تفکر منطقی

هدف پژوهش حاضر، تعیین تأثیر آموزش فلسفه برای کودکان بر تفکر منطقی دانش آموزان دختر و پسر پایه سوم راهنمایی منطقه آموزش و پرورش سامن در سال تحصیلی 91-90 بود. از بین این دانش آموزان نمونه ای با حجم 96 نفر به شیوه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب و به صورت تصادفی در گروه آزمایش و کنترل جایگزین گردید. سپس با استفاده از آزمون مهارت های استدلال نیوجرسی، پیش آزمون به عمل آمد. آنگاه به گروه های آزمایش، به مدت 8 جلسه 90 دقیقه ای آموزش فلسفه برای کودکان ارائه گردید؛ اما گروه کنترل به روال معمول ادامه دادند. در پایان تفکر منطقی آزمودنی ها با آزمون مذکور، اندازه گیری شد. تحلیل داده ها با تحلیل کوواریانس نشان داد که تعامل آموزش فلسفه برای کودکان و جنسیت بر تفکر منطقی دانش آموزان تأثیر معنی دار داشته است. به علاوه آموزش فلسفه برای کودکان بر تفکر منطقی دانش آموزان دختر و پسر نیز به طور جداگانه تأثیر معنی دار داشت و این تأثیرها در سطح آلفا کمتر از 01/0 معنی دار بود.

بحران های محیط زیستی یکی از مهم ترین چالش هایی است که جامعه بشری با آنها مواجه است. این تحقیق در پاسخ به چرایی وجود بحران های محیط زیستی علی رغم تشکیل نهادهای مرتبط و فراگیر شدن مفاهیم مرتبط با توسعه پایدار- و واکاوی جایگاه محیط زیست و چگونگی رابطه انسان با آن در اندیشه اسلامی انجام شده است. هدف این پژوهش که با استفاده از روش توصیفی از نوع تحلیل اسنادی به انجام رسیده، تبیین، تحلیل و مقایسه سه گذرگاه تفکر منطقی، انتقادی و فلسفی توسعه پایدار است. نقد و تحلیل دیدگاه های موجود حاکی از آن است که علاوه بر پیشرفت های قابل ملاحظه در جهان و برپایی معاهدات بین المللی، کنوانسیون ها و سمپوزیوم ها در زمینه پایداری، در راستای حفظ محیط زیست و بقای انسان نبوده و نگاه صرف فنی و مادی، تاکنون پاسخگوی مسائل پیش روی توسعه و پایداری، نبوده است. لذا دستیابی به افق های بلندمدت پایداری و ابعاد آن، نیازمند چشم اندازی عمیق تر و فراتر از مسائل فنی محض و علم سکولار است. این مقاله تفکر فلسفی را که بر اخلاق و فلسفه اسلامی مبتنی است و بر مطالعه بحران های زیست محیطی با کمک هم زمان عقل، عرفان، اخلاق، قرآن و شریعت تأکید دارد، پیشنهاد می نماید.

