مطالب مرتبط با کلیدواژه

تفکر انتقادی


۱۴۱.

اثربخشی آموزش تفکر انتقادی بر سرمایه روانشناختی و صمیمیت زنان و مردان متأهل شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: تفکر انتقادی صمیمیت سرمایه های روانشناختی زوجین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۰ تعداد دانلود : ۱۱۹۵
زمینه: تفکّر انتقادی فرآیندی است که صمیمیت زوجین را تحت تأثیر قرار می دهد. اما مسئله اینست: آیا تفکر انتقادی بر سرمایه روانشناختی و صمیمیت زنان و مردان متأهل تأثیر دارد؟ هدف: اثربخشی آموزش تفکر انتقادی بر افزایش سرمایه روانشناختی و صمیمیت زنان و مردان متأهل شهر تهران بود. روش: طرح این پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون - پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه ی آماری این پژوهش، را کلیه زوجین شهر تهران که در سال 1398 به منظور حل مشکلات زناشویی خود به مراکز مشاوره ای منطقه 2 تهران مراجعه کردند تشکیل دادند. نمونه پژوهش شامل 90 نفر از زوجین مراجع کننده به مرکز مشاوره بود که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گروه گواه گمارده شدند. پژوهش با کمک پرسشنامه سرمایه های روانشناختی لوتانز و همکاران و صمیمیّت زناشویی اولیاء جمع آوری شد. ابزار عبارتند از: سرمایه روانشناختی مک گی (2011)، پرسشنامه صمیمیت زناشویی اولیاء (1385) و پروتکل آموزشی تفکر انتقادی: محتوای آموزشی تفکر انتقادی فیشر (2005) و مایرز (1986). داده ها با استفاده از روش تحلیل کوواریانس چندمتغیری ( MANCOVA ) مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: آموزش تفکر انتقادی بر سرمایه روانشناختی و صمیمیت زناشویی زوجین تأثیر داشت (0/001≥ p ). نتیجه گیری: آموزش تفکر انتقادی می تواند منجر به افزایش سرمایه روانشناختی و صمیمیت زناشویی زوجین شود و خانواده درمانگران می توانند از این روش آموزشی برای بهبود روابط زناشویی زوجین ایرانی استفاده کنند
۱۴۲.

نقش عدالت اخلاقی و توانایی های شناختی در پیش بینی تفکر انتقادی دانشجویان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تفکر انتقادی توانایی های شناختی عدالت اخلاقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۸ تعداد دانلود : ۵۴۱
هدف پژوهش حاضر بررسی نقش عدالت اخلاقی و توانایی های شناختی در پیش بینی تفکر انتقادی دانشجویان در قالب مدل معادلات ساختاری بود. روش پژوهش از نوع همبستگی و معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانشجویان دانشگاه های شیراز در سال تحصیلی 97-96 تشکیل دادند که تعداد 250 نفر از دانشجویان این دانشگاه ها از راه نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از مقیاس تفکر انتقادی ریکتس، توانایی های شناختی نجاتی و عدالت اخلاقی بیرگر استفاده شد. برای روایی مقیاس ها از تحلیل عاملی مرتبه دوم با نرم افزار AMOS و برای پایایی نیز از آلفای کرونباخ استفاده شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها و پاسخ به فرضیه پژوهش، از آمار توصیفی و ضریب همبستگی پیرسون و آزمون معادلات ساختاری استفاده شد. یافته ها نشان داد، عدالت اخلاقی تأثیر مثبت و معنادار بر تفکر انتقادی داشته اما توانایی های شناختی توان تأثیرگذاری بر تفکر انتقادی را ندارد. نتیجه گیری: به طورکلی می توان نتیجه گرفت که اخلاقیات از عوامل اصلی برای بررسی تفکر انتقادی است اما توانایی های شناختی نقشی در گرایش افراد به تفکر انتقادی ندارد.
۱۴۳.

رابطه سبک های یادگیری و تفکر انتقادی در دانش آموزان دبیرستانی (دوره اول) شهرستان یزد

