مطالب مرتبط با کلیدواژه

مطالعات اجتماعی


۴۱.

تحلیل محتوای مطالعات اجتماعی پایه پنجم و ششم ابتدایی بر اساس مؤلفه های آموزش شهروندی

نویسنده:
منبع: آموزش پژوهی دوره چهارم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۱۶) 99 - 111

کلیدواژه‌ها: تحلیل محتوا مطالعات اجتماعی شهروند ایرانی- اسلامی اجتماعی-سیاسی قانون پذیر و قانون گرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۲ تعداد دانلود : ۲۳۷
هدف پژوهش حاضر بررسی کتب مطالعات اجتماعی پنجم و ششم ابتدایی از حیث میزان برخورداری از مقوله های تربیت شهروند ایرانی-اسلامی، اجتماعی – سیاسی، قانون پذیر و قانون گرا می باشد. در این پژوهش از روش تحلیل محتوای کمی برای تحلیل متن کتب و از روش آنتروپی شانون جهت تحلیل اهمیت مقوله های تربیت شهروندی استفاده شده است. برای محاسبه قابلیت اعتماد از روش کدگذاری استفاده شد. نتایج تحلیل های انجام شده نشان می دهد همه مولفه های تربیت شهروند ایرانی-سلامی در کتب مطالعات اجتماعی مورد توجه قرار گرفته و در این بین، نوعدوستی، ارزشمندی و وطن دوستی در زمره مهمترین مقوله ها در این کتب محسوب می شود. همچنین نتایج حوزه تربیت شهروند جتماعی – سیاسی نشان می دهد که مؤلفه های تقویت و ترویج عواطف انسانی و سجایایی اخلاقی و اخلاق نیکو و پسندیده، مشارکت در تصمیم گیری ها و اظهارنظر در مدرسه و کلاس، وجود حس همنوع دوستی در رفتار با غیر ایرانی ها و نزاکت و تعامل سازنده بر جلوگیری از مجادلات به صورت مشترک در هر دو کتاب مورد تأکید قرار گرفته است؛ ولی همه مولفه های تربیت شهروند قانون پذیر و قانون گرا در کتب مذکور مورد توجه قرار نگرفته است و در این حیطه فقط تقویت روحیه حاکمیت قانون و مقررات اجتماعی در زمره مهم ترین مقوله در این کتب محسوب می شود.
۴۲.

بررسی جنبه های اجتماعی مسکن مهر مطالعه موردی شهرستان کرج

نویسنده:
منبع: تعاون دوره جدید سال بیست و دوم پاییز ۱۳۹۰ شماره ۷ 89 - 117

کلیدواژه‌ها: مسکن مهر مطالعات اجتماعی آینده نگری اجتماعی کارکرد پنهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۹ تعداد دانلود : ۱۵۹
امروزه یکی از اساسی ترین  نیازهای بشری، مسکن مناسب است. رسالت دولت  به منظور اجرای صحیح اصول قانون اساسی، تأمین مسکن ارزان قیمت در قالب شرکتهای تعاونی مسکن مهر برای اقشار ضعیف و دهکهای پایین جامعه است. برای تحقق این هدف والا، تمام ارگانهای زیرمجموعه هیئت دولت بسیج شده اند. وزارت تعاون در کنار سایر نهادها، وظیفه اجرای برخی از موارد محوله در این برنامه را برعهده دارد. در واقع یکی از اهداف وزارت تعاون، ایجاد بسترهای لازم جهت تأمین مسکن برای افراد کم درآمد و فاقد سرمایه و آسیب پذیر در قالب تعاونیها و شناسایی این گونه افراد و اعطای تسهیلات لازم به آنان است. برهمین اساس در این مقاله به مطالعه مسکن مهر، جنبه ها و مطالعات اجتماعی فراموش شده آن در شهرستان کرج در سال 1388-89 پرداخته شده است تا بدین وسیله بتوان به شناختی نسبتاً جامع در مورد این طرح دست یافت و نقاط قوت و ضعف و جنبه های اجتماعی فراموش شده  آن  را بررسی کرد. در این تحقیق، با استفاده از روشهای اسنادی، فیش برداری،  مطالعه میدانی، پیمایشی و تکنیک پرسشنامه و مصاحبه، به بررسی جنبه های اجتماعی موضوع تحقیق پرداخته شده است. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه تعاونیهای مسکن مهر آزاد شهرستان کرج است که از میان آنها 48 تعاونی با  10986 نفر عضو متقاضی مسکن مهر آزاد به روش نمونه گیری سهمیه ای انتخاب شدند. براساس یافته های تحقیق مشخص شد که از متقاضیان مسکن مهرآزاد شهرستان کرج، 90 درصد سرپرستان خانوار، مرد و 10 درصد دیگر، زن هستند.  مردان سرپرست خانوار، با توجه به سطح تحصیلاتشان و میزان درآمد و وضعیت اشتغالشان، دارای پایگاه اجتماعی و اقتصادی پایین هستند که 40 درصد آنها با گذشت 25 سال از زمان ازدواجشان هنوز نتوانسته اند سرپناهی برای خانواده خویش فراهم کنند  و متوسط بعد خانوارشان نیز بیش از متوسط بعد خانوار شهری است. 7 درصد آنها با مشکلات ناشی از گسیختگی خانواده مواجهند و از طرفی، افرادی مهاجرند که از روستا و شهر های غیر کلان به کرج نقل مکان کرده و بیکار و جویای کارند. بنابراین در این مقاله تلاش می شود تا به ابعاد اجتماعی مسکن مهر، که به نظر می رسد مورد بی توجهی قرار گرفته است، پرداخته شود
۴۳.

