درخت حوزه‌های تخصصی

این مقاله پس از مرور تعاریف و دیدگاه های مختلف در باب نقطه ی آغازین «نظریه» به عنوان نقطه ی ثقل تولید و خلق دانش به «مسئله» می رسد. در آغاز، مسائل به شکل تدریجی مطرح می شوند و سپس مسائل متعدد تحت عنوان موضوع واحد، انسجام یافته و دانش را به وجود می آورند. این مهم با تمرکز بر جامعه شناسی جنسیت و جامعه شناسی خانواده جست وجوی مصداقی می شود و با تمرکز بر حوزه ی «مباحث بحث انگیز»، که به نوبه ی خود نقطه ی آغازین مسئله تلقی می شود، به طرح و بحث «سوالات راهبردی» در این دو شاخه علمی می پردازد. طرح مباحث بحث انگیز در قالب سوالات راهبردی در جای خود بصیرتی ویژه در درک چشم اندازها و افق های پیش رو را موجب می شود و جایگاهی برای کندوکاو و طرح مسائل جدیدتر علمی در حوزه ی مسائل زنان و خانواده را به وجود می آورد.

فمینیسم، واژه ای فرانسوی به معنی «طرفداری از حقوق زن» و «جنبش آزادی زنان» است که اگرچه با معنای کنونی، واژه ای نوین است، قدمتی به اندازه ی تاریخ دارد. نقد فمینیستی نیز بر آن است تا نقش زنان را در دو محور خالق اثر (زن در مقام نویسنده) و شخصیت خلق شده (چهره ی ارایه شده از زن در آثار نویسندگان)، بررسی کند. محور و گرایش اول با عنوان «نقد زنان» و گرایش دوم با نام «جلوه های زن» مطرح شده است. در این مقاله به نقد فمینیستی و بررسی چهره ی زن مجموعه داستان «دخترخاله ونگوک» از فریده خرمی پرداخته می شود. در همین راستا، ابتدا خلاصه ای از داستان ها ذکر، آن گاه به نقد داستان ها از دو دیدگاه مذکور پرداخته شده است. ضمن نقد این مجموعه درمی یابیم که اثر مذکور گواه دغدغه ی زنانه ی نویسنده ی آن است. مضمون داستان ها، مسائل عاطفی اجتماعی زنان در برابر مردان و جامعه است. محور موضوعات بدون هیچ تردیدی زن، مسائل زنان و محدودیت هایشان می باشد و اندیشه ی زن محور نویسنده سبب خلق و ظهور ایده های مردستیز گشته است.

امروز شهرها مهم ترین خاستگاه زیستی انسان ها هستند و با پدیده هایی مدرن نظیر آلودگی هوا، ترافیک، رانندگی های پرخطر و تصادف مواجه اند که ناشی از ورود به دنیای مدرن است. رانندگی کردن و خطر تصادف احتمالی آن را باید در بافت زندگی افراد جست وجو کرد. رفتارهایی که افراد در هنگام رانندگی کردن برمی گزینند بازتاب شیوه و سبک زندگی آنان است. سبک زندگی سالم مجموعه ای از انتخاب های مثبت افراد در درون محدوده های ساختاری است. در این مقاله، جنسیت را مهم ترین عامل در تحلیل تصادفات در نظر می گیریم زیرا جنسیت می تواند انتخاب های عاملان را محدود کند. افزایش حضور زنان در زندگی روزمره و تفاوت های جنسیتی در انتخاب رفتار رانندگی، منعکس کننده ذائقه زنان در حوزه رانندگی است. این مقاله مبتنی بر پژوهش است روی نمونه ای 450 نفری از جوانان ساکن در منطقه دو شهر تهران. یافته های آن نشان می دهد که میانگین میزان تصادف در میان زنان به مراتب کمتر از مردان است. هم چنین، زنان در مقایسه با مردان تمایل کمتری به رانندگی پرخطر دارند. در مجموع، زنان در مقایسه با مردان از سبک زندگی سالم تر یا مثبت تری برخوردارند

امروزه مصرف گرایی از موضوعات مهم پژوهش در جامعه شناسی و مطالعات فرهنگیاست و بررسی آن به عنوان یک مسئله ی علمی و در حال گسترش در ایران حائز اهمیت است. بر این اساس این مطالعه به بررسی رابطه ی مصرف گرایی با رسانه های ارتباط جمعی پرداخته و با استفاده از نظریه و مدل ارتباطی اقناع به مطالعه ی نقش کانال های ارتباطی و جنسیت مخاطبین پیام در مصرف گرایی پرداخته است. روش استفاده شده به صورت پیمایشی و جمع آوری اطلاعات با ابزار پرسشنامه و نمونه ی مورد مطالعه 400 نفر از جوانان (29-18) ساکن در شهر شیراز بوده که با نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انجام شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد بین میزان استفاده از رسانه های جمعی و مصرف گرایی بر حسب جنسیت رابطه وجود دارد و در این میان مـردان به دلیل آنکه بیشتر از رسانه های ارتباط جمعی استفاده می کنند مصرف گراتر از زنان می باشند.

