فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۷۸۱ تا ۸۰۰ مورد از کل ۸۹۹ مورد.
منبع:
زن در فرهنگ و هنر دوره ۴ بهار ۱۳۹۱ شماره ۱
5 - 23
حوزههای تخصصی:
زنان به عنوان نیمی از جمعیت مؤثر جامعه، همواره در جنبه های مختلف زندگی اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی، حضوری فعال دارند. عرص? وقف به عنوان یکی از صحنه های حضور زنان، کمتر مورد توجه و بررسی قرار گرفته است. در محدود? استان خراسان جنوبی انگیزه های گوناگونی برای وقف اموال در بین بانوان وجود دارد. در این منطقه همچون سایر نقاط کشور، زنان بخشی از اموال خود را در دوره های گوناگون صرف انجام امور خیریه نموده اند که این امر از یکسو نشان دهند? حس خیرخواهی و از سوی دیگر نشانگر موقعیت و استقلال مالی زنان می باشد. در دور? صفویه که مبدأ جدیدی در پدید? وقف در تاریخ ایران است و در دوره های پس از آن تا انقلاب اسلامی ایران، همواره وقف اموال و املاک توسط بانوان نیکوکار وجود داشته است. در پژوهش حاضر که بر اساس مطالعات اسنادی شکل گرفت، بررسی ها نشان داد بیشتر واقفین زن در محدوده پژوهش، در دور? قاجاریه و بیشترین کاربرد وقف اموال آنان بر تعزی? حضرت سیدالشهداء بوده است؛ البته روند رو به کاهش آن از دور? صفویه تا عصر حاضر مشهود بود.
تبیین ساختارگرایانه قوانین مردسالار حاکم بر جریان ادبیات نمایشی مقاومت(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در فرهنگ و هنر دوره ۴ بهار ۱۳۹۱ شماره ۱
45 - 64
حوزههای تخصصی:
با آن که جایگاه زن در ادبیات نمایشی مقاومت، همواره از طرف پژوهشگران و نقادان این جریان تئاتر در کشور، مورد نقد واقع شده؛ اما تاکنون هیچ تغییری در رویکرد نویسندگان و یا سیاست گذاری مشخص صورت نگرفته است. گویی پژوهشگران و نویسندگان با وجود یافتن مشکل، در مرحله مقابله با آن و عوض کردن شرایط با سردرگمی مواجه شده اند. علت اصلی، ناآگاهی از ماهیت جریان مردسالاری است که قوانین بیان نشده و غیر قابل تغییر را به صورت الواح دست نیافتنی بر ادبیات نمایشی دیکته می کند.
این مقاله در پی کشف قوانین مردسالاری حاکم بر جریان و اثبات آن ها با هدف تبیین دقیق موضوع برای خروج از حصار تنیده شده موجود با تمرکز بر هفت اثر به نام های آواز پر جبرئیل (تشکری، 1384)، آن سوی رؤیاهای من (آریان فر، 1384)، میهمان سرزمین -خواب (یثربی، 1379)، زوخ (اشرف نژاد، 1367)، تکرار (خانیان،1384)، آذر (پوررضائیان، 1387)، اهل اقاقیا (تشکری، 1384) است. خروج از حالت نانوشتگی و بیان روشن قوانین مذکور، در نقض آن ها و عبور از وضعیت قبلی، نقش اساسی را ایفا می نماید. در این مقاله که در حیط? تحقیقات ساختارگرا قرار می گیرد با روش تطبیقی، از خلال بررسی تصویر زن در نمایشنامه های مقاومت، قوانین مردسالار و ضد زن آثار استخراج شده و موارد مشابه برای استدلال و اثبات به عنوان فاکت در ذیل هر قانون مرتب گردیده است. تدوین قوانین مردسالار حاکم بر جریان و همچنین ارائه روش های اصلی و کاربردی برای نقض این قوانین، از نتایج مقاله است. این پژوهش می تواند در بیان وضعیت کنونی زن در ادبیات نمایشی به صورت روشن و به دور از هرگونه کلی گویی نقش مؤثری داشته باشد.