فلسفه آموزش مطالعات اجتماعی در نظام تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره اول پاییز ۱۳۹۸ شماره ۱ 77 - 100

کلیدواژه‌ها: فلسفه آموزش مطالعات اجتماعی تعلیم و تربیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۵ تعداد دانلود : ۳۳۳
رشد و شکوفایی ابعاد وجودی انسان در فرآیند زندگی اجتماعی و تعامل با محیط شکل می گیرد. جوامع مختلف برای اداره بهینه امور و تعامل سازنده با یکدیگر و با محیط، نیاز به شناخت محیط پیرامون و نحوه ارتباط و تعاملات انسان با محیط دارند و سعی می کنند، این مهم را با فرآیند آموزش های مختلف به شهروندان به انجام برسانند. مهمترین مکانیسم موجود در نظام آموزشی برای نیل به این هدف مهم، از طریق «آموزش مطالعات اجتماعی» است ؛ چرا که افراد با محیط، ارزش ها، فرآیندهای اجتماعی، اقتصادی، تاریخی و فرهنگی و حقوق و مسئولیت های خود نسبت به دیگران آشنا می شوند.یافته های تحقیق که با روش توصیفی تحلیلی از منابع مختلف کتابخانه ای بدست آمده، حاکی از آن است که مکاتب و اندیشه های فکری و فلسفی مختلف، برای امور گوناگون از جمله در حوزه علوم، رویکردها و گرایش های خاصی را قائل هستند. از این رو معیارهاى نظام علمی، اخلاقی و ارزشى خاص خود را دارند. در آموزش موضوعات اساسی حوزه معرفتی و مطالعات اجتماعی یعنی انسان شناسی، جهان شناسی و ارزش شناسی نیز، هر کدام به گونه اى متفاوت با محتوا برخورد کرده اند و آن را در مبانی علمی، محتوا و روش های آموزش مطالعات اجتماعی خود جای داده اند. در نظام تعلیم و تربیت رسمی کشور ما بر اساس مکتب فکری و فلسفه اسلامی، اهداف آموزش و آموزش مطالعات اجتماعی در شش ساحت اعتقادی و اخلاقی، اجتماعی و سیاسی، زیستی و بدنی، زیبایی شناختی و هنری، اقتصادی و حرفه ای و علمی و فناوری تعریف و مشخص شده است. 
۴۴.

ارزیابی محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پنجم ابتدایی از نظر میزان توجه به مؤلفه های مهارت های اجتماعی بر اساس تکنیک آنتروپی شانون

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره اول پاییز ۱۳۹۸ شماره ۱ 127 - 138

کلیدواژه‌ها: مطالعات اجتماعی مهارت های اجتماعی آنتروپی شانون پنجم ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴۸ تعداد دانلود : ۳۹۶
کسب مهارت های اجتماعی یکی از اثرگذارترین راهبردها در دستیابی کودکان و نوجوانان در ایجاد رابطه با همسالان و بهبود یادگیری در محیط های آموزشی است. هدف پژوهش حاضر بررسی کتاب مطالعات اجتماعی پنجم ابتدایی از حیث میزان برخورداری از مقوله های مهارت های اجتماعی می باشد. در این پژوهش از روش تحلیل محتوای کمی برای تحلیل متن کتاب مطالعات اجتماعی و از روش آنتروپی شانون جهت تحلیل اهمیت مقوله های مهارت های اجتماعی و مولفه های آن استفاده شده است. تحلیل های انجام شده پیرامون کتب مطالعات اجتماعی نشان می دهد همه مقوله های مهارت های اجتماعی (مهارت ارتباطی، مهارت گروهی و مهارت جرأت ورزی) در کتب مطالعات اجتماعی پنجم ابتدایی مورد توجه قرار گرفته است و توزیع و حضور مولفه های مهارت های اجتماعی به ترتیب به مهارت دلیل آوردن، مهارت کارگروهی، مهارت بازخورد، مهارت شنود موثر، مهارت سازشی، مهارت بیان احساسات و در نهایت به مهارت کلامی پرداخته شده است و مهارت های دوست یابی، مهارت «نه گفتن» و مهارت انتقادپذیر بودن در کتاب درسی  جایگاهی ندارد.
۴۵.

