مطالب مرتبط با کلیدواژه

مطالعات اجتماعی


۶۱.

نقد و بررسی کتاب مطالعات اجتماعی، سال اول دبیرستان

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره سوم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۸) 107 - 122

کلیدواژه‌ها: مطالعات اجتماعی گروه نقش آسیب های خانواده نظام اقتصادی نظام سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۲ تعداد دانلود : ۳۸۶
ارزیابی کتاب های درسی یکی از مؤلفه های بسیار اساسی در بهسازی و بهبود برنامه درسی است که به هنگام تکوین برنامه دانش آموزان صورت می گیرد و می تواند برنامه ریزان و تهیه کنندگان یک برنامه را به شکل عملی و منطقی یاری رساند. در این مقاله نیز به نقد و بررسی کتاب مطالعات اجتماعی سال اول دبیرستان (1399) پرداخته می شود. مؤلفان کتاب احمد رجب زاده، حسن ملکی و محمدمهدی ناصری هستند. پنج فصل کتاب شامل: شکل گیری زندگی اجتماعی، نظام اجتماعی، نظام خانواده، نظام اقتصادی و نظام سیاسی هستند. در تمام فصل ها اهداف، پرسش ها، مروری بر فصل و فعالیت ها دیده می شوند. بررسی هایی که در این مقاله انجام شده است نشان می دهند، کتاب از نظر شکل و محتوا دارای مشکل است که باعث می شود، دانش آموزان در خوانش آن دچار مشکل شوند. درنتیجه به لحاظ شکلی کتاب، طرح جلد کتاب، حروف نگاری و صفحه آرایی، کیفیت چاپ، صحافی و قطع اثر و منابع موردبررسی قرار گرفتند. همچنین به لحاظ محتوای کتاب، یکدست بودن متن، انسجام منطقی مطالب، رویکرد انتقادی و کاستی های مورد نقد و بررسی قرار گرفتند.
۶۲.

ارزیابی محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پنجم ابتدایی ازنظر میزان توجه به مؤلفه های مهارت های زندگی بر اساس تکنیک آنتروپی شانون

نویسنده:
منبع: مطالعات کارورزی در تربیت معلم سال اول بهار ۱۳۹۹ شماره ۲ 69 - 84

کلیدواژه‌ها: مطالعات اجتماعی تحلیل محتوا مهارت زندگی پنجم ابتدایی آنتروپی شان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۲ تعداد دانلود : ۴۱۱
امروزه علی رغم ایجاد تغییرات عمیق فرهنگی و تغییر در شیوه های زندگی، بسیاری از افراد در رویارویی با مسائل زندگی فاقد توانایی های لازم و اساسی هستند و همین امر آنان را در مواجه با مسائل و مشکلات زندگی روزمره و مقتضیات آن آسیب پذیر نموده است. مهارت های زندگی، مهارت هایی هستند که برای افزایش توانایی های روانی – اجتماعی افراد آموزش داده می شوند و فرد را قادر می سازند که به طور مؤثر با مقتضیات و کشمکش های زندگی روبه رو شود.هدف پژوهش حاضر نیز بررسی میزان توجه کتاب مطالعات اجتماعی پنجم ابتدایی به مؤلفه های مهارت زندگی هست.از روش تحلیل محتوای کمی آنتروپی شان برای تحلیل محتوای کتاب استفاده گردیده است. نتایج پژوهش نشان داد که به تمامی مؤلفه های  مهارت زندگی در کتاب تعلیمات اجتماعی توجه گردیده است .از بین این مؤلفه ها ،بیش ترین مقدار مربوط به مهارت تفکر خلاق (17.7 درصد) و با ضریب اهمیت 0.504و کم ترین مقدار مربوط به مهارت تصمیم گیری (404درصد )  و ضریب اهمیت 0.052می باشد. بنابراین لازم است تدابیری جهت پرورش مؤلفه هایی با فراوانی پایین در دانش آموزان اندیشه شود.
۶۳.

بررسی میزان اثربخشی روش تدریس مبتنی بر کارت های بازی در آموزش تلفیقی جغرافیا

نویسنده:
منبع: پویش در آموزش علوم انسانی سال پنجم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۱۹) 29 - 38

کلیدواژه‌ها: روش های تدریس آموزش جغرافیا کارت های بازی کشورهای همسایه مطالعات اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۹ تعداد دانلود : ۱۷۶
این پژوهش با هدف بررسی کارایی استفاده از کارت های بازی در آموزش تلفیقی جغرافیا انجام گردیده است. جامعه ی آماری این پژوهش شامل کلیه ی دانش آموزان پسر سال پنجم دبستان شهرستان نجف آباد بوده که در سال تحصیلی 1398-1397 مشغول به تحصیل بوده اند. به منظور انتخاب نمونه ی آماری، یک دبستان از 18دبستان پسرانه ی این شهر به صورت تصادفی انتخاب شد که دارای دو کلاس پنجم با تعداد 25 و 27 دانش آموز بود. روش تحقیق انتخاب شده شبه آزمایشی بود که به منظور اجرای آن، از دانش آموزان دو کلاس یک پیش آزمون از درس های 1 تا 10 کتاب مطالعات اجتماعی پنجم گرفته شد. تحلیل آماری، تفاوت معنی داری را بین نمرات دانش آموزان دو کلاس نشان نداد. بنابراین، به طور تصادفی یک کلاس به عنوان گروه آزمایش و کلاس دیگر به عنوان گروه کنترل انتخاب شد. سپس، در طی 3 جلسه، گروه آزمایش به بازی با کارت های کشورهای همسایه ی ایران پرداخته و به گروه کنترل نیز همان محتوا به روش سنتی تدریس شد. در پایان از هر دو گروه پس آزمون یکسانی گرفته شد. داده های به دست آمده با استفاده از آزمون آماری t-test در نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که بین میانگین نمرات پس آزمون دو گروه تفاوت معنی دار وجود دارد. بنابراین می توان گفت که دانش آموزانی که بر اساس روش کارت های بازی کشورها آموزش دیده بودند، در مقایسه با دانش آموزانی که به روش سنتی آموزش دیده بودند، عملکرد بهتری داشتند.
۶۴.

