سخن نخست: نگاهی به خیزش زنان در تاریخ معاصر ایران
حوزه‌های تخصصی:
فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۹۴۱ تا ۹۶۰ مورد از کل ۶٬۵۰۷ مورد.
فراتحلیل روش و نتایج پژوهش های جنسیت و شهر در ابعاد سه گانه (فضاهای جنسیتی، نابرابری جنسیتی، بازنمایی جنسیتی)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن و جامعه سال سیزدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۵۲)
63 - 82
حوزه‌های تخصصی:
فرآیندهای رشد شهری، صنعتی شدن و فروپاشی شکل بندی های اجتماعی سابق موجب تضعیف اهمیت و نفوذ قواعد و قراردادهای سنتی و ارثی شده اند و بدین ترتیب مجال و فضایی برای سایر منابع معنا مثل جنسیت باز شده است و به مرور توجه پژوهشگران را به بررسی شهر و جنسیت معطوف نموده است. تعدد و تنوع مقالات علمی منتشر شده در زمینه شهر و جنسیت، یکی از نشانه های گرایش محققان به این مفهوم است. این مقاله با رویکرد فراتحلیل به بررسی مقالات مرتبط که یا در عنوان یا در واژه های کلیدی از دو مفهوم شهر و جنسیت نام برده اند و تا سال 1399 و 2020 انجام شده اند، پرداخته است. فراتحلیل در واقع تحلیل تحلیل ها است. یعنی تحلیل مجموعه بزرگی از نتایج مطالعات منفرد که با هدف یکپارچه ساختن یافته ها انجام می شود. نگاه چند بعدی و استفاده از شاخص های ترکیبی در انجام پژوهش های بررسی شده، این فرصت را ایجاد کرده که در ابعاد سه گانه ای مورد تحلیل قرار بگیرند. یافته ها حاکی از آن است که حدود نیمی از پژوهش های بررسی شده، از روش های کمی و بقیه از روش های کیفی یا ترکیبی در گردآوری و تحلیل داده ها استفاده نموده اند. در همه پژوهش های داخلی و خارجی، ابعاد « فضاهای جنسیتی، نابرابری جنسیتی و بازنمایی جنسیتی» بیش از سایر ابعاد، مورد توجه پژوهشگران حوزه شهر و جنسیت قرار گرفته است که بعد « فضاهای جنسیتی» پژوهش های بیشتری را دربرمی گیرد.
تجربه زیسته زنان نابارور از مسئله بی فرزندی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در توسعه و سیاست دوره ۲۰ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱
1 - 21
حوزه‌های تخصصی:
هدف این پژوهش، کاوشی بر تجربه زیسته زنان نابارور از مسئله بی فرزندی بود. پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد کیفی و روش نظریه زمینه ای انجام شد. جامعه هدف این مطالعه، زنان نابارور اولیه بین 25تا40 سال با مشکل نازایی بودند که دارای این معیارها باشند: حداقل 5 سال تجربه زندگی مشترک، حداقل دوسال چالش در درمان ناباروری و تجربه حداقل یک بار شکست آی وی اف. براین اساس 21 نفر با استفاده از نمونه گیری نظری مطالعه شدند. فرایند نمونه گیری نظری تا اشباع داده ها ادامه یافت. ابزار اصلی این مطالعه مصاحبه بود و اطلاعات جمع آوری و تحلیل داده ها به شیوه کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد. یافته های پژوهش حاضر نشان داد پیامدهای ناباروری شامل هشت مقوله اصلی هستند که به ترتیب عبارت اند از: گذار از متن به حاشیه، کالاانگاری زن دوم، نقش قربانی، گذار پرگداز جدایی، استحاله در شوهر، فانتزی عشق، ناباروری: بستر مشکل آفرین و تنهایی وجودی و یک مقوله هسته تحت عنوان قربانیان قربانی خواه. قربانیان قربانی خواه اشاره به این مفهوم دارد که زنانی که تجربه ناباروری دارند، به مرور زمان و به دلیل مواجهه با پیامدهای ناباروری و خصوصاً پیامدهای مبتنی بر فرهنگ ازدواج مجدد، با تمایل به ازدواج مجدد همسرشان مواجه می شوند. تبیین نتایج به طورکلی نشان می دهد، وجود نگرانی از ازدواج مجدد همسر و در مواردی همراهی همسر برای ازدواج مجدد جهت فرزنددار شدن و طلاق همسر دوم، این زنان را از منظر روانشناختی و رابطه زن و شوهری آشفته کرده است.