تحلیل تجربه های زنانه از رانندگی (مطالعه ای کیفی پیرامون دلایل و پیامدهای رانندگی زنان)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در فرهنگ و هنر دوره ۴ بهار ۱۳۹۱ شماره ۱
65 - 84
حوزههای تخصصی:
اتومبیل یکی از مهم ترین جلوه های فناوری مدرن و حاوی پیام های فرهنگی و اجتماعی متعددی است که در پیوند با مفاهیمی چون جنسیت، قومیت، سن، طبقه و...، بسته به نیاز و انگیز? کاربران مورد بازخوانی های مختلف قرار می گیرد. از آنجا که هدف این پژوهش، تحلیلی جنسیتی از استفاد? اتومبیل بین کاربران زن است، در ابتدا رابط? مفهومی جنسیت و اتومبیل مورد بررسی قرار گرفته و سپس با بهره گیری از «نظریه ی مبنایی» و از طریق مصاحب? عمیق و نیمه ساختار مند با 15 نمون? زن دارای خودروی شخصی و تحلیل داده ها، دلایل و پیامدهای رانندگی زنان، با رویکردی توصیفی_ تفسیری بیان شده است. در نهایت نتیج? پژوهش بیانگر آنست که در کنش روزمر? رانندگی زنان، انگیزش هایی چون امنیت، کسب درآمد، ارتباطات و تمایلات مصرفی دخالت مستقیم دارد که تأثیراتی را در هویت فردی و اجتماعی آنان در پی خواهد داشت.
بازتاب اندیشه های ایرانی- اسلامی در هنر ایران؛ سیر تطور جلوه های باروری در صورت های گوناگون هنری تا عصر صفوی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در فرهنگ و هنر دوره ۵ تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲
199 - 213
حوزههای تخصصی:
جهان بینی و اندیش ههای اعتقادی جوامع در شک لگیری صورت های هنری تأثیر بسزایی دارند . باور به تقدسِ مظاهر باروری از جمله باورهایی است که در اندیشه ایرانیان از دیرباز قابل مشاهده بوده و پس از اسلام نیز، در پیوند با حکمت اسلامی، از تداومی تاریخی برخوردار گشته است. انگاره های مؤنث، ب هعنوان نمادهای باروری، از دیرباز به صورت های گوناگون در اساطیرِ بسیاری از تمد نها شکل گرفته و مورد ستایش قرار گرفت ه اند . این اندیشه در طول زمان و در هنرهای مختلف ایرانی، در تحول و تطوری تاریخی، ب ه صورت های متفاوت نمود یافته است . پژوهش حاضر، به روش توصیفی تحلیلی، به بررسی روند شک لگیری این معنای واحد در صور گوناگون پرداخته است. بررسی این روند نشانگر آن است که جلوه های اساطیریِ باروری، که در صورت های مختلفی همچون آناهیتا و درخت زندگی نمود یافته، پس از اسلام و به ویژه در هنر و معماری عصر صفویه نیز، بر اساس پیوندهایی مفهومی و برقراری ترادفی معنایی با اندیشه و حکمت ایرانی اسلامی، در هنرهای گوناگون، در صور تهای نمادین متنوعی بروز یافته است . این مظاهر باروری در صورت هایی همچون آناهیتا، درخت زندگی، آب، و گنبد جانشین شده و انگار ههای مذکر طرفین با نمادهایی همچون شیر، مردان نگهبان، بزِ نر یا طاووس، سرو، و منار جایگزین گشته اند. درواقع، در بعد همنشینی، ساختاری از س ه تایی مقدس شکل گرفته که در یک روند جانشینی ب ه صورت های گوناگونی بروز یافته است؛ به گونه ای که در همه این صورت ها، ضمن تنوع و افزودن بر زیبایی، معنایی واحد را م یتوان جست وجو نمود.
بررسی تطبیقی زنانگی مطلوب در ادبیات عامیانه ایران و اروپا (مطالعه موردی گذر تکامل زناشویی در دو افسانه «شاه مار» و «دیو و دلبر»)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در فرهنگ و هنر دوره ۱۴ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳
419 - 439
حوزههای تخصصی:
افسانه های محلی و داستان های پریان با استفاده از نماد ها و کهن الگوها سبب و توضیح دهنده کنش و واکنش های فردی و گروهی در یک جامعه اند. این مقاله به روش توصیفی و تحلیل روایت و با رویکرد تطبیقی به دو افسانه مشابه «زشت و زیبا» از فرهنگ اروپایی و «شاه مار» از فرهنگ ایرانی می پردازد. سؤال پژوهش آن است که در دو روایت مطالعه شده، چه چیزی به منزله کمال مطلوبِ زن در عبور از گذر تکاملی دخترانگی به زنانگی به واسطه ازدواج تبیین شده است؟ برای رسیدن به پاسخ، با استفاده از مضمون «گذر» در آرای جان هینلز و تبیین ازدواج به مثابه «گذر تکامل زناشویی» بر اساس نظر جوزف کمبل درباره سیر تکاملی قهرمان های اسطوره ای، وضعیت قهرمان زن دو افسانه در مرحله گذر زناشویی مطالعه و تحلیل شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد تکامل قهرمان داستان «دیو و دلبر» گذر از وضعیت دخترانگی به زنانگی به واسطه عشق و وصال با موجودی دیو صورت است که زیباییِ حقیقی پنهانش پس از تجربه عاشقانه آشکار می شود و داستان به انتها می رسد. اما در داستان «شاه مار» عشق و وصال زمانی شکل می گیرد که ماهیت انسانیِ دیو آشکار می شود و این نقطه، آغاز فرایند تکامل نهایی زن یعنی پذیرش نقش مادری است و حفظ عشق و ازدواج اهمیت اصلی و کمال نهایی معرفی می شود.
