پروانه علایی

در سال های اخیر به دلیل کاهش نرخ فرزندآوری، در نظام سیاست گذاری تلاش هایی شده است که از آن جمله می توان به طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده، مصوب اسفند 1399 اشاره کرد. در موادی از این طرح به تحدید غربالگری اشاره شده که هدف از انجام دادن این پژوهش شناسایی ملاحظات فردی- اجتماعی حذف غربالگری مادران باردار پیش از تولد فرزند است. روش پژوهش کیفی و رویکرد آن پدیدارشناسی است. پاسخگویان به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند و داده ها با مصاحبه های نیمه ساختاریافته با مادرانی که فرزند معلول و کم توان دارند و برای کلاس های گفتاردرمانی و کاردرمانی به مرکز توان بخشی مراجعه کرده اند، جمع آوری شده است. داده های حاصل از مصاحبه ها به روش تحلیل هفت مرحله ای کلایزی تحلیل شده اند. طبق پژوهش انجام یافته، داده ها در دو گروه فردی و اجتماعی دسته بندی شدند. مسائل فردی شامل مشکلات آموزشی، کمبود اطلاعات و ناآگاهی، احساسات و عواطف و مسائل ارتباطی است. بخش اجتماعی شامل مسائل برچسب اجتماعی و حمایت های اجتماعی است که هرکدام شامل زیرمجموعه هایی است. می توان نتیجه گرفت که حضور فرزند بیمار در خانواده تأثیرات زیادی در همه ابعاد زندگی اعضای خانواده و به خصوص مادر دارد. امید است نتایج این تحقیق بتواند در راستای کاهش نگرانی های عمومی مؤثر واقع شود؛ به گونه ای که سیاست های مربوط به افزایش جمعیت موفق تر عمل کند و چالش های روانی– اجتماعی غربالگری مادران باردار پیش از تولد فرزند را بهتر پاسخ دهد تا درنهایت تلاش های انجام یافته در افزایش جمعیت سالم نمود یابد و قانون گذاری صحیح در راستای منافع ملت و دولت انجام گیرد.

زمینه و هدف : روش های متعددی برای افزایش مهارت های اجتماعی و سازش یافتگی افراد با آسیب شنوایی به کار می رود. در این ارتباط پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی برنامه آموزش مدیریت شرم بر پرخاشگری و مهارت های اجتماعی کودکان با آسیب شنوایی انجام شده است. روش : در این پژوهش، از طرح نیمه تجربی با طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه گواه استفاده شد. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان با آسیب شنوایی شهر کرج در سال 1396 بود که با روش نمونه گیری در دسترس، 30 نفر از آنها به عنوان نمونه مورد مطالعه، انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایدهی شدند. ابزار گردآوری اطلاعات شامل مقیاس درجه بندی مهارت های اجتماعی ( گرشام و الیوت، 1990 ) و پرسشنامه پرخاشگری باس و وارن (2000) بوده است . مداخله آموزشی برای گروه آزمایش در طی 14 جلسه انجام شد در حالی که گروه گواه چنین مداخله ای را دریافت نکردند. در پایان داده های به دست آمده با آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیره تحلیل شدند. یافته ها : یافته های پژوهش نشان داد برنامه آموزش مدیریت شرم، بر کاهش پرخاشگری و مؤلفه های کلامی، خشم و خصومت پرخاشگری به غیر از مؤلفه بدنی پرخاشگری، تأثیر معناداری دارد. علاوه بر این، در پژوهش حاضر اثربخشی برنامه آموزشی مدیریت شرم بر مهارت های اجتماعی و مؤلفه های همکاری، ابراز وجود، و خویشتن داری مورد تأیید قرار گرفت (0/01>P). نتیجه گیری : با توجه به نتایج پژوهش به نظر می رسد برنامه آموزشی مدیریت شرم با افزایش حرمت خود کودکان با آسیب شنوایی، روش مؤثری برای کاهش پرخاشگری و بهبود مهارت های ارتباطی باشد.