پژوهش حاضر به منظور بررسی اثربخشی خانواده درمانی سیستمی بوئن بر افزایش تمایزیافتگی و بهبود کارکرد خانواده های دارای فرزند معتاد انجام شده است. بر اساس مطالعات انجام شده افراد معتاد و خانواده های آن ها تمایزیافتگی پایینی دارند که این امر موجب بدکارکردی خانواده می شود. این مطالعه از نوع طرح های آزمایشی با پیش آزمون- پس آزمون همراه با گروه کنترل است. گروه نمونه این پژوهش که به طور داوطلبانه از میان مراجعین مجرد معتاد و اعضای خانواده های آن ها از 4 مرکز درمانی اعتیاد انتخاب شدند، به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (5 خانواده 4 نفره) و کنترل (5 خانواده 4 نفره) جایگزین شدند. گروه آزمایش 8 جلسه 2 ساعته تحت خانواده درمانی بر اساس تئوری سیستمی بوئن قرار گرفتند و در این مدت گروه کنترل فقط درمان متعارف بهزیستی/ وزارت بهداشت را دریافت می کردند. داده ها که بر اساس پرسشنامه تمایزیافتگی و ابزار سنجش خانواده بدست آمده بود، با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس مورد بررسی قرار گرفت و نشان داد که خانواده درمانی سیستمی بوئن موجب افزایش تمایزیافتگی و بهبود کارکرد افراد معتاد و اعضای خانواده های آن ها می شود.

در مقاله ی حاضر با توجه به ویژگی ها و صفاتی که در برخی از کتب معروف منثور (قرن 5 تا 7)، برای زنان برشمرده اند به بررسی شخصیت و جایگاه اجتماعی زنان در آن دوران پرداخته شده و سعی بر دست یابی به شناختی مستند از چهره و سیمای زن در اوضاع و شرایط اجتماعی آن روزگار است.

قبـل از اسلام در منطقه جزیزﺓ العرب همانند سایر مناطق ، نگرش منفی به زن نگـاه غالب بوده است. اسلام این نگاه را متحول کرد. خلقت یکسان زن ومرد در گفتمان قرآن، تساوی آن ها را در کسب ارزش های معنوی وعدم تفاوت در مشارکت اجتماعی زن ومرد را به دنبـال داشت. این بینش در گفتمان نبوی با حضور زن در اجتماعات دینی و در عرصه ی علم آموزی و مشارکت در امور جنبه ی عینی و عملی به خود گرفت. با رحلت پیامبـر(ص) اراده ی جامعه ی اسلامی بر این اندیشه استوار شد که گفتمان اسلام در باب زن در حاشیه قرار گیرد. نگارنده بر آن است که عناصر ادیان و اقوام دیگر از جمله عناصر فرهنگ یهود در تقویت این جریان و باز تولید نگاه جاهلی به زن تاثیر گذار بودند. فرهنگ یهود که در بر گیرنده ی شاخص های نگاه منفی به زن در بعد اجتماعی بود،بانگاه جاهلی در این زمینه هم سویی یافت . نتیجه مبین آن است که سیاست خلفا در فراهم کردن زمینه برای نفوذ و رواج عناصر فرهنگ یهود به وسیله احبار نو مسلمان و راویان آن ها منجر به ظهور احادیث و روایت های شدکه هر چند به نام احادیث اسلامی به فرهنگ اسلامی راه یافت ،اما در حقیقت چیزی جز بازتولید نگاه جاهلی به زن نبود. از این رو ،آگاهی از آموزه های اصیل اسلامی از آموزه های جاهلی بازتولید شده به نام اسلام از اهداف این پژوهش است.

