مطالب مرتبط با کلیدواژه

ت‍ب‍ع‍ی‍ض ن‍ژادی


۱.

روز جهانی مبارزه با تبعیض نژادی؛ تفاوت آری، تبعیض نه !!

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: اسلام تبعیض جمهوری اسلامی ایران ت‍ب‍ع‍ی‍ض ن‍ژادی گفتمان برابری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۷۹ تعداد دانلود : ۳۱۹۲
در طول تاریخ ، "" تبعیض نژادی"" یکی از باسابقه ترین و در عین حال ضدبشری ترین تهدید علیه ارزش های بنیادین انسانی محسوب می شود که منجر به محروم ساختن گروهی از انسان ها از یک حق یا امتیاز به دلیل معیارهایی چون جنسیت، تعلق قومی، رنگ پوست و ... می شود. در واقع، گسترده تاریخ بشریت آکنده از رفتارهای مبتنی بر تبعیض نژادی بوده است که از یونان باستان تا تاریخ معاصر آمریکا ادامه داشته است. با توجه به این که مبارزات گسترده ای در سطح جهانی علیه تبعیض نژادی صورت گرفته است، اما هنوز هم در برخی از جوامع گروه های مسلطی با تحقیر سایر گروه ها از جمله اقلیت ها ارزش های برابری انسان ها بر پایه احترام بر حقوق بشر را نادیده می گیرند که این امر به عنوان تهدیدی برای جامعه و بالطبع برای شخصی که مورد تبعیض قرار گرفته تلقی می شود. پژوهش پیش رو سعی دارد با نگاهی واقعبینانه مبارزات علیه تبعیض نژادی را در گفتمان غرب و اسلام و نگاهی ویژه بر جمهوری اسلامی ایران مورد واکاری قرار دهد.
۲.

بررسی حقوق اقلیت ها در غرب و ایران

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: زنان حقوق بشر نژادپرستی حقوق اقلیت ها ت‍ب‍ع‍ی‍ض ن‍ژادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳۰ تعداد دانلود : ۲۸۱۳
تبعیض و بی عدالتی در مورد انسان ها و در میان ملت ها سابقه طولانی دارد. یکی از اشکال تبعیض، تبعیض نژادی است که به عنوان یک سیستم غیرانسانی، حقوق بشر را پایمال کرده است. مسئله تبعیض نژادی مبنای برتری میان افراد و گروه های مختلف را رنگ، پوست، نژاد و مذهب می داند که در طول ادوار مختلف تاریخی مشکلات و آسیب های جدی به جوامع بشری وارد ساخته و ناقض حقوق انسان ها شده است و عامل ایجاد جنگ و ناامنی شده است. اهمیت این مسئله باعث شده است که در حقوق اسلام، اعلامیه جهانی حقوق بشر و کنوانسیون های بین المللی نسبت به آن موضع گیری شده و به نفی آن پرداخته شود. در این نوشته برآنیم تا به بررسی واکنش دولت های غربی نسبت به مسئله تبعیض نژادی و حقوق اقلیت ها بپردازیم.
۳.