چگونگی اجرای ارزشیابی متن محور به جای ارزشیابی شناخت محور در درس مطالعات اجتماعی

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره دوم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۳) 61 - 76

کلیدواژه‌ها: ارزشیابی مطالعات اجتماعی درک مطلب ارزشیابی متن محور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۷ تعداد دانلود : ۲۴۹
ارزشیابی از دانش آموزان همواره یکی از دغدغه های معلمین بوده است. ارزشیابی نباید فقط مطالب شناختی و حفظیات باشد لذا، هدف اصلی مطالعه حاضر بررسی تأثیر ارزشیابی در درس مطالعات اجتماعی پایه هشتم در سال تحصیلی 1395 بود که بر اساس مطالب و موضوعات درسی تهیه شده است. جامعه آماری پژوهش، دانش آموزان دوره متوسطه اول بودند که به صورت تصادفی انتخاب شدند. برای تأثیر دو نوع ارزشیابی، از دو کلاس پایه هشتم استفاده گردید و از آزمون T مستقل برای تحلیل نمرات استفاده شد. نتایج نشان داد که دانش آموزان هر دو کلاس در بدو امر در آزمون شناختی، میانگین 12.77 صدم برای کلاس(الف) و 11.57 صدم برای کلاس(ب) اخذ نمودند. اما در آزمون بَعدی که غیرشناختی برای کلاس(الف) و شناختی برای(ب) بود؛ اختلاف میانگین 4 نمره به دست آمد. جهت تأیید این نتیجه، یک آزمون که متشکل از یک امتحان کاملاً غیرشناختی برای کلاس(الف) و یک آزمون نیم شناختی و بخش دیگر غیرشناختی بود برای کلاس(ب) اجرا گردید. نمرات کلاس(ب) در بخش غیرشناختی با کلاس(الف) مساوی ولی در بخش شناختی دارای اختلاف نمره گردید. همچنین در مقایسه خود کلاس (ب) در سوالات نیمه شناختی میانگین نمره 10.44 صدم ولی در بخش سوالات غیرشناختی میانگین نمره 16.44 حاصل شد. می توان گفت دانش آموزانی که میانگین نمرات پایینی در آزمون شناختی داشتند؛ در آزمون غیرشناختی تا حدود 4-5 نمره میانگین نمرات بهتری کسب نمودند. پس سوالات دروس مطالعات اجتماعی باید حتی الامکان از تعریفی- شناختی خارج و به سوی درک و فهم و در موقعیت قرار دادن، سوق داده شود.
۴۶.

آموزش مطالعات اجتماعی و دانش آموزان طبقات فرودست اجتماعی

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره دوم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۳) 77 - 94

کلیدواژه‌ها: تعلیم و تربیت مطالعات اجتماعی طبقه فرودست دانش آموزان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۳ تعداد دانلود : ۲۰۶
این مقاله به تأثیر آموزش مطالعات اجتماعی بر وضعیت اجتماعی و طبقاتی دانش آموزان طبقه فرودست می پردازد. آموزش و تربیت دانش آموزان طبقه فرودست و محروم جامعه می تواند آنان را نسبت به وضعیت طبقاتی و اجتماعی شان آگاه سازد و بینش، گرایش و مهارت لازم در تغییر وضعیت شان را در آنان درونی سازد. یکی از مهمترین برنامه های درسی که می تواند چنین کارکردی داشته باشد، برنامه درسی مطالعات اجتماعی است. موضوعات و محتوای کتاب مطالعات اجتماعی می تواند به گونه ای انتخاب و سازماندهی شود که نوعی خودآگاهی طبقاتی را در دانش آموزان طبقات فرودست اجتماعی موجب شود و آنان را برای تغییر وضعیت طبقاتی شان آماده سازد. در این پژوهش، داده ها با استفاده از منابع کتابخانه ای و اسنادی گردآوری شده و برای تحلیل داده ها از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. تحلیل محتوای کتاب درسی مطالعات اجتماعی نشان م ی دهد مفاهیم و موضوعاتی که در این کتاب انتخاب و سازماندهی شده اند نمی تواند  دانش آموزانطبقات محروم و فرودست را نسبت به موقعیت شان آگاه سازد و آنان را در جهت تغییر وضعیت شان آموزش دهد.
۴۷.

آموزه های زیست محیطی در کتب مطالعات اجتماعی؛ از بی توجهی تا صلاحیت و ضرورت

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره دوم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۳) 113 - 136

کلیدواژه‌ها: محیط زیست آموزه های زیست محیطی مطالعات اجتماعی جامعه شناسی محیط زیست

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۱ تعداد دانلود : ۲۲۸
امروزه موضوع محیط زیست از یک درس تخصصی در حوزه علوم تجربی، (زیست شناسی، بهداشت و محیط زیست، زمین شناسی و...) خارج شده و با یک رویکرد میان رشته ای به کتب درسی مطالعات اجتماعی -که مهم ترین کتب در عرصه اجتماعی شدن کودکان و نوجوانان هستند- نیز وارد شده است.  ایده پژوهش حاضر نیز این است که از آنجا که مسائل زیست محیطی به طور مستقیم و غیرمستقیم بر زندگی اجتماعی انسان ها اثر می گذارند، لذا می توانند به عنوان مسئله ای اجتماعی و سوژه مناسبی برای کتب درسی مطالعات اجتماعی تلقی گردند. از طرف دیگر باید گفت که رفتار و هنجارهای معطوف به ارزش های زیست محیطی مفهوم مرکزی و غالب در دانش مطالعات اجتماعی می باشد. در واقع مطالعات اجتماعی با تأکید بر ارزش های زیست محیطی و تقویت هنجارهای خاص این حوزه، به دنبال افزایش آگاهی ها، تغییر نگرش ها، ایجاد رفتارهای هنجارمند و... می باشد. این مقاله با روش تحلیل محتوا به دنبال بررسی جایگاه ارزش ها و هنجارهای زیست محیطی در کتب درسی مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی و مقطع متوسطه اول است.یافته های پژوهش نشان می دهد که در کتب چهارگانه مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی با استفاده از مفاهیم و اصطلاحاتی نظیر زباله، بازیافت، آلودگی و مصرف بد آب، محیط زیست، زیستگاه و... ارزش ها و هنجارهای زیست محیطی به کودکان آموزش داده می شود. همچنین در سه کتاب مطالعات اجتماعی در مقطع متوسطه اول، شاهد گستردگی و تنوع مفاهیم و اصطلاحات مرتبط با موضوع هستیم وارزش ها و هنجارهای زیست محیطی با کمک مفاهیمی مانند حق، مسئولیت، مصرف گرایی، زیستگاه، تخریب زیستگاه، منطقه حفاظت شده، طبیعت گردی، سازمان حفاظت محیط زیست، محیط بان، گردشگری، پارک های ملی، نهادهای بین المللی زیست محیطی، ارزش ها و هنجارهایی مانند اهمیت محیط زیست، تخریب محیط زیست، بهره وری، بهره وری سبز  و....روایت و آموزش داده می شود.
۴۸.