کلیدواژه‌ها: تفکر انتقادی رویکردهای تدریس راهبردهای یادگیری دانش آموزان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۹ تعداد دانلود : ۵۷۱
اهمیت افزایش و بهبود مهارت های تفکر انتقادی دانش آموزان در شرایط رشد فزاینده دانش بشر، امری آشکار است. هدف اصلی این تحقیق بررسی رابطه سبک های یادگیری و تفکر انتقادی در دانش آموزان دختر پایه نهم دبیرستان های غیر دولتی شهرستان یزد بود . این مطالعه ازلحاظ هدف یک تحقیق کاربردی است و جهت انجام آن از روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی استفاده شده است و جامعه آماری آن را دانش آموزان دختر پایه نهم دبیرستان های شهرستان یزد (3584 نفر) تشکیل دادند که از این تعداد 184 دانش آموز به روش نمونه گیری خوشه ای تک مرحله ای انتخاب شدند. آزمودنی ها به پرسشنامه های تفکر انتقادی واتسون و گلریز و سبک های یادگیری کلب پاسخ دادند. داده ها با استفاده آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون و به کمک نرم افزار spss تحلیل شد. نتایج نشان داد بین نمره کل تفکر انتقادی و سبک های یادگیری ارتباط معناداری وجود دارد؛ به طوری که افراد با سبک یادگیری همگرا بیشترین و افراد با سبک یادگیری انطباق یابنده کمترین نمره تفکر انتقادی را کسب کرده بودند. بدیهی است تفکر انتقادی فراگیران حاصل شیوه تدریس فعال و تفکر باز و انتقادی مدرسان و متناسب با نیاز و تفاوت های فردی فراگیران و استفاده از ابزارهای آموزشی جدید و مناسب است؛ در نتیجه توجه مضاعف به موضوع آموزش تفکر انتقادی در میان دانش آموزان و حتی میان اساتید و مربیان آموزشی پیشنهاد می گردد.
۱۴۴.

بررسی الگوی تدریس حل مسئله در ارتباط با تفکر انتقادی دانش آموزان

کلیدواژه‌ها: الگوی حل مسئله تفکر انتقادی دانش آموزان حل مسئله انتقادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۴۳ تعداد دانلود : ۱۰۱۲
هدف اصلی آموزش وپرورش در هر جامعه ای بهبود فرایند یادگیری در دانش آموزان است که از نتایج مهم این امر پرورش تفکر منطقی و به ویژه تفکر انتقادی دانش آموزان است. عوامل بسیاری در تحقق این امر دخیل هستند، یکی از این عوامل روش تدریس معلمان است که در یادگیری و عملکرد دانش آموزان از اهمیت بالایی برخوردار است. به منظور گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و مطالعه اسنادی استفاده شده است. در پژوهش حاضر سعی بر آن شده است تا در مورد یکی از روش های تدریس یعنی روش تدریس حل مسئله به بحث و بررسی پرداخته شود و همچنین در پژوهش حاضر به بررسی اهمیت و تأثیری که روش تدریس حل مسئله، بر روی ابعاد شناختی دانش آموزان به ویژه تفکر انتقادی آن ها دارد پرداخته شده است. درنهایت نیز به بررسی روابط بین دو متغیر پژوهش، یعنی روش تدریس حل مسئله و تفکر انتقادی در دانش آموزان پرداخته شده است.
۱۴۵.

تدوین بسته آموزشی تفکر انتقادی براساس داستان ها و تمثیل های قرآن کریم برای دوره کارشناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم تفکر انتقادی بسته آموزشی داستان تمثیل دوره کارشناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۳ تعداد دانلود : ۳۵۹
هدف این پژوهش، تدوین بسته آموزشی تفکر انتقادی برای دوره کارشناسی براساس داستان ها و تمثیل های قرآن کریم است، این تحقیق ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش گردآوری داده های تحقیق، توصیفی تحلیلی همگام با روش پیمایشی برای اعتباربخشی بسته آموزشی است. جامعه آماری پژوهش را کلیه منابع و اسناد معتبر مرتبط با موضوع و کلیه متخصصان رشته های علوم تربیتی، فلسفه تعلیم وتربیت، برنامه درسی، و معارف اسلامی دانشگاه های استان مرکزی در سال تحصیلی 1395 1396 تشکیل داده اند. نمونه در بخش بررسی اسنادی با استفاده از نمونه گیری مبتنی بر هدف و دردسترس و در بخش اعتبارسنجی، براساس پژوهش های مشابه و نظر متخصصان، هدف مند و با حجم 20 نفر انتخاب شد. ابزار گرد آوری داده ها فیش برداری و پرسشنامه محقق ساخته بود و تجزیه وتحلیل داده ها ازطریق شاخص های مرکزی و پراکندگی انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که بسته آموزشی طراحی شده، دارای اهداف هفتگانه: 1. پرورش روحیه پرسشگری؛ 2. پرورش مسئولیت پذیری؛ 3. تقویت روحیه انتقادپذیری و تحمل عقاید دیگران؛ 4. مشارکت در فعالیت های گروهی؛ 5.تقویت مهارت «خودسنجی و خوداصلاحی»؛ 6. پرورش مهارت «رمزگشایی مفاهیم» و «شفاف سازی معانی»؛ 7. پرورش توان «آزمودن اندیشه ها» و «تحلیل استدلال ها» است. رئوس محتوای آن آیات مربوط به پنج داستان پیامبران اولوالعزم و داستان اصحاب کهف و هشت تمثیل قرآن کریم و راهبردهای یاددهی یادگیری آن عبارتند از: «بحث گروهی»، «تفحص گروهی»، «پرسش و پاسخ» و شیوه های ارزشیابی آن «ثبت مشاهدات کلاسی»، «خودارزیابی»، «ارزشیابی پژوهش محور»، و «ارزشیابی گروهی»، تعیین شد. همچنین نتایج حاصل از نظرسنجی ها حاکی از آن است که اکثر متخصصان، بسته آموزشی تدوین شده و عناصر آن را تأیید نموده و مطلوب ارزیابی کرده اند. لذا براساس یافته های این پژوهش، آموزش تفکر انتقادی درقالب بسته های آموزشی مذکور، برای کلیه پایه های تحصیلی جهت زمینه سازی و پرورش افرادی معتقد، متدّین، هشیار و آگاه با ذهن فلسفی پیشنهاد شده است.
۱۴۶.