رویکردی جامعه شناختی به جنبش اجتماعی سیاهان در امریکا ( تحلیل ریشه ها، روندها و پیامدها)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: امریکا بی عدالتی فرصت سیاسی ت‍ب‍ع‍ی‍ض ن‍ژادی جنبش اجتماعی سیاهان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی سیاسی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی مسایل اجتماعی و انحرافات قشربندی و نابرابری اجتماعی
تعداد بازدید : ۱۸۵۲ تعداد دانلود : ۱۱۳۶
امریکایی های آفریقایی تبار بیش از یک قرن است که با فراهم شدن هر فرصت سیاسی در امریکا، به اعتراض دست زده و در تلاش برای دست یابی به حقوق برابر با سفیدپوستان برآمده اند. این مبارزات به ویژه از دهه 1960 فراز و نشیب زیادی را در روابط جامعه سیاه پوستان با حاکمیت این کشور در پی داشته است. نمونه اخیر آن کشته شدن مایکل براون سیاه پوست 18 ساله به دست پلیس امریکا در شهر فرگوسن در یکسال اخیر بود که واکنش گسترده و خشم عمومی سیاهان امریکا را علیه سیاست های تبعیض نژادی حاکمیت این کشور برانگیخت. بر اساس این، پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که علل و انگیزه های تجدید حیات و گسترش اعتراض های سیاه پوستان در چند سال گذشته در جامعه امریکا چیست؟ در پاسخ به این پرسش، بر اساس نظریه بسیج منابع (چارچوب سازی و ساختار فرصت سیاسی) این فرضیه به آزمون گذاشته می شود که «جنبش سیاهان درنتیجه همنوایی اهداف فردی و اهداف جنبش، وجود نارضایتی هایی چون نژادپرستی و تبعیض نهادمند، جایگاه اجتماعی و اقتصادی ضعیف و نابرابر سیاهان در جامعه امریکا و همچنین فرصت های سیاسی چون قانون حقوق مدنی، قانون حق رأی، انتخابات و افزایش تعداد مقامات سیاه پوست» فعال و بدین ترتیب زمینه برای کنش جمعی سیاهان فراهم شده است.
۴.

واکاوی مفهوم تبعیض نژادی و راهبردهای مقابله با آن بر مبنای فرمایشات حضرت علی(مقاله ترویجی حوزه)

کلیدواژه‌ها: ت‍ب‍ع‍ی‍ض ن‍ژادی حضرت علی (ع) تقوی نهج البلاغه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹۳ تعداد دانلود : ۵۷۱
هدف پژوهش حاضر، تببین و تشریح دیدگاه های حضرت علی7درباره مسئله تبعیض نژادی به عنوان یکی از مهم ترین چالش های فراروی بشر است. بدین منظور از روش پژوهش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. نمونه موردبررسی، متن کامل نهج البلاغه، اسناد و منابع معتبر علمی- دینی از طریق روش کتابخانه ای و الکترونیکی است. براساس یافته ها می توان اذعان داشت که حضرت علی7ملاک برتری بین افراد بشری را تقوی می دانند. برای رفع معضل تبعیض نژادی، چه در حوزه نظری و چه در حوزه عملی، راهکارهایی از جمله اتحاد و همبستگی همه جانبه، تشریک مساعی مبتنی بر تقوا، ترویج فرهنگ مشورت و... به دست آمد. بر اساس فرمایش های حضرت علی7هر جایی که ردپایی از روحیه غرور و استکبار باشد، حق افراد مظلوم و ستمدیده پایمال می شود. باوجود آنکه نژادپرستان ارزش هایی مثل رنگ، پوست، زبان، نژاد، استعداد، قومیت و ملیت را عامل برتری می دانند، در دین اسلام معیار برتری انسان ها، پرهیزکاری و تقوی است.
۵.

