راهبردهای آموزش در علوم پزشکی

زمینه و اهداف: دستیابی به استقلال دانشگاهی مطلوب، مستلزم ایجاد ساختارها و برنامه های مناسب است. این پژوهش با هدف بررسی شکاف استقلال دانشگاهی از دیدگاه خبرگان دانشگاه صنعتی نوشیروانی و دانشگاه علوم پزشکی بابل انجام گرفت. روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع توصیفی– پیمایشی است. جامعه آماری آن شامل 50 نفر از خبرگان دو دانشگاه صنعتی نوشیروانی و دانشگاه علوم پزشکی بابل است و به منظور گردآوری داده ها، از دو پرسشنامه محقق ساخته (وضعیت موجود و مطلوب استقلال دانشگاهی) استفاده شده و  برای تحلیل داده ها، از آزمون ویلکاکسون با بهره گیری از نرم افزار Spss18 بهره برده شده است. یافته ها: در هر دو دانشگاه، در تمامی ابعادِ استقلالِ دانشگاهی شکاف وجود دارد. در دانشگاه صنعتی نوشیروانی، این شکاف ها مربوط می شوند به ابعاد استقلال کارکنان، استقلال حقیقی، استقلال سازمانی، آزادی علمی و استقلال مالی و در دانشگاه علوم پزشکی بابل مربوط هستند به استقلال سازمانی، استقلال کارکنان، آزادی علمی، استقلال حقیقی و استقلال مالی. شکاف استقلال مالی، استقلال سازمانی و آزادی علمی در دانشگاه علوم پزشکی بیشتر از دانشگاه نوشیروانی است و شکاف استقلال حقیقی و کارکنان، در دانشگاه  صنعتی نوشیروانی بیشتر دیده می شود.   نتیجه گیری: وجود شکاف بین وضع موجود و مطلوب تمامی ابعاد استقلال دانشگاهی در دو دانشگاه، بیانگر این است که استقلال دانشگاهی مطالبه ای است که این دو دانشگاه در جستجوی آن هستند. گرایش به کسب مؤلفه های استقلال دانشگاهی در این دانشگاه ها و ادراک خلأ موجود، نشان دهنده تمایل به توسعه یافتگی است. برنامه ریزی برای کاهش یا رفع شکاف موجود، تنها راه دستیابی به استقلال دانشگاهی مطلوب است.

زمینه و اهداف: هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین میزان استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی در دانش آموزان اول متوسطه (دختر) شهرستان کاشان است. روش بررسی: این پژوهش ازلحاظ هدف، کاربردی است و ازنظر روش تحقیق، توصیفی از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری شامل ۲۰۵ نفر از دانش آموزان اول متوسطه (دختر) شهرستان کاشان می باشد که در سال تحصیلی ۹۵-۹۴ مشغول به تحصیل بودند و بر اساس جدول مورگان ۱۰۰ نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت انتخاب نمونه های موردنظر از روش نمونه گیری خوشه ای استفاده شده است. ابزارهای پژوهش حاضر شامل پرسشنامه راهبردهای یادگیری خودتنظیمی پینتریچ است. یافته ها: برای تجزیه و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد بین میزان استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی و مؤلفه های راهبردهای یادگیری خودتنظیمی (راهبردهای شناختی و فراشناختی) در سطح آلفای ۰/۰۱ رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد.  ( ۰/۰۱ >p) . بین میزان استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی با مؤلفه مدیریت منابع و مؤلفه اضطراب امتحان رابطه مثبت و غیر معنی دار وجود دارد. (۰/۰۵ ). همچنین نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد بین میزان استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی و باورهای انگیزشی و مؤلفه های باورهای انگیزشی (خودکارآمدی، جهت گیری هدف و ارزش گذاری درونی) در سطح آلفای ۰/۰۱ رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. ( ۰/۰۱ > p ). نتیجه گیری: حال که شبکه های اجتماعی مجازی پیرامون ما را احاطه کرده است،  پژوهش پیش رو پیشنهاد می کند در آغاز زیرساخت ها برای نشر این ابزارها آماده شوند و با برگزاری دوره های کوتاه آموزشی، آموزگاران و استادان در به کارگیری رایانه و چگونگی تلفیق برنامه درسی با شبکه اجتماعی آموزش یابند.