رابطه کیفیت تعامل والد فرزندی با گرایش به تفکر انتقادی و مؤلفه های سلامت روان در دانش آموزان دختر نوجوان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سلامت روان روابط والد- فرزند تفکر انتقادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۶ تعداد دانلود : ۳۸۷
پژوهش حاضر باهدف بررسی رابطه کیفیت تعامل والد- فرزندی و تفکر انتقادی با مولفه های سلامت روان در بین دختران نوجوان انجام شد. به این منظور تعداد 319 نفر از نوجوانان دختر دوره دوم دبیرستان شهر یزد به شیوه تصادفی خوشه ای چندمرحله ای جهت شرکت در پژوهش انتخاب شدند. ابزارهای به کاررفته در پژوهش شامل پرسشنامه رابطه والد فرزندی ( PCRS ) ، پرسشنامه گرایش به تفکر انتقادی ریکتس(2003) و پرسشنامه استاندارد سلامت عمومی کلدبرگ ( GHQ-28 ) بود. به منظور تحلیل داده های پژوهش از روش همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که بین کیفیت تعامل والد-فرزند با سلامت روان و گرایش های تفکر انتقادی نوجوانان دختر رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین بین گرایش به تفکر انتقادی و سلامت روان رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که کیفیت ارتباط با پدر به طور معناداری پیش بینی کننده سلامت روان و گرایش به تفکر انتقادی در نوجوانان دختر می باشد.
۱۴۷.

بررسی ارتباط مهارت های تفکر انتقادی و فرایندهای ساخت معنا در ذهن در یک نمایش از مجموعۀ کلاه قرمزی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تفکر انتقادی فسیونه آمیختگی مفهومی فوکونیه و ترنر کلاه قرمزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۰ تعداد دانلود : ۳۲۵
هدف از پژوهش حاضر، سنجش ارتباط مهارت های تفکر انتقادی فسیونه و فرایندهای ساخت معنا در ذهن با تکیه بر نظریۀ آمیختگی مفهومی فوکونیه و ترنر است. هدف از انتخاب این دو الگو و تلاش برای ایجاد پیوند میان آن ها بررسی مهارت های تفکر انتقادی با تمرکز بر ابعاد شناختی و تأثیرگذار در ساختار روایت و نیز نمایاندن پیچیدگی های شناختی و ذهنی پنهان در سطوح مختلف روایت ها و شخصیت های داستانی برای رسیدن به درکی ژرف تر از ظرفیت های ذهن در فعالیت های شناختی انسان و ارائۀ ساحت هایی تازه از قابلیت های متون روایی است. نتایج پژوهش نشان می دهد که مهارت های تفکر انتقادی می توانند در خوانش روایت هایی با جنبه های خیال انگیز و پایانی نامأنوس، با کمک به تعریف اجزایی از فضاهای درون داد یا ایجاد نگاشت های استعاری میان دو یا چند فضای ذهنی از طریق بازنمایی قرینه های پنهان یا پراکنده در بطن روایت، ایفاگر نقشی بسزا در تسهیل درک ساختارهای آمیخته در ذهن باشند. در این راستا کارآمدترین مهارت انتقادی نیز مهارت «تفسیر» است؛ چراکه رمزگشایی دلالت ها، وضوح بخشیدن به مفاهیم مبهم، تدوین قالب های متمایز برای ادراک یا توصیف منسجم اطلاعات و درک منظور یا معانی باطنی، اغلب با استناد بدین مهارت امکان پذیر است.
۱۴۸.