بررسی جایگاه «جامعه مدنی» در کتب درسی؛ با تأکید بر کتب مطالعات اجتماعی مقاطع ابتدایی و متوسطه اول

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره دوم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۴) 19 - 46

کلیدواژه‌ها: مطالعات اجتماعی تعلیمات اجتماعی اجتماعی شدن جامعه مدنی نهادهای مدنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۸ تعداد دانلود : ۲۰۹
یکی از اصلی ترین نقش های نظام آموزشی، اجتماعی کردن دانش آموزان است و مرتبط ترین کتب با مبحث اجتماعی شدن، کتب مطالعات اجتماعی است و مفهوم نهادهای جامعه مدنی - به عنوانی راهی برای تقویت فرایند اجتماعی شدن- بیشتر از همه با کتاب مطالعات اجتماعی مرتبط است. جامعه مدنی قلمرویی عمومی است میان دولت و حوزه خصوصی که در آن انواع سه گانه نهادهای داوطلبانه یعنی احزاب، تشکل های صنفی و سازمان های مردم نهاد (N.G.Os) شکل می گیرد. این پژوهش در پی آنست که جایگاه مفهومی جامعه مدنی در کتب درسی مطالعات اجتماعی را در دو دهه گذشته نشان دهد. به عبارت دیگر، مسئله اصلی ما این است که جامعه مدنی و مصادیق آن در کتب درسی مطالعات اجتماعی چگونه روایت شده است؟ این پژوهش از لحاظ ماهیتِ پژوهش از نوع پژوهش کیفی  است که با رویکرد توصیفی- تحلیلی انجام شده است. زیرا از طرفی در پی توصیف و شناخت شرایط موجود و از طرفی در پی تحلیل مفاهیم، کشف عناصر جامعه مدنی در کتب مطالعات اجتماعی است. جامعه آماری پژوهش، تمام شماری 13جلد کتاب تعلیمات و مطالعات اجتماعی مقاطع ابتدایی و متوسطه اول از نیمه دوم دهه هفتاد تا سال 1398است.
۴۹.

تاثیر استفاده از فناوری در آموزش درس مطالعات اجتماعی پایه چهارم ابتدایی

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره دوم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۴) 99 - 120

کلیدواژه‌ها: فناوری اطلاعات مطالعات اجتماعی چهارم ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۶ تعداد دانلود : ۲۹۴
هدف از انجام این تحقیق، بررسی تأثیر استفاده از فناوری در آموزش درس مطالعات اجتماعی پایه چهارم ابتدایی است. روش پژوهش نیمه آزمایشی، از نوع پیش آزمون و پس آزمون بود. جامعه پژوهش شامل دانش آموزان پسر پایه چهارم ابتدایی شهر هشتگرد است که تعداد آنها در سال تحصیلی 99-1398 برابر با 1630 نفر بود. از میان مدارس مجهز به سیستم فناوری اطلاعات و ارتباطات، یک مدرسه و دو کلاس چهارم به روش تصادفی ساده به عنوان گروه های کنترل و آزمایش انتخاب گردید. پس از برگزاری پیش آزمون، محتوای درسی در چهار جلسه و در دو هفته با استفاده از فناوری اطلاعات (چندرسانه ای محقق ساخته) و همچنین به صورت سنتی به ترتیب برای کلاس های گروه آزمایش و گروه کنترل ارایه گردید و در نهایت، آزمون پیشرفت تحصیلی با سوال های یکسان و از پیش طراحی شده، از گروه ها به عمل آمد. جهت گردآوری داده ها از آزمون های پیشرفت تحصیلی مورد تأیید گروه های آموزشی مربوطه استفاده شد و اطلاعات حاصل با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس تحلیل شد. نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان داد که کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در افزایش یادگیری درس مطالعات اجتماعی مؤثر بوده است.
۵۰.

