درخت حوزه‌های تخصصی

دکتر مؤذن فارغ التحصیل مهندسی الکترونیک از دانشگاه تهران، کارشناسی ارشد الهیات گرایش فلسفه و دکترای الهیات در گرایش قرآن و حدیث از دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات است. وی هم‌اکنون در زمینه تعلیم و تربیت دینی به مطالعه و تحقیق می‌پردازد؛ در خصوص «نقش خانواده در تعلیم و تربیت»

قسمت اول‏ در آذر ماه امسال به دعوت حوزه خواهران حضرت خدیجه کبری ـ سلام الله علیها ـ مناظره‏ای میان این جانب و دکتر منصوری نژاد برگزار شد. در این مناظره، فرصتی دست داد تا از یک سو باب دوستی و مراوده میان ما باز شود و از سوی دیگر، این جانب با افکار و آرای ایشان از نزدیک آشنا شوم. قبل از انجام مناظره، به توصیه ایشان کتاب «مسئله زن، اسلام و فمینیسم» را مطالعه کردم که حاوی نظرات وی در باره شخصیت و حقوق زن است. پیشتر به ایشان اطلاع دادم که موارد بسیاری اختلاف میان من و ایشان وجود دارد که طرح آن در یک جلسه مناظره، عملی و ممکن نیست، بنابراین از وی اجازه خواستم که مناظره به صورت نوشتاری و در «نشریه حوراء» ادامه یابد. با توجه به اذن و استقبال ایشان، نوشته زیر به عنوان گام اول تقدیم می‏شود. البته در این نوشته، نصیحت شاعر را نشنیده خواهم گرفت که «عیب می جمله بگفتی، هنرش نیز بگوی»؛ فقط مواردی را ذکر خواهم کرد که مورد قبول این جانب نیست؛ البته باز هم نه همه موارد.

هدف از این پژوهش، بررسی اثربخشی روش حساسیت زدایی منظم بر اضطراب آزمون و کارکرد تحصیلی با کنترل تحصیلات و شغل پدر در دانش آموزان دختر پایه سوم مقطع راهنمایی شهر بهبهان است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانش آموزان دختر سال سوم مقطع راهنمایی بهبهان در سال تحصیلی 1385-1386 تشکیل می دهند و حجم نمونه نیز شامل 42 نفر از این دانش آموزان است، که پس از انتخاب به روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای، در دو گروه آزمایشی و گواه گمارده شده اند. طرح پژوهش، از نوع طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروه گواه و ابزار مورد استفاده آن، معدل نیم سال اول و دوم دانش آموزان، به عنوان کارکرد تحصیلی آنان، و نیز پرسش نامه اضطراب آزمون اسپیل برگر است. پس از انتخاب تصادفی گروه های آزمایشی و گواه، ابتدا بر روی هر دو گروه، پیش آزمون صورت گرفت و پس از مداخله آزمایشی (روش حساسیت زدایی منظم) بر روی گروه آزمایشی و اتمام برنامه آموزشی، از هر دو گروه پس آزمون به عمل آمد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها، افزون بر روش های آمار توصیفی نظیر میانگین و انحراف معیار، از روش های آمار استنباطی، همانند واریانس چند متغیری استفاده شد. نتایج به دست آمده از تحلیل داده ها نشان داد که روش حساسیت زدایی منظم باعث کاهش اضطراب آزمون و افزایش کارکرد تحصیلی دانش آموزان دختر گروه آزمایشی، در مقایسه با گروه گواه، می شود.