خشم و تجربه ی آن در محیط مدرسه از هیجان های رایج دوره ی نوجوانی است که همواره مورد توجه روان شناسان بوده است. بر اساس نظریه ی تانگنی، احساس شرمساری پیش زمینه ی بروز هیجان خشم محسوب می شود. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش مدیریت شرم در کاهش خشم نوجوانان دختر در محیط مدرسه انجام گرفت. برای تحقق آن، از روش تحقیق نیمه آزمایشی، طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل استفاده شد. در این راستا، دانش آموزان دوره ی راهنمایی دو مدرسه ی دولتی دخترانه ی شهر تبریز با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب و غربال شدند. در نهایت، سی نفر از هر مدرسه به روش نمونه گیری هدفمند و مبتنی بر نتایج مقیاس خشم چندبعدی مدرسه انتخاب شدند. در هر مدرسه دو گروه 15 نفری تشکیل شد؛ مدارس به صورت تصادفی، گروه های آزمایشی و کنترل فرض شدند و به ترتیب بسته ی آموزشی و پلاسیبو را دریافت کردند. نتایج تحلیل کوواریانس تک متغیره ی یک راهه پس از بررسی و تحقق پیش فرض های آن، نشان داد که مداخله اثربخش بوده (04/11 = F ، 01/0 >P) و آموزش مدیریت شرم در طی هشت جلسه ی هفتگی 75 دقیقه ای، 17% تغییرات خشم مدرسه ای را تبیین می کند. همچنین، بر اساس نتایج تحلیل کوواریانس چندمتغیره ی یک راهه از میان مولفه های خشم چندبعدی (خشم، خصومت و مقابله ی سازنده و مخرب)، نمره ی خرده مقیاس خشم کاهش معنی داری یافت (15/0= Eta ، 82/8 = F ، 01/0 >P). مطابق با یافته های پژوهشی و با در نظر گرفتن محدودیت های آن، بکارگیری بسته ی آموزشی حاضر برای کاهش خشم مدرسه ای نوجوانان دختر پیشنهاد می شود.

هدف: با توجه به این که عوامل روانی- اجتماعی بر پیدایش و سیر بیماری های قلبی موثر است، پژوهش حاضر با هدف مقایسه تحمل ابهام، سرمایه روان شناختی و سبک های مقابله ای بیماران قلبی و افراد سالم انجام شد. روش: طرح پژوهش حاضر توصیفی از نوع علی مقایسه ای بود. جامعه آماری شامل تمامی افراد 20 تا 80 ساله سالم و مبتلا به بیماری قلبی شهرستان تبریز در سال 93 است که از بین این افراد 50 بیمار قلبی و 50 فرد سالم که از لحاظ ویژگی های جمعیت شناختی با گروه بیمار همتا شده بودند با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به سه پرسشنامه تحمل ابهام (ریدل و روزن، 1990)، سرمایه روان شناختی) لوتانز و همکاران، 2007) و مقیاس مقابله با موقعیت های تنیدگی زای (اندلر و پارکر، 1990) پاسخ دادند. یافته ها: نتایج تحلیل واریانس چندمتغیری نشان داد میانگین نمرات راهبردهای مقابله ای مسئله مدار (07/4=F)، سرمایه روان شناختی (35/7=F)، خودکارآمدی (67/5=F) و تاب آوری (47/4=F) در افراد بیمار کمتر از افراد سالم و میانگین نمرات راهبردهای مقابله ای هیجان مدار (78/4=F) و عدم تحمل ابهام (17/11=F) در افراد بیمار بیشتر از افراد سالم است (001/0> P). اما در مولفه های امیدواری (68/3=F) و خوش بینی (49/3=F) تفاوت معناداری به دست نیامد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج این پژوهش تحمل ابهام و سرمایه روان شناختی در بیماران قلبی کمتر از افراد سالم است و این بیماران برای مقابله با استرس ها بیشتر از راهبردهای هیجان مدار استفاده می کنند

قلدری در مدرسه شکلی از خشونت سطح پایین است که امروزه مورد توجه پژوهشگران و روانشناسان تربیتی قرار گرفته است.این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی آموزش مدیریت شرم مبتنی بر برنامه PEGS در کاهش قلدری نوجوانان دختر انجام گرفت و برای تحقق آن از روش تحقیق نیمه آزمایشی، طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل استفاده شد. در این راستا، دانش آموزان دوره راهنمایی سه مدرسه دولتی دخترانه شهر تبریز با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب و غربال شدند و در نهایت، سی نفر از هر مدرسه به روش نمونه گیری هدفمند و مبتنی بر نتایج مقیاس قلدری، مشاهده حین اجرای آزمون و درجه بندی معاونین آموزشی مدرسه انتخاب شدند. هر گروه متشکل از 15 نفر بود. پنج مربی ارایه بسته آموزشی و پلاسیبو به گروه های آزمایشی و کنترل را بر عهده داشتند. نتایج تحلیل کوواریانس تک متغیره نشان داد که مداخله اثربخش بوده (92/20=F، 001/0>P) و آموزش مدیریت شرم در طی هشت جلسه هفتگی 75 دقیقه ای، 20% از تغییرات قلدری را تبیین می کند. مطابق با یافته های پژوهشی و تأیید روایی بسته آموزشی، توجه بر مساله قلدری نوجوانان و به کارگیری بسته آموزشی حاضر در گروه های هدف با در نظر گرفتن محدودیت های تحقیق پیشنهاد می شود.