نقش کمیته رفع تبعیض نژادی در توسعه مفاهیم و قواعد کنوانسیون بین المللی رفع کلیه اشکال تبعیض نژادی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نژادپرستی ت‍ب‍ع‍ی‍ض ن‍ژادی کمیته رفع تبعیض نژادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵۹ تعداد دانلود : ۶۳۳
کمیته رفع تبعیض نژادی به منظور دستیابی به نظامی کارآمد در عرصه گزارش دهی دولت ها و همچنین تکمیل کردن دامنه موضوعات و مفاهیم کنوانسیون در زمینه تبعیض نژادی، دست به ارائه تفاسیر موسعی در خصوص مفهوم و دامنه کنوانسیون زده است. در همین رابطه کمیته، نظرات تکمیلی و توسعه ای متعددی در حوزه مفاهیم مرتبط با کنوانسیون ازجمله در خصوص مبارزه با سخنان تنفرآمیز نژادی، حق تعیین سرنوشت، گروه های جابجا شده داخلی و آوارگان، مردمان بومی، غیر اتباع و تبار ارائه نموده است. کمیته رفع تبعیض نژادی همچنین نوآوری هایی در جهت ارتقاء مکانیسم نظارت بر گزارش های ادواری دولت های عضو ارائه نمود و سازوکار ورود در مراحل ابتدایی و نقطه های آغازین منازعات با عنوان هشدار اولیه و اقدام فوری را طراحی نمود. هرچند کمیته رفع تبعیض نژادی مشکلات دولت ها را در زمینه نژادپرستی و تبعیض نژادی مورد شناسایی قرار داده است، اما چارچوب نظام و معاهده کنونی جوابگوی تفاسیر کمیته از مفاد کنوانسیون در برابر وضعیت های مختلف به وجود آمده نیست و درنتیجه به تدریج شاهد ظهور و شکل گیری سازوکارهای جدید در این حوزه هستیم. در این راستا با توجه به عضویت کشورمان در کنوانسیون مذکور، بررسی وضعیت موجود و شناخت روند تکمیلی پیش رو از اهمیت و ضرورت زیادی برخوردار خواهد بود.
۶.

جنبش جهانی تحریم اسرائیل؛ ماهیت، اهداف، دستاوردها و ارائه راهبردهای تبلیغی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بی دی اس (BDS) تحریم رژیم صهیونیستی فلسطین ت‍ب‍ع‍ی‍ض ن‍ژادی رسانه برون مرزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۷ تعداد دانلود : ۶۵۳
جنبش بی دی اس، با هدف فشار اقتصادی و سیاسی بر رژیم صهیونیستی و در راستای اهداف ضد نژادپرستانه، آزادی خواهانه و بشردوستانه برای مردم فلسطین در 9 جولای 2005 پایه گذاری شد. در مقاله پیش رو تلاش شده تا با بهره گیری از «نظریه هنجاری» و «جنبش های اجتماعی»، این جنبش معرفی و اهداف، کارکردها و دستاوردهای آن تبیین شود. روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی بوده است. یافته های پژوهش نشان می دهد علی رغم تلاش رژیم اسرائیل و حامیانش مبنی بر معرفی بی دی اس به عنوان جنبشی ضدیهود و خواستار محو رژیم صهیونیستی، بی دی اس در قالب رویکرد حقوقی، مدنی و غیرمسلحانه توانسته از طریق ارتباط با اتحادیه های اقتصادی، مراکز دانشگاهی، انجمن های دانشجویی، مراکز مذهبی و جنبش های برابری خواه در سراسر جهان، عملکرد ضدحقوق بشری رژیم اشغالگر را منعکس کند. این جنبش مدنی از کشورها به عنوان واحدهای سیاسی مستقل و همچنین سازمان های مردم نهاد خواسته تا رژیم صهیونیستی را به دلیل عملکرد ضد حقوق بشری در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و علمی تحریم کنند. افراد مشهوری در عرصه های سیاسی، دینی، علمی و هنری از این جنبش حمایت کرده اند. بر این اساس، پیشنهاد می شود ابعاد مختلف این جنبش در قالب برنامه های متنوعی مانند گزارش های خبری، مستند و برنامه های میزگردی در شبکه های برون مرزی از جمله پرس تی وی و العالم هر چه بیشتر تبیین شود.
۷.