تحلیل مایگان مسائل اجتماعی در «ترانه های کار» زنان(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در فرهنگ و هنر دوره ۱۰ تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲
263 - 284
حوزههای تخصصی:
ترانه های اجتماعی بسیار متنوع اند. نوعی از ترانه های اجتماعی کارنواها یا ترانه های کارند. ترانه های کار نواهایی هستند که مردان و زنان در حین کار یا برای کار و ثمرهآن به صورت فردی یا جمعی می خوانند. هدف این تحقیق از سویی بررسی نقش زنان در تولید بخشی ازترانه های کار در مناطق کردنشین و تحلیل تماتیک مسائل اجتماعی در ترانه های کار زنان از دگر سو است. راهنمای نظری این تحقیق در نگرش های تفسیری در فولکلورریشه دارد. روش جمع آوری داده ها مشتمل بر کار میدانی و انجام دادن مصاحبه با ترانه خوانان کار در مناطق مختلف استان کردستان بوده است. در واقع، بخشی از این ترانه ها در اقصا نقاط استان کردستان به طور مستقیم از زبان زنان و مردان اخذ شده است. ترانه ها در قدم بعد از حالت صوتی به متنی در آمده است.پس از آن، ترانه های خاص زنان و مردان تفکیک شده است. در مرحله بعد، کل ترانه هایی کار زنان به عنوان متن مورد مطالعه انتخاب شده است. روش تحلیل موضوعی برای درک مایگان ترانه هایی به کار گرفته شده که یکی از تکنیک های پرکاربرد در تحقیقات کیفی است. نتایج مطالعه نشان داد که اولاً تنوع ترانه های کار بسیار زیاد است و بخشی از این ترانه ها از سوی زنان خلق شده است. درعین حال، غالب این ترانه ها مربوط به جامعهکشاورزی و دامداری است. ثانیاً از تحلیل مایگان این ترانه هاپنج مقولهزیبایی، عشق،ناکامی، نابرابری و انتقاد استخراج شد و در نهایت در چارچوب الگوی موضوعی «هنر نرم اعتراض اجتماعی» جمع بندی شد. درواقع، مشخص شد که این آواها هنری اجتماعی اند که از سوی زنان و در جریان امور زندگی و برای ناکامی های فردی و اجتماعی، حسرت ها و تمناهای زندگی خوانده می شوند.
تحولات نماد الوهی فرشته با الهام از نقش فروهر و بُن مایه سیمرغ(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در فرهنگ و هنر دوره ۳ پاییز ۱۳۹۰ شماره ۱
5 - 23
حوزههای تخصصی:
در هنر ایرانی، همواره حضوری از نیروی مافوق طبیعی در قالب تصاویر طبیعی رخ می نماید و همواره جهان خاکی آدمیان را با ماوراء آن پیوند داده است. این هدف جز با تعمق بر دو کهن الگوی فروهر و سیمرغ در به ظهور رسانیدن نماد فرشته محقق نخواهد شد. در این تحلیل، سعی بر آن است، تا با گردآوریهای اسنادی و کتابخانه ای به تحلیل و توصیف موضوع اقدام نموده و در ادامه به ریشه یابی نقش فرشته در کهن الگوی فروهر و سیمرغ پرداخته و با استناد به آیات و روایات مذهبی، به توجیه مناسبی در جهت شکل گیری فرم ظاهری فرشته به صورت انسان بالدار دست بیابیم. نگارندگان بر این باورند که نقش فرشته در هنرهای ایران، دارای رابطه معنادار بصری و معنوی محکمی با نقش فروهر و سیمرغ است؛ عناصر زنانه (تأنیث) در الگوی تصویری فرشته با بنیان های روانشناختی و زیربنای تاریخی در آمیخته و ریشه هایی بس عمیق در گوهر هنر و فرهنگ ایران دوانیده است.
