متوسطه دوره اول

هدف از این تحقیق مقایسه مهارت تفکر انتقادی در بین دبیران تخصصی و غیرتخصصی درس مطالعات اجتماعی استان خراسان جنوبی بود. روش این پژوهش از نوع توصیفی– پیمایشی (مقایسه ای) بوده است. ازنظر زمانی پژوهش از نوع مقطعی یعنی در یک دوره زمانی خاص (سال تحصیلی 95-94) انجام گرفته است. جامعه آماری این تحقیق را کلیه دبیران مطالعات اجتماعی دوره تحصیلی متوسطه دوره اول استان خراسان جنوبی تشکیل داده اند که از این تعداد 113 نفر دبیران غیرتخصصی و 140 نفر دبیران تخصصی بر اساس جدول مورگان به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه گرایش به تفکر انتقادی کالیفرنیایی (CCTDI) باثبات درونی 90/0= α استفاده شد. نتایج تحقیق با استفاده از آزمون u مان ویتنی در سطح معنی داری 05/0≥P نشان داد که متغیر تفکر انتقادی و مؤلفه های آن ازجمله حقیقت جویی، انتقادپذیری، قدرت تجزیه وتحلیل، قدرت سازمان دهی اطلاعات، اعتمادبه نفس، میزان رشد یافتگی و جستجوگری در بین دبیران تخصصی و غیرتخصصی درس مطالعات اجتماعی تفاوت معنی داری وجود دارد.

  آماده سازی و تربیت شهروندان یکی از مهمترین وظایف نظام های تربیتی به خصوص نظام تعلیم و تربیت محسوب می شود. هدف این تحقیق شناسایی ابعاد برنامه درسی مغفول بر اساس تفاوت برنامه درسی آکادمیک، و برنامه درسی قصد شده آموزش مفاهیم شهروندی در کتب مطالعات اجتماعی متوسطه دوره اول بوده است. در این مطالعه از دو روش کیفی منطبق بر منطق استقرایی یعنی تحلیل محتوای کیفی متون، و مطالعه موردی کیفی استفاده شد. در مرحله تحلیل محتوای متون، منابع تحلیل شده عبارت از محتوای کتب مطالعات اجتماعی پایه های هفتم، هشتم و نهم بوده اند، و نمونه برابر با جامعه بوده است. واحد تحلیل، یک درس و واحد ثبت نیز عبارت از یک پاراگراف، یک تصویر و یا یک تکلیف بوده است. در قسمت مطالعه موردی کیفی ، مشارکت کننده ها شامل استادان حوزه مطالعات اجتماعی، و جامعه شناسی دانشگاه های تبریز و ارومیه بوده، و نمونه گیری نیز با رویکرد هدفمند، و مبتنی بر تکنیک نمونه گیری موارد مطلوب انجام شده و با 16 نفر مصاحبه ژرف نگر به عمل آمد. مصاحبه ها با استفاده از روش تحلیل مضمونی، تحلیل شدند. در نهایت مضمون های حاصل از مصاحبه های استادان با مضمون های کتب درسی مقایسه شد. بر اساس نتایج به دست آمده، مضامین آموزش اقتصادی (آشنا نمودن دانش آموزان با شغل های نوین در شبکه های اجتماعی، کمک به دانش آموزان در انتخاب شغل مناسب، تلاش کردن به صورت جدی در زمینه های مالی، آشنایی با مفهوم پس انداز و ساده زیستی)، آموزش خانواده (آشنایی با شیوه های همسر گزینی)، آموزش صلح، حل تعارضات و کشمکش ها- مقاومت در برابر ظالم، و دفاع ازحقوق خود، امنیت، تربیت سیاسی، آموزش مهارت های زندگی، آشنایی با نقش جنسیت، و آموزش تفکر منطقی به عنوان مضمون های مغفول از نظر استادان شناسایی شد.

سوره حمد یکی از بااهمیت ترین سوره های قرآن کریم است که آگاهی به مضامین آن به ویژه توحید و معاد برای تربیت نوجوانان می تواند راهگشا باشد.پژوهش حاضر با هدف طراحی آموزشی مضامین سوره حمد به شیوه چند رسانه ای و پازل آموزشی و اثربخشی آموزش آن بر التزام به نماز دانش آموزان دختر متوسطه اول، انجام شده است. پژوهش کاربردی و به صورت شبه آزمایشی و مبتنی بر طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری این تحقیق، شامل کلیه دانش آموزان دختر مقطع متوسطه اول شهر یزد می باشد. نمونه آماری شامل 60 نوجوان دختر بوده که به چهار گروه 15 نفری، شامل سه گروه آزمایش (آموزش مضامین سوره حمد به شیوه چند رسانه ای، پازل آموزشی و برنامه آموزشی) و یک کنترل تقسیم شده اند. روش نمونه گیری، به روش غیراحتمالی و از نوع تصادفی ساده انجام شده است. برای آموزش به سه شیوه ذکر شده از برنامه ها و نرم افزارهای آموزشی استاندارد استفاده شد. داده های مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه «نگرش و التزام به نمازهای یومیه» که توسط انیسی و همکاران (1389) جمع آوری و به روش توصیفی و استنباطی به وسیله نرم افزار SPSS انجام شد. نتایج نشان داد که آموزش مضامین سوره حمد به سه شیوه چند رسانه ای، پازل آموزشی و کتاب بر التزام به نماز دانش آموزان دختر متوسطه اول شهر یزد تأثیر معناداری دارد.

به باور متفکران علوم اجتماعی، کتاب های درسی یکی از مهم ترین ابزارها برای القای فرهنگ سیاسی و جامعه پذیرساختن دانش آموزان است. دراین بین، کتاب های مطالعات اجتماعی دوره متوسطه، بیشترین نقش را در جامعه پذیری سیاسی و انتقال فرهنگ سیاسی به نوجوانان بر عهده دارند. هدف این پژوهش سنخ شناسی فرهنگ سیاسی در کتاب های مطالعات اجتماعی متوسطه دوره اول سال تحصیلی 97-1396 بر اساس نظریه آلموند و وربا است. روش این پژوهش، تحلیل محتوای کمّی و جامعه آماری آن، بخش مدنی تمام کتاب های مطالعات اجتماعی متوسطه دوره اول است. یافته ها نشان می دهند خروجی مدنظر نظام سیاسی در کتاب های موردمطالعه وجود ندارد؛ در کتاب های مطالعات اجتماعی متوسطه دوره اول هیچ گونه مقوله ای درزمینهٔ مشارکت وجود ندارد و فقط به مقوله های آگاهی و انتظارات توجه شده است که در این میان توجه به آگاهیِ بیشتر، ازجمله انتظارات بوده است. درمجموع، فرهنگ سیاسی القایی کتاب های موردبررسی، از نوع فرهنگ سیاسی محدود - تبعی است.