بحران کرونا و نقد فلسفه سیاسی نئولیبرالیسم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کرونا رخداد نئولیبرالیسم داروینیسم اجتماع ی ارزش های لیبرال ت‍ب‍ع‍ی‍ض ن‍ژادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۴ تعداد دانلود : ۷۴۴
بیماری کرونا و گسترش آن در سرتاسر جهان منجر به شکل گیری تحولات گسترده ای در حوزه های مختلف من جمله ، اخلاق، سیاست، اقتصاد ، ایدئولوژی ، تعلیم و تربیت و فرهنگ شده است.این تحول سبب شده است کهبسیاری از متفکران ، فلاسفه و سیاستمداران جهان، بخش مهمی از توجّه خود را به ترسیم سیمای جهان پس از کرونا معطوف نمایند . قریب به اتفاق این صاحب نظران بر این باور هستند که نظم جهانی جدیدی درحال شکل گیری است. ازینروی هرکس برحسب تخصص و موقعیت خود کوشید تا مولفه های این نظم را ترسیم نماید. ترسیم نظم جهانی که به تعبیر بسیاری از تحلیل گران در حال آمدن است، پیش از همه نیازمند نقد نظم موجود است که در قالب نظم فلسفی نئولیبرالی قادر نبوده است به این بحران پاسخی مناسب دهد. ازینروی در این پژوهش تلاش می شوددر چارچوب نقد نظام سیاسی –فلسفی نئولیبرال، به این پرسش پاسخ داده شود که اپیدمی کرونا چگونه توانست ضعف های این نظام را آشکار سازد؟فرضیه ی ما دراین پژوهش این است که که کرونا به مثابه ی یک «رخداد»، شاخص های فلسفی و سیاسی نظام نئولیبرالیسم را با چالش اخلاقی و ناکارآمدی مواجه نموده است.
۸.

حقوق جامعه اقلیت دینی و مذهبی در تاریخ معاصر ایران

کلیدواژه‌ها: اقلیت دینی مذهبی قانون اساسی ت‍ب‍ع‍ی‍ض ن‍ژادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۰ تعداد دانلود : ۵۰۶
مطالعه حقوق اقلیت ها و گروه های قومی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، نشانگر آن است که علیرغم فقدان الگوی مشخص و منسجم و عدم استفاده از مدل های رایج جلب و تأیید مشارکت اقلیت ها در این سند حقوقی، حقوق گروه های مذکور به روش های مختلفی مطرح شده و محفوظ مانده است. در قانون اساسی کشورمان سه گروه قومی، اقلیت دینی، اقلیت مذهبی از یکدیگر متمایز شده اند و در حالی که اقلیت قومی با دو گروه دیگر قابل جمع است برای هریک به طور جداگانه حقوقی مطرح شده که باهم جمع پذیرند. در کنار اکثریت مسلمان در کشور ایران، اقلیت های غیر مسلمان نیز وجود دارند که با داشتن تابعیت ایران، از اعضای ملت محسوب می شوند. این مقاله درصدد تبیین حقوق خاص و ویژه اقلیت های دینی در نظام سیاسی ایران است که اقلیت های دینی برای برخورداری از تساوی حقوقی، برای حفظ و پاسداری از خصایص فرهنگی دینی خود خواهان اقداماتی با حمایت دولت هستند که در قوانین ایران به آن پرداخته شده است.  در این مقاله بر آن هستیم تا به واکاوی حقوق جامعه  اقلیت دینی و مذهبی ایران در تاریخ معاصر بپردازیم که روش گردآوری اطلاعات نیز از طریق کتابخانه ای و فیش برداری می باشد.
۹.