آموزش انتقادی در مطالعات اجتماعی

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره دوم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۵) 17 - 26

کلیدواژه‌ها: آموزش انتقادی مطالعات اجتماعی برنامه درسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۵ تعداد دانلود : ۱۹۸
یکی از رویکردهای اصلی در  مطالعات برنامه درسی، آموزش انتقادی به دانش آموزان است. آموزش انتقادی می تواند موجب درونی سازی بینش و تفکر انتقادی در دانش آموزان شود و نیروهایی در جهت اصلاح، تغییر و پیشرفت جامعه فراهم سازد. یکی از برنامه های درسی که می تواند به آموزش انتقادی دانش آموزان بپردازد، درس مطالعات اجتماعی است. آموزش انتقادی در مطالعات اجتماعی می تواند سواد و مهارت های انتقادی در موضوعات اجتماعی را در دانش آموزان تقویت کند. دانش آموزان با فراگیری این درس می توانند نسبت به محیط اجتماعی و طبیعی نگرشی انتقادی و اصلاحی داشته باشند و بطور فعال و مسئولانه در جهت اصلاح و بهبود وضعیت موجود عمل کنند. این مقاله به آموزش انتقادی در مطالعات اجتماعی می پردازد. از این رو،  بر اساس رویکرد انتقادی به نحوه  تعیین اهداف در طراحی آموزشی، گزینش و سازماندهی محتوای  آموزشی، انتخاب روش تدریس و نحوه ارزشیابی در مطالعات اجتماعی پرداخته شده است.
۵۱.

نگاهی به اهمیت سبک زندگی در آموزش مطالعات اجتماعی

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره دوم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۵) 37 - 50

کلیدواژه‌ها: سبک زندگی مطالعات اجتماعی فناوری های نوین هویت ملی توسعه اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۸ تعداد دانلود : ۳۷۴
با ارتقای سطح دانش و گسترش وسایل ارتباطی جدید و فناوری های نوین، شاهد شکل گیری تغییرات عینی در سبک زندگی جوان امروز هستیم که نه از آن گریزی است و نه می توان آن را به حال خود رها کرد. نهاد آموزش و پرورش با استفاده از اهرم های آموزشی و بازدارنده خود می تواند متناسب با شرایط مذهبی و سنتی و بومی جامعه، این تغییرات را هدایت کند و بر آن نظارت داشته باشد. در این مقاله با روش کتابخانه ای و اسنادی به دنبال بررسی و تحلیل اهمیت سبک زندگی و مطالعات اجتماعی در نظریه های جامعه شناسی و روانشناسی هستیم. نتایج و بررسی های نظری در این موضوع نشان می دهد که دروس مطالعات اجتماعی در هر جامعه می تواند تأثیرات بنیادی بر سبک زندگی جوانان و هویت ملی جامعه داشته باشد. به ویژه زمانی که محتوای کتاب ها بر اساس فرهنگ و ارزش های بومی و ملی تنظیم گردد، در این صورت می توان سلامت شخصیت جوان و جامعه را انتظار داشت که در نهایت توسعه اجتماعی و علمی را به دنبال خواهد داشت.
۵۲.

بررسی میزان توجه کتاب های درسی جدیدالتالیف مطالعات اجتماعی دوره اول متوسطه به نمادهای هویت ملی

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره دوم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۶) 63 - 90

کلیدواژه‌ها: کتاب های درسی دوره اول متوسطه مطالعات اجتماعی نظام آموزشی هویت ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۶ تعداد دانلود : ۲۲۷
هدف این پژوهش بررسی میزان توجه محتوای آموزشی مطالعات اجتماعی دوره اول متوسطه به نمادها، مؤلفه ها و عناصر هویت ملی بوده است. روش پژوهش توصیفی- تحلیل محتوایی بوده، جامعه آماری پژوهش، تمامی مطالب کتاب های مطالعات اجتماعی دوره اول متوسطه بوده که از طریق چند چک لیست تمامی محتوای آنها (به عنوان واحد تحلیل) از نظر میزان توجه به نمادها و مؤلفه های هویت ملی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان می دهد، توجه کتاب های مورد بررسی به تقویت هویت ملی گذرا بوده است، به این معنا که به برخی از نمادها مانند آثار و مکان های تاریخی و مشاهیر ملی بیش از حد توجه شده و به برخی مانند پرچم و سرود ملی یا اصلاً توجهی نشده و یا بسیار کم توجه شده است. در میان درس ها، صفحه ها و تصویرهای این کتاب ها برخی نمادهای هویت ملی مورد بی توجهی قرار گرفته اند. با توجه به اهمیت هویت ملی و تأثیر آن در ایجاد همگرایی و انسجام در جامعه استفاده از این تحقیق می تواند به عنوان یکی از رسالت های مهم نظام آموزشی مورد توجه ویژه سیاست گزاران و مؤلفان کتاب های درسی قرار گیرد.
۵۳.