جلوه های وطن پرستی در شعر زنان فلسطینی (با تکیه بر اشعار فدوی طوقان)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در فرهنگ و هنر دوره ۱ تابستان ۱۳۸۹ شماره ۴
115-130
حوزههای تخصصی:
: اگر به بررسی شعر معاصر فلسطین خلال یک قرن گذشته بپردازیم، خواهیم دید که مفهوم ملیت و وطن بر دیگر مضامین شعری آن غلبه کرده است. شاید بدان سبب باشد که سرزمین فلسطین در طی این دوران پیوسته آبستن حوادث متعدد بود و همین اسباب و عوامل سبب شد تا حس وطن پرستی و دفاع از ملیت و کیان عربی پیوسته در میان شاعران فلسطینی جلوه گر باشد. از صدور اعلامیه بالفور، تلاش برای عملی کردن مفاد آن، مهاجرت گسترده و برنامه ریزی شده ی یهود به فلسطین، حمایت همه جانبه برای تجهیز و تسلیح آنان گرفته تا سرکوبی فلسطینیان، اهانت به مقدسات مذهبی آنان و قیام های سراسری چون 1936 تا 1939، جنگ های 1948، 1967 میلادی همه ی این عوامل در شعله ور ساختن روحیه ی وطن پرستی در میان فلسطینیان نقش به سزایی داشت. طبیعی است که شعر معاصر فلسطین به ویژه شعر فدوی طوقان نیز هم گام با آمال و آرزوهای ملی، در راستای ایفای رسالت سازنده خود به ترویج روحیه ی وطن پرستی بپردازد.
تحلیل نقش جنسیت در غزل معاصر فلسطین(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در فرهنگ و هنر دوره ۴ پاییز ۱۳۹۱ شماره ۳
103 - 116
حوزههای تخصصی:
برخی از مضامین شعر معاصر فلسطین همواره مورد توجه و اقبال شاعران این سرزمین قرار داشته است که از این میان می توان به جلوه های گوناگون شعر عاطفی به ویژه غزل و شعر عاشقانه اشاره کرد. غزل از مهم ترین موضوعات شعر معاصر فلسطین به شمار می رود که شعرای مرد و زن این دیار بسیار در این عرصه هنرنمایی کرده اند. اما اختلاف چشمگیری میان غزل زنان و مردان فلسطینی وجود دارد که این امر از وجود تفاوت های جسمی و روانی آن دو نشأت می گیرد. در این مقاله سعی بر آن شده است تا این تفاوت ها مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد و علل و انگیزه های آن واکاوی شود. در خلال این بررسی ها که به روش اسنادی و کتابخانه ای انجام شده است، مشخص گردید که زنان به هنگام سرایش اشعار عاطفی و عاشقانه کمتر به ذکر مسائل جسمی و توصیف زیبایی های ظاهری محبوب می پردازند؛ نمود جلوه ها و مظاهر عاطفی در شعر آنان به مراتب قوی تر از شعر مردان است و استفاده از رمز، نماد و استعاره در شعر عاطفی زنانه کاربرد بیشتری دارد.
دانش بومی زنان عشایر کلهر در زمینه سیه مال ، سازه پرتابل ایل(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در فرهنگ و هنر دوره ۳ زمستان ۱۳۹۰ شماره ۲
39 - 56
حوزههای تخصصی:
سیاه چادرهای عشایری نماد طراحی درون زا برای معیشتی پایدار و استفاده ای بهینه از ظرفیت های بوم آورد برای دستیبابی به اهداف الگوی زیستی کارآمد کوچندگی است. این معماری اصیل و این ابتکار قومی، به مثابه بخشی از میراث معنوی ایل ها و عشایر شایست? ثبت و نگاهداری است، اما متأسفانه این ساز? اصیل و دانش مرتبط با آن در معرض تهدید جدی است. پژوهش حاضر که با هدف مستندسازی دانش بومی زنان عشایر کوچند? ایل کلهر در زمین? سکونت گاه های عشایری است در راستای ثبت و نگهداری این میراث، طی مطالعه ای که دارای رویکرد کیفی بود، با استفاده از تکنیک گروه های متمرکز و روش ارزیابی مشارکتی روستایی در فصل بهار در میان بند ایل مذکور، حوز? جغرافیایی شهرستان گیلان غرب در استان کرمانشاه، به اجرا درآمد. نتایج با استفاده از تحلیل محتوا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و بر اساس طبیعت تحقیق کیفی از روش نمونه گیری هدفمند استفاده گردید. یافته ها نشان می دهد سکونت گاه های عشایر به سیه مال و کولا قابل تقسیم اند که سیاه چادر خود دارای تقسیم بندی فضای داخلی به «لا ژنان» ، «دیواخان» و... است و فضای خارجی به «په چیه» و«کولانه» است که شرح آن به تفصیل در پی می آید.