بررسی میزان فعال و غیرفعال بودن محتوای کتاب مطالعات اجتماعی دوره اول متوسطه بر اساس تکنیک ویلیام رومی

نویسنده:
منبع: پویش در آموزش علوم تربیتی و مشاوره دوره دوم بهار ۱۳۹۵ شماره ۲ 27 - 44

کلیدواژه‌ها: مطالعات اجتماعی تحلیل محتوا ویلیام رومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۴ تعداد دانلود : ۳۵۵
محتوای کتاب درسی، یکی از عناصر مهم نظام آموزش وپرورش است و در تحقق اهداف آموزش وپرورش نقش حیاتی دارد. در این پژوهش به تحلیل محتوای متن، تصاویر و فعالیت های کتاب مطالعات اجتماعی مقطع اول متوسطه در سال تحصیلی 95-۱۳۹4 بر مبنای فعال و غیرفعال بودن محتوای کتاب بر اساس تکنیک ویلیام رومی پرداخته شده است؛ و روش مورداستفاده در این پژوهش، تحلیل محتوا است. جامعه آماری پژوهش، شامل 152صفحه از کتاب مطالعات اجتماعی مقطع اول متوسطه در سال تحصیلی 95-۱۳۹4 بود. یافته های تحقیق نشان داد که ضریب درگیری متن 11/0 است که نشان می دهد متن کتاب مطالعات اجتماعی مقطع اول متوسطه به شیوه فعالی نوشته نشده است. ضریب درگیری تصاویر نیز 20/0 تعیین شد که نشان داد تصاویر کتاب، دانش آموز را درگیر در یادگیری نمی کند. همچنین در بخش تحلیل شاخص فعالیت محور بودن کتاب، ضریب درگیری 30/2 تعیین شد که نشان می دهد کتاب مطالعات اجتماعی، برمبنای الگوی ویلیام رومی به شیوه فعالی تدوین نگردید.
۶۵.

تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پنجم دبستان از لحاظ میزان توجه به مهارت های زبانی

نویسنده:
منبع: پویش در آموزش علوم تربیتی و مشاوره دوره دوم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۳ 31 - 46

کلیدواژه‌ها: مطالعات اجتماعی مهارت های زبانی تحلیل محتوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۷۹ تعداد دانلود : ۱۳۴۲
پژوهش حاضر باهدف تحلیل محتوای کتاب جدیدالتاًلیف مطالعات اجتماعی پنجم دبستان ازلحاظ میزان توجه به مهارت های زبانی انجام گرفته است. نوع تحقیق، توصیفی و روش آن تحلیل محتوا بود. جامعه ی آماری شامل کتاب درسی مطالعات اجتماعی پایه پنجم دبستان بوده و برای نمونه گیری از روش چندمرحله ای و برای اطمینان از کفایت نمونه از تکنیک تصنیف استفاده شد. به این صورت که ابتدا کل کتاب انتخاب شد، در مرحله بعد 10 درس اول آن برگزیده شدند و سپس در این 10 درس تنها به تحلیل جملات کتاب بسنده شد. به منظور داده اندوزی از فهرست وارسی محقق ساخته استفاده شد. این فهرست مشتمل بر تعدادی مؤلفه مربوط به هرکدام از مهارت های زبانی بوده است. روایی ابزار ازنظر 7 نفر کارشناس تاًیید و پایایی آن از روش های همسازی و بازنمایی برآورد شد. از شاخص های فراوانی و درصد برای تحلیل داده ها استفاده گردید. عمده ترین نتایج پژوهش بیانگر آن است که: 1. درزمینه ی مهارت نوشتن مؤلفه های توسعه ی توانایی تبدیل نشانه های آوایی به نوشتاری؛ آشنایی با اجزای جمله موضوع؛ آشنایی با بند روایتی، بندهای بدنه و بند توصیفی به میزان بالایی نسبت به سایر مؤلفه ها موردتوجه قرار گرفتند؛ اما مؤلفه های آشنایی با بند نتیجه گیری و انشانویسی یا کلاً موردتوجه قرار نگرفته یا به میزان کمی به آن ها توجه شده است. 2. در مورد مؤلفه های مهارت خواندن بیشترین توجه به آشنایی با حروف ربط عطفی و کمترین توجه به آشنایی با حروف ربط تقابلی و سببی شده است. 3. درزمینه ی مؤلفه های مهارت گوش دادن، به شاخص های بحث و گفت وگو و اظهارنظر در مورد مطالب متن شنیداری و رسیدن به استنباط با توجه به متن شنیداری به میزان بالایی و به شاخص افزایش تمرکز بر لحن کلام در متون شنیداری در سطح پایینی پرداخته شده است. 4. درزمینه ی مهارت سخن گفتن توجه بالایی به شاخص سخن گفتن متناسب با بافت و مخاطب شده ولی مؤلفه های به کارگیری گونه های مختلف زبان و قصه گویی ازنظر دور ماندند.
۶۶.

