زهرا امی

پرسش از ویژگی های هر موجودی منطقا مؤخر از پرسش از چیستی آن بوده و بدیهی است دانستن هویت هر موجودی حدود و ثغور چگونگی مواجهه با آن را مشخص می سازد. تصور رایج از فناوری نگاه ابزاری است. گرچه تکنیک برآمده از علم است اما هم اینک موجودیتی کاملا فرهنگی دارد و اساسا تجسم فرهنگ مدرن است. ملاحظه پیامدهای تکنولوژی دو فایده دارد: اول آن که ضرورت شناخت آن را آشکار می سازد و دوم خطرات آن را هویدا ساخته و به شناسایی راهکارهای مقابله کمک می رساند. این مقاله ضمن ارائه مطالبی در خصوص شناخت فناوری از منظر فلسفی، به تهدیداتی که برای انسان به لحاظ وجودی ایجاد می کند ، می پردازد و در نهایت با توسل به دو دسته راهکار: عاجل یا کوتاه مدت و آجل یا درازمدت خطر عمده ی آن را می کاهد. هنر به خاطر باروری خلاقانه ی خود و حیات معقول به عنوان حیاتی هدفدار که تلاش می کند تا حد امکان همه ی استعدادهای بشر را شناسایی کرده و به فعلیت برساند، از مهم ترین راهکارهایی هستند که از تهدیدات فناوری می کاهند.

لیپمن را سرآغاز فلسفه برای کودکان می دانند. نوآوری وی در اساس، تحولی در شیوه آموزش و پرورش بوده است. فلسفه برای کودکان در مفهوم سازی لیپمن برنامه ای برای افزایش مهارت تفکر نقاد و خلاق در درک مسایل فلسفی نزد کودکان است. این برنامه سه مقوم اساسی دارد: خود اصلاحگری، حساسیت معقول نسبت به زمینه و داوری بر پایه اعتماد بر ملاک های عینی. برنی فیر نیز با همان رهیافت و تلقی لیپمن اما با سبکی متفاوت به فلسفه برای کودکان پرداخت. بررسی مقایسه ای این دو سبک پرتوی در شناخت کاملتر و تحلیل ژرفتر روی آورد لیپمن است. این مقایسه در تدوین الگوی متناسب با فرهنگ ایرانی اسلامی در فلسفه برای کودکان نکته آموز است. هر دو سبک یاد شده در سنت باختری فلسفه بر فلسفه تحلیلی روئیده است.