تبعیض نژادی در ایالات متحده، یک بررسی میدانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ت‍ب‍ع‍ی‍ض ن‍ژادی آمریکا شکاف اجتماعی آفریقایی - آمریکایی ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۹ تعداد دانلود : ۱۹۳
شورش های سال ۲۰۲۰ در شهرهای مختلف آمریکا و تظاهرات مختلف ضد نژادپرستی در این کشور یک بار دیگر توجه همگان را به مسئله نژادپرستی در آمریکا و ریشه های عمیق آن جلب کرد. با وجود تغییرات جدی که در دهه های اخیر در کشور آمریکا به وجود آمده، پژوهش ها نشان می دهند که هنوز هم نژادپرستی یکی از مشکلات عمیق در جامعه آمریکاست. «نژاد» تا سالیان دراز یکی از مسائل مهم در کشور آمریکا خواهد بود و هر تلاشی برای نشان دادن این که در جامعه آمریکا دیگر «نژاد» یک مسئله مهم نیست، خود نشان دهنده اهمیت نژاد در این جامعه است. مطالعه حاضر بر روی داده های یکی از پیمایش های سراسری موسسه پیو در ایالات متحده انجام شده و با جدا کردن پاسخگویان سیاه و سفید، تلاش کرده وضعیت و ادراک آن ها از مشکلات خود و مسائل دیگر در جامعه آمریکا را بررسی و مقایسه کند. یافته های این پژوهش نشان می دهد شکاف نژادی در جامعه آمریکا منحصر به برخورد پلیس یا مسائل اقتصادی نیست و طیف بسیار گسترده تری از مسائل و مشکلات را در برمی گیرد.
۱۰.

بررسی رویکرد رسانه ای دو جریان برجسته سیاسی ایران به اعتراض های مردم آمریکا پس از قتل جرج فلوید و ارزیابی برخی پیامدهای آن از منظر تعامل های بین المللی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: جرج فلوید ت‍ب‍ع‍ی‍ض ن‍ژادی اصلاح طلب اصولگرا رسانه های ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۰ تعداد دانلود : ۲۰۳
قتل جرج فلوید، در داخل و خارج آمریکا، منشأ آثار و پیامدهای متنوعی شد. روایت رسانه ها از این واقعه، هم در شکل گیری اعتراض های گوناگون و هم در بروز تحول های مهم داخل و خارج آمریکا تأثیرگذار بود. مقاله حاضر، این واقعه و اعتراض های ضد نژادپرستانه متعاقب آن را در آمریکا، از دریچه بازتاب های رسانه ای دو جریان سیاسی شناخته شده در ایران مورد بررسی قرار داده است. پژوهش حاضر، بر اساس روش تحلیل محتوای کیفی و به صورت گردآوری و استقرای داده های رسانه های انتخاب شده از دو جریان سیاسی مهم ایران، سامان یافته و ضمن توصیف نحوه عملکرد این رسانه ها و ارائه برخی آمار و داده های کمی معنادار در این زمینه، تحلیلی از داده ها از منظر نظریه برجسته سازی هدف دار ارائه و در پایان گمانه زنی کرده که عملکرد رسانه ای دو جریان سیاسی شناخته شده، در ایران فارغ از پیام های آشکار و ضمنی برای مخاطبان داخلی، چه آثار و نتایجی در عرصه روابط بین المللی، در پنج سطح مطرح شده در بر دارند. یافته های این پژوهش، نشان می دهد که ساختار رسانه ای موجود در ایران و ارتباط رسانه ها با مراجع رسمی کشور، تاثیر غیر قابل تردیدی بر شیوه بازتاب اعتراض های پس از قتل جرج فلوید بر جای گذاشته و همین امر، فعالیت حرفه ای بی طرف و مستقل رسانه ای را، در خصوص وقایع آمریکا، با چالش مواجه ساخته است. برجسته سازی رسانه ای وقایع آمریکا، به عنوان نمادی از تبعیض ساختارمند و همه جانبه در این کشور و نشانه ای از فروپاشی الگوی لیبرالیسم و در مقابل آن، بی توجهی به بسیاری از رویدادها و انعکاس محدود وقایع در حد اعتراض های موردی در یک جامعه دموکراتیک و تذکردهی غیرمستقیم به وضعیت داخلی خود ما، در حوزه نوع مواجهه با اعتراض های مردمی، دو رویکردی است که در رسانه های ایران از طیف اصولگرا و اصلاح طلب بازتاب یافت. هر یک از این دو رویکرد، با جریان های رسانه ای دیگر کشورها، وجوه اشتراک یا تفاوت معنادار دارند.
۱۱.

