زمان اشباع داده ها ادامه یافت. در این راستا مصاحبه های نیمه سازمان یافته ای با 16 نفر از آموزگاران صورت گرفت. جهت اطمینان و اعتبار بخشی به دقت و صحت داده ها نیز از روش خود بازبینی محقق و چک کردن به وسیله مشارکت کنندگان(تکنیک کنترل اعضا) استفاده شد. یافته های این تحقیق، 4 مضمون اصلی: رشته های موضوعی نرم، پژوهش محوری، کارکردسازی و گفتمان سازی تولیدی است که 13 مضمون فرعی محتوای اشتراکی، قابلیت فراگیران، انطباق محلی، یادگیری موقعیتی، آموزش چند وجهی، معنادارسازی، کنش پژوهی، مهارت گرایی، تفکرپذیری، مطالعه مشارکتی، خود تنظیمی یادگیری، هم افزایی دانش، رویکرد سازی را در بر می گیرد.
۹۷.

تحلیل محتوای کتب مطالعات اجتماعی سوم و چهارم ابتدایی از منظر توجه به ابعاد و مؤلفه های تربیت شهروندی

کلیدواژه‌ها: مطالعات اجتماعی شهروندی تربیت شهروندی سوم ابتدایی چهارم ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۸ تعداد دانلود : ۱۹۱
توجه به تربیت شهروندی در دانش آموزان، بسیار حائظ اهمیت است و یک برنامه کامل و جامع، در این زمینه، مورد نیاز است. پژوهش حاضر، با هدف بررسی میزان توجه، به موضوع تربیت شهروندی، در کتب مطالعات اجتماعی پایه های سوم و چهارم ابتدایی، اجرا شد. این پژوهش، توصیفی_تحلیلی بوده و با روش آنتروپی شانون است. جامعه آماری، کتب مطالعات اجتماعی پایه های سوم و چهارم ابتدایی، در سال تحصیلی 1401_1402، بود. نمونه آماری نیز، برابر با جامعه آماری، در نظر گرفته شد. همچنین، با استفاده از فهرست وارسی از ابعاد تربیت شهروندی، با 3بعد و 28مؤلفه، داده ها، جمع آوری شدند. نتایج تحلیل محتوای آنتروپی شانون، نشان داد، که از بررسی کتب مطالعات اجتماعی پایه های سوم و چهارم ابتدایی، از مجموع 118واحد شمارش شده، بعد دانش ویژه شهروندی با 48مورد، بیشترین و بعد مهارت ویژه شهروندی با 33مورد، کمترین فراوانی را به خود اختصاص دادند. بیشترین ضریب اهمیت نیز با مقدار(338 / .)، مربوط به بعد دانش ویژه شهروندی و کمترین ضریب اهمیت با مقدار (324 / .) مربوط به بعد نگرش ویژه شهروندی بود. نتایج نشان داد، که میزان توجه به ابعاد و مؤلفه های تربیت شهروندی، در این کتب، متفاوت است و به بعضی ابعاد، کم توجه شده است. همچنین به صورت متعادل و متوازن به ابعاد و مؤلفه ها اشاره نشده است. در نهایت نیز، به جهت بهبود وضع کتب مطالعات اجتماعی سوم و چهارم ابتدایی از حیث توجه به تربیت شهروندی، پیشنهاداتی بیان شد.
۹۸.

تبیین وضعیت برنامه ی درسی اجراشده ی مطالعات اجتماعی پایه ی ششم ابتدایی از بعد تربیت شهروندی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی قصدشده برنامه درسی اجراشده مطالعات اجتماعی تربیت شهروندی دوره ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸ تعداد دانلود : ۱۱۴
این پژوهش بر آن است تا به تبیین وضعیت برنامه درسی اجراشده مطالعات اجتماعی پایه ششم ابتدایی از بعد تربیت شهروندی بپردازد. روش اجرای این مطالعه آمیخته از نوع مدل «پیگیری تبیین ها» است که در مدارس دوره ابتدایی یکی از مناطق آموزش وپرورش شهر تهران انجام شد. حجم نمونه در مرحله کمّی را 85 معلم و بیست کلاس درس و در مرحله کیفی 36 اطلاع رسان تشکیل دادند. روش نمونه گیری در بخش کمّی، تصادفی خوشه ای یک مرحله ای و دو مرحله ای و در بخش کیفی نمونه گیری هدفمند از نوع نمونه گیری معیار است. گرد آوری اطلاعات در مرحله کمّی به صورت پیمایشی و با استفاده از دو ابزار پرسشنامه محقق ساخته و مشاهده و در بخش کیفی نیز با استفاده از مصاحبه نیمه ساختمند انجام شد. برای تعیین اعتبار ابزارهای اندازه گیری از روایی محتوایی و صوری، برای تعیین پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ و به منظور افزایش روایی و پایایی ابزار مشاهده از روش پیش آزمون استفاده شد. یافته ها نشان داد که برنامه درسی اجراشده مطالعات اجتماعی پایه ششم ابتدایی از بعد تربیت شهروندی با چالش های مضاعفی روبه روست که می توان آنها را در قالب عوامل ساختاری، انگیزشی، نگرشی، مهارتی، عوامل مربوط به شرکای برنامه درسی و عوامل مربوط به منابع و امکانات دسته بندی نمود؛ از این روی می باید به منظور کاهش فاصله میان برنامه درسی قصدشده و اجراشده تصمیماتی در سطح کلان گرفته شود.
۹۹.

