آموزش عالی کشاورزی

محیط اصلی فعالیت کاری برای دانشجویان رشته کشاورزی، مناطق روستایی و محیط هایی است که با فعالیتهای کشاورزی در ارتباط است. بنابراین به منظور اثربخشی فعالیتهای نظام آموزش عالی کشاورزی ضروری است که به بررسی تمایلات و گرایش دانشجویان رشته کشاورزی به مناطق روستایی توجه گردد. هدف از این پژوهش بررسی گرایش دانشجویان رشته کشاورزی به کار در مناطق روستایی است. روش تحقیق به صورت توصیفی ـ همبستگی و علی ارتباطی است. جامعه آماری دانشجویان ترویج کشاورزی به تعداد 355 نفراست که با استفاده از نمونه گیری تصادفی ساده با توجه به واریانس بدست آمده از تست اولیه و فرمول کوکران ، اقدام به تعیین حجم نمونه شد که در تحقیق حاضر این حجم 75 نفر بدست آمد. هدف اصلی این تحقیق تحلیل همبستگی و رگرسیونی عوامل است که بر گرایش دانشجویان جهت کار در مناطق روستایی نقش دارد.بر اساس نتایج به دست آمده بین محتوای مطالب ارائه شده در دانشگاه، میزان حمایتهای دولت از مناطق روستایی، میزان علاقه به کار عملی و میزان ارزش قائل شدن برای روستا با گرایش دانشجویان در زمینه کار در مناطق روستایی رابطه مثبت و معنی داری به دست آمد.در ادامه به منظور بررسی تأثیر متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته از رگرسیون گام به گام استفاده شده است. با توجه به یافته های جدول رگرسیون می توان نتیجه گرفت که متغیرهای مستقل میزان علاقه به کار عملی، میزان تجربه کار کشاورزی، میزان ارزش قائل شدن برای بخش کشاورزی و میزان حمایتهای دولت 48% تغییرات متغیر گرایش به کار در مناطق روستایی را تبیین می کند.

هدف کلی این پژوهش، بررسی مؤلفه های تأثیرگذار بر توسعه حرفه ای اعضای هیأت علمی دانشکده های کشاورزی دانشگاه تهران میباشد. این تحقیق با رویکرد اکتشافی بر پایه راهبرد پیمایشی به انجام رسیده است. جامعه آماری این تحقیق را 250 نفر از اعضای هیأت علمی دانشکده های کشاورزی دانشگاه تهران تشکیل داده اند. برای جمع آوری داده ها از روش نمونه گیری تصادفی استفاده شده است. حجم نمونه (103n=) بدست آمد.ابزار تحقیق پرسشنامه بوده است. پایایی پرسشنامه برای بخش های مختلف بر اساس محاسبه ضریب آلفای کرونباخ بین 73/0 تا91/0 مطلوب تشخیص داده شد. برای تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده از نرم افزارspss/win و تکنیکهای تحلیل عاملی، تحلیل نمره عاملی و تحلیل همبستگی بهره گرفته شد. تحلیل عاملی انجام شده در ارتباط با مؤلفه های تأثیرگذار بر فرآیند توسعه حرفه ای اعضای هیأت علمی منجر به استخراج چهار مؤلفه زیربنایی شد که روی هم رفته 64/55 درصد از واریانس کل را تبیین نمودند. این مؤلفه ها عبارتند از: 1- عامل نهادی (57/17)، 2- عامل مدیریتی (69/14)، 3- عامل فردی (46/12) و 4- عامل اجتماعی (91/10). همچنین نتایج تحلیل نمره عاملی همبستگی تأثیر متقابل این عوامل را بر یکدیگر نشان داد.