بررسی مقایسه ای رابطه بین ابعاد هویت با رضایت از زندگی در دانشجویان دانشگاه فرهنگیان

نویسنده:
منبع: مطالعات آموزشی و آموزشگاهی دوره چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۱۳) 147 - 163

کلیدواژه‌ها: حقوق بشر کتاب های درسی مطالعات اجتماعی دوره متوسطه اول

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۰ تعداد دانلود : ۱۷۰
این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین ابعاد هویت با رضایت از زندگی در دانشجویان دانشگاه فرهنگیان همدان انجام شده است. گروه نمونه شامل 200 دانشجو(121 دختر و 79 پسر) بود که به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شدند.در این پژوهش از2 پرسشنامه ابعاد هویت (AIQ-IV ( و و هویت –نسخه چهارم) AIQ-IV و مقیاس رضایت از زندگی (داینر و همکاران،1985) استفاده شد. داده ها با روش های آماری توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون ،آزمون t استودنت و رگرسیون گام به گام تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که بین ابعاد هویت و رضایت از زندگی رابطه مثبت معنی داری وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که رضایت از زندگی در دو گروه دختران و پسران به طور معنی داری تنها از طریق بعد هویت فردی قابل پیش بینی بود..اما در دختران این بعد، پیش بینی کننده ی قوی تری بود. در مقایسه ی دو جنس تفاوت معنی داری بین دختران و پسران در ابعاد هویت (فردی،ارتباطی،اجتماعی و جمعی ) وجود نداشت، اما در متغیر رضایت از زندگی نمرات دختران بطور معناداری بالاتر از پسران بود.
۶۷.

تأثیر کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات با رویکرد سازنده گرایی بر یادگیری فعال درس علوم تجربی دانش آموزان پایه چهارم ابتدایی استان البرز

نویسنده:
منبع: مطالعات آموزشی و آموزشگاهی دوره ششم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۱۶) 137 - 154

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی حل مسأله دوره ابتدایی عناصر برنامه درسی مطالعات اجتماعی مهارت های حل مسأله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۸ تعداد دانلود : ۲۰۸
این پژوهش به بررسی تأثیر کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان روش مبتنی بر سازنده گرایی بر یادگیری فعال درس علوم تجربی دانش آموزان پایه چهارمدر مقایسه با روش سنتی پرداخته است. آزمودنی ها 184 نفر از دانش آموزان پایه چهارم ابتدایی استان البرز بودند که به تصادف انتخاب شده و در 2 گروه گواه و آزمایش قرار گرفتند. ابتدا هر دو گ روه تحت آموزش اولیه به روش سنتی بوده و پس از آن تحت پیش آزمون قرارگرفتند. ابزار جمع آوری داده ها آزمون پیشرفت تحصیلی معلم ساخته بود که برای سنجش در پیش آزمون و پس آزمون  هر دو گروه مورد استفاده قرار گرفت. سؤال های آزمون براساس هدف های آموزشی درس آینه ها و الکتریسیته علوم تجربی کلاس چهارم ابتدایی تهیه گردید.آموزش تکمیلی گروه آزمایش از طریق بکارگیری فناوری های نوین و استفاده از محتوای الکترونیکی تولید شده توسط آموزگار براساس الگوی ام.اس.اس، اتصال به شبکه اینترنت و استفاده از نرم افزار آموزشی صورت گرفت؛ در حالی که درگروه گواه به شیوه سنتی بود. پس از اجرای پس آزمون، برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS-10 استفاده شد. نتایج تحقیق پس از انجام پس آزمون و مقایسه ی آن با پیش آزمون، نشان داد که گروه آزمایش در مقایسه با گروه گواه از میانگین بالاتری برخوردار هستند. همچنین نمرات افزایشی گروه آزمایش نسبت به گروه گواه، میانگین بالاتری را برآورد کرد و افزایش میزان یادگیری این دانش آموزان را نشان داد.
۶۸.

طراحی مدل مفهومی و تعیین اثربخشی آموزش مطالعات اجتماعی خدمتمحور براساس الگوی IPARD بر مهارت های یادگیری خدمتمحور دانش آموزان دوره متوسطه اول(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رویکردهای نوین آموزشی سال پانزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۳۲) 97 - 112