واکاوی عوامل جامعه شناختی شکل گیری جنبش اجتماعی زنان ایران در نیمه دوم قرن سیزدهم
منبع:
پژواک زنان در تاریخ سال دوم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۷
11-39
حوزه‌های تخصصی:
نقش جهت گیری مذهبی، صمیمیت زوجین و رضایت از زندگی در پیشبینی سلامت عمومی زنان متأهل(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
سلامت عمومی زنان به دلیل تأثیر زیادی که بر سلامت خانواده و جامعه دارد، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش جهت گیری مذهبی، صمیمیت زوجین و رضایت از زندگی در پیش بینی سلامت عمومی زنان متأهل انجام شد. این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری این پژوهش کلیه زنان متأهل مراجعه کننده به مراکز خدمات جامع سلامت منطقه 7 ناحیه 1 شهر مشهد در سال 1399 بود که تعداد آنها 1053 نفر برآورد شد که به شیوه ی نمونه گیری در دسترس، 278 زن متأهل انتخاب شدند و به پرسشنامه های جهت گیری مذهبی آلپورت، صمیمیت زوجین تامپسون و والکر (MIS)، رضایت از زندگی داینر و همکاران (SWIS) و سلامت عمومی گلدبرگ و هیلر (GHQ) پاسخ دادند. به منظور تحلیل داده ها از روش های همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون به روش گام به گام استفاده شد. نتایج همبستگی پیرسون نشان داد که بین جهت گیری مذهبی با سلامت عمومی زنان متأهل رابطه معناداری مشاهده نشد. همچنین صمیمیت زوجین و رضایت از زندگی با سلامت عمومی زنان متأهل رابطه معناداری داشتند. علاوه بر آن نتایج تحلیل رگرسیون به روش گام به گام نشان داد که صمیمیت زوجین و رضایت از زندگی هرکدام به ترتیب 14% و 15% از واریانس سلامت عمومی زنان متأهل را تبیین کردند. به طور کلی هرچه میزان رضایت از زندگی و صمیمیت زوجین بیشتر باشد زنان متأهل از سلامت عمومی بالاتری برخوردارند. با توجه به یافته های پژوهش به نظر می رسد که صمیمیت زوجین و رضایت از زندگی نقش تعیین کننده در پیش بینی سلامت عمومی زنان متأهل دارند.
بررسی تفاوت جنسیتی در ارتباط با عوامل موثر بر کارایی با تاکید بر سرمایه اجتماعی مطالعه موردی: سازمان تامین اجتماعی شهر شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن و جامعه سال سیزدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۴۹)
185 - 204
حوزه‌های تخصصی:
افزایش کارایی یکی از اهداف مهم سازانها به شمار می آید.سرمایه اجتماعی یکی از عوامل تاثیر گذار بر کارایی می باشد .اما نتایج برخی از مطالعات نشان داده است که سرمایه اجتماعی در زنان و مردان می تواند متفاوت باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی تفاوت جنسیتی در ارتباط با عوامل موثر بر کارایی با تاکید بر سرمایه اجتماعی، در سازمان تامین اجتماعی شهر شیراز می باشد. مواد و روش ها: جامعه آماری این پژوهش شامل کارکنان رسمی سازمان تامین اجتماعی در شهر شیراز و تعداد 200 نفر از کارکنان(زن و مرد) به عنوان حجم نمونه مورد بررسی با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. برای گردآوری داده ه ازا پرسشنامه استفاده شد . جهت تحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها از نرم افزارهای Spss و Amos و روش معادلات ساختاری وآزمونt دو گروه مستقل استفاده شده است. یافته ها: نتایج نشان داد که تفاوت معناداری در سرمایه ی اجتماعی(کلی) و ابعاد "ارتباطی" و" ساختاری" آن در بین زنان و مردان وجود ندارد. اما بین بعد شناختی زنان و مردان تفاوت معنی داری وجود دارد و میزان بعد شناختی مردان بیشتر از زنان می باشد. نتایج دیگر حاکی از آن است که سرمایه اجتماعی و بعد ارتباطی آن تاثیر مثبت بر کارایی زنان و مردان دارد. در حالیکه بعد شناختی تاثیری بر کارایی زنان ندارد، این بعد بیشترین تاثیر را بر کارایی مردان داشته است. بعد ساختاری نیز تاثیر ی بر کارایی مردان ندارد اما تاثیر مثبت بر کارایی زنان می گذارد. همچنین سرمایه اجتماعی به طور غیر مستقیم از طریق خلاقیت سازمانی تاثیر مثبت و معنادار بر کارایی زنان و مردان دارد.