زن ورانگی در بستر جنگ در آثار لویی آراگون(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در فرهنگ و هنر دوره ۳ پاییز ۱۳۹۰ شماره ۱
25 - 38
حوزههای تخصصی:
لویی آراگون، در این جستار به عنوان یک شاعر و نویسنده معاصر مطرح می شود؛ شاعری که در طول جنگ جهانی دوم میان زن ورانگی و تعهدمندی به میهن، شکافی نمی بیند. در اثر او، زن پاس داشته می شود، به رغم آنانی که زن را گرانباری بر گرد? مرد جنگاور می شمرند. در واقع بخشی از آثار او در هیمن? پیشگاه زنانه الزا است؛ تا بدانجا که تعهدمندی و میهن پرستی او به چالش کشیده می شود. اما این چشم انداز نمی تواند خواننده آشنا با افشر? تاریخی و اجتماعی این اشعار را گمراه کند؛ با ره گیری تصویر زنان در اشعار آراگون، چه در سطح و چه در عمق مضامین، نرم نرمک تصاویر دیگری رخ می-نمایند:
از الزا تا فرانسه، خطی ممتد کشیده شده است. فرانسه در پی آیند نگار? عاشقانه الزا و تصاویر زنان پر آوازه است. فرانسه یا الزا، دو واژه با صفاتی یکسان: نیاز، زنانگی، شاعرانگی، ارزش هایی که ایدئولوژی مردانه نازی را می لهند.
پس عشق نیز در اینجا طرحی دوگانه به خود می گیرد، عشقی انسانی و در عین حال عشق به میهن.
این است منش شعرگوی متعهدی که با آفرینش لفافه گویی ها در اوان جنگ، نقشی ارزنده در زایش شعر مقاومت داشت. او فرانسه را نهانی می پرستد، فرانسه ای که در طول جنگ و به دلیل حضور غیر فرانسویان اندوهناک است. پس با نشان دادن تصویری از نیاز زنانه، نیاز فرانسه را در گوش هموطنانش بانگ می زند تا به یاری میهن بشتابند، عشق مشترکی که در بند است.
بازنمون هویت اجتماعی در رسانه، بررسی روند تغییرات هویت اجتماعی زنان در سینمای پس از انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در فرهنگ و هنر دوره ۴ پاییز ۱۳۹۱ شماره ۳
119 - 138
حوزههای تخصصی:
با دو سویه فرض کردن رابطه بین جامعه و رسانه می توان تغییرات نحوه ارائه هویت زن در رسانه سینمای ایران را بررسی کرد، و از این راه شاید بتوان تحلیل قابل قبولی از روند تغییر اجتماعی در زمینه هویت زنانه به دست داد. مقاله حاضر با استفاده از روش تحلیل محتوا در صدد است تأثیر متقابل جریان های اجتماعی عمده بعد از انقلاب اسلامی ایران و نحوه بازتاب زنانگی در سینمای ایران بر یکدیگر را مورد تحلیل قرار داده و به این پرسش پاسخ گوید که آیا جریان های مسلط سینمایی این مقطع از تاریخ، تأثیر قابل ملاحظه ای بر نحوه هویت زن در فیلم های سینمایی گذاشته است؟ بررسی های صورت گرفته نشان می دهد که تغییرات اجتماعی با روند رو به رشدی در زمینه ارائه تصویر فرهنگی پیشرفته تر از زنانگی در سینمای ایران همراه بوده است.
بررسی هویت زنان در نقوش آثار هنری سده های آغازین اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در فرهنگ و هنر دوره ۴ زمستان ۱۳۹۱ شماره ۴
59 - 74
حوزههای تخصصی:
منابع تصویری به جای مانده از آثار هنری سده های آغارین حکومت اسلامی یکی از مستندات معتبری است که می توان با بررسی آن به هویت و جایگاه اجتماعی زنان در آن دوران دست یافت. نقوش پیکره های زنان در دیوارنگاره های کاخ های امویان و عباسیان، اولین اطلاعات بصری مستدل در این خصوص را از دو قرن اولیه اسلام به ما ارائه می دهند. در سده های بعدی گستره نقوش را علاوه بر دیوارنگاره ها در نگارگری نسخ خطی و دیگر شاخه های هنری می توان مشاهده کرد. از سده ششم به بعد با استحکام باور اسلامی در میان سایر ملل شاهد حضور تصاویری هستیم که به وجوه مختلف شخصیت زن می پردازد؛ این پیکره ها گاه جنبه تزئین گرا، گاه نمادین و گاه اسطوره ای پیدا کرده اند. در این دوران تصویر پیکر زنان اکثراً در کنار نقوش گل و گیاه، پرن ده و یا حیوانات دیگر ظاهر و برای بازیابی هویت و شخصیت زنان می توان به پوشش و یا حالات پیکره ها تأکید کرد. در این مقاله علاوه بر معرفی جایگاه اجتماعی زنان، به این مهم پرداخته می شود که بعضی از این تصاویر جنبه ای آرمانی دارد و برخی دیگر هویتی اساطیری به آنان می بخشد. این پیکره ها که با پوشش ها و آرایش های متنوع به تصویر کشیده شده اند، علاوه بر زیباشناسی دوران از باورها و تمایلات و موقعیت های فردی آنان نیز سخن دارند. نکته قابل توجه در تمایزات این تصاویر آن است که در بررسی تحلیلی آنان می توان هویت اجتماعی زنان را به عنوان مقدسه، حاکم، خنیاگر، مادر و یا همسر باز شناخت.