کلیدواژه‌ها: مطالعات اجتماعی الگوی آیپارد یادگیری خدمت محور دوره متوسطه اول

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۶ تعداد دانلود : ۲۳۹
پژوهش حاضر به منظور طراحی و اثربخشی آموزش مطالعات اجتماعی براساس الگوی IPARD بر مهارت های یادگیری خدمت محور در دانش آموزان دوره متوسطه اول صورت پذیرفته است. پژوهش حاضر یک پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون همراه با گروه گواه است. جامعه پژوهش، کلیه دانش آموزان دختر مدارس دولتی شهر تبریز بودند که 30 نفر از کودکان دختر مدارس دوره متوسطه اول شهر تبریز به صورت روش نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی (15 نفر) و کنترل (15 نفر) جایگزین شدند. دانش آموزان گروه آزمایش براساس روش یادگیری خدمت محور و دانش آموزان گروه گواه براساس روش سنّتی آموزش داده شدند. از ابزار پرسشنامه پژوهشگرساخته یادگیری خدمات رسانی به عنوان پیش آزمون پس آزمون در این پژوهش استفاده شد. از هر دو گروه پیش آزمون یادگیری خدمت رسانی گرفته شد. آلفای کرونباخ محاسبه شده در این پرسشنامه 79/0 است. روایی پرسشنامه نیز ازطریق نظر متخصصین احراز شد. برنامه آموزشی طراحی شده به عنوان متغیر مستقل در 11 جلسه (هفته ای ۲ جلسه) بر روی آنها اجرا شد. سپس بعد از دریافت محتوای آموزشی طراحی شده براساس الگوی آیپارد بر روی گروه آزمایش، از هر دو گروه پس از ۲۴ ساعت، دوباره پس آزمون یادگیری خدمت محور گرفته شد و درنهایت، داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس و در نرم افزار SPSS نسخه 13 تحلیل شد. در روش اجرای برنامه آموزش محتوا از روش متناسب با الگوی آیپارد استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد آموزش برنامه درسی مطالعات اجتماعی خدمت محور طراحی شده براساس الگوی IPARD بر نمرات یادگیری خدمت محور دانش آموزان اثربخش بوده است و دانش آموزان نسبت به برنامه درسی سنّتی در تمام مؤلفه های یادگیری خدمت رسانی عملکرد بهتری از خود نشان دادند.
۶۹.

بررسی میزان برخورداری کتاب های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی از مؤلفه های به زیستی ریف(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه های نوین تربیتی دوره هفدهم بهار ۱۴۰۰شماره ۱ 137 - 160

کلیدواژه‌ها: تحلیل محتوا به زیستی مؤلفه های به زیستی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۴ تعداد دانلود : ۳۲۸
به زیستی از اندیشه ای حمایت می کند که افراد را با هدف بهبود و ارتقاء کیفیت زندگی به بازنگری و بازسازی افکار، ارزش های فرهنگی و ساختارهای اجتماعی تشویق می کند. در این زمینه رویکرد محتوا در جهت درک به زیستی دانش آموزان حائز اهمیت می باشد. بر این اساس هدف پژوهش حاضر، بررسی میزان برخورداری مؤلفه های به زیستی در کتاب های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی می باشد. روش این پژوهش توصیفی، تحلیل محتوا می باشد و جامعه اطلاع رسان این پژوهش شامل چهار جلد کتاب درسی دوره ابتدایی در سال تحصیلی 99-1398 و ابزارهای این پژوهش فرم تحلیل محتوا باتوجه به مؤلفه های به زیستی ریف است. به این صورت که پس از مشخص کردن مؤلفه های مورد نظر به عنوان ملاک های تحلیل و تعیین بند، پرسش و تصویر هر درس به عنوان واحد تحلیل با استفاده از تکنیک ویلیام رومی به تحلیل محتوای متن، پرسش ها و تصاویر کتاب های مذکور اقدام شد. نتایج پژوهش نشان داد که میزان توجه کتب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی به صورت کلی و هر یک از کتاب ها به مؤلفه های به زیستی، در حد پایین تر از متوسط (ضریب درگیری پایین تر از 1) بوده و از نظر توجه به به زیستی و مؤلفه های آن به تجدید نظر و ویرایش اساسی نیاز دارند. در این میان کتاب مطالعات اجتماعی پایه سوم با ضریب درگیری 52/0 دارای کم ترین ضریب درگیری و کتاب مطالعات اجتماعی ششم با 83/0 دارای بیشترین ضریب درگیری می باشند. علاوه بر این، میزان توجه کتاب ها به مؤلفه ها به صورت متوازن نمی باشد و در این میان مؤلفه ی روابط مثبت با دیگران بیشترین فراوانی و خودمختاری کم ترین فراوانی را به خود اختصاص داده اند.
۷۰.

طراحی فعالیت تلفیقی میان- رشته ای (اجتماعی و خواندن) برای توسعه درک یکپارچه در کلاسهای چندپایه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تعلیم و تربیت دوره ۳۷ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۴۶ ۶۶-۴۹

کلیدواژه‌ها: آموزش تلفیقی فعالیت یاددهی - یادگیری کلاس چندپایه مطالعات اجتماعی خواندن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۷ تعداد دانلود : ۲۶۶
در آموزش تلفیقی برای خلق فرصت یادگیری میان مفاهیم و موضوعات پیوند معناداری ایجاد می شود تا یادگیرندگان با رویکرد چندگانه با موضوعات و مفاهیم مواجه شوند. هدف این مقاله تلفیق مفاهیم درسی خواندن و علوم اجتماعی در دوره ابتدایی است تا دانش آموزان بتوانند مفاهیم را در ارتباط با یکدیگر و به عنوان یک کل منسجم و یکپارچه دریابند. ما در زندگی واقعی با مسائل و موقعیتهایی روبه رو می شویم که حل آنها نیازمند درک یکپارچه علوم گوناگون است و به نظر می رسد آموزش تلفیقی به حل این مسائل کمک بسیار خواهد کرد. طراحی فعالیتهای تلفیقی با به کارگیری روش کیفی انجام شد که در آنها مفاهیم علوم اجتماعی و خواندن ترکیب شده است. این فعالیتها از طریق گروه کانونی اعتباربخشی شدند. گروه کانونی شورای مرکزی کشوری راهبران آموزشی بودند که شمار آنان ده نفر بود. نتایج پژوهش نشان داد که با شناسایی اهداف هر درس و توجه به استانداردهای طراحی فعالیت تلفیقی، می توان با کشف ارتباطات طولی و عرضی محتواهای آموزشی رشته های متفاوت، به طراحی فعالیتهای تلفیقی میان مطالعات اجتماعی و خواندن پرداخت. فعالیتهای تلفیقی طراحی شده، پیش از اجرا در کلاس درس با نظر کارشناسان دارای تجارب علمی و عملی تدریس در کلاسهای چندپایه، اصلاح و بهسازی شدند. بنابراین، با ایجاد فرصتهای عملی برای یکپارچه سازی مفاهیم میان- رشته ای، معلمان می توانند زمینه یادگیری عمیق، پایدار و مرتبط با زندگی واقعی دانش آموزان و تجربه یادگیری لذت بخش و زمینه تغییر نگرش در دانش آموزان را فراهم سازند. از این طریق می توان انتظار داشت که مدرسه و یادگیری برای دانش آموزان جذاب و برانگیزاننده شود.
۷۱.