پیش بینی دلزدگی زناشویی، بر اساس طرح واره های ناسازگار اولیه و سرمایه روان شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
هدف پژوهش، بررسی نقش پیش بینی کننده سرمایه روان شناختی و طرح واره های ناسازگار اولیه در دلزدگی زناشویی بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی چندگانه بود. جامعه ی آماری، شامل زنان و مردان متأهل شهر تهران بود که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، تعداد ۲۱۵ تن به عنوان نمونه انتخاب شدند. داده های پژوهش با استفاده از فرم کوتاه پرسشنامه ی طرح واره یانگ (۱۹۹۴)، پرسشنامه دلزدگی زناشویی پاینز (۱۹۹۶) و پرسشنامه سرمایه روان شناختی لوتانز (۲۰۰۷) به دست آمد. برای تحلیل داده ها، علاوه بر آماره های توصیفی از آزمون همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده شد. نتایج نشان داد علاوه بر همبستگی معنادار میان حوزه های طرح واره های اولیه و مؤلفه های سرمایه های روان شناختی، طرح واره های حوزه بریدگی و طرد و طرح واره های حوزه محدودیت مختل، به همراه مؤلفه امیدواری پیش بینی کننده معنادار دلزدگی زناشویی بودند. یافته های پژوهش بیانگر این است که طرح واره های حوزه بریدگی و طرد و حوزه محدودیت مختل به همراه مؤلفه امیدواری، نقش معناداری در تبیین دلزدگی زناشویی دارند. بنابراین مشاوران و روان شناسان می توانند در جلسات ارزیابی و درمان زوجین با دلزدگی زناشویی از نتایج به دست آمده در پژوهش حاضر بهره مند گردند.
پشتوانه اخلاقی زندگی خانوادگی بر مبنای مکاتب هنجاری(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
مطالعات اسلامی زنان و خانواده سال ۹ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱۷
107 - 132
حوزه‌های تخصصی:
یکی از راه های مؤثر حفظ و حمایت خانواده در برابر مدرنیسم، تأکید بر وجه اخلاقی زندگی خانوادگی است. برجسته کردن وجه اخلاقی خانواده می تواند از دگرگونی نگرش ها، کم رنگ شدن ارزش ها، جابجاشدن نقش ها، تغییر روابط و تحویل کارکردها جلوگیری کند. علاوه بر این می تواند شبهاتی را که حول ازدواج و زندگی خانوادگی پراکنده شده، در فضایی آرام پاسخ دهد. این تأکید با نگاه های متفاوت به ابعاد مختلف زندگی خانوادگی دست یافتنی است؛ نگاه دینی و فلسفی با مبانی مختلف هنجاری به بعد نهادی و جنبه روشی خانواده، این امکان را به ما می دهد که به طرق گوناگون و با ادله متنوع و متکثر، بر اخلاقی بودن زندگی خانوادگی استدلال کنیم. مقاله حاضر درصدد انجام این مهم فراهم آمده و با روش توصیفی، بر مبنای وظیفه گرایانه و منفعت گرایانه، از پشتوانه اخلاقی خانواده به مثابه یک نهاد اجتماعی و زندگی خانوادگی به مثابه روشی برای زندگی در برابر مجردزیستی، سخن به میان آورده و شبهاتی را که درباره اخلاقی بودن ازدواج و زندگی خانوادگی شکل گرفته، پاسخ داده است.