زمینه و اهداف: بیشترخلاقیت و حتی قدرت آموزش در طراحی آن نهفته است. لذا هدف این پژوهش، بررسی تأثیر به کارگیری استراتژی مداخله ای"تجربۀ نظارت شده و بازخورد بر تجربه " ، در ارتقای مهارت عملکردی اعضای هیئت علمی در حوزۀ طراحی آموزش است. روش بررسی: جامعۀ آماری، 158 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه بودند که از روش نمونه گیری در دسترس استفاده شد. روش انجام پژوهش مداخله ای بود. این مداخلات در دو حیطۀ شناختی و عملکردیِ مهارت طراحی شد. در حیطه شناختی مهارت از استراتژی مداخله ای "تجربۀ نظارت شده" استفاده و تأثیر مداخلۀ مذکور از راه مقایسۀ پیش آزمون و پس آزمون بررسی شد. در حیطۀ عملکردی مهارت، از استراتژی مداخله ای"بازخورد بر تجربه" از راه چک لیست استفاده شد. بررسی تأثیر مداخلات صورت گرفته در این حیطه از طریق چک لیست ودر دو بعد محتوایی و ساختاری /تکنیکی صورت پذیرفت. یافته ها: نتایج تحلیل داده ها، در حیطۀ شناختی(براساس آزمون t زوجی)، در حیطۀ عملکردی(براساس تعداد طرح درس های استاندارد تدوین شدۀ هر استاد) و از دیدگاه فراگیران(براساس پرسشنامۀ رضایتمندی) بیانگرتاثیر به کارگیری استراتژی های مذکور در ارتقای مهارت در حوزۀ طراحی آموزش بود.   نتیجه گیری: اعضای هیئت علمی نیازمند به کارگیری آموخته هایشان هستند. لذا به کارگیری استراتژی مداخله ای مذکور در دوره های مهارتی اعضای هیئت علمی توصیه می شود.

زمینه و اهداف: هدف از این پژوهش بررسی نقش ادراک از محیط یادگیری و سرسختی روان شناختی در پیش بینی سرزندگی تحصیلی در دانشجویان است. روش بررسی: روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل تمام دانشجویان رشته پرستاری ساکن در خوابگاه های دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه است که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، 145 تن برای نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه سرزندگی تحصیلی، ادراک از محیط یادگیری و سرسختی روان شناختی استفاده شد و برای تحلیل داده ها نرم افزار Spss نسخه 22 و روش های آمار توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و آمار استنباطی (ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه) به کار برده شد. یافته ها: نتایج تحلیل داده ها نشانگر آن است که بین ادراک از محیط یادگیری و سرسختی روان شناختی با سرزندگی تحصیلی رابطه مثبت معنی داری وجود دارد و 39 درصد از تغییراتِ سرزندگیِ تحصیلی بر اساس ادراک از محیط یادگیری و سرسختی روان شناختی قابل پیش بینی است.   نتیجه گیری: ادراک از محیط یادگیری و سرسختی روان شناختی از عوامل مهم و مرتبط با سرزندگی تحصیلی دانشجویان هستند.

زمینه و اهداف: فرسودگی تحصیلی عمده ترین پیامد استرس است و در مقابل، تاب آوری تحصیلی انعطاف پذیری و سازگاری از عوامل استرس زا هستند. به نظر می رسد تاب آوری یکی از مهم ترین عوامل تأثیرگذار در فرسودگی است. در این مطالعه ارتباط تاب آوری تحصیلی و فرسودگی تحصیلی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی قم بررسی شد. روش بررسی : در این مطالعه مقطعی، 260 دانشجو از لیست کلیه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی قم که جامعه آماری پژوهش حاضر را تشکیل می دادند به صورت تصادفی منظم در سال 1395 انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه فرسودگی تحصیلی ماسلاچ و پرسشنامه تاب آوری تحصیلی ساموئلز بود. داده ها در نرم افزار آماری SPSS 16 تجزیه وتحلیل شد. سطح معنی داری 05/0 در نظر گرفته شد. یافته ها: میانگین نمره فرسودگی تحصیلی14/87 ± 34/32 و میانگین نمره تاب آوری تحصیلی در این مطالعه 12/23 ± 103/30 بود. زمانی که متغیرها در مدل رگرسیون چند متغیره به روش ENTER وارد شدند تحصیل در رشته بهداشت عمومی افزایش فرسودگی تحصیلی 9/73برابری را به دنبال داشت (63/04-1/50= 95% CI 9/73= OR ). مثبت نگری به میزان 20 درصد (0/91-0/71  = 95% C I 0/80= OR ) و داشتن مهارت های ارتباطی 5 درصد (99/0-91/0= 95% C I 0/950= OR ) در کاهش فرسودگی تحصیلی نقش داشت. نتیجه گیری: براساس یافته های این مطالعه دانشجویان تاب آور، آسیب پذیری کمتری در مقابل فرسودگی تحصیلی دارند. بنابراین تقویت این متغیر در دانشجویان علوم پزشکی که در معرض فرسودگی تحصیلی قرار دارند، سبب بهبود عملکرد تحصیلی آنان می شود.