اثربخشی تدریس مدل هفت مرحله ای چرخه یادگیری بر بهبود مهارت های تفکر خلاق و حل مسأله در درس مطالعات اجتماعی دانش آموزان ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تفکر و کودک سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۴) 133-155

کلیدواژه‌ها: مدل هفت مرحله ای چرخه یادگیری تفکر خلاق حل مسأله دانش آموزان دختر مطالعات اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۱ تعداد دانلود : ۲۳۹
پژوهش حاضر با هدف شناسایی میزان اثربخشی تدریس مدل هفت مرحله ای چرخه یادگیری بر بهبود مهارت های تفکر خلاق و حل مسأله دانش آموزان ابتدایی انجام پذیرفت. طرح پژوهش حاضر به شیوه تجربی و از نوع طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش کلیه دانش آموزان دختر پایه ششم ابتدایی آموزش و پرورش شهرستان دهگلان در سال تحصیلی 99-1398 بود، که با توجه به نوع پژوهش، نمونه آماری شامل دو کلاس 20 نفری بود که به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب و گروه آزمودنی تحت آموزش(مدل هفت مرحله ای چرخه یادگیری) قرار گرفتند و در مقابل، گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکرد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه تفکر خلاق Torrance(1981) و پرسشنامه مهارت حل مسئلهHepner and Petersen(1982) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها نیز با روش آماری تحلیل کواریانس انجام پذیرفت. نتایج پژوهش نشان داد که آموزش مبتنی بر مدل هفت مرحله ای یادگیری باعث افزایش معنادار مهارت های تفکر خلاق: سیالی(001/0≥P) ، ابتکار (000/0≥P)، انعطاف پذیری (000/0≥P) و بسط (034/0≥P) و حل مسأله (اعتماد به نفس در حل مسأله (002/0≥P)، سبک اجتناب- اشتیاق (006/0≥P) و کنترل شخصی(040/0≥P) در مرحله پس آزمون می شود. در واقع تدریس با استفاده از الگوی چرخه یادگیری هفت مرحله ای باعث افزایش متغیرهای مذکور در جامعه هدف شده است.
۷۲.

بررسی چالش های تدریس مطالعات اجتماعی دوره ی ابتدایی در فضای مجازی

نویسنده:
منبع: چشم انداز برنامه درسی و آموزش سال اول بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ 43 - 52

کلیدواژه‌ها: آموزش مجازی مطالعات اجتماعی شبکه شاد دوره ی ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۹ تعداد دانلود : ۱۹۱
این پژوهش با هدف تحلیل ادراک معلمان ابتدایی در خصوص فرصت ها و چالش های تدریس مطالعات اجتماعی در شبکه آموزشی دانش آموزان (شاد) صورت گرفت .در این پژوهش از روش مطالعه ی کیفی، از نوع پدیدار شناسی توصیفی استفاده شده است . روش گرد آوری داده ها از طرق مصاحبه نیمه سازمان یافته صورت گرفت. مطالعه پس از مصاحبه با 30 نفر از معلمان استان مرکزی به حد اشباع رسید. تحلیل عمیق مصاحبه های صورت گرفته موجب شناسایی و دسته بندی 11 چالش آموزشی شد که شامل: کاهش فعالیت های گروهی دانش آموزان، کمبود زمان معلمان برای تدریس مطالعات اجتماعی، کاهش توجه به مسائل اخلاقی، اجتماعی و قوانین، افزایش هیجانات منفی ناشی از قرنطینه، افت کیفیت ارزشیابی، نقصان سواد رسانه ای معلمان در تدریس مطالعات اجتماعی، عدم جذابیت محتوای آموزشی برای دانش آموزان، کاهش اهمیت درس مطالعات اجتماعی، دخالت های والدین، کند بودن سرعت اینترنت، هزینه های سنگین خرید بسته اینترنتی. علاوه بر مضامین اصلی که چالش های آموزش مطالعات اجتماعی در فضای مجازی را مطرح می کردند و پیرامون پاسخ به سوال اصلی پژوهش بدست آمدند، برخی مضامین دیگری از میان مصاحبه ها حاصل شد که به فرصت های آموزش مطالعات اجتماعی در فضای مجازی اشاره می کرد، شامل: افزایش سرعت انتقال اطلاعات، علاقه مندی دانش آموزان به مشارکت در تدریس مطالعات اجتماعی، افزایش سواد رسانه ای دانش آموزان، تحقق اهداف اجتماعی خارج از کتاب درسی، خلاقیت در تدریس.
۷۳.