افسردگی دوران بارداری و بیخوابی در زنان باردار: نقش پیش بینی کننده نشخوار شبانه و ذهن آگاهی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن و جامعه سال سیزدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۴۹)
171 - 184
حوزه‌های تخصصی:
دوران بارداری و ایام پس از زایمان، از حساس ترین دوران زندگی زنان محسوب می شود. این دوران به همان اندازه که از نظر جسمانی مورد توجه قرار می گیرد، از نظر روانی و اجتماعی نیز حایز اهمیت است اختلالات خواب و افسردگی از شکایات شایع دوران بارداری است. این اختلالات که در نتیجه تغییرات فیزیولوژیکی و هورمونی در حاملگی رخ می دهند از علل متفاوتی برخوردارند و می تواند زمینه ساز بسیاری از اختلالات حین بارداری باشد. هدف از انجام این پژوهش تبیین نقش نشخوار شبانه و ذهن آگاهی در پیش بینی افسردگی و بی خوابی است. جامعه شامل زنان مراجعه کننده به کلینیک های زنان و زایمان شهر تهران بود که 136نفر از آنان به صورت در دسترس انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه های شدت بیخوابی، افسردگی ادینبورگ، برانگیختگی پیش از خواب و مقیاس تجدید نظر شده شناختی-عاطفی ذهن آگاهی استفاده شد. داده ها به روش رگرسیون، توسط نرم افزار SPSS 24 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. بین بیخوابی و برانگیختگی قبل از خواب با افسردگی در زنان باردار رابطه مثبت وجود داشت. همچنین نشخوار شبانه رابطه مثبتی با هر دو متغیر افسردگی دوران بارداری و بیخوابی و ذهن آگاهی رابطه منفی با افسردگی دوران بارداری و بیخوابی دارد. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که با کاهش فرایندهای فکری نشخوارگونه میزان افسردگی کاهش می یابد، و مداخله های ذهن آگاهانه در خصوص بیخوابی و افسردگی، باعث بهبود و تنظیم استرس و حالات روانی در دوران پیش از زایمان می شود.
بررسی چالش جرم شناختی تغییر مفهوم زنانگی
منبع:
زن و فرهنگ سال سیزدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۵۲
17 - 30
حوزه‌های تخصصی:
هدف پژوهش حاضر بررسی چالش جرم شناختی تغییر مفهوم زنانگی می باشد. جامعه پژوهش شامل کلیه آثار مفاهیم یا متون مرتبط با زنانگی است. نمونه مورد پژوهش تغییرات مفهوم زنانگی در حوزه جرم شناختی بود. طرح پژوهش توصیفی- تحلیلی است. گردآوری اطلاعات با استفاده از روش اسنادی و کتابخانه ای انجام گرفت. داده ها از طریق تحلیل و ترکیب جمع بندی شدند. نتایج پژوهش نشان داد، مفهوم زنانگی بر اساس ساختا ر اجتماعی جامعه شکل می گیرد. این مفهوم چالش بر انگیز است و از قاعده تغییر درگذر زمان مستثنی نیست. مفهوم زنانگی به معنای تفسیر اصول و چارچوب هویت زن، تحت تأثیر پیشرفت تکنولوژی و تبادل افکار بوده است و در دوره های تاریخی شکل دیگری به خود گرفته است. هم چنین یافته ها نشان داد که دید گاه زنان پس از دور شدن از نقش های سنتی و ارتباط بیشتر با جامعه واقعی و مجازی، نسبت به هویت خود تغییر کرده است و زنانی که هویت های زنانه متفاوتی را انتخاب می کنند با تجربیات متفاوتی مواجه می شوند. شکل گیری دیدگاه زن ایده آل، گاهی با سبک زندگی غیرمعمول همراه می شود که با تقویت سه عامل اهداف در دسترس، فقدان حفاظت و مجاورت مجرم، بسترهای بزه دیدگی را فراهم می نماید.
بررسی حکم فقهی تشکیل خانواده
حوزه‌های تخصصی:
این مقاله، به بررسی جنبه فقهی تشکیل خانواده می پردازد. منظور از تشکیل خانواده، شکل گیری بنیان خانواده در قالب ازدواج و نکاح است. با فهم ادله فقهی و حکم تشکیل خانواده، می توان برای حفظ آن کوشید و از انحلال و عوارض ناشی از آن جلوگیری کرد. این مقاله با بهره گیری از منابع فقهی- روایی، با روش توصیف و تحلیل داده های فقهی، به بیان حکم فقهی تشکیل خانواده پرداخته است. اکثر فقها، قائل به استحباب نکاح و تشکیل خانواده فی حد ذاته هستند، که در مواردی ممکن است واجب، حرام، مکروه و یا مباح نیز باشد. هنگامی که فرد با عدم ازدواج و تشکیل خانواده، خوف افتادن به گناه و حرام را می دهد و یا اینکه به واسطه نذر، عهد یا قسم، ازدواج را بر خود واجب می کند، در این حالات، ازدواج و تشکیل خانواده، واجب است. اگر نکاح، به ترک واجبی مثل حج و زکات و غیره منجر شود و یا اینکه مرد مسلمان، با بیش از چهار زن ازدواج کند، نکاح حرام است. اگر مرد، توانایی زناشویی ندارد و با ازدواج، موجب ضرر به زن گردد، نکاح مکروه است.