تبیین جایگاه معنویت در چالش های محیط زیستی: بازخوانی رویکردهای توسعه پایدار با تفکر سه گانه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: توسعه پایدار بحران محیط زیستی تفکر منطقی تفکر انتقادی تفکر فلسفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۳ تعداد دانلود : ۴۶۳
بحران های محیط زیستی یکی از مهم ترین چالش هایی است که جامعه بشری با آنها مواجه است. این تحقیق در پاسخ به چرایی وجود بحران های محیط زیستی علی رغم تشکیل نهادهای مرتبط و فراگیر شدن مفاهیم مرتبط با توسعه پایدار- و واکاوی جایگاه محیط زیست و چگونگی رابطه انسان با آن در اندیشه اسلامی انجام شده است. هدف این پژوهش که با استفاده از روش توصیفی از نوع تحلیل اسنادی به انجام رسیده، تبیین، تحلیل و مقایسه سه گذرگاه تفکر منطقی، انتقادی و فلسفی توسعه پایدار است. نقد و تحلیل دیدگاه های موجود حاکی از آن است که علاوه بر پیشرفت های قابل ملاحظه در جهان و برپایی معاهدات بین المللی، کنوانسیون ها و سمپوزیوم ها در زمینه پایداری، در راستای حفظ محیط زیست و بقای انسان نبوده و نگاه صرف فنی و مادی، تاکنون پاسخگوی مسائل پیش روی توسعه و پایداری، نبوده است. لذا دستیابی به افق های بلندمدت پایداری و ابعاد آن، نیازمند چشم اندازی عمیق تر و فراتر از مسائل فنی محض و علم سکولار است. این مقاله تفکر فلسفی را که بر اخلاق و فلسفه اسلامی مبتنی است و بر مطالعه بحران های زیست محیطی با کمک هم زمان عقل، عرفان، اخلاق، قرآن و شریعت تأکید دارد، پیشنهاد می نماید.
۱۴۹.

تاثیر روش و روش وارونه(معکوس) و دعوت به پژوهش شواب بر پیشرفت تحصیلی درس زیست شناسی دانش آموزان پایه ی دهم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دعوت به پژوهش شواب روش وارونه تفکر انتقادی پیشرفت تحصیلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۵ تعداد دانلود : ۴۵۸
هدف کلی از انجام این پژوهش تاثیر روش تدریس وارونه و دعوت به پژوهش شواب بر پیشرفت تحصیلی درس زیست شناسی دانش آموزان پایه ی دهم با تعدیل گری تفکر انتقادی می باشد.این پژوهش، از نوع تحقیق نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون همراه با گروه کنترل می باشد. وجامعه آماری آن شامل دانش آموزان دختر پایه دهم شهرستان تبریز در سال تحصیلی 95-96 می باشد. حجم نمونه متشکل از 69 دانش آموز پایه دهم بود که به کمک روش خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند . ابزارهای جمع آوری اطلاعات در این پژوهش شامل پرسشنامه تفکر انتقادی ریتکس و آزمون پیشرفت تحصیلی محقق ساخته در درس زیست شناسی بود. نتایج نشان داد که تفکر انتقادی تواسته است در پیشرفت تحصیلی دانش آموزانی که به روش دعوت به پژوهش شواب آموزش دیده اند به عنوان تعدیلگر عمل کند در حالی که در دانش آموزانی که به روش آموزش دیده اند نتوانسته است به عنوان تعدیلگر عمل کند.
۱۵۰.

کم یابی تفکر انتقادی در پیشینه فرهنگی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۴۱۵ تعداد دانلود : ۴۱۴
در چشم اندازی تاریخی به جریان ها و آبشخورهای معرفت در جامعه ایران درمی یابیم که ردپای تفکر انتقادی را کم تر در جریان تبادلات فکری می توان جست؛ یعنی شیوه های ارتباط و انتقال معرفتی به گونه ای بوده است که تفکر انتقادی در آن ها جایگاهی ندارد یا به صورت ضعیف و کم مایه حضور دارد. برآیند و میراث این خصیصه تاریخی جریان های معرفتی امروزه در اجتماعات علمی به منزله یک ویژگی فرهنگی در عرصه عمومی در جامعه معاصر ایرانی بیان گر «کم مایگی خردورزی و تفکر انتقادی» است. ازاین رو، در انواعِ ارتباط ِمیان افراد و مناسبات اجتماعی و حتی در محافل علمی تفکر انتقادی جایگاه قابل توجهی ندارد. ازسوی دیگر، پیشرفت علمی مستلزم توجه جدی به تفکر انتقادی است. به این ترتیب، درصورتی که توسعه را راه برد و خواست ملی در نظر بگیریم، با کیفیت تفکر انتقادی در جامعه و روابط و مناسبات اجتماعی، سیاسی، و فرهنگی نمی توان انتظار دگرگونی خاصی را داشت، چراکه با پدیده کم مایگی خردورزی و تفکر انتقادی مواجهیم و تقویت این بایسته توسعه مستلزم توجه جدی تر و تلاش برای فراهم آوردن زمینه های رشد آن در جامعه است. در این مقاله، با استفاده از روش تحلیل تاریخی، معرفی پیشینه ضدتفکر انتقادی در جامعه ایران، و بیان اهمیت آن برای پیشرفت و توسعه پیش نهادهایی برای ارتقای آن ارائه می شود.
۱۵۱.