مکتب آنال، الگویی موفق در پیوند تاریخ با جغرافیا و مطالعات اجتماعی

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش تاریخ دوره دوم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۷) 75 - 91

کلیدواژه‌ها: آنال جغرافیا مطالعات اجتماعی تاریخ نگاری و تاریخ نگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۴ تعداد دانلود : ۲۰۱
اطلاق عناوین «جامعیت فکری» یا «انقلاب در تاریخ نگاری» به مورخین مکتب آنال نشانگر تحول اساسی در تاریخ نگاری و لزوم الگو قرار دادن آن در مطالعات تاریخی است. چرا که توجه مورخان مکتب آنال به ساختارهای محیطی و جغرافیایی و اجتماعی در آثار برجسته خویش از قبیل«مدیترانه و جهان مدیترانه ای در عصر فیلیپ دوم»، «خاطره و مدیترانه»، «زندگی روزمره» و «روستاییان روسیه از 1600 تا 1930» از فرناند برودل، «تاریخ روستایی  فرانسه» و «جامعه فئودالی» از مارک بلوخ، «دهقانان  لانگودوک»، «تاریخ روستاها در اوایل عصر جدید» و« تاریخ آب و هوا در هزار سال گذشته» از لوروئا لادوری، «جامعه فئودالی» از دولا بلاش و «پیدایش اروپا» از لوپز که عناوین آنها خود گویای استفاده از دانش های مختلف است، باعث پیوند تاریخ با  ساختارهای بلند مدت محیطی، جغرافیایی و اجتماعی شده است. در این رابطه سؤال اساسی این است که مؤلفه های پیوند تاریخ با جغرافیا  و علوم اجتماعی در مکتب آنال چه بوده است؟ یافته های تحقیق نشان می دهد تأثیر پذیری و اقتباس آنالی ها از مفاهیم و نظریه های دانشمندان رشته های مختلف، در جامعه شناسی از امیل دورکیم، در جغرافیا از میشله، دولابلاش، هانری بر و کارل لامپرشت، تبیین و تفسیر تاریخ بر اساس رویکردهای محیطی و جغرافیایی، تفسیر کردن تاریخ به عنوان دانشی اجتماعی و استفاده از نظریه پردازی در امر تحقیق و تفحص مهمترین مؤلفه هایی هستند که باعث پیوند تاریخ با مطالعات جغرافیایی و اجتماعی در تاریخ نگاری آنال شده است. الگوی آنال می تواند راهگشای مطالعات تاریخی در ایران باشد
۷۴.

چالش های آموزش مطالعات اجتماعی در دوران کرونا از نگاه دانش آموزان

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره سوم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۹) 1 - 22

کلیدواژه‌ها: مطالعات اجتماعی آموزش مجازی دانش آموزان دوران کرونا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۷ تعداد دانلود : ۱۸۸
هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی چالش های آموزش مطالعات اجتماعی در دوران کرونا از دیدگاه دانش آموزان است. روش پژوهش کیفی با رویکرد پدیدارشناسانه است. اطلاعات از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته جمع آوری و تحلیل اطلاعات به شیوه تحلیل محتوای تفسیری انجام شد. جامعه آماری کلیه دانش آموزان متوسط اول شهر نجف آباد هستند که در سال تحصیلی 1399-1400 مشغول به تحصیل بوده اند و با شیوه نظری، با توجه به اشباع داده ها به صورت هدفمند 20 نفر از آنان نمونه گیری و مورد مصاحبه ها قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه تحلیل داده ها نشان داد که مهم ترین چالش های آموزش مطالعات در دوران کرونا از نگاه دانش آموزان عبارت اند از؛ چالش های تدریس از طریق شبکه ها (10 زیر مضمون)، چالش های مربوط به سنجش و ارزیابی (5 زیر مضمون)، چالش های مربوط به معلمان و سواد رسانه ای و مجازی آنان (5 زیر مضمون)، چالش های مربوط به دانش آموزان (5 زیر مضمون)، چالش های مربوط به خانواده (5 زیر مضمون) هستند که باعث کاهش یادگیری و کیفیت آموزش مطالعات اجتماعی شده و لازم است تا در این رابطه شیوه های بهتر و راهکارهای مناسبی اندیشیده شود.
۷۵.

تأثیر آموزش چندرسانه ای و ترکیبی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در درس مطالعات اجتماعی

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره سوم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۹) 23 - 43

کلیدواژه‌ها: آموزش ترکیبی چندرسانه ای پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مطالعات اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۶ تعداد دانلود : ۲۰۲
هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر آموزش ترکیبی و چندرسانه ای بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان است. روش پژوهش حاضر شبه آزمایشی با سه گروه (دو گروه آزمایش و یک گروه گواه) با طرح پیش آزمون و پس آزمون است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی دانش آموزان مقطع ابتدایی شهرستان آق قلا بود. روش نمونه گیری به صورت خوشه ای بود بدین صورت که از بین دانش آموزان شهرستان آق قلا دانش آموزان دوره دوم به تعداد 60 نفر به عنوان نمونه پژوهشی انتخاب شدند و به صورت همگن ازنظر معدل و نمره ریاضی در سه گروه (دو گروه آزمایش و یک گروه گواه) تقسیم شدند ابزار پژوهش شامل پرسشنامه ی پیشرفت تحصیلی فام تیلور (1994) با 48 گویه است؛ که پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ 84/0 به دست آمد که نشان از پایایی خوب پرسشنامه دارد و روایی آن نیز به کمک استادان و متخصصان حوزه علوم تربیتی مورد بررسی و تائید قرار گرفت. پس از جمع آوری داده ها جهت تجزیه وتحلیل داده های به دست آمده از نرم افزار spss نسخه 26 در دو قسمت تحلیل توصیفی (فراوانی و درصد فراوانی) و تحلیل استنباطی (کولموگروف اسمیرنف و کواریانس) استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که آموزش ترکیبی و چندرسانه ای تأثیر مثبت و معناداری بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دارد (00/0>p). بنابراین می توان بیان کرد که آموزش ترکیبی و چندرسانه ای سبب پیشرفت تحصیلی دانش آموزان می گردد.
۷۶.