شیوه های کیفرگزینی واجرای مجازات تعزیری بربانوان درفقه امامیه
حوزه‌های تخصصی:
در شریعت برای هر جرمی مجازاتی تعیین شده که تعزیر یکی از انواع مجازات است و شیوه ی اجرای آن برای آقایان وبانوان متفاوت است. آنچه در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفت، شیوه های کیفرگزینی و اجرای مجازات تعزیری بر بانوان در فقه امامیه بود. هدف این پژوهش، آگاهی دادن به جامعه ی زنان ، در کاهش وقوع جرم وخطا است؛ علاوه بر آن استعانت در جلوگیری از وقوع خطا در نحوه ی اجرای تعزیر هم یکی دیگر از اهداف این تحقیق بود. روش این تحقیق از جهت جمع آوری اطلاعات، کتابخانه ای ؛ واز جهت نگارشی ، توصیفی تحلیلی است.این موضوع در این نوشتار با مراجعه به منابع فقهی تکمیل شده است.درفقه امامیه، در باب اجرای تعزیر برمجرمین اعم از زن و مرد ، شرایطی ذکرشده است که به طور گذرا به آن اشاره شد؛ اما نوآوری که در این پژوهش مورد توجه است، شرایط اجرای تعزیر بر بانوان بود که در هنگام اجرای تعزیر به صورت نشسته باشند و پوششی روی بدن داشته باشند تا اندام آنها قابل رؤیت نباشد.دیگر اینکه بیماری اعم از حیض و استحاضه نداشته باشند و بارداروشیرده هم نباشند.
طراحی و ساخت پرسش نامه نگرش به رفتار فرازناشویی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
مطالعه حاضر توصیفی- پیمایشی و از حیث هدف کاربردی بود. نمونه پژوهش شامل ۴۳۷ نفر از کلیه زنان شهر تهران در سال ۱۴۰۰ بود. در ابتدا با استفاده از جدول مشخصات دوبعدی گویه های پرسشنامه تنظیم شد و برای بررسی روایی سازه، از تحلیل عامل اکتشافی و تأییدی استفاده شد. نتایج نشان داد که ۹ عامل با مقادیر ویژه بیشتر از یک، 5/60 درصد از واریانس کل نمره ها را تبیین می کند و ضریب آلفای کرونباخ برای هر یک از مؤلفه ها بیش از 6/0 بود. عامل های این پرسش نامه شامل: «عدم آگاهی و شناخت نسبت به مهارت های زندگی زناشویی، احساس ناخوشی و عدم شادی، نادیده گرفتن ارزش های زندگی متعهدانه، ملال در زندگی زناشویی، عدم شناخت نسبت به ارزش های زندگی مشترک،کنترل گری افراطی، تأثیر موقعیت های وسوسه انگیز، پاسخ به خشم فروخورده، عوامل مرتبط با نیازهای جنسی» است که می توانند علل رفتار فرازناشویی در زنان شهر تهران را تبیین کنند. نتایج تحلیل عامل تأییدی در تمامی موارد بزرگ تر از 5/0 بود و مقادیر پایایی ترکیبی در تمامی مؤلفه ها بزرگ تر از 7/0 به دست آمد؛ بنابراین پرسش نامه مذکور از روایی و پایایی مطلوبی بر خوردار بود و برای تشخیص و بررسی نوع و جهت نگرش نسبت به رفتار فرازناشویی مناسب است.