کارکرد کنیزان در خانواده (از طاهریان تا مغول)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در فرهنگ و هنر دوره ۱ پاییز ۱۳۸۸ شماره ۱
99-117
حوزههای تخصصی:
خانواده نهادی زیستی- اجتماعی و یکی از بنیادی ترین نهادهای اجتماع است و در این نوشتار در نظر است با بررسی اجمالی ساختار نهاد خانواده در ایران در دوره ی تاریخی طاهریان تا مغول، تأثیر کنیزان بر کارکردهای سه گانه ی خانواده، (تامین نیازمندی های عاطفی جنسی، تامین موقعیت اجتماعی فرهنگی برای تولید مثل و تربیت فرزندان) و نیز مقایسه ی اجمالی نقش کنیزان و آزادزنان نسبت به این کارکردها و اشاراتی مختصر به دیگر وظایف کنیزان در نهاد خانواده به این پرسش پاسخ داده شود که آیا فراوانی کنیزان با تحول در نظام خانواده ارتباط دارد؟
جهانی شدن فرهنگی و نگرش مردان به نقش زنان (مطالعه موردی مردان شهر شیراز)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در فرهنگ و هنر دوره ۵ پاییز ۱۳۹۲ شماره ۳
433 - 447
حوزههای تخصصی:
این مقاله، که بر مبنای پژوهشی با همین عنوان انجام شده، به فرایند جهانی شدن فرهنگی و نگرش مردان به نقش زنان در جامعه پرداخته است. در این پژوهش، ترکیبی از نظریه های گیدنز و رابرتسون به منزله چارچوب نظری استفاده شده است. پرسش اصلی این است که آیا جهانی شدن فرهنگی بر نگرش مردان به نقش زنان در شهر شیراز تأثیر گذاشته است؟ در صورت وجود ارتباط بین این دو متغیر، کدام مؤلفه های جهانی شدن فرهنگی بیشترین تأثیر را داشته اند؟ برای دستیابی به پاسخ این پرسش، از روش کمی و پیمایشی استفاده شده و اطلاعات لازم با استفاده از ابزار پرسشنامه جمع آوری شده است. بدین ترتیب، 383 نفر از مردان شهر شیراز با روش نمونه گیری تصادفی سهمیه ای چندمرحله ای برای پاسخگویی به پرسش ها انتخاب و اطلاعات لازم از این گروه گردآوری شده است. نتایج بیانگر آن بود که متغیرهای بازاندیشی، سبک زندگی ورزشی، سبک زندگی علمی فرهنگی، آگاهی از جهانی شدن، و فناوری های نوین اطلاعاتی و ارتباطاتی با نگرش مدرن مردان به نقش زنان رابطه معنادار مثبت، ولی سبک زندگی سنتی و وسایل ارتباط جمعی داخلی رابطه منفی داشته اند. همچنین، متغیر بازاندیشی با نگرش سنتی به نقش زنان رابطه منفی، ولی سبک زندگی سنتی و سبک زندگی ورزشی رابطه مثبت داشته اند.