در طول یک قرن اخیر تلاش های بسیاری برای کاهش مرگ و میر مادران و کودکان انجام گرفته است که از جمله آن ها می توان به بهره مندسازی زنان از مراقبت های سلامت دوران بارداری و حین زایمان اشاره کرد. این مراقبت ها تاثیری عمده در کاهش مرگ و میر مادر و کودک و بهبود زندگی سالم نوزاد داشته اند. بر اهمیت این مراقبت ها در کنفرانس های متعدد از جمله کنفرانس جمعیت و توسعه 1994 قاهره تاکید شده است. با وجود تلاش های به کار گرفته شده برای توسعه استفاده از مراقبت های سلامت باروری، هنوز عده زیادی از زنان از این مراقبت ها استفاده نکرده یا استفاده کافی نداشته اند. در این مطالعه نیز با طرح این سوال که چرا تعداد زیادی از زنان از مراقبت های دوران بارداری استفاده نمی کنند سعی می کنیم میزان و عوامل موثر بر استفاده از این مراقبت ها در کشور را مورد مطالعه قرار دهیم. نتایج مطالعه نشان می دهد که به طور کلی 8.6 درصد زنان در دوران بارداری خود برای استفاده از این خدمات به هیچ مرکز بهداشتی مراجعه نکرده و 7 درصد زنان نیز استفاده مناسب نداشته اند که با توجه به میزان های اخیر باروری در کشور به طور معمول بیش از صدهزار نفر از زنان حامله را در بر می گیرد. تحصیلات و وضعیت اقتصادی از بین متغیرهای اقتصادی - اجتماعی و رتبه تولد از بین متغیرهای جمعیتی، مهم ترین عوامل در تبیین استفاده از مراقبت های سلامت باروری در دوره حاملگی است

دیوید پوپنو فارغ التحصیل دانشگاه پنسیلوانیا است و اکنون نیز استاد جامعه‌شناسی دانشگاه راتجرز در ایالت نیوجرسی است و معاونت پروژه‌ی ملی ازدواج را بر عهده دارد. وی در حوزه‌ی مطالعات خانواده و زندگی اجتماعی در جوامع مدرن، تخصص دارد و یکی از کتاب‌های اخیرش "زندگی بدون پدر: شواهد جدید و محکم مبنی بر ضرورت وجود پدری و ازدواج برای سلامت کودکان" است. در این مجال به معرفی او و بیان دیدگاه هایش در مورد طلاق می پردازیم.

گسترش شتابان تکنولوژی ارتباطی مسائل جدیدی درباره قدرت رسانه ها در مواجهه مخاطبان با آن ها پدید آورده است، که تصویرسازی جنسیّتی زنان و مردان در رسانه ها یکی از موارد آن است. در این راستا پژوهش حاضر با هدف چگونگی بازنمایی کلیشه های جنسیّتی در آگهی های تلویزیونی با رویکرد برساختی- تفسیری و با روش تحلیل محتوای کیّفی انجام شده است. بنابراین، از میان آگهی های پخش شده از شبکه 3 سیمای جمهوری اسلامی ایران نمونه ای غیر همگون، به روش غیراحتمالی شامل 17 آگهی انتخاب و پس از پیاده سازی، تحلیل و کدبندی در نهایت براساس تعداد دفعات و کیّفیت حضور، نقش های شغلی و اجتماعی، ویژگی های شخصیتی شخصیت های مرد و زن و ویژگی های کلی آگهی، 7 مقوله استخراج شد که عبارت هستند از: تجویزهای نقشی، مناسکی شدن فرمانبری، پیشروی فرادستانه/ پسروی فرودستانه، نشانه گذاری جنسیّتی نیازها، نشانه گذاری جنسیّتی کالاها، فضای نمادین و اندازه نسبی. در تحلیل نهایی مشخص شد که آگهی های تلویزیونی دو الگوی متفاوت زنانه و مردانه از نقش جنسیّتی را به نمایش می گذارند و نه تنها کلیشه های رایج در جامعه را بازتولید می کنند، بلکه فرآیندی از کلیشه سازی را نیز شکل می دهند.