پژوهش حاضر به صورت پیمایشی و با هدف شناسایی و تحلیل موانع کارآفرینی در نظام آموزش عالی کشاورزی انجام شده است. جامعه آماری تحقیق کلیه دانشجویان مقطع کارشناسیارشد گرایش های مختلف کشاورزی شاغل به تحصیل در دانشکده های کشاورزی استان تهران بوده است که 250 نفر از آنها از طریق نمونه گیری طبقه ای به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. پرسشنامه به عنوان ابزار گردآوری اطلاعات مورد استفاده قرار گرفت و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS بهره گرفته شد. یافته های این تحقیق میدهد که فقدان یا کمبود حمایت دولتی از مشاغل کشاورزی مهمترین مانع برای اشتغال فارغ-التحصیلان در بخش کشاورزی است. ضمن اینکه تحلیل عاملی موانع کارآفرینی در دانشگاه ها به دسته بندی این موانع در پنج عامل اصلی منجر شد که این عوامل در مجموع 6/61 درصد از واریانس کل را تبیین کردند. مهمترین عامل شناخته شده در این پژوهش عامل پشتیبانی میباشد که به تنهایی 8/17 درصد از واریانس کل را تبیین میکند. این عامل دربرگیرنده موانعی مثل کمبود امکانات، تجهیزات و زمین های کشاورزی برای کار عملی، کمبود وسایل آموزشی و کمک آموزشی و نیز کمبود امکانات و تجهیزات آزمایشگاهی بوده است. پس از این عامل به ترتیب عوامل آموزشی، برنامه ریزی، سیاست گذاری و عامل انسانی بیشترین مقدار واریانس کل را تبیین نموده اند.

در طول دهه گذشته فرآیندهای آموزشی تغییرات بسیار مهمی را متحمل شده اند. ظهور یادگیری الکترونیکی به عنوان ابزاری مهم برای ارایه، تعامل و تسهیل گر فرآیند تدریس و یادگیری، ساختارهای سازمانی دانشگاه ها و موسسات آموزشی، راهبردهای تدریس و حتی خود یادگیری را تغییر داده است. در چنین شرایطی، نهادهای آموزشی نیازمند اندیشیدن درباره چگونگی سازگاری با این تغییرات میباشند. پژوهش حاضر با هدف شناسایی سیاست های لازم برای توسعه یادگیری الکترونیکی در آموزش عالی کشاورزی انجام شده است. این تحقیق از نوع پیمایشی میباشد و از ابزار پرسشنامه برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر، اعضای هیات علمی دانشکده های کشاورزی دانشگاه های تربیت مدرس، تبریز، مازندران، شیراز و فردوسی مشهد میباشند که با استفاده از روش نمونه گیری چندمرحله ای، 80 نفر از آنان انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفته اند. داده های تحقیق با استفاده از نرم افزار SPSS و آماره های توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته های پژوهش نشان میدهد که سیاست های عمومی، سیاست های حمایتی و سیاست های اجرایی 02/88 درصد از واریانس سیاست های توسعه یادگیری الکترونیکی در آموزش عالی کشاورزی را تبیین نموده اند.

مطالعه حاضر به منظور تبیین نقش ویژگی های فردی موثر بر اشتغال دانش آموختگان دخترِ دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین انجام می گیرد. این تحقیق از نوع کاربردی است و با استفاده از روش علی - ارتباطی صورت می پذیرد. با توجه به هدف تحقیق، متغیرهای مستقل آن ویژگی های فردی دانش آموختگان است که در این جا در دو گروه ویژگی های روان شناختی و جامعه شناختی مطرح می شوند و متغیر وابسته نیز اشتغال دانش آموختگان است. در این مطالعه از پرسش نامه به عنوان ابزار گردآوری داده ها استفاده شد. پایایی پرسش نامه از طریق ضریب کرونباخ (آلفا %83) محاسبه گردید. جامعه آماری؛ کلیه دانش آموختگان دختر دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین سال های 84 تا 87 می باشند که از بین آنها 140 نفر به عنوان نمونه آماری از طریق نمونه گیری طبقاتیِ متناسب انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل اطلاعات در این تحقیق با استفاده از نرم افزار اس.پی.اس.اس (SPSS) انجام می گیرد. بر اساس نتایج به دست آمده، 58.6 درصد از افراد مورد مطالعه شاغل هستند که بیش از نیمی از آن ها در بخش دولتی و بقیه در بخش خصوصی یا به صورت خوداشتغالی مشغول به کار هستند. مطابق یافته های این مطالعه، محدود بودن فرصت های اشتغال برای زنان در بخش کشاورزی، حمایت نکردن دولت از دانش آموختگان رشته های کشاورزی، و ارتباط نداشتن دانشکده های کشاورزی با بخش کشاورزی، از موانع مهم اشتغال دانش آموختگان دختر در بخش کشاورزی تلقی می شود. ضمن این که بر اساس نتایج تحلیل رگرسیون، ویژگی اعتمادبه نفس به عنوان موثرترین متغیر در اشتغال دانش آموختگان دختر ارزیابی می شود به طوری که با افزایش اعتمادبه نفس در دانش آموختگان دختر، اشتغال آنان نیز به طور مثبت و معنادار تحت تاثیر قرار می گیرد.