تحلیل روان شناختی محتوای قصه های کودکان با توجه به متغیرهای جنس، سن، و طبقه اجتماعی- اقتصادی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در فرهنگ و هنر دوره ۶ بهار ۱۳۹۳ شماره ۱
61 - 72
حوزههای تخصصی:
آزمون طراحی یک قصه (DAS) با درهم آمیختن قصه و نقاشی تلاش می کند با ورود به دنیای هیجانی کودک، اطلاعاتی ارزشمند درباره دنیای درونی کودک، که وی به دلیل محدودیت های کلامی و شناختی قادر به بیان آن ها نیست، فراهم آورد. هدف پژوهش حاضر تحلیل روان شناختی محتوای قصه های کودکان و ارزیابی محتوای هیجانی، خودانگاره، و استفاده از شوخی کودکان دوره ابتدایی و نیز فراهم آوردن مقایسه های جنسیتی، تحولی، و طبقه اجتماعی اقتصادی برای این سازه ها بود. بدین منظور، در طرحی پیمایشی علّی مقایسه ای 500 نفر از دانش آموزان مدارس ابتدایی شیراز به شیوه خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند و از آن ها خواسته شد پس از انتخاب دو تصویر از مجموعه تصاویر مقیاس طراحی یک قصه، قصه آن را طراحی و بازگو کنند. از طریق تحلیل قصه های بازگو شده از سوی کودکان، سه سازه محتوای هیجانی، خودانگاره، و استفاده از شوخی ارزیابی شد. نتایج پژوهش نشان داد که دختران در مقایسه با پسران و کودکان طبقه اجتماعی اقتصادی بالا در مقایسه با طبقه اجتماعی اقتصادی پایین محتوای هیجانی و خودانگاره مثبت تری داشتند و نیز بیشتر از شوخی استفاده می کردند. ضمن اینکه با افزایش سن کودکان، نمره های آن ها در مقیاس محتوای هیجانی، خودانگاره، و کاربرد شوخی افزایش می یافت.
فاطماننه هانا اوزادیر: دیدن و چشیدن تصویر در دست بافته های زنان لومه- دره(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در فرهنگ و هنر دوره ۶ تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲
209 - 228
حوزههای تخصصی:
این مقاله دعوتی است برای پذیرفتن و وارد کردن حس ها به قلمرو پژوهش های مردم نگارانه هنر. تلاش کرده ام تا بعد زیبایی شناختی دست بافته های زنان اجتماع لومه دره، از تیره های طایفه ترکمه در شمال غرب ایران را در جهان حسی جامعه تولیدکننده قرار دهم و به سوی درک آن حرکت کنم. کار میدانی ام در میان لومه دره با تمرکز بر دست بافته ها صورت گرفت. تجربه مردم نگارانه نشان داد که نمی توان تصاویر بافته شده بر این آثار را بر اساس یک دیدگاه کلان و تقلیل گرای متأثر از منابع مکتوب ادبی و اسطوره شناختی ایرانی تحلیل کرد، بلکه باید تلاش کرد تا درکی نزدیک به جامعه تولیدکننده به دست آورد و تصاویر را در داخل این تجربه واقعی از زیست با جامعه قرار داد. طرح های ترنجی در ایران در میان بسیاری از جوامع محلی و قومی رایج است، اما پژوهشگران هنر در ایران همه آن ها را دارای یک معنا یا یک بعد زیبایی شناختی می دانند. بررسی حاضر از برخی طرح های ترنجی در میان لومه دره نشان می دهد که محوریت آب در نقش مایه های بزرگ و مرکزی متن دست بافته ها از ارزش های جمعی و فلسفه بومی از تجربه هنرهای تجسمی سرچشمه می گیرد.
نمود زبانی تمایلات فمینیستی در رمان خوشه های خشم(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در فرهنگ و هنر دوره ۱ بهار ۱۳۸۹ شماره ۳
7-21
حوزههای تخصصی:
در این مقاله، در پی آنیم تا دریابیم که آیا جان اشتاین بک که در زمان اوج فعالیت های فمینیسم در غرب می زیسته است، تحت تأثیر این فعالیت ها قرار گرفته است و کمکی در جهت پیش برد این جریان انجام داده است یا خیر؛ تا با مطالعه ی نتایج حاصل از بررسی رمان خوشه های خشم و بررسی تاریخچه ی فمینیسم در غرب دریابیم جنبش زنان در پی رسیدن به چه چیزی بوده است و چه کسانی در پیش برد این جریان، کمک کرده اند. برای یافتن پاسخی برای این پرسش ها، از دیدگاه های زبان شناختی استفاده نموده ایم. در زبان شناسی اعتقاد بر این است که نویسنده، بر اساس معرفت زمینه ای که دارد، از ساخت های خاص، واژگان و اصطلاحات خاصی در گفتار یا نوشتار خویش استفاده می کند که با بررسی نوشتار یا گفتار وی و استخراج این واژگان و ساخت های گفتمان مدار، می توان به معرفت زمینه ای وی که بیان گر تجربه های قبلی، وضعیت اجتماعی، فرهنگی و خانوادگی وی می باشد دست یابیم. بر این اساس، در این مقاله، پس از بررسی واژگان و ساخت های مورد استفاده در این رمان، به این نتیجه رسیدیم که جان اشتاین بک نیز از نویسندگان روشن فکری بوده است که در جهت برقراری عدالت در جامعه می کوشیده است و در رمان خویش، سعی در نشان دادن توانایی های زنان و جایگاه ناعادلانه ی آنان در جامعه دارد. هم چنین پس از بررسی تاریخچه ی فمینیسم و بررسی تصویر تمام نمای آن که در رمان خوشه های خشم منعکس شده است به این نتیجه رسیدیم که جنبش زنان، نه تنها در پی رساندن زنان به حقوق خویش می باشد، بلکه در پی این بوده است که عدالت اجتماعی در جامعه حکم فرما باشد و از این رو، نه تنها زنان در جبهه ی فمینیسم می کوشیدند، بلکه طبقه ی کارگر، مردان، نویسندگان و هر انسان روشن فکری که در پی برقراری عدالت در جامعه بوده است، در راستای تحقق آن تلاش می کرده است.