این تحقیق با هدف تبیین اثر بخشی رویکرد پذیرش و تعهد بر بخشش و سازگاری زناشویی زنان آسیب دیده از خیانت همسر انجام پذیرفت. طرح تحقیق در این پژوهش، طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. از پرسشنامه بخشش ری و پرسشنامه سازگاری زناشویی اسپاینرجهت گردآوری داده ها استفاده گردید.جامعه آماری پژوهش زنان خیانت دیده مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهر شیراز در سه ماهه سوم سال 92 بودند. نمونه گیری در این تحقیق به روش هدفمند بوده است و نمونه های بالینی از بین مراجعین به 5 مرکز مشاوره شیراز که به دلیل خیانت، مراجعه کرده و داوطلب شرکت در پژوهش بودند30 نفر به طور تصادفی انتخاب و سپس به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین گردیدند. برنامه درمانی بر مبنای رویکرد پذیرش و تعهد در طی10 جلسه و هر جلسه به مدت 90 دقیقه به صورت مشاوره گروهی انجام شد. و پس آزمون 6 ماه بعد نیز بر روی آزمودنی ها اجرا گردید. نتایج نشان دهنده تاثیر رویکرد پذیرش و تعهد بر بخشش بامیزان تاثیر 72/0 بود. بین میانگین نمرات پس آزمون سازگاری زناشویی زنان گروه آزمایش و گواه تفاوت معناداری با میزان تاثیر 77/0 وجود داشت. تحلیل کوواریانس تاثیر اثر را در بعد رضایت زناشویی 58/9، در بعد همبستگی دو نفری 65/24، در بعد توافق دو نفری 60/87 و در در بعد ابراز محبت 62/9 در سطح (005/0>P) معنادارنشان داد. هم چنین نتایج پژوهش نشان داد که اثرات درمانی این رویکرد در پیگیری نیز همچنان حفظ شده بود.

هدف اصلی تحقیق حاضر تبیین نگرش دانشجویان دختر نسبت به خشونت بر ضدّ زنان است. روش تحقیق، پیمایشی و ابزار جمع آوری اطلاعات نیز پرسش نامه بوده است که پایایی (78/0) و اعتبار آن از طریق اعتبار سازه تأیید شده است. جامعة آماری تحقیق، متشکل از دانشجویان دختر دانشگاه مازندران بوده است. در مجموع 450 نفر از دانشجویان به روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی متناسب انتخاب شدند. چهارچوب نظری تحقیق، دیدگاه یادگیری اجتماعی بوده است. متغیرهای مستقل مدل تحلیلی که در پی تبیین متغیر وابسته (نگرش نسبت به خشونت بر ضدّ زنان) بوده اند، شامل جامعه پذیرشدن با نقش های جنسیتی، تشویق و تنبیه متفاوت، مشاهده روابط خشونت آمیز، تجربة خشونت و تقلید از والد هم جنس بوده است. بر اساس تحلیل داده های تحقیق، تمامی فرضیه های نه گانه تحقیق تأیید شدند. از میان پنج متغیر مستقل، متغیر تجربه خشونت (47/0) قوی ترین و مهم ترین پیش بینی کننده (مستقیم) نگرش نسبت به خشونت علیه زنان است. بعد از آن به ترتیب متغیر های جامعه پذیری (23/0)، مشاهده خشونت (22/0)، الگوی پاداش و تنبیه (14/0) و تقلید (11/0) بیشترین تأثیر را بر نگرش نسبت به خشونت بر ضدّ زنان داشته اند.