تحلیل محتوای کتب براساس مؤلفه های زندگی کوچ نشینی در ایران (مطالعه موردی: مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی، دوره متوسطه اول بخش جغرافیا و جغرافیای متوسطه دوم (1402- 1401))(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مؤلفه های زندگی کوچ نشینی مطالعات اجتماعی جغرافیا تحلیل محتوا دوره متوسطه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷ تعداد دانلود : ۱۰۸
مقدمه: در ایران کوچ نشینان سومین جامعه مهم در کنار جوامع شهر و روستایی به شمار می روند.هدف پژوهش: بررسی کتاب های مطالعات اجتماعی ابتدایی، متوسطه اول بخش جغرافیا و جغرافیای متوسطه دوم بر اساس مؤلفه های کوچ نشینی است.روش شناسی تحقیق: تحلیل محتوای کمی و کیفی، واحد تحلیل، مضمون می باشد.قلمروجغرافیایی پژوهش: کتاب های مطالعات اجتماعی دوره آموزش ابتدایی و متوسطه اول بخش جغرافیا و جغرافیای متوسطه دوم است.یافته ها و بحث: در پژوهش حاضر 7 مؤلفه کوچ نشینی شامل، خانواده و جمعیت 5 شاخص، مؤلفه اقتصاد و معیشت 4 شاخص، مؤلفه سیاست گذاری ها 8 شاخص، مؤلفه پراکنش جغرافیایی 2 شاخص، مؤلفه سکونتگاه ها 3 شاخص، مؤلفه اقوام و طوایف 18 شاخص و مؤلفه سبک زندگی 4 شاخص می باشد. یافته نشان می دهد در کتاب های مذکور به مؤلفه کوچ نشینی ،(% 32/16) مؤلفه اقتصاد و معیشت، (% 16/8) مؤلفه سیاست گذاری ها ،(% 04/2) مؤلفه پراکنش جغرافیایی، (% 06/53) مؤلفه اقوام و طوایف، (% 44/22) به مؤلفه سبک زندگی توجه شده است. مؤلفه اقوام و طوایف با بالاترین میزان فراوانی (% 06/53) در رتبه اول و مؤلفه های خانواده و جمعیت و سکونتگاه ها، با پایین ترین میزان فراوانی(0) در آخرین رتبه قرار گرفته اند. همچنین کتب مطالعات اجتماعی ابتدایی با بالاترین میزان فراوانی (% 2/59) بیشترین و کتب مطالعات اجتماعی دوره متوسطه اول با پایین ترین میزان فراوانی (% 15/8) کمترین توجه را به مؤلفه های کوچ نشینی داشته اند.نتایج: نشان دهنده عدم توجه کافی و متعادل کتاب های موردنظر به مؤلفه های کوچ نشینی است. کوچ نشینان نقش مؤثری در تولیدات کشور دارند و بخش مهمی از جامعه هستند لذا آموزش و پرورش باید نگاه ویژه ای به این نوع زندگی داشته باشد.
۱۰۰.

واکاوی ویژگی های الگوی برنامه درسی جهانی– محلّی مطالعات اجتماعی برپایه گزاره های نظریّه رابرتسون (الگوی اکر)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی جهانی - محلی مطالعات اجتماعی رابرتسون الگوی اکر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۳ تعداد دانلود : ۱۷۱
     هدف پژوهش حاضر واکاوی ویژگی های الگوی برنامه درسی جهانی – محلّی مطالعات اجتماعی بر پایه گزاره های نظریّه رابرتسون با الگوی اکر(Akker) است. رویکرد پژوهش، کیفی و ازنظر هدف کاربردی است. منابع گردآوری داده ها شامل تمامی متون و اسناد نظریّه جهانی شدن رابرتسون در بازه زمانی 1968 -2022 بوده است. نمونه گیری به شیوه هدفمند انجام شده است. در این پژوهش، محتوای منابع با استفاده از روش تحلیل محتوای استقرایی، مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته اند و برای اعتباریابی داده ها از روش های قابل قبول بودن و قابل اعتماد بودن استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که اهداف دارای ویژگی هایی مانند آشنایی با مفاهیم پایه و مهم جهانی شدن، توجّه به تنوّع و کثرت گرایی، پرورش مهارت های تفکّر خلاق و انتقادی است. محتوا منعطف پذیر و منطبق بر اهداف است. همچنین رویکردهای فعال تدریس، مناسب هستند. معلّم نقش راهنما و تسهیلگر دارد و می توان از منابع متنوّع استفاده کرد. زمان و مکان انعطاف پذیر و فعالیت ها باید در قالب گروه بندی های متفاوت و متنوّع انجام پذیرد. انواع روش های ارزشیابی کیفی، اهمّیّت دارند. درنهایت، نتیجه یافته های پژوهشی نظریّه جهانی شدن رابرتسون به شناسایی ویژگی های الگوی برنامه درسی جهانی- محلّی مطالعات اجتماعی با الگوی اکر(Akker) منجر گردید. براین اساس، پیشنهاد می گردد برنامه درسی قصد شده مطالعات اجتماعی دوره های ابتدایی و متوسّطه با استفاده از این الگو مورد ارزیابی قرار گیرد.