سیمای زن در رمان های برگزیده ی محمد محمد علی با تأکید بر نقد ادبی فمینیستی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در فرهنگ و هنر دوره ۱ بهار ۱۳۸۹ شماره ۳
79-98
حوزههای تخصصی:
نقد ادبی فمینیستی، یکی از انواع روی کردهای نقدی است. منتقدان این نحله ی فکری معتقدند بر ادبیات، هنجارهای مردانه حاکم است و تجربیات، خواست ها، علایق و عواطف زنان در زیر نقاب این هنجارها رنگ باخته و بی اهمیت جلوه داده شده اند، لذا قصد دارند تا با بررسی و تحلیل دوباره ی آن با نگرشی دیگرگونه این سنت های ادبی مردسالارانه را آشکار سازند تا از این طریق بیان دارند که چگونه متون ادبی از تمایزات جنسی در یک فرهنگ حمایت می کنند. در این مقاله، سه رمان از رمان های محمد محمدعلی با گرایش نقد فمینیستی مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور سعی شده تا با استفاده از فاکتورهای مهمی از جمله مردسالاری، تبعیض جنسی، خشونت علیه زنان و... با استناد به کتب جامعه-شناسی و فمینیستی، به نقد و بررسی این آثار پرداخته شود. از بررسی این رمان ها مشخص گردید که وضعیت زنان در رمان های محمدعلی به تدریج بهبود می یابد و روابط شان با اجتماع پیچیده تر می گردد. درون مایه های کشف هویت و خودشناسی و نیز تقابل دو نسل که از مهم ترین بن مایه های رمان های محمدعلی است، به خوبی سیر تدریجی بهبود وضعیت زنان را در این داستان ها به نمایش می گذارد و بررسی این رمان ها از ابتدا تا انتها، جهت گیری های خاص نویسنده را به سمت نگارش داستانی بر مبنای دیدی مثبت نسبت به زنان آشکار می سازد.
مطالعه تحلیلی اثر شام آخر مری بت ادلسون هنرمند معاصر با نگاهی به آرا لوسی لیپارد(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در فرهنگ و هنر دوره ۱۳ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳
389 - 411
حوزههای تخصصی:
در دوران معاصر، زنان نقش مهمی در هنر و فعالیت های اجتماعی و هنری ایجاد کرده اند. یکی از هنرمندان نقاش معاصر امریکایی در این راه مری بت ادلسون است که آثار شاخص تاریخ هنر با چهره زنان را بازسازی کرده است. او این گونه اعتراض خود را به حضورنداشتن زنان در تاریخ هنر به این شکل مطرح می کند. آثار او بر بازسازی آثار شاخص هنر با تصویر زنان برمبنای اعتراض به حضورنداشتن آنان در تاریخ هنر طی قرن ها شکل گرفته است. یکی از این تابلو ها، که در این پژوهش مطالعه شده، شام آخر است. برای بخش مبانی پژوهش از نظریات لوسی لیپارد، نظریه پرداز فعال حوزه زنان در دنیای معاصر، استفاده شده است که به این امر اشاره داشته است. پژوهش حاضر کیفی بوده و به روش تطبیقی شکل گرفته و گردآوری اطلاعات کتابخانه ای است. سؤالات این پژوهش به این قرار است: دیدگاه ادلسون در استفاده از زنان در بازسازی تصویر شام آخر ادلسون چگونه است و قابلیت تطبیق آن با نظریه لوسی لیپارد به چه صورت است؟ نتایج این پژوهش نشان می دهد که در شام آخر ادلسون حضور پررنگ زنان اعتراضی به این نقاشی معروف تاریخ هنر است و به عنوان اثری اعتراضی در مورد اتحاد و همبستگی زنان بازسازی شده است. معیارهای اصلی اثر حفظ شده، ولی با معنا و محتوای متفاوتی بازسازی شده است.