زمینه و اهداف: برقراری عدالت و عدم تبعیض از راه تعلیم و ترویج مفاهیمِ صلح آمیز می تواند نویدبخش استفاده از این آموزه ها در زندگی آینده افرادباشد. به همین سبب هدف پژوهش پیش رو تدوین برنامهدرسی صلح در آموزش عالی جمهوری اسلامی ایران بوده است. روش بررسی: براساس طرح کیفی و روش مطالعهموردی، به منظور تعیین عناصر لازم برای تدوین برنامهدرسی صلح، با استفاده از پرسشنامه باز پاسخ و نیمه ساختارمند با نمونه گیری هدفمند و تکنیک اشباع نظری، نظر استادان و متخصصان گروه حقوق و علوم اجتماعی دانشگاه های شهید بهشتی، اصفهان، شیراز و کرمان به دست آمد. آنگاه داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار Nvivo نسخه 11 از طریق فن تحلیل مضمون تجزیه و تحلیل شد و یافته ها در قالب شبکه مضامین پایه، سازمان دهنده و فراگیر دسته بندی و سازماندهی شدند. برای اعتباریابی داده های کیفی، از روش همسوسازی نتایج حاصل از شبکهمضامین و تحلیل اسناد استفاده شد. یافته ها: براساس نتایج به دست آمده، برنامهدرسی صلح (مضمون فراگیر) دارای ابعادی چون محتوا، منطق، اهداف، روش ها و محیط یادگیری به عنوان مضامین سازمان دهنده است و هر کدام از این مضامین نیز دارای سطوح و مضامین پایه متنوعی هستند که می توانند برای تدوین برنامه درسی صلح به کار آیند.   نتیجه گیری: آموزش صلح می تواند به دانشجویان کمک کند تا دانش و مهارت های لازم را برای یک زندگی صلح آمیز بیاموزند و این دانش و مهارت را در خانواده، تعاملات اجتماعی و در سطوح ملی و بین المللی به کار گیرند. بنابراین لازم است که برای آموزش و ترویج صلح نه تنها به عنوان یک مفهوم وسیع، بلکه به عنوان یک واقعیت ملموس، از همه منابع و امکانات استفاده شود.

زمینه و اهداف: هدف از نگارش این مقاله، ارزیابی و تحلیل مطالعات پیشین است که پیرامون برنامه ریزی استراتژیک در آموزش عالی ایران انجام شده است. روش بررسی: ازآن جایی که ایم مقاله ای مروری تحلیلی است. جمع آوری اطلاعات به صورت اسنادی بوده و بر اساس بررسی مطالعات قبلی انجام گرفته است. در این بررسی علاوه بر این که خلاصه ای از مقالات پیشین طرح شده ، به تحلیل اجمالی آن ها نیز توجه شده است. یافته ها: در این مقالات اغلب از مدل خاصی برای برنامه ریزی استراتژیک در حوزۀ مطالعاتی استفاده شده، که برخی نکته های آن از چند نظر مهم بوده و نگارنده به آن پرداخته است: بی توجهی به چگونگی عملیاتی کردن استراتژی ها(خرد، میانه و کلان) در سطح محیط در دستِ بررسی، تعیین نکردن منابع مالی در فرایند اجرای تغییر استراتژی ها و کالا فرض کردن دانشگاه در فرایند بررسی استراتژی ها.   نتیجه گیری: آن چه نهایتاً در این مقاله به آن توجه شده، بیان این مطلب است که چون طبیعت دانشگاه و آموزش عالی با طبیعت سازمان ها و بنگاه های کسب وکار محور(به لحاظ زمینه، بازه زمانی، اجماع، سیستم ارزشی، مشتریان و ...) متفاوت است، باید در مدل های ارائه شده تغییراتی داد. با شناخت این تفاوت ها، دانشگاه ها می توانند مدل سنتی را به گونه ای تغییر دهند که شناخت و مشارکت آن ها در این فرایند بهبود یابد و همواره برنامه ریزی استراتژیک با نتایج بهتری حاصل شود.