جرم انگاری انکار هولوکاست: مطابق یا مغایر حقوق بشر؟(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: آزادی بیان انکار هولوکاست ژنوسید ت‍ب‍ع‍ی‍ض ن‍ژادی سخنان تنفرآمیز افترا حقوق بشر هولوکاست

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۸ تعداد دانلود : ۱۰۹
 در جرم انگاری انکار هولوکاست، به عنوان یکی از موارد محدود کننده آزادی بیان، همواره این سوال به ذهن خطور می کند که آیا نگرشی اینچنین نسبت به انکار یک واقعه تاریخی یا تحلیل و ایراد به زوایای این رخداد، مطابق با موازین حقوق بشر است یا خیر. اهمیت موضوع از آنجا ناشی می شود که مواجه با اعمال محدودیت بر یکی از اساسی ترین حقوق انسانی یعنی حق بر آزادی بیان می شویم. این حق به عنوان پایه و اساس جوامع مبتنی بر نظامهای دموکراتیک، نقشی اساسی در تحقق دیگر حقوق بشری ایفاء می کند. توجه به ساختار جمعیتی و فرهنگ، تاریخ و تمدن کشورها این حقیقت را آشکار می کند که تحولات اجتماعی نقش اساسی در شکل دهی به نیازهای اجتماعی شهروندان داشته و از این نظر در تنظیم روابط آنان با یکدیگر و نیز با حکومت در پرتو تدوین قوانین، دارای مرتبه ای تعیین کننده است. جرم انگاری انکار هولوکاست در این جوامع در راستای حفظ حقوق دیگران و نظم و امنیت عمومی و نیز در قالب مسؤولیت پیشگیری از ژنوسید توجیه می شود. در عین اینکه اذعان داریم همواره این امر در راستای اهداف مشروع پیش گفته نبوده و معادلات سیاسی نیز در این خصوص بی تأثیر نبوده اند.
۱۲.

نقش تبعیض نژادی در افول قدرت نرم تمدن غرب از منظر حقوق بشر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حقوق بشر ت‍ب‍ع‍ی‍ض ن‍ژادی افول امریکا سیاه پوستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸ تعداد دانلود : ۹۶
در منشور جهانی حقوق بشر، مسئله «تبعیض نژادی» یکی از مهم ترین و اساسی ترین مفاهیمی است که بیان شده است. تمام اعلامیه های جهانی حقوق بشر از تبعیض نژادی بر مبنای رنگ پوست بشر نهی کرده اند. به رغم دهه های متمادی تلاش جامعه بین المللی، هنوز مظاهر تبعیض ن ژادی در برخی نقاط جهان و به نحو قابل تأملی در ایالات متحده امریکا پایدار مانده و مظاهر جدیدی از آن بروز نموده است. شاید بتوان اعتراضات مردمی سیاه پوستان و سفیدپوستان امریکا و دیگر کشورها همراه با مستضعفان را نشانه ای از افول تدریجی قدرت نرم تمدن غرب و امریکا در نتیجه تبعیض نژادی قلمداد کرد. این نوشتار کوشیده است با رویکردی تطبیقی تحلیلی به بررسی مسئله «تبعیض نژادی» و کارایی آن در افول تمدن غرب و ایالت متحده امریکا بپردازد.
۱۳.