این مطالعه با هدف تحلیل اثرات قابلیت های حرفه ای آموزشگران در موفقیت شغلی دانش آموختگان مراکز آموزش عالی علمی کاربردی کشاورزی، انجام گرفته است. جامعه آماری تحقیق 510 نفر از دانش آموختگان دوره های عالی علمی کاربردی کشاورزی در منطقه مرکزی بود که 145 نفر بعنوان نمونه مورد نظر از طریق نمونه گیری طبقه ای با انتساب متناسب انتخاب شدند. ابزار اصلی این تحقیق پرسشنامه بود و داده ها نیز با استفاده از روش های آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده، 3/79 درصد دانش آموختگان مورد مطالعه مرد و بقیه آنها زن بودند. 4/61 درصد از این افراد با استفاده از سهمیه آزاد و 6/38 درصد آنها از طریق سهمیه شاغل وارد دوره های علمی کاربردی شدند. هم چنین یافته های این مطالعه در خصوص قابلیت های حرفه ای مدرسان مراکز مختلف علمی کاربردی کشاورزی نشان داد بین نگرش دانش آموختگان مراکز مختلف در مورد برخی از قابلیت ها اختلاف معنی دار وجود دارد. ضمن اینکه بر اساس تحلیل رگرسیون، «توان علمی اساتید در رابطه موضوع درسی، داشتن توان و مهارت عملی در زمینه موضوع درسی، تسلط به دانش فنی در زمینه موضوع درسی، تسلط گفتاری و نوشتاری به زبان فارسی و میزان آشنایی به منابع و مراجع علمی متنوع کشاورزی» از قابلیت های مؤثر در موفقیت شغلی دانش آموختگان محسوب گردید.

این تحقیق با هدف بررسی انگیزه پیشرفت دانشجویان بر اساس عوامل تبیین کننده کیفیت آموزش عالی به انجام رسیده است. پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی بود و برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شد. جامعه آماری تحقیق را دانشجویان شاغل به تحصیل در دوره کارشناسی دانشکده های کشاورزی دانشگاه های تهران، بوعلی سینا همدان، ایلام، شهید باهنر کرمان و شیراز تشکیل دادند که تعداد ایشان 6958 نفر بود. براساس فرمول کوکران، تعداد نمونه مناسب، 273 نفر به دست آمد. نمونه گیری با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای با انتساب متناسب صورت گرفت. برای بررسی انگیزه پیشرفت از مقیاس استراتژی های انگیزشی پینتریچ و همکاران و برای بررسی عوامل تبیین کننده کیفیت از ابزار محقق ساخته استفاده شد. ابزار تحقیق از لحاظ روایی براساس نظر تعدادی از اساتید صاحبنظر در این زمینه تایید شد و برای تعیین پایایی پرسشنامه نیز پس از مطالعه راهنما، آلفای کرونباخ محاسبه شده (برای مقیاس انگیزه پیشرفت برابر 86/0 و برای مقیاس عوامل تبیین کننده کیفیت برابر 91/0) مبین اعتبار مناسب برای گردآوری داده ها بود. یافته های تحقیق حاکی از رابطه مثبت و معنی دار بین ابعاد تبیین کننده کیفیت (شامل: کیفیت فرایند، کیفیت تعاملات، کیفیت محیط آموزش، کیفیت هدف، و کیفیت زیرساخت ها) با انگیزه پیشرفت بود. افزون بر این، نتایج تحلیل تشخیصی نشان داد که در کل جامعه مورد بررسی، 51 درصد از واریانس نمره تشخیصی توسط مدل 3 متغیری شامل میزان رضایت نسبت به کیفیت فرایند، میزان رضایت نسبت به کیفیت محیط آموزش، و میزان رضایت نسبت به کیفیت تعاملات قابل تبیین بوده است. در نتیجه، لازم است تا به این موارد بطور ویژه توجه شود.

این پژوهش با هدف شناسایی و اولویت بندی مجموعه ای نمایا از مؤلفه های مؤثر در، تلفیق میان رشته ای آموزش محیط زیست پایدار در آموزش عالی کشاورزی انجام شد