زمینه و هدف:متداول ترین روش ارزشیابی اساتید دانشگاه، ارزشیابی استاد توسط دانشجو است. هدف از پژوهش حاضر شناسایی مهم ترین معیارهایی است که دانشجویان بر اساس آن به ارزشیابی اساتید خود می پردازند. مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی– تحلیلی به صورت مقطعی در سال تحصیلی 94-95 در بین دانشجویان تمامی رشته ها و مقاطع تحصیلی دانشگاه علوم پزشکی بابل انجام شده است. 315 دانشجو در این مطالعه مشارکت کردند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده گردید که شامل 24 پرسش در چهار حیطه ویژگی های فردی، مهارت های تدریس، قوانین آموزشی و مهارت های ارتباطی بوده است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار Spss ویرایش 20 استفاده گردید. یافته ها: تحلیل داده ها نشان داد که از بین 24 معیار بررسی شده، معیارهای تسلط استاد به موضوع درس، قدرت تفهیم مطالب درسی (هردو با میانگین 0/40  ± 4/83)، مهارت برقراری ارتباط با دانشجویان (با میانگین 0/62  ± 4/54) و رعایت تناسب مطالب با سطح علمی فراگیران با میانگین 0/61  ± 4/50 مهم ترین معیارهای مدنظر دانشجویان در ارزشیابی اساتید بوده است و از دیدگاه آن ها معیارهایی چون سن، جنس، آراستگی ظاهر و شوخ طبعی تأثیر زیادی در ارزیابی اساتید نداشته است. همچنین آزمون آماری مشخص نمود که نوع ارزیابی دانشجویان بر اساس جنسیت و مقطع تحصیلی تفاوت معناداری باهم دارد ( 0/05 P< ). نتیجه گیری: از بین چهار حیطه موردبررسی به ترتیب معیارهای مرتبط با مهارت های ارتباطی و مهارت های تدریس، نقش بیشتری در ارزیابی اساتید دارند. بنابراین توانمند نمودن اساتید درزمینهٔ روش های تدریس و ارتباط مؤثر با دانشجویان از ضروریات است.

زمینه و اهداف: هدف مطالعۀ حاضر، بررسی نگرش دانشجویان سال اول رشتۀ ریاضی نسبت به تأثیر ارزیابی پویای الکترونیکی بر درک آن ها از قضایا و اثبات های ریاضی است. روش بررسی: ارزیابی پویا در محیط کامپیوتر طراحی شد و بین دانشجویان سال اول رشتۀ ریاضی در دانشکدۀ ریاضیِ یکی از دانشگاه های دولتی شرق کشور اجرا شد. محتوای ارزیابی در ارتباط با بررسی درک دانشجویان از فرآیند اثبات قضیۀ ریاضی بود و بازخوردهای آموزشی در این ارزیابی گنجانده شد. جمع آوری و تحلیل داده ها با مرتبط کردن دو رویکرد کمّی و کیفی در قالب روش پژوهشِ ترکیبی صورت گرفت. تعداد افراد نمونه، 35 نفر بود که با استفاده از روش نمونه گیریِ در دسترس و هدفمند، انتخاب شدند. پس از اجرای این ارزیابی برای بررسی نگرش دانشجویان نسبت به تأثیر ارزیابی بر درک آن ها، از پرسش نامه و مصاحبۀ نیمه ساختاریافته استفاده شد. یافته ها: بررسی داده های به دست آمده از ابزارهای اندازه گیری، بیانگر نگرش مثبت دانشجویان به ارزیابی پویای الکترونیکی است. نتایج نشان داد که اغلب دانشجویان، دریافتِ پیام ها و بازخوردها را در طول مسیر ارزیابی بر پیشرفت کار خود و درک اثبات قضیه ی مدِنظر، مؤثر می دانستند.   نتیجه گیری: به نظر می رسد استادان می توانند این نوع ارزیابی را در سطح دانشگاه ها برای بررسی درک دانشجویان در ریاضیات و حتی دروس دیگر استفاده کنند.