شناسایی مولفه های مهارت های زندگی سازمان بهداشت جهانی در برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی: یک مطالعه کیفی

نویسنده:
منبع: پویش در آموزش علوم انسانی سال هفتم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۵) 61 - 76

کلیدواژه‌ها: مهارت های زندگی سازمان بهداشت جهانی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۰ تعداد دانلود : ۱۷۴
پژوهش حاضر با هدف شناسایی شاخصه های مهارت های زندگی مطابق سازمان بهداشت جهانی در برنامه درسی مطالعات اجتماعی انجام شد. رویکرد پژوهش کیفی و از نوع مطالعه اسنادی بود. جامعه پژوهش شامل کتب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی در سال تحصیلی 99-98 بود که تمامی کتاب های پایه های سوم تا ششم مورد مطالعه قرار گرفت. برای جمع آوری داده ها از روش تحلیل محتوا به شیوه کدگذاری استفاده شد. جهت اطمینان و اعتبار بخشی به دقت و صحت داده ها از روش خود بازبینی محقق و تکنیک کسب اطلاعات دقیق موازی استفاده شد. مراحل تجزیه و تحلیل داده ها عبارتند از: 1) تعیین واحدهای معنایی 2) کدگذاری واحدهای معنایی 3) طبقه بندی کدها 4) تعیین درون مایه ها مورد بررسی قرار گرفت یافته های این تحقیق، 6 درون مایه تعاملات بین فردی، ساختارسازی تعامل، دوست مداری، نگرش آفرینی، تصمیم گرایی و هشیار سازی و 23 کد طبقه بندی شده و 141 کد اولیه را در بر می گیرد. بنابراین می توان گفت که مهارت های زندگی در دوره ابتدایی دربرگیرنده ابعاد و ویژگی هایی است که اهمیت آنها توسط سازمان های جهانی مشخص شده است.
۷۷.

شناسایی ابعاد و مولفه های برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی براساس رویکرد چندفرهنگی: نظریه پردازی داده بنیاد کلاسیک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهیافتی نو در مدیریت آموزشی سال دوازدهم مرداد و شهریور ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۴۹) 48 - 33

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی رویکرد چند فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۴ تعداد دانلود : ۲۰۱
هدف از تحقیق حاضر شناسایی ابعاد و مولفه های برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی براساس رویکرد چندفرهنگی: نظریه پردازی داده بنیاد کلاسیک بوده است. برای تحقق هدف مذکور، از رویکرد پژوهش کیفی و روش داده بنیاد استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق شامل اساتید، نخبگان و صاحب نظران سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی بوده است که از بین آنها تعداد 14 نفر با استفاده از اصل اشباع به عنوان نمونه انتخاب و با روش هدفمند گزینش شده اند. برای گرد آوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختار یافته استفاده شده است که روایی و پایایی آن با استفاده از روش درون متنی و استفاه از دو کدگذاری بررسی شده است. تجزیه و تحلیل داده ها با شیوه های کد گذاری باز و محوری و گزینشی بر اساس نظریه داده بنیاد صورت گرفته است. نتایح نشان داد که ابعاد و مولفه های برنامه درسی مطالعات اجتماعی شامل 90 مفهوم در30 مقوله انتزاعی تر تبدیل شدند که عبارتند از: شرایط علّی شامل سه مقوله (شناخت فرهنگ های داخلی و خارجی، تعامل میان و درون فرهنگی، یادگیری الگوی زیست چندفرهنگی)، شرایط زمینه ای شامل هشت مقوله (حوزه شناختی فرهنگ و اجتماع، حوزه عاطفی فرهنگ و اجتماع، حوزه رفتاری فرهنگ و اجتماع، مهارتهای فنی، ویژگی های شخصیتی، فرهنگ شناختی، نیمه ساختار یافته، ساختار نیافته)، شرایط مداخله گر شامل هفت مقوله (مکتوب، تصویری و صوتی، مواد غیر رسمی، ساختار یافته، رسمی، نیمه رسمی و غیر رسمی)، راهبردها شامل نه مقوله (الگوهای پردازش اطلاعات، الگوهای یادگیری اجتماعی، الگوهای یادگیری فردی، بر اساس نیازها و علایق و توانمندیهای دانش آموزان، بر اساس تصمیم گیری متولیان آموزشی بویژه معلمان، بر اساس ماهیت، نوع و شکل فعالیتهای آموزشی، کمی، کیفی و آمیخته) و پیامدها شامل سه مقوله (اصلاح و پیشرفت اجتماع، عدالت محوری در تعلیم و تربیت، انسجام و اتحاد همه جانبه) می باشد. نتایج پژوهش حاکی از اهمیت ابعاد و مولفه ها شناخته شده توسط صاحبنظران در طراحی برنامه درسی مطالعات اجتماعی بوده و پیشنهاد می گردد از آنها در بهبود برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی بر اساس رویکرد چندفرهنگی استفاده شود.
۷۸.