هدف از انجام پژوهش حاضر پیش بینی سلامت روان بر اساس تفکر منطقی، عزت نفس و خودکارآمدی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه دوم شهرستان بروجرد است. این پژوهش، از نوع توصیفی- همبستگی است. جامعه ی آماری، کلیه ی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه ی دوم (دبیرستان) در محدوده سنی 17-15 شهرستان بروجرد در سال تحصیلی 1400-1399 بود، که تعداد 110 نفر به عنوان گروه نمونه انتخاب شد. ابزارهای مورد استفاده عبارت بودند از: پرسشنامه ی سلامت روان گلدبرگ و هیلر، تفکر منطقی فاسیون، عزت نفس روزنبرگ و خودکارآمدی مورگان-جینکز. نتایج نشان داد تفکر منطقی، عزت نفس و خود کارآمدی، به طور مثبت و معناداری می توانند سلامت روان دانش آموزان را پیش بینی کنند. همچنین، بیشترین سهم پیش بینی سلامت روان دانش آموزان به خودکارآمدی اختصاص دارد.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی امکان و جایگاه پرورش تفکر مبتنی بر فلسفه تربیتی اسلام در رسانه تلویزیون با تکیه بر آرای حکمت متعالیه و با تأکید بر قرائت علامه طباطبایی بوده است و برای انجام دادن تحقیق، از روش استنتاجی و تحلیل مضمون استفاده کرده ایم. این پژوهش کیفی با رویکرد استنتاجی- تحلیلی در دو بخش کیفی اجرا شده است: در بخش اول، برپایه ادبیات نظری پژوهش درخصوص مفهوم و هدف تفکر که در پژوهش دیگر استنتاج شده است، مؤلفه های پایه تفکر با استفاده از روش بازسازی فرانکنا استنتاج شد. این مؤلفه ها عبارت اند از: تفکر حسی، خیال انگیزی خلاقانه و تفکر منطقی- استدلالی. در بخش دوم کوشیده ایم برپایه گزاره های مفهوم، هدف و مؤلفه های تفکر، با بهره گیری از دیدگاه های خبرگان حوزه رسانه و تربیت، نسبت پرورش تفکر با تلویزیون و امکان آن را بررسی کنیم. با استفاده از روش تحلیل مضمون، طی مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته با خبرگان، در سه مرحله کدگذاری پایه، سازمان دهنده و فراگیر، امکان پرورش یافتن تفکر در تلویزیون ذیل سه دیدگاه اصلی استنباط شد. نتایج پژوهش به شبکه مضامین مستخرج از دیدگاه های خبرگان، شامل «تلویزیون، جایگاه پرورش تفکر»، «تلویزیون، جایگاه واسطیِ پرورش تفکر» و «تلویزیون، عدم جایگاه پرورش تفکر» می پردازد و درمجموع، براساس تحلیل نتایج مضامین و برپایه ادبیات نظریِ پژوهش، دیدگاه مختار این پژوهش با دیدگاه دوم تناسب داشته است. تلویزیون دارای جایگاه واسطی در پرورش یافتن تفکر است که می توان آن را عبارت از «جایگاه دستیاریِ تربیتی در نظام تربیتی برمَدار برانگیختگی و گشودگی» تعریف کرد و پنج اصل محوری بدین شرح را برای آن برشمرد: رابطه دستیاری با نهاد سنتیِ تربیت، نقش مقدماتی و برانگیختگی در فرایند پرورش تفکر، حد گشودگی در فرارَوَندگی (سِیر ظاهر به باطن)، مقابله با تهدیدها در دوسویه «تلویزیون- مخاطب»، و ساختارچینی طراحی برپایه فرصت نگری و مخاطب فعال.

سبک تفکر، یک روش تفکر، و ترجیح افراد برای بکارگیری توانایی های خود است. روانشناسان برای تفکر و پردازش اطلاعات دو سبک را پیشنهاد کرده اند. سیستم تجربی، که اتوماتیک و غیرکلامی؛ و سیستم منطقی، که تحلیلی و کلامی است. هدف از پژوهش، ارزیابی ویژگی های روانسنجی پرسشنامه منطقی- تجربی، و یافتن رابطه آن با تنظیم شناختی هیجان بود. مطالعه مقطعی، به روش زمینه یابی توصیفی انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه های آزاد اسلامی و سماء واحد رودهن بود. تعداد 503 دانشجو به روش خوشه ای چند مرحله ای انتخاب، و پرسشنامه منطقی- تجربی را پرکردند. برای تحلیل داده ها از تحلیل عاملی اکتشافی، تست اسکری، آلفای کرونباخ استفاده گردید. پس از تحلیل، چهار مؤلفه شناسایی شد: توانایی منطقی، درگیری منطقی، توانایی تجربی، درگیری تجربی؛ که ضریب آلفای کرونباخ آنها، 682/0، 823/0، 695/0، 750/0 بود. برای ارزیابی اعتبار، پرسشنامه با فاصله دو هفته اجرا شد. ضریب همبستگی مؤلفه ها 79/0، 78/0، 73/0 و 76/0 بود. پاسخ دانشجویان به پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان (گارنفسکی و کراچ، 2001)، و بررسی روایی ملاکی نشان داد، تفکر منطقی با راهبردهای منفی تنظیم هیجان به صورت منفی و با راهبردهای مثبت آن به صورت مثبت، و تفکر تجربی با راهبردهای منفی تنظیم هیجان به صورت مثبت و با راهبردهای مثبت آن به صورت منفی همبسته است. در مجموع، افراد منطق گرا، راهبردهای مثبت تنظیم هیجان را بیشتر و راهبردهای منفی را کمتر بکار بردند. در مجموع، پرسشنامه منطقی- تجربی، پایایی و روایی همگرای مناسبی داشته، و می توان از آن برای بهبود تدریس و روان درمانی کمک گرفت.۸