تحلیلی بر روش های تدریس در آموزش مطالعات اجتماعی

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره دوم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۶) 143 - 158

کلیدواژه‌ها: تدریس آموزش مطالعات اجتماعی روش ایفای نقش روش مشارکتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸۹ تعداد دانلود : ۴۱۵
این پژوهش با هدف «تحلیلی بر روش های تدریس در آموزش مطالعات اجتماعی» به روش کتابخانه ای و از طریق منابع کتابخانه، اسناد و مدارک چاپ شده و بانک های اطلاعاتی انجام شده است. ازاین رو، در پژوهش حاضر به تحلیل و مقایسه ی برخی از روش های تدریس متداول در آموزش مطالعات اجتماعی پرداخته شده است. نتایج نشان داد، با توجه به اینکه اطلاعات و توانایی های افراد متفاوت است، باید از روش های تدریسی بهره جست که به تفاوت های فردی دانش آموزان توجه نماید. در بین برنامه های درسی مدارس، برنامه درسی «مطالعات اجتماعی» با توجه به ساختار و مفاهیم این رشته، فرصت های غنی و فراوانی را برای رشد گرایش ها و مهارت های موردنیاز فراگیران در زندگی فردی و اجتماعی آنان فراهم می سازد. دستیابی به این اهداف نیازمند حضور معلمان توانمند در به کارگیری روش های متنوع و تدارک فرصت های مناسب یادگیری است که بتوانند واحدهای یادگیری را با تأکید بر مهارت مسأله یابی و ظرفیت های محیطی فراگیران به شیوه های مختلف و با بهره گیری از روش های جدید، طراحی و تدوین نمایند. همچنین معلمان این درس، باید مهارت تحلیل برنامه درسی و تطبیق آن با نیازهای یادگیرندگان را داشته باشند و بتوانند با شناختی مناسب نسبت به برنامه درسی مطالعات اجتماعی، فرصت های یادگیری اثربخشی را طراحی نموده و به دانش آموزان کمک کنند تا درکی بنیادین از مفاهیم علمی به دست آورند؛ سؤال کنند، به کاوش بپردازند، استدلال کنند، با یکدیگر همکاری و مشارکت نمایند، دانسته هایشان را با یکدیگر در میان بگذارند و نظرات خود را ارائه نمایند با توجه به یافته های تحقیق، به کارگیری روش های تدریس پرسش و پاسخ، پروژه، رویدادهای اجباری، ایفای نقش، روش مشارکتی و بازدید علمی به تناسب درس و به صورت تلفیقی توصیه می گردد.
۵۴.

اثربخشی آموزش روش مطالعه مبتنی بر نقشه ذهنی بر پیشرفت تحصیلی درس مطالعات اجتماعی دانش آموزان

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره سوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۷) 9 - 30

کلیدواژه‌ها: دانش آموزان پیشرفت تحصیلی روش مطالعه مطالعات اجتماعی نقشه ذهنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۰ تعداد دانلود : ۳۵۰
هدف پژوهش حاضر، اثر بخشی آموزش روش مطالعه مبتنی بر نقشه ذهنی بر پیشرفت تحصیلی درس مطالعات اجتماعی دانش آموزان بود. پژوهش حاضر، از نوع نیمه آزمایشی و جامعه آماری آن شامل ﮐﻠﯿﻪ دانش آموزان پسر پایه هشتم مدارس شهر یزد در ﺳ ﺎل ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ 99-98 بود که درمجموع تعداد 50 دانش آموز با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای به عنوان نمونه انتخاب و به روش تصادفی در دو گروه 25 نفری جایگزین شدند. گروه آزمایش تحت 10 جلسه آموزش روش مطالعه مبتنی بر نقشه ذهنی قرار گرفت؛ درحالی که گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکرد. تأثیر این روش مطالعه بر پیشرفت تحصیلی درس مطالعات اجتماعی از طریق آزمون پیشرفت تحصیلی محقق ساخته با شاخص های مقبول روایی و پایایی اندازه گیری شد. داده های به دست آمده از اجرای پیش آزمون و پس آزمون با استفاده از روش تحلیل کوواریانس مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد، آموزش روش مطالعه مبتنی بر نقشه ذهنی باعث افزایش پیشرفت تحصیلی درس مطالعات اجتماعی دانش آموزان در مقایسه با گروه کنترل در پس آزمون شده است؛ بنابراین آموزش روش مطالعه مبتنی بر نقشه ذهنی می تواند برای پیشرفت تحصیلی درس مطالعات اجتماعی دانش آموزان در مراکز آموزشی مورداستفاده قرار گیرد.
۵۵.

تحلیل محتوای کتاب های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی بر اساس توجه به مؤلفه های محیط زیست

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره سوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۷) 31 - 46

کلیدواژه‌ها: آموزش محیط زیست مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷۵ تعداد دانلود : ۵۱۵
هدف پژوهش حاضر، بررسی تحلیل محتوای کتاب های درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی از منظر توجه به مؤلفه های محیط زیست است. به همین منظور از روش تحلیل محتوای توصیفی- کیفی استفاده شده است و سه کتاب مطالعات اجتماعی پایه های چهارم، پنجم و ششم ابتدایی سال تحصیلی 400-99 موردبررسی قرارگرفته است. در این پژوهش از نمونه گیری صرف نظر شده و تمامی جملات، تصاویر و فعالیت ها و پرسش های کتاب بررسی شده است. ابزار مورداستفاده در این پژوهش شامل چک لیست محقق ساخته برای تحلیل محتوا بر اساس مؤلفه های انتخابی است. این بررسی شامل 6 مؤلفه ی اصلی؛ آب، خاک، هوا، جنگل، صوت و زباله و 15 مؤلفه ی فرعی است. نتایج بررسی نشان می دهد که از میان 6 مؤلفه ی موردبررسی، مؤلفه جنگل و آب بیشترین میزان توجه را شامل شده اند و کمترین میزان توجه در میان مؤلفه ها مربوط می شود به مؤلفه های صوت و زباله. در سه بخش موردبررسی نیز بیشترین فراوانی ها مربوط به بخش متن و کمترین فراوانی ها مربوط به بخش تصاویر است. سه پایه ی تحصیلی مطالعه شده در پرداختن به مؤلفه های زیست محیطی تفاوتی با یکدیگر نداشتند و مؤلفه های زیست محیطی را آن گونه که می بایست موردتوجه قرار نداده اند. از مهم ترین مؤلفه های مغفول در کتاب های مطالعات اجتماعی، مؤلفه ی صوت است که در تمامی پایه ها اصلاً به آن پرداخته نشده است.
۵۶.

تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایه سوم ابتدایی بر اساس توجه به مهارت هوش هیجانی

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره سوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۷) 47 - 62

کلیدواژه‌ها: تحلیل محتوا مطالعات اجتماعی سوم ابتدایی هوش هیجانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۱۰ تعداد دانلود : ۸۹۴
هوش هیجانی به دلیل کاربرد فراوان آن به ویژه در کودکان از جایگاه ویژه ای برخوردار است. هدف از این پژوهش، بررسی تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایه سوم ابتدایی بر اساس توجه به مهارت هوش هیجانی طبق الگوی ویلیام رومی بود. پژوهش حاضر از نوع توصیفی و ازنظر هدف کاربردی بوده است. جامعه آماری پژوهش شامل تمام محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایه سوم ابتدایی بود که با توجه به ماهیت موضوع و محدود بودن جامعه آماری، از نمونه گیری صرف نظر و کل جامعه آماری به عنوان نمونه انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها تکنیک تحلیل محتوای ویلیام رومی بود که روایی محتوایی آن مورد تأیید متخصصان قرار گرفت و پایایی آن نیز با استفاده از روش باز آزمایی 87/0 به دست آمد. داده های پژوهش با استفاده از فرمول های شاخص درگیری ویلیام رومی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد طبق الگوی ویلیام رومی، محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایه سوم ابتدایی شامل مؤلفه های هوش هیجانی بوده و سبب تقویت این مهارت در دانش آموزان می شود، چراکه بر اساس محاسبه ضریب درگیری یادگیرنده، متن، تصاویر و فعالیت های این کتاب توانسته فرد را درگیر یادگیری و مباحث را به شیوه فعال ارائه کند.
۵۷.

تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایه هفتم متوسطه بر اساس مفهوم دموکراسی

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره سوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۷) 63 - 84

کلیدواژه‌ها: دموکراسی مطالعات اجتماعی تحلیل محتوا آموزش وپرورش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۳ تعداد دانلود : ۲۷۲
دموکراسی موضوع بحث بسیاری از جوامع امروزی است اما در تعاریف موجود از آن اختلاف نظرهایی وجود دارد. هر جامعه ی دموکرات برای بقای خود، اصول و مبانی دموکراسی را از طریق سیستم آموزش وپرورش به نسل های بعد انتقال می دهد. از طرفی مطالعات اجتماعی یک حوزه مهم یادگیری محسوب می شود چرا که دربردارنده طیف وسیعی از تعاملات انسانی در طول تاریخ و از جنبه های گوناگون می باشد. در پژوهش حاضر محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایه هفتم متوسطه ازلحاظ میزان در برداشتن مؤلفه های دموکراسی همچنین نحوه توزیع آن ها مورد بررسی قرار داده شد. این بررسی با روش تحلیل محتوای کمی و کیفی صورت گرفت، یافته های حاصل نشان داد که در این کتاب آن گونه که باید به این مفهوم پراهمیت پرداخته نشده و تنها ۵۹ نمونه دربردارنده مفهوم دموکراسی شناسایی شد که بیشترین تعداد نمونه مربوط به مؤلفه حقوق و وظایف شهروندی و کمترین تعداد مربوط به مؤلفه حق انتخاب و تصمیم گیری است. همچنین در توزیع مؤلفه ها در طول کتاب نیز نظم خاصی مشاهده نشد و بخش اعظمی از آن ها در قسمت ابتدایی کتاب که مربوط به مباحث مدنی است آورده شده است.
۵۸.

بررسی میزان توجه به نقش زنان در مقایسه با مردان در خانواده و جامعه در کتاب مطالعات اجتماعی پنجم دبستان

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره سوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۷) 85 - 108