گذار از حقوق بشردوستانه به حقوق ضدتبعیض؛ تحلیلی حقوق بشری بر منازعه اسرائیل-فلسطین بر پایه شهروندی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: منازعه اسرائیل -فلسطین حقوق ضد تبعیض حقوق بشردوستانه آپارتاید ت‍ب‍ع‍ی‍ض ن‍ژادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱ تعداد دانلود : ۵۰
نظریه غالب در منازعه اسرائیل-فلسطین در کشورهای غربی مبتنی بر جریان مسلط رسانه ای به گونه ای سامان یافته که مطابق آن تأسیس اسرائیل به عنوان یک دولت مشروع قابل شناسایی است. جریانی رقیب اما در مقابل این نگاه در همان کشورها سر برآورده است که اسرائیل را همانند دولت آفریقای جنوبی یک نظام مبتنی بر تبعیض نژادی یا آپارتاید می داند. این مقاله به دنبال آن است که منازعه اسرائیل-فلسطین را در محک دو رویکرد حقوق بین المللِ حقوق ضد-تبعیض و حقوق بشردوستانه مورد تحلیل قرار دهد و به این سوال پاسخ دهد که کدام رویکرد مبتنی بر اصول حقوق بین الملل بشر قابل دفاع است. سازمان ملل متحد و عمده مراجع حقوق بین الملل با شناسایی نظریه دو دولت و با تکیه بر نظام حقوق بشردوستانه عملاً آورده ای برای تأمین حقوق فلسطینیان از حقوق بشر عامی چون حق بر شهروندی و تعیین سرنوشت نداشته اند. به نظر می رسد عبور از نظریه دو دولت و در نظر گرفتن هم زمان نظام حقوق بشردوستانه در کنار نظام حقوقی ضد تبعیض بهتر می تواند وضعیت حقوق بشری منازعه اسرائیل و فلسطین را تحلیل کند؛ به گونه ای که شناسایی وضعیت اشغال سرزمینی مطابق حقوق بشردوستانه مانعی برای ضرورت پایان بخشیدن به نظام آپارتاید مبتنی بر تبعیض نژادی و لاجرم اعطای حقوق شهروندی و به خصوص حق بر رأی سیاسی به فلسطینیان شود. تجربه جامعه جهانی در برخورد با آفریقای جنوبی و راهکارهای بعد از پایان نظام آپارتاید در فرمول حقوقیِ قابل قبول و عملیاتی در وضعیت حقوقی اسرائیل فلسطین بسیار راهگشاست.
۱۴.

تبعیض نژادی بر اساس نسب ملی در پرتو رأی صلاحیتی ۴ فوریه ۲۰۲۱ دیوان بین المللی دادگستری در پرونده قطر علیه امارات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دیوان بین المللی دادگستری قطر امارات ت‍ب‍ع‍ی‍ض ن‍ژادی نسب ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷ تعداد دانلود : ۵۰
در پی بحران دیپلماتیک قطر در سال 2017، امارات مجموعه ای از اقدامات را علیه قطری ها اعمال کرد. در پاسخ به این اقدامات، قطر ضمن طرح دعوا علیه امارات در دیوان بین المللی دادگستری، به نقض کنوانسیون رفع تبعیض نژادی استناد نمود و مدعی تبعیض نژادی بر اساس نسب ملی قطری ها شد. دیوان ضمن صدور قراری در ۲۳ ژوئیه ۲۰۱۸ نتیجه گرفت که مطابق ماده ۲۲ کنوانسیون تبعیض نژادی، صلاحیت اولیه رسیدگی به پرونده را دارد. نکته بحث برانگیز، عدول دیوان از موضع خود مبنی بر داشتن صلاحیت اولیه رسیدگی در این پرونده بود. دیوان در رأی 4 فوریه 2021 دادخواست قطر را از حوزه صلاحیت خود خارج دانست. پرسش اصلی پژوهش این است که چه رابطه ای میان تبعیض نژادی بر اساس «نسب ملی» و تبعیض بر اساس «تابعیت فعلی افراد» وفق کنوانسیون رفع تبعیض نژادی وجود دارد؟ مطالعات انجام شده در قالب روش توصیفی- تحلیلی نشان می دهد که اختلافات متعددی پیرامون اصطلاح «نسب ملی» در مذاکرات مقدماتی وجود داشته است که با وجود این، می توان نتیجه گرفت که عبارت «نسب ملی» شامل ملیت فعلی افراد می شود. تفسیر مضیق دیوان از واژه «نسب ملی» از جمله انتقادات وارد بر این رأی می باشد.