اثربخشی آموزش مهارت خلاقیت بر تفکر انتقادی، مهارت اجتماعی و خلاقیت دانش آموزان پایه ششم ابتدائی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آموزش مهارت خلاقیت خلاقیت تفکر انتقادی مهارت اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۷ تعداد دانلود : ۶۵۴
هدف پژوهش حاضر تعیین اثر بخشی آموزش مهارت خلاقیت برتفکرانتقادی، مهارت های اجتماعی و خلاقیت در دانش آموزان دختر پایه ششم شهر تهران در سال تحصیلی 1397-1398بود. طرح پژوهش آزمایشی با پیش آزمون- پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان دختر پایه ششم منطقه 19 آموزش و پرورش شهر تهران بود که ۴۰ نفر به شیوه در دسترس انتخاب گردید و به شکل تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند.پیش از آموزش مهارت خلاقیت، پرسشنامه های خلاقیت عابدی (1372)، گرایش به تفکرانتقادی ریکتس (2003) و مهارت های اجتماعی ایندربیتزن و فوستر (۱۹۹۲) اجرا گردید. داده ها با آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که آموزش مهارت خلاقیت، موجب افزایش خلاقیت دانش آموزان شد(05/0>p)، اما بر تفکر انتقادی و مهارت های اجتماعی آزمودنی های گروه آزمایش تاثیر معناداری نشان نداد(05/0
۱۵۲.

نقش شیوه های شناختی یادگیری، شیوه های حل مسئله و یادگیری خودراهبر در تفکر انتقادی دانش آموزان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تفکر انتقادی شیوه های شناختی یادگیری شیوه های حل مسئله و یادگیری خودراهبر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۳ تعداد دانلود : ۵۶۲
هدف پژوهش حاضر بررسی نقش شیوه های شناختی یادگیری، شیوه های حل مسئله و یادگیری خود راهبر در تفکر انتقادی دانش آموزان بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش حاضر دانش آموزان پسر دوره دوم متوسطه شهر تبریز در سال تحصیلی 97-1396 بودند که بر اساس گزارش اداره آموزش و پرورش تعداد آن ها 3224 نفر است که از این جامعه، تعداد 130 نفر به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های گرایش به تفکر انتقادی ریکتس (2003)، شیوه شناختی یادگیری کلب (1984)، شیوه های حل مسئله کاسیدی و لانگ (1996) و یادگیری خودراهبر فیشر و همکاران (2001) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با روش آماری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که بین تفکر انتقادی با مشاهده تأملی، مفهوم سازی انتزاعی و آزمایشگری فعال رابطه مثبت و معنادار و بین تجربه عینی با تفکر انتقادی رابطه منفی و معناداری وجود دارد. از سویی تفکر انتقادی با درماندگی در حل مسئله، مهارگری در حل مسئله، و سبک اجتناب رابطه منفی و معنادار و با سبک خلاقیت، اعتماد در حل مسئله و سبک گرایش رابطه مثبت و معناداری دارد. در نهایت بین تفکر خودراهبری با تفکر انتقادی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که که یادگیری خودراهبردی، سبک خلاقیت و اعتماد در حل مسئله قادر به پیش بینی تفکر انتقادی دانش آموزان هستند. بنابراین توجه به یادگیری خودراهبری و شیوه های حل مسئله خلاقیت و اعتماد نقش مهمی در تفکر انتقادی دانش آموزان دارند .
۱۵۳.

پرورش تفکر انتقادی بر اساس تحلیل محتوای کتاب منطق الطیر عطار نیشابوری(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: منطق الطیر تفکر انتقادی تحلیلمحتوا تحلیلمفهومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۷ تعداد دانلود : ۴۵۵
پژوهش حاضر با هدف شناسایی مؤلفه های تفکر انتقادی در منطق الطیر عطار نیشابوری و به روش تحلیل محتوای کیفی و مفهومی، صورت پذیرفته است. بدین صورت که از طریق مطالعه ی نظری، به تحلیل مفهوم تفکر انتقادی و تبیین مؤلفه های آن پرداخته و سپس ازفرموارسیدومرحله ایبازوبدونپیش سازمانیافتگیجهتتحلیلمحتوایمنطق الطیراستفادهشدهاست. بهاین صورتکهکل اشعار، حکایات و تماثیلمورد بررسی قرار دادهشدهومواردیکهدارایمضامینمرتبط با مؤلفه های تفکر انتقادیبودند،شناساییوطیدوموقعیتازجمله؛آدرس اشعار، حکایت و تماثیل، وزمینه یمصداقی،درفرمتحلیلمحتوامنظورشده اند. یافته ها به تبیین مؤلفه های نه گانه ای برای تفکر انتقادی انجامید (پرسشگری، قضاوت با معیار روشن، استدلال، تجزیه و تحلیل، بی طرفی، روشمندی، عینیت گرایی، حقیقت جویی، انعطاف پذیری) و سپس برای هر یک از مؤلفه ها، مصادیقی در منطق الطیر عطار استخراج گردید. نتایجپژوهش حاکی از تأکید منطق الطیر عطار بر همه ی مؤلفه های تفکر انتقادی به خصوص مؤلفه ی پرسشگری، حقیقت جویی، قضاوت و ارزیابی با معیار روشن بوده، لذابهره مندی از متون عرفانی می تواند در پرورش تفکر انتقادی موثر باشد.
۱۵۴.