هدف اصلی این پژوهش توصیفی - همبستگی، تعیین سهم نگرش تفکر انتقادی و شیوه های شناختی یادگیری در پیش بینی عملکرد تحصیلی دانشجویان بود. برای این کار تعداد 301 نفر از دانشجویان کارشناسی دانشگاه تبریز به شیوه نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند و علاوه بر گزارش معدل خود، به پرسشنامه های آمادگی نگرش تفکر انتقادی کالیفرنیا و سبک های یادگیری کلب پاسخ گفتند. مبتنی بر یافته ها، نگرش تفکر انتقادی (132/0= ß ) و مشاهده تأملی (136/0-= ß ) توانست 5% از تغییرات عملکرد تحصیلی را تبیین کند. بین آزمایشگری فعال و عملکرد تحصیلی نیز همبستگی مثبت وجود داشت (114/0= r و 05/0 < P ). بین نگرش تفکر انتقادی و مشاهده تاملی رابطه منفی وجود داشت(22/0-= r و 01/0 < P ). این رابطه با مفهوم سازی انتزاعی مثبت بود (16/0= r و 01/0 < P ).

مقدمه: با توجه به اهمیت موضوع شادکامی در زندگی، این پژوهش به منظور تعیین سهم عوامل جنسیت، نوع سکونت، دینداری و عملکرد خانواده در پیش بینی شادکامی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تبریز انجام گرفت. مواد و روش ها: این تحقق از نوع توصیفی ـ همبستگی بود. جامعه آماری شامل دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تبریز و مشغول به تحصیل در نیمسال دوم سال تحصیلی 88-1387 بود، 372 دانشجو به شیوه نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده و به ابزار سنجش خانواده (FAD)، مقیاس شادکامی (MUNSH) و مقیاس سنجش دینداری با تکیه بر اسلام پاسخ دادند؛ سن، جنسیت و نوع سکونت آنان پرسیده شد. داده ها با استفاده از روش های آماری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه به شیوه گام به گام تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: بین عملکرد خانواده و نیز دینداری با تکیه بر اسلام، با شادکامی رابطه وجود دارد (01/0< P). عوامل جنسیت، نقش ها، نوع سکونت، دینداری و ارتباط، 32 درصد تغییرات احساس شادکامی را پیش بینی می کنند (01/0< P). ضرایب بتای متغیرهای پیش بین نشان می دهد جنسیت نقش مهمتری در پیش بینی تغییرات شادکامی دارد. نتیجه گیری: دانشجویان بومی نسبت به دانشجویان غیربومی، و پسران نسبت به دختران شادتر هستند. دانشجویان با عملکرد خانوادگی سازگارانه و گرایش و تعهد به دین اسلام، شاد تر هستند. بنابراین، برگزاری کارگاه های آموزش خانواده و مراسم مذهبی مناسب برای افزایش شادکامی دانشجویان پیشنهاد می شود.

هدف اصلی این پژوهش، ساخت و هنجاریابی مقیاس قصه عشق (LSS) و بررسی رابطه آن با رضایت زناشویی بود. نمونه آماری شامل 403 زوج از میان والدین دانش آموزان دبستانی و پیش دبستانی شهرستان تبریز، به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شد. پژوهش با یک پرسشنامه 200 گویه ای آغاز و در دو مرحله انجام گرفت. در مرحله مطالعه مقدماتی با یک نمونه 38 زوجی، روایی محتوایی و همسانی درونی به روش ضریب آلفای کرونباخ و پایایی زمانی مقیاس بررسی شد و پرسشنامه 100 سوالی در دو فرم زنان و مردان تنظیم گردید. در مرحله نهایی، پس از اجرای مقیاس رضایت زناشویی هادسون (1379) و LSS روی 403 زوج، پایایی LSS به روش ضریب آلفای کرونباخ و روایی آن به روش ملاکی و سازه به دو شیوه تحلیل عاملی اکتشافی و تفاوت های گروهی بررسی شد. در نهایت، این نتایج به دست آمد: مقیاس قصه عشق از ویژگی های روانسنجی قابل قبولی برخوردار است. بین قصه های زوج همسانی وجود دارد و هر چه تشابه نیمرخ قصه های زوج کمتر باشد، عدم رضایت آنها بیشتر خواهد بود. عموما، رابطه مثبت معناداری بین قصه های گروه جامعه پسند و رضایت زناشویی به دست آمد. این رابطه در مورد قصه های گروه سلطه جو منفی بود. در 24 قصه و نقش بین میانگین دو گروه زنان و مردان تفاوت معناداری وجود دارد. بین میانگین قصه ها و نقش ها در هر دو گروه تفاوت معنادار دیده شد. به طور کلی، یافته های به دست آمده با نتایج پژوهش های پیشین همخوانی دارد. با در نظر گرفتن یافته ها و محدودیت ها، می توان «LSS» را در کارهای پژوهشی و مراکز مشاوره به کار برد