تحلیل محتوای کتب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی، بر اساس میزان توجه به مؤلفه های اخلاقی

نویسنده:
منبع: قرآن و علوم اجتماعی سال اول پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ 89-107

کلیدواژه‌ها: اخلاق تحلیل محتوا کتب درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۹ تعداد دانلود : ۹۹
اخلاق از مسائل بنیادی و حائز اهمیت در آموزش و تربیت انسان است و شناسایی مفاهیم و اصطلاحات اخلاقی از اهمیت به سزایی برخوردار است. اخلاق تا جایی مهم است که در دین مبین اسلام و آیات و روایات پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت (ع) به شدت مورد تاکید و توجه قرار گرفته است. در این میان یکی از مهم ترین سازمان هایی که می تواند برای رشد و پرورش اخلاق قدم های مهمی برداشته و سازماندهی کند، سازمان آموزش و پرورش است که می بایست اخلاق را در میان دانش آموزان نهادینه سازد و آنها را هر چه بیشتر با مفهوم اخلاق آشنا گرداند. در این میان کتاب درسی از اهمیت به سزایی برخوردار است و حائز اهمیت می باشد؛ چرا که مهم ترین ابزار یادگیری و آموزش است و رسانه های آموزشی دیگر حول محور کتاب درسی قرار دارند. در نتیجه پژوهش حاضر با هدف ارزیابی و تحلیل محتوای کتاب های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی انجام شده است تا میزان پرداخته شدن به مولفه های اخلاقی در کتب درسی مذکور مشخص و تعیین گردد. جامعه آماری شامل محتوای کتاب های مطالعات دوره ابتدایی است که با روش کیفی قیاسی مورد بررسی قرار گرفته است. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه آن است ﮐﻪ در ﮐﺘﺐ درﺳﯽ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ، اخلاق اجتماعی از بیشترین میزان توجه و اخلاق اقتصادی از کمترین میزان توجه برخوردار می باشد. و مولفان کتاب های درسی باید در امر تعلیم و تربیت و تدوین نظام آموزشی بر اساس آموزه های اخلاقی مذکور و تربیت اخلاقی اهتمام بیشتری ورزند.
۷۹.

تحلیل محتوای مطالعات اجتماعی پایه پنجم ابتدایی با توجه به روش خوانایی گانینگ، ضریب درگیری ویلیام رومی و هدف های آموزشی بلوم

نویسنده:
منبع: پیشرفت های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش سال چهارم بهمن ۱۴۰۰ شماره ۴۴ 36 - 22

کلیدواژه‌ها: تحلیل محتوا مطالعات اجتماعی ویلیام رومی بلوم گانینگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳۵ تعداد دانلود : ۶۷۸
هدف از این مقاله، تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی (بخش مدنی) پایه پنجم دبستان، بر مبنای فعال یا غیر فعال بودن به متن، تصاویر و سؤالات کتاب و هم چنین شناخت حیطه های شناختی، عاطفی، روانی – حرکتی و سطح خوانایی بود. روش تحقیق تحلیل محتوا روش ویلیام رومی و بلوم و گانینگ بود، جامعه و نمونه بخش مدنی کتاب مطالعات اجتماعی پایه پنجم بود. برای جمع آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل از انتخاب تصادفی صفحات کتاب استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که کتاب از نظر متن و تصاویر غیرفعال و از لحاظ سؤالات فعال بوده و هم چنین متن کتاب برای دانش آموزان پایه هفتم مناسب است و این کتاب بیشتر بر حیطه شناختی و عاطفی تأکید کرده است. با توجه به تحلیل کتاب پیشنهاد می گردد که در تحلیفات بعدی متن و تصاویر کتاب فعال شوند و اینکه بر حیطه روانی – حرکتی توجه شود و متن کتاب هم برای دانش آموزان پایه پنجم دبستان مناسب باشد.
۸۰.

منطبق نمودن کلاس درس مطالعات اجتماعی پایه سوم با آداب و رسوم بومی کرمانشاه

نویسنده:
منبع: رهیافت های نوین در مطالعات اسلامی سال چهارم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱۰ 533-540
تعداد بازدید : ۳۲۱ تعداد دانلود : ۴۸۳
مقاله حاضر با توجه به مفهوم کلی فرهنگ، فرهنگ های قومی و مردمی، جایگاه فرهنگ کرمانشاه در برنامه های آموزش و پرورش رسمی در جهت سازگاری اجتماعی و تجلی فرد آموزش دیده به عنوان یک شهروند، تنظیم شده است. این مقاله با توجه به اهمیت موضوع، به ویژه نقش فرهنگ در آموزش و یادگیری را «شدن» تحلیل کرده و رابطه فرهنگ با اجتماع پذیری فرد و نقش فرهنگ های قومی را به منظور تربیت شهروند از طریق برنامه درسی بررسی کرده است. هم چنین در فرایند بررسی، شاخص هایی را برای فرهنگ، هویت ملی و شهروندی به دلیل تحول در برنامه ریزی درسی ارائه داده است.از طرفی، با توجه به وجود اقوام در کشور که همه از تبار ایرانی هستند و تحت لوای یک قانون در یک حکومت به نام ملت زندگی می کنند و با علم به این که برابری حقوق آحاد ملت در قانون اساسی مندرج است؛ لذا در مقاله سعی شده است که مبتنی بر مبانی نظری، برای برنامه ریزی و تنظیم برنامه های درسی در آموزش وپرورش رسمی، به جهت همراه ساختن راه فهمیدن و چگونه تمیزدادن یادگیرنده و آمادگی او برای شهروندی که ریشه در تفهیم فرهنگ قومی او و سایر اقوام دارد، پیشنهاد هایی ارائه شود.