کلیدواژه‌ها: مطالعات اجتماعی تحلیل محتوا زنان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۵ تعداد دانلود : ۳۳۲
پژوهش حاضر باهدف تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پنجم دبستان چاپ سال 1398 ازلحاظ میزان توجه به نقش زنان در مقایسه با مردان در خانواده و جامعه انجام گرفته است. پژوهش حاضر از نوع، کمی -کیفی و روش آن تحلیل محتوا می باشد. جامعه ی آماری شامل تمام کتاب درسی مطالعات اجتماعی پایه پنجم دبستان بوده و نمونه آماری برابر با جامعه آماری است. ابزار پژوهش چک لیست محقق ساخته است که اعتبار آن توسط اساتید این حوزه مورد تأیید قرار گرفت و جهت تحلیل داده ها از شاخص فراوانی و درصد فراوانی استفاده شد. روایی محتوایی کدگذاری توسط دو پژوهشگر دیگر موردبررسی قرار گرفت و پایایی آن از روش توافق کدگذاران (ضریب هولستی) (80%) و بازنمایی (95%) برآورد شد. عمده ترین نتایج پژوهش بیانگر آن است که؛ 67% تصاویر مربوط به حضور مرد در خانواده و 33% تصاویر مربوط به حضور زن در خانواده است. از کل تصاویر مربوط به حضور در جامعه 80% مربوط به مردان و 20% آن متعلق به زنان است. از کل کلمات 73% کلمات مربوط به حضور مرد در خانواده و 27% کلمات مربوط به حضور زن در خانواده است. از کل کلمات مربوط به حضور در جامعه 97% آن گویای حضور مردان و 3% آن بیانگر حضور زنان در جامعه است. از کل جملات 50% جملات مربوط به حضور زن در خانواده 50% جملات مربوط به حضور مرد در خانواده و 83% جملات مربوط به حضور مرد در جامعه و 17% مربوط به حضور زن در جامعه است.
۵۹.

تحلیل محتوای کتب مطالعات اجتماعی دوره دوم ابتدایی ایران از منظر توجه به ویژگی های شهروند جهانی

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره سوم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۸) 59 - 82

کلیدواژه‌ها: شهروند جهانی مطالعات اجتماعی دوره دوم ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۸ تعداد دانلود : ۲۳۶
هدف این پژوهش بررسی کتب مطالعات اجتماعی دوره دوم ابتدایی از منظر توجه به مؤلفه های شهروند جهانی بوده است. روش پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل محتوا کمی می باشد. واحد تحلیل در این پژوهش جملات و تصاویر کتب درسی است. جامعه آماری، کتب مطالعات اجتماعی دوره دوم ابتدایی سال تحصیلی 1399-1400 است و نمونه آماری همان جامعه است. ابزار گردآوری اطلاعات مؤلفه های شهروند جهانی آکسفام بود که در سه حیطه شناختی، مهارتی و نگرشی طبقه بندی شده است که با تأیید استاد مربوطه روایی این پژوهش قابل قبول می باشد. برای محاسبه پایایی، شمارش ها توسط پژوهشگران به صورت مستقل انجام شد و با استفاده از ضریب هولستی، ضریب پایایی به دست آمده 82/0 می باشد. نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل داده ها نشان می دهد. در بین پایه های دوره دوم ابتدایی، پایه پنجم با 44/59 درصد و پایه چهارم با 93/16 درصد به ترتیب دارای بیشترین و کمترین مقدار توجه به مؤلفه های شهروند جهانی می باشند. در بین کتب موردبررسی به مؤلفه شناختی با 53/52 درصد، بیشترین و به مؤلفه نگرشی با 21/9 درصد، کمترین توجه شده است.
۶۰.

بررسی میزان توجّه کتب مطالعات اجتماعی به تربیت شهروندان مطلوب در ایران

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره سوم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۸) 83 - 106

کلیدواژه‌ها: مطالعات اجتماعی شهروند مطلوب تربیت شهروندی برنامه درسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۴ تعداد دانلود : ۳۱۲
ارتقای سطح فرهنگ شهروندی شامل بهبود قوانین و مقررات فرهنگی و اجتماعی، ارائه آموزش های لازم به مردم برای آگاهی از حقوق اجتماعی خود، دیگران تعیین معیارهایی برای رفتار صحیح افراد است. این پژوهش باهدف بررسی تأثیرگذاری برنامه های درسی در جهت ارتقای فرهنگ شهروندی انجام پذیرفته است و بر آن است که کتب درسی مرتبط با مفهوم شهروندی را مورد تحلیل انتقادی قرار داده و جایگاه مؤلفه های شهروندی را در برنامه های درسی ایران مورد ارزیابی قرارداد. در این تحقیق با روش تحلیل محتوای کتب مطالعات اجتماعی؛ بر اساس عملیات برش و برای پردازش داده ها از روش آنتروپی شانون استفاده شده است. همچنین برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و اسنادی بهره گرفته شده است. در این مقاله در دو سطح میزان و حجم مفاهیم نقش برنامه درسی در ارتقای فرهنگ شهروندی موردبررسی قرار گرفته است. بررسی ها نشان می دهد از مجموع واحدهای ارائه شده کمتر از 10 درصد یعنی 05/8 درصد از واحدها به کتب مطالعات اجتماعی که مرتبط با مهارت های ویژه شهروندی هستند، اختصاص یافته است و می توان نتیجه گرفت در برنامه های درسی به مقوله مطلوبیت شهروندی و آموزش های مرتبط با آن، توجّه کافی نشده است و یا توجّه کمتری شده است. علاوه بر این توجّه کتب مرتبط با فرهنگ شهروندی به مؤلفه های اساسی ازنظر ضریب اهمیت (قانونمندی 474/. مشارکت فعّال 196/.، حفظ محیط زیست 160/. و توسعه پایدار 169/.) نیز بسیار پایین است. البته در این میان برنامه های درسی پنهان را نباید در ارتقای رفتارهای مطلوب شهروندی یا برعکس در تضعیف رفتارهای مطروحه نادیده گرفت.