مسئله جنسیت همانند قومیت و ملیت قرنهاست که در تاریخ بشریت به سبب بی بصیرتی و جهالت تاریخی فرزند آدم، بحران ها و مصایبی را به ارمغان آورده است. زنان به دلیل تفاوتی که در عین تناسب بر اساس خلقت بدیع و حکیمانه خداوند با مردان داشته و به علت نقش اساسی که در طول تاریخ بر عهده گرفته اند، در تعارض دوسویه افراط و تفریط قرار داشته، گاه او را فوق انسان دانسته و در حد پرستش بالا برده اند و گاه او را از مقام انسانی فرود آورده و شیء انگاشته اند. نگاهی به تاریخ ادیان و فرهنگ های اقوام و ملل جهان نشان می دهد زن ـ جز در دین اسلام ـ مقام شایسته ای نداشته و شخصیت او به عنوان موجودی جدا از کاروان انسانیت مطرح شده است. اسلام به حمایت از حقوق و شخصیت انسانی زن وارد میدان شد و او را انسانی برابر و مساوی با مرد دانسته و تحولی بنیادین در تفکر بشری و فرهنگ جامعه جاهلی آن روز ایجاد کرد. پس از انقلاب عظیم اسلام و تحولات ناشی از این مکتب انسان ساز، تحولی شگرف در مسائل زنان رخ داد. اما، به سبب حوادث بعد از رحلت پیامبر (ص) و بیراهه رفتن مسیر خلافت پس از رسول الله (ص)، مقابله با حاکمیت تفکر علوی، اقداماتی چون تعطیلی صدساله نقل حدیث، مجال دادن به قصه پردازان در اشاعه اسرائیلیات در جامعه اسلامی، جعل حدیث، توطئه از سوی یهودیان و همدلی بنی اسرائیل و بنی امیه در توسعه اسرائیلیات، فقدان علم و معرفت لازم در پاسخ گویی به مسائل روز، زمینه سازی برای بازگشت جاهلیت و عصبیت عربی در مسائل مرتبط با زنان و عواملی از این دست، موانعی را بر سر راه تداوم حرکت بنیادین اسلام در تحول جایگاه حقوقی و انسانی زنان ایجاد کرد. بر همین اساس و به رغم تلاش امامان شیعی در تداوم سیره پیامبر (ص)، در بسیاری از متون دینی مطالبی درباره زنان به چشم می خورد که رد پای روشنی از فرهنگ جاهلی و یهود عنود و تحریف آفرین است که لزوم بازنگری دقیق و موشکافانه آن را ایجاب می نماید تا دیدگاه حقیقی دین در مورد جایگاه و نقش زن در نظام آفرینش از میان این ابهامات نمایان گردد.

در نظام آموزش پزشکی، دو دسته از آمار اعلام شده رسمی، تناقض هایی را در رفتار برخی دختران متقاضی رشته های پزشکی نشان می دهند؛ در حالی که دختران سال هاست نسبت به پسران حجم بیشتری از ورودی های دانشگاه های علوم پزشکی را تشکیل می دهند، اما در مدارج بالای تحصیلی، علمی و شغلی این دانشگاه ها حضور بسیار کمرنگی دارند. در این مطالعه تلفیقی از نظریه های جامعه پذیری نقش جنسیتی به عنوان نظریه های تبیین کننده نابرابری موجود در نظام آموزش پزشکی مورد توجه قرار گرفته اند. جامعه آماری تحقیق را دانشجویان دختر (6146 نفر) سه دانشگاه علوم پزشکی تهران، شهیدبهشتی و ایران تشکیل می دهند که از میان ایشان و با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای تعداد 301 نفر به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. همچنین تعداد 107 نفر (یک سوم تعداد دختران) پسر نیز به عنوان گروه شاهد، مورد پیمایش قرار گرفتند که تعداد حجم نمونه را به 408 نفر افزایش می دهند. نتایج این مطالعه نشان می دهد که پذیرش تصورات قالبی جنسیتی موجود در جامعه تاثیری منفی در تمایل دختران، هم به ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر، هم به دستیابی به پست ارشد مدیریتی داشته و در کل، تاثیری منفی در تمایل دختران به دستیابی به جایگاه بالا در نظام آموزش پزشکی ایجاد می کند

پژوهش حاضر به بررسی نقش رعایت حقوق اعضای خانواده در تعادل و کارآمدی آن با مبنای فقهی ـ اسلامی می پردازد. تاثیر رعایت حقوق پیش بینی شده اسلام برای اعضای خانواده در تعادل خانواده، با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از آیات و روایات بررسی شده است. دین مبین اسلام برای هر یک از اعضای خانواده شامل زن، شوهر، فرزند، پدر و مادر حقوقی وضع کرده است و از آنجا که حق و تکلیف دو روی یک سکه اند، در مقابل این حقوق، وظایفی نیز برای طرف مقابل معین نموده است. بر اساس منابع دینی، رعایت حق و انجام وظیفه در کنار هم می توانند تامین کننده تعادل و کارآمدی خانواده باشند.