هدف از این مطالعه، تعیین میزان شیوع خشونت خانگی علیه زنان باردار و علل مرتبط با آن در شهرهای میاندواب ، مهاباد و بناب، با استفاده از برگه ی ثبت داده ها و پرسشنامه ی بررسی خشونت خانگی می باشد. این مطالعه ای پیمایشی از نوع مقطعی است. نمونه های این پژوهش شامل 1950 زن باردار مراجعه کننده به زایشگاههای بیمارستان های شهرهای یاد شده بودند که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب گردیدند. یافته های شیوع خشونت یاد شده در میاندوآب 78% ، مهاباد 4/67% و بناب 5/94%گزارش گردید. بین اعمال خشونت و متغیرهای ( بر حسب شهر) سن ازدواج زن( میاندوآب)، تعدادفرزند ( سه شهر)، وضعیت اقتصادی خانواده ( میاندواب و مهاباد )، میزان حمایت خانواده ی زن از وی (سه شهر)، سیگار کشیدن زن ( مهاباد و بناب ) ارتباطی معنی دار نشان داده شد. میزان شیوع خشونت خانگی اعمال شده بر زنان باردار در هر سه شهر به گونه ی نسبی بالا بوده که با توجه به علل مرتبط بررسی شده، لازم است با یک برنامه ریزی صحیح کاهش یابد.

هدف: هدف اصلی این مقاله بررسی رابطه جهت گیری مذهبی با بهداشت روانی خانواده در میان خانواده های ساکن شهر شیراز می باشد. روش تحقیق: این تحقیق با روش کمی و تکنیک پیمایش و با استفاده از ابزار پرسشنامه انجام گرفته است. جامعه آماری این تحقیق شامل خانواده های ساکن شهر شیراز در سال 1387 می باشند که در آن ها زن و شوهر در قید حیات بوده و با هم زندگی می کنند. براساس نمونه گیری طبقه ای تصادفی منظم، 386 خانواده انتخاب شده اند. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که رابطه معنی داری میان متغیرهای سن، جنسیت، درآمد، تحصیلات، جهت گیری مذهبی درونی و جهت گیری مذهبی بیرونی با بهداشت روانی خانواده وجود دارد. براساس نتایج معادله رگرسیون چند متغیره، از میان کل متغیرهای مورد بررسی، متغیرهای جهت گیری دینی درونی، درآمد، جهت گیری مذهبی بیرونی و تحصیلات حدود 66 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین می نمایند. براساس مدل تحلیل مسیر، از میان این متغیرها، جهت گیری مذهبی درونی بالاترین تاثیر را بر متغیر وابسته داشته است.

مطالعه حاضر به منظور تبیین نقش ویژگی های فردی موثر بر اشتغال دانش آموختگان دخترِ دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین انجام می گیرد. این تحقیق از نوع کاربردی است و با استفاده از روش علی - ارتباطی صورت می پذیرد. با توجه به هدف تحقیق، متغیرهای مستقل آن ویژگی های فردی دانش آموختگان است که در این جا در دو گروه ویژگی های روان شناختی و جامعه شناختی مطرح می شوند و متغیر وابسته نیز اشتغال دانش آموختگان است. در این مطالعه از پرسش نامه به عنوان ابزار گردآوری داده ها استفاده شد. پایایی پرسش نامه از طریق ضریب کرونباخ (آلفا %83) محاسبه گردید. جامعه آماری؛ کلیه دانش آموختگان دختر دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین سال های 84 تا 87 می باشند که از بین آنها 140 نفر به عنوان نمونه آماری از طریق نمونه گیری طبقاتیِ متناسب انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل اطلاعات در این تحقیق با استفاده از نرم افزار اس.پی.اس.اس (SPSS) انجام می گیرد. بر اساس نتایج به دست آمده، 58.6 درصد از افراد مورد مطالعه شاغل هستند که بیش از نیمی از آن ها در بخش دولتی و بقیه در بخش خصوصی یا به صورت خوداشتغالی مشغول به کار هستند. مطابق یافته های این مطالعه، محدود بودن فرصت های اشتغال برای زنان در بخش کشاورزی، حمایت نکردن دولت از دانش آموختگان رشته های کشاورزی، و ارتباط نداشتن دانشکده های کشاورزی با بخش کشاورزی، از موانع مهم اشتغال دانش آموختگان دختر در بخش کشاورزی تلقی می شود. ضمن این که بر اساس نتایج تحلیل رگرسیون، ویژگی اعتمادبه نفس به عنوان موثرترین متغیر در اشتغال دانش آموختگان دختر ارزیابی می شود به طوری که با افزایش اعتمادبه نفس در دانش آموختگان دختر، اشتغال آنان نیز به طور مثبت و معنادار تحت تاثیر قرار می گیرد.