بررسی تاثیر میزان سواد رسانه ای معلمان با گرایش به تفکر انتقادی آنان

کلیدواژه‌ها: سواد رسانه ای معلمان تفکر انتقادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۳۸ تعداد دانلود : ۱۹۰۶
سواد اطلاعاتی گسترش مفهوم سواد سنتی در پاسخ به جامعه ای است که ما در آن زندگی می کنیم،برای اینکه فردی از نظر اطلاعاتی با سواد باشد، باید بتواند تشخیص دهد اطلاعات در چه زمانی مورد نیاز است و توانایی یافتن، ارزیابی، و استفاده مؤثر از آن را داشته باشد، افراد دارای سواد اطلاعاتی کسانی هستند که آموخته باشند چگونه بیاموزند. آنها می دانند که چگونه یاد بگیرند، زیرا می دانند که دانش چگونه سازماندهی شده است و چگونه می توان اطلاعات مورد نیاز را پیدا کرد و از اطلاعات به گونه ای استفاده کرد که دیگران نیز بتوانند از آن بیاموزند. افراد دارای سواد اطلاعاتی برای یادگیری مادام العمر آمادگی دارند، چرا که همیشه می توانند اطلاعات مورد نیاز خود را پیدا کنند و از آن برای تصمیم گیری آگاهانه استفاده نمایند، به طور کلی در این تحقیق سعی می شود به بررسی تاثیر میزان سواد رسانه ای معلمان با گرایش به تفکر انتقادی آنان پرداخته شود ،پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه های اجراء همبستگی می باشد، جامعه آماری تحقیق حاضر کلیه ی معلمان مدارس دخترانه مقطع متوسطه منطقه 6 شهر تهران می باشد.((N=102. ؛که با استفاده از جدول کرچسی و مورگان 80 نفر از آن به عنوان حجم نمونه آماری انتخاب شد که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی سیستماتیک (منظم) حجم نمونه آماری از بین کل جامعه آماری انتخاب شد. ابزار های اندازه گیری در این تحقیق پرسشنامه بوده که روایی و پایایی آن مورد تایید اساتید متخصص قرار گرفته است؛تجزیه وتحلیل بین داده های بدست آمده در این تحقیق به وسیله ی نرم افزار spss وبهره گیری از آزمون های آمار کالموگروف و اسپیرمن مورد بررسی قرار گرفت .ماحصل تحقیق نشان از این داردکه همبستگی مثبتی بین متغییرهای تحقیق وجود دارد.
۱۵۵.

پیش بینی هویت دینی فرزندان براساس الگوهای تعاملی خانواده ، دینداری والدین وتفکر انتقادی نوجوان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: هویت دینی الگوهای ارتباطی والدین دینداری والدین تفکر انتقادی نوجوانان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۸ تعداد دانلود : ۴۶۵
پژوهش حاضر با هدف پیش بینی هویت دینی فرزندان از طریق متغیرهای الگوهای ارتباطی خانواده ،دینداری والدین وگرایش به تفکر انتقادی نوجوان انجام شده است. روش پژوهش توصیفی و به لحاظ رابطه بین متغیرها از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل دانش آموزان دختر سال اول و دوم دبیرستانهای دولتی شهر قم است.نمونه شامل 447 نفر از دانش آموزان رشته های علوم انسانی، ریاضی و تجربی است که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای چند مرحله ای انتخاب شدند.جهت جمع اوری داده ها از پرسشنامه مذهبی بودن والدین (گرنکوئیست،1998) ، الگوهای ارتباطی خانواده ، (ریچی وفیتزپاتریک،1990) ،گرایش به تفکر انتقادی(ریکتس،2003) وهویت دینی(لطف آبادی،1381)استفاده شد.برای تجزیه و تحلیل دادها از همبستگی پیرسون وتحلیل رگرسیون استفاده شد. نتایج نشان داد که به ترتیب متغیرهای دینداری پدر ، بعد خلاقیت از تفکر انتقادی نوجوان ،نگرش مذهبی مادر وجهت گیری گفت شنود از الگوی ارتباطی خانواده توان پیش بینی هویت دینی فرزندان را دارد.سایر متغیرها شامل بعد کمال وتعهد از متغیر تفکر انتقادی وبعد جهت گیری همنوایی وارد معادله نگردید.
۱۵۶.