بررسی عوامل مؤثر بر حضور زنان در قرارگاه های رفتاری با تأکید بر ادراک محیط (نمونه موردی: محله گلدشت معالی آباد شیراز)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن و جامعه سال سیزدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۴۹)
151 - 170
حوزه‌های تخصصی:
قرارگاه های رفتاری، به عنوان عرصه های حضورپذیر زندگی شهری، می تواند نقش مهمی در تجربه حیات مدنی گروه های خاص استفاده کننده ازجمله زنان ایفا کند. این پژوهش در پی بررسی عوامل و مولفه های مؤثر بر حضور زنان با تأکید بر «ادراک محیط» در قرارگاه های رفتاری است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش تحقیق آن توصیفی – تحلیلی است. پس از تدوین چارچوب نظری به کمک مرور پژوهش های پیشین، به روش «پیمایش کمّی» و به کمک پرسشنامه و با استفاده از طیف لیکرت به آزمون شاخص های حاصل پرداخته شده است. نمونه موردی، محله گلدشت معالی آباد است و به منظور پیمایش وضعیت حضور زنان در قرارگاه های رفتاری این محله و عوامل مؤثر بر آن، 376 پرسشنامه در میان زنان حاضر در فضاهای محله، توزیع و جمع آوری شده است. داده ها در محیط نرم افزار SPSS و به کمک آزمون های فریدمن، همبستگی و رگرسیون تحلیل شد. یافته ها نشان می دهد که مطلوبیت قرارگاه رفتاری و ادراک مطلوب محیط شهری بر حضور زنان در فضای شهری تأثیری معنادار داشته و میان مطلوبیت قرارگاه رفتاری و ادراک محیط همبستگی معناداری با شدت قوی وجود دارد.
بررسی سیر تحول ذهنیت زن ایرانی در مواجهه با مدرنیته با تکیه بر رمان های «روزگار سیاه»، «زیبا» و «شب یک شب دو»(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه زنان سال سیزادهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۴۱)
255-290
حوزه‌های تخصصی:
ورود مدرنیته به جامعه سنتی ایران تأثیر زیادی بر تغییر ذهنیت و جایگاه اجتماعی زنان داشت. به دلیل وجود ارتباط انکار ناپذیر ادبیات و جامعه، این مقاله به دنبال بررسی سیر تحول ذهنیت زن ایرانی در رویارویی با مدرنیته با تکیه بر رمان فارسی است. بدین منظور دو رمان «روزگار سیاه» و «زیبا» از سال های آغازین سده چهاردهم شمسی انتخاب شده اند.رویارویی شخصیت های زن این دو رمان با مدرنیته، با رویارویی شخصیت های زن رمان «شب یک شب دو» که در سال 1353ه.ش نگاشته شده است، مقایسه می گردد. به دلیل اینکه در این سه رمان زنان نقش محوری بازی می کنند، می توان با مقایسه تحلیلی و توصیفی نشان داد از نگاه نویسندگان، در فاصله نزدیک به پنجاه سال ذهنیت زن ایرانی نسبت به مؤلفه های مدرنیته (با تکیه بر نظریات گیدنز) چه تغییراتی کرده است. بدین منظور شخصیت زنان در مواجهه با مؤلفه های آموزش، حضور اجتماعی زنان، برابری زن و مرد، فردیت زنان، انسان گرایی، دنیاگرایی و سنت ستیزی در رمان ها بررسی و با یکدیگر مقایسه شده است.
بازکاوی فقهی- حقوقی حق استمتاع زوجه با تأکید بر لزوم مزاج شناسی زوجین(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
رعایت حقوق جنسی ازجمله مصادیق حسن معاشرت است و خودداری زوج نسبت به تأمین نیاز جنسی زوجه به صورتی که زن رضایت روانی، جسمی و عاطفی نداشته باشد، می تواند یکی از موارد نشوز مرد باشد. پژوهش حاضر به روش اسنادی- تحلیلی و با هدف بازکاوی فقهی- حقوقی حق استمتاع زوجه، به عنوان مصداقی از حسن معاشرت، با تأکید بر لزوم مزاج شناسی زوجین انجام شد. بدین منظور کلیه منابع مکتوب مربوطه اعم از کتب و مقالات علمی مورد بررسی قرار گرفت. براین اساس توسعه در مفهوم حق استمتاع، توجه به ضرورت بازنگری در دیدگاه های فقهی و قوانین مدنی حول محور حقوق جنسی زوجه و تبیین حدود معاشرت به معروف در مناسبات زوجین برمبنای تأمین غریزه جنسی زوجه بررسی و تحلیل شد. نتایج نشان داد که باتوجه به انحصار تأمین نیاز جنسی زن از سوی شوهر و الزام شرعی و قانونی ایشان به رعایت حسن معاشرت، برای دستیابی به اهدافی همچون افزایش میزان تعهد زناشویی، حفظ حیا در میان زنان، استواری بنیان خانواده و کاهش آمار طلاق، حق استمتاع زوجه باید در قانون تصریح شود و در حیطه سیاست گذاری و اجرا نیز این حق به عنوان یکی از اصلی ترین لوازم تحکیم بنیان خانواده، مورد توجه قرار گیرد. همچنین ضمانت اجرایی نظیر الزام زوج به اخذ مشاوره در این زمینه مورد تأکید قانون گذار باشد.
