تراتوژن ها

نقش مادرانه، مهم ترین نقش زن در حیات فردی و اجتماعی انسان هاست. مادر، به صورت ارادی و یا غیر ارادی و از طریق عوامل مختلف در سرنوشت کودک نقش آفرینی می کند. برخی از این عوامل، تجربه پذیر و برخی تجربه ناپذیرند. معرفت های تجربه ناپذیر، گاه، جز از طریق پیام وحیانی قابل وصول نیستند. این مقاله، با الهام از آموزه های دینی، بر آن است تا نقش عوامل تجربه ناپذیر را که از طریق مادر بر جنین تأثیر می گذارند، بررسی کند. آگاهی از این عوامل، حداقل در دو حوزه مؤثر می افتد: اول، نیاز به مکتب آسمانی در تبیین جایگاه حیاتی مادر و تأثیر او بر سلامت جسمی و روحی کودک قبل از تولد؛ دوم، آگاهی همه جانبه از عوامل مؤثر بر فرایند رشد، از انعقاد نطفه تا پایان عمر، فراتر از آن چه فیزیکالیست ها بدان پای فشرده اند. این پژوهش، هم مقدمه ای بر مباحث انسان شناسی دینی تلقّی می شود و هم بالاصاله بر تلقی روانشناسی رشد مبتنی بر آموزه های اسلامی از انسان مؤثر خواهد بود. روی آورد مقاله، درون دینی است و عوامل کج ساز جنین از دیدگاه آموزه های اسلامی، بررسی و تحلیل شده است. بررسی متون اسلامی نشان می دهد، تأثیر سرنوشت ساز مادر بر جنین، از لحظه انعقاد نطفه و ابتدای دوران بارداری با عوامل مادی و غیر مادی آغاز می شود و البتّه پس از تولد نیز ادامه می یابد؛ بنابراین، به لحاظ رعایت حقوق و حدود امانت الهی، هم به لحاظ بُعد مادی و هم به لحاظ بُعد معنوی و روحی کودک، تکالیفی بر والدین، به ویژه مادر، جعل می شود که، این مقاله، درصدد تبیین و تقریر آن است.