رابطه تفکر انتقادی و فراشناخت با موفقیت تحصیلی در دانشجویان دختر

کلیدواژه‌ها: تفکر انتقادی روان شناسی فراشناخت موفقیت تحصیلی دانشجویان دختر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۷ تعداد دانلود : ۳۷۸
هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه تفکر انتقادی و فراشناخت با موفقیت تحصیلی در دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز بود. نمونه پژوهش شامل 200 نفر از دانشجویان دختر بود که به صورت تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه مهارتهای تفکر انتقادی کالیفرنیا(CCTST)، پرسشنامه حالت فراشناختی(ESM) و شاخص معدل تحصیلی استفاده شد. پژوهش حاضر از نوع همبستگی و تحلیل داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین تفکر انتقادی و فراشناخت با موفقیت تحصیلی رابطه معنادار وجود دارد و همچنین تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که از بین متغیرهای پیش بین، متغیر تفکر انتقادی و فراشناخت به ترتیب پیش بینی کننده مناسبی برای متغیر ملاک موفقیت تحصیلی می باشند.
۱۵۷.

تأثیر رویکرد درس پژوهی معلم بر تفکر انتقادی دانش آموزان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: رویکرد درس پژوهی تفکر انتقادی دانش آموزان پایه چهارم زاهدان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۱ تعداد دانلود : ۵۰۱
هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر رویکرد درس پژوهی معلم بر تفکر انتقادی دانش آموزان می باشد. روش انجام پژوهش نیمه تجربی، و جامعه آماری شامل دانش آموزان پایه چهارم مقطع ابتدایی ناحیه ۲ شهرستان زاهدان (دانش آموزان درس پژوه و غیر درس پژوه) می باشد. نمونه آماری ۶۰ دانش آموز پسر پایه چهارم مقطع ابتدایی (۳۰ نفر گروه آزمایش و ۳۰ نفر گروه کنترل) می باشد. در این پژوهش از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شده و یک گروه به عنوان گروه آزمایش و یک گروه به عنوان گروه کنترل انتخاب گردیده است. ابزار اندازه گیری پرسش نامه استاندارد تفکر انتقادی فاسیون می باشد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های تی تک گروهی و تی مستقل استفاده شده است. نتایج نشان داد که سطح تفکر انتقادی دانش آموزان پسر در گروه کنترل و آزمایش در پس آزمون (بعد از اجرای رویکرد درس پژوهی) با هم تفاوت دارد. به این معنی که اجرای رویکرد درس پژوهی توانسته است بر سطح تفکر انتقادی دانش آموزان تأثیر بگذارد و باعث افزایش سطح تفکر انتقادی دانش آموزان در گروه آزمایش شود.
۱۵۸.

ارزیابی برنامه درسی رشته مطالعات اجتماعی مراکز تربیت معلم ایران از منظر اندیشه انتقادی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تفکر انتقادی مهارت ها و گرایش های تفکر انتقادی مطالعات اجتماعی تربیت معلم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۷ تعداد دانلود : ۱۹۴
هدف پژوهش حاضر ارزیابی برنامه درسی رشته مطالعات اجتماعی مراکز تربیت معلم از منظر تاکید بر اندیشه انتقادی است. بر این اساس  مهارت ها و گرایش های  تفکر  انتقادی دانشجویان و مدرسان رشته مطالعات اجتماعی مراکز تربیت معلم مورد سنجش و نیز کتاب های تخصصی  مورد تحلیل محتوا قرار گرفتند. در این پژوهش که بر اساس مدل فاسیونه (1993) انجام شده از دو مقیاس مهارت های تفکر انتقادی (CCTST) که شامل پنج زیر مقیاس است و گرایش به تفکر انتقادی (CCTDI) که شامل هفت زیر مقیاس است استفاده گردید. تعداد کل جامعه برابر با 1020 نفر دانشجو و 53 مدرس بودند که از میان آنها  313 نفر دانشجو و 33 نفر مدرس با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای، به عنوان گروه نمونه از چهار استان فارس، بوشهر، هرمزگان و اصفهان، در سال 1387 انتخاب شدند. همچنین تعداد 10 کتاب تخصصی مورد تحلیل محتوا قرار گرفت. یافته ها حاکی از ضعف دانشجویان و مدرسان رشته مطالعات اجتماعی مراکز تربیت معلم ایران در نمره کل گرایش ها و مهارت های تفکر انتقادی و زیر مقیاس های مربوطه  بود. همچنین تفاوت بین فراوانی مولفه های گرایش و مهارت های اندیشه انتقادی مورد بررسی قرار گرفت.
۱۵۹.

بررسی آموزش سواد رسانه ای در کشورهای کانادا و ژاپن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سواد رسانه ای آموزش سواد رسانه ای تفکر انتقادی کانادا ژاپن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۱ تعداد دانلود : ۴۵۵
از ضرورت های عصر اطلاعات، که قرن بیست ویکم را نیز شامل می شود، نیاز به آموزش و پرورش بویژه سواد رسانه ای است. با توجه به اهمیت این موضوع، در مقاله حاضر پژوهش و بررسی آموزش سواد رسانه ای در دو کشور کانادا و ژاپن را، که از پیشگامان این حوزه در دنیا محسوب می گردند، انتخاب کرده و با روش اسنادی و توصیفی به بررسی آن پرداخته ایم.  با توجه به مطالعات انجام شده، آموزش سواد رسانه ای در کانادا بر مبنای استانداردهایی یکسان ، معین و یکپارچه انجام نمی شود بلکه متناسب با مقتضیات زمانی و مکانی هر ایالت و همچنین شرایط خاص دانش آموزان این آموزش صورت می گیرد. اما در کشور ژاپن آموزش سواد رسانه ای اولین بار از سوی وزارت پست و مخابرات این کشور مطرح شده و همین وزارت متولی این آموزش است؛ و به همین دلیل ژاپنی ها بیش از آن که بر سواد رسانه ای تأکید داشته باشند بر سواد اطلاعاتی تاکید دارند. بر همین مبنا در ژاپن ، سواد اطلاعاتی به عنوان یک واحد درسی اختیاری در مدارس سراسر این کشور با رویکرد آموزش مهارت استفاده از کامپیوتر و استفاده مؤثر از اطلاعات تدریس می شود. ثمره این آموزش در دو کشور کانادا و ژاپن منجر به این شده که دانش آموزان این دو کشور، نسبت به دیگر کشورها، تسلط و درک بیشتری نسبت به خروجی رسانه ها پیدا کرده اند .آنها به خوبی می دانند از رسانه ها چه می خواهند و لذا به طور فعالانه به تحلیل و ارزیابی نقّادانه محتوای رسانه ای می پردازند تا معنای پیام هایی را که با آنها مواجه می شوند درک نمایند.  کلیدواژه ها: ، ، ، ،   
۱۶۰.

تأثیر آموزش مستقیم مهارت های تفکر با مدل هالپرن بر مهارت تفکر انتقادی دانش آموزان دوره متوسطه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آموزش مستقیم مدل هالپرن دانش آموزان دبیرستان آزمون واتسون گلیزر تفکر انتقادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۲ تعداد دانلود : ۳۴۰
هدف از انجام پژوهش حاضر تعیین تأثیر آموزش مستقیم مهارت های تفکر با مدل هالپرن بر مهارت تفکر انتقادی دانش آموزان دبیرستانی است. روش تحقیق از نوع روش نیمه تجربی و طرح دو گروهی با پیش آزمون و پس آزمون بوده است. آزمودنی ها شامل 56 دانش آموز اول دبیرستان شهر یاسوج بودند که 28 نفرشان به عنوان گروه آزمایش، برای آموزش مستقیم مهارت های تفکر، و 28 نفرشان به عنوان گروه شاهد، برای آموزش با برنامه جاری مدرسه، انتخاب گردیدند. ابتدا، پرسش نامه تفکر انتقادی واتسون و گلیزر توسط دانش آموزان دو گروه آزمایش و کنترل تکمیل گردید. در گروه کنترل برنامه درسی معمول مدرسه اعمال شد اما در گروه آزمایش از همان جلسه اول دانش آموزان به پنج گروه 6 5 نفره تقسیم شدند و به مدت ده جلسه خرده مهارت تفکر انتقادی را به صورت مستقیم آموزش دیدند. برای این منظور براساس مدل هالپرن برای گروه های دانش آموزان یک مسئله از زندگی واقعی شان مطرح شد. سپس فرصت کافی برای تفکر و تأمل به آن ها داده شد و در ادامه جلسه اعضای گروه ها پاسخ های خود را برای کلاس مطرح کردند و گروه هایی که پاسخ های درستی دادند، مورد تشویق قرار گرفتند. در پایان هر جلسه در یک برگه محتوای مربوط به هر مهارت به دانش آموزان به صورت روشن و آشکار ارائه و توضیح های لازم داده شد. ابزار به کار گرفته شده در پژوهش، آزمون تفکر انتقادی واتسون گلیزر بوده و جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش تحلیل کوواریانس استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که آموزش مستقیم مهارت های تفکر انتقادی موجب افزایش مهارت های تفکر انتقادی در گروه آزمایش شد. اهمیت مهارت های تفکر برای کسب موفقیت تحصیلی در مقطع دبیرستان و همچنین در محل کار، بعد از تحصیل در دوره متوسطه، و زندگی روزمره باعث می شود که استفاده از روش های مکمل آموزش ضرورتی روشن باشد.