نقد ساختارهای اجتماعی در داستان نویسیِ زنان (1311- 1289 )(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در فرهنگ و هنر دوره ۱۴ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴
565 - 597
حوزه‌های تخصصی:
هم زمان با انتشار مطبوعات زنان از سال 1289 شمسی، شرایطی فراهم شد تا زنان بتوانند علاوه بر نقد بیشتر ساختارهای اجتماعی از زبانِ جدید مانند شعر و داستان نیز برای طرح دیدگاه های خود استفاده نمایند. پژوهش پیش رو که به روش کیفی، با استفاده از فن تحلیل محتوا و با تأکید شاخص بر روی متون داستانیِ مندرج در مطبوعات زن نگار منتشر شده در فاصله سال های 1289 (سال انتشار نخستین روزنامه زنان) تا سال 1311 (سال آخر انتشار جریده عالم نسوان) گردآوری شده در تلاش است تا به این پرسش پاسخ دهد که زنان در مکتوبات داستانیِ خود به طرح چه موضوعاتی پرداخته اند؟ مهم ترین خواسته آنان چه بوده و چه چیزی را به عنوان اصلی ترین عامل انقیاد زنان معرفی کرده اند؟ برشماری کامل و غیرگزینشی جراید زن نگار در دوره مورد بحث، شامل 167 شماره نشریات زن نگار برابر با 4401 (چهار هزار و چهارصد و یک) برگ مطبوعاتی نشان می دهد در 67 داستان زن نویس منتشر شده در اوراق مطبوعاتیِ زنان در فاصله سال های 1289 تا سال 1311 شمسی، موضوع محوری این متون داستانی: حقوق زنان در امر ازدواج- زندگی و طلاق، نقد ازدواج اجباری، ازدواج زودهنگام (کودک همسری) و نقد تعدد زوجات می باشد. همچنین رفتار "مادران نادان" اصلی ترین عامل تیره بختی زنان معرفی شده است.
صیانت از شأن اجتماعی و نقش والدینی جوانان و بنیان خانواده در عصر حاضر
حوزه‌های تخصصی:
هدف از انجام این پژوهش تبیین علل فروکاستشان اجتماعی و نقش والدینی جوانان است. روش این پژوهش، توصیفی بوده و نوع جمع آوری و تحلیل داده ها کتابخانه ای می باشد. یافته های تحقیق حاکی بر شخصیت جنین، پنجاه درصد از مادر و 25 در صد از پدر تأثیر پذیرفته و والدین حامل بذر زامه و مامه فرزندان هستند. لذا صیانت – کمی و کیفی- از این بذرها وظیفه عقلانی و انسانی افراد و حاکمیت سیاسی است. تا نسلی پاک و سالم و جامعه ای مطلوب به وجود بیاید. از طرفی امروزه اوج حکومت ابلیس، سلب مشروعیت از اموال و اولاد، با ایجاد بستر غذای حرام و شبهه ناک و با دامن زدن به موضوع اختلاط بین زن و مرد؛ و نابودی انسان تحت عنوان سقط جنین می باشد. درنتیجه خطرى که در جهان امروز، نسل بشر را تهدید می کند، تقدّس زدایى از نهاد خانواده و تنزل شأن اجتماعی زن و مرد و نقش پدری و مادری جوانان است. لذا اصلاح راهبردهای بینشی، گرایشی و کنشی و سبک زندگی؛ و فروکاست تأثیرات فرهنگ اومانیستی و فمنسیتی؛ و کاربست پیشنهادات کاربردی؛ موجب افزایش ازدواج جوانان و بهبود وضعیت خانواده ها و فراگیر شدن عفت عمومی می شود.
بررسی جامعه شناختی عوامل مرتبط با سلامت اجتماعی زنان شاغل در بیمارستان(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات زن و خانواده دوره دهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۵)
108 - 132
حوزه‌های تخصصی:
سلامت دارای ابعاد مختلفی از جمله روانی، جسمی و اجتماعی است. سلامت اجتماعی در جامعه، متأثر از عوامل بسیاری از جمله عوامل اجتماعی است. این پژوهش با هدف بررسی جامعه شناختی میزان سلامت اجتماعی زنان شاغل در بیمارستان و عوامل مرتبط با آن با استفاده از روش پیمایشی انجام شده است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعداد 237 نفر تعیین گردید و نمونه ها با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده های پژوهش از پرسشنامه استاندارد کییز برای سنجش سلامت اجتماعی و پرسشنامه محقق ساخته برای سنجش متغیرهای مستقل استفاده شد. یافته های تحلیل دو متغیری نشان داد بین متغیرهای احساس آنومی، رضایت شغلی، احساس بیگانگی اجتماعی، احساس امنیت اجتماعی، اعتماد اجتماعی و کیفیت زندگی با سلامت اجتماعی رابطه معنی دار وجود دارد. همچنین بین سلامت اجتماعی زنان برحسب سمت شغلی، میزان تحصیلات و میزان درآمد آن ها تفاوت معنی دار وجود دارد، اما بین سلامت اجتماعی زنان بر حسب وضعیت تأهل آنها تفاوت معنی داری وجود ندارد. در تحلیل چند-متغیری با استفاده از تحلیل رگرسیون چند متغیری، یافته ها نیز نشان داد بین متغیرهای احساس آنومی، اعتماد اجتماعی، احساس امنیت اجتماعی، احساس بیگانگی اجتماعی و رضایت شغلی با سلامت اجتماعی رابطه معنی دار وجود دارد. متغیرهای پژوهش توانسته اند 30 درصد واریانس متغیر وابسته سلامت اجتماعی را تبیین کنند.
تکالیف کارکردی زنان شیعه عصر صفوی در ساختار کنش اجتماعی بر اساس متغیرهای الگویی سایبرنتیک(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در فرهنگ و هنر دوره ۱۴ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴
599 - 626
حوزه‌های تخصصی:
پژوهش حاضر به روش اسنادی و به شیوه توصیفی-تحلیلی، و به استناد داده های تاریخی موجود درخصوص زنان در عصر صفویه، وضعیت آنان را براساس متغیرهای الگویی پیشنهادشده در نظریه کارکردگرایی ساختاری تالکوت پارسونز بازترسیم می کند تا مفروضاتی را آزمون کند. همچنین مقدماتی از تمرین تحلیلی یک امر تاریخی به استناد داده های تاریخی و براساس مبانی نظری مشخص را به سنتی میان رشته ای بدل سازد که علم تاریخ را به سایر دپارتمان های علوم اجتماعی متصل می کند. سؤال اصلی پژوهش آن است که زنان در عصر صفوی چگونه توانسته اند در سیستم اجتماعی عصر خود مؤثر باشند. فرضیه پژوهش آن است که زنان نقشی مؤثر در گذار جامعه وقت از وضعیت سنتی به پساسنتی داشته اند و این نقش را با عبور از نقش های انتسابی و عاطفی و عام گرا و کیفیتی، به نقش های اکتسابی و فراعاطفی و خاص گرا و عملکردی، تا حدودی فراهم ساختند و به تبدیل جامعه عصر صفوی به یک جامعه شبه انتقالی و پویا کمک کردند. نتایج نشان می دهد این گذار مقدماتی سبب شده است که انتقال انرژی و اطلاعات از نظام ها و خرده نظام ها با نقش آفرینی زنان، به جای آنکه صرفاً از طریق نقش های انتسابی و خاص گرا و... صورت بگیرد، از طریق نقش های اکتسابی و عام گرا و... نیز صورت بگیرد و مقدمات پیکره بندی جدیدی از سایبرنتیک سیستم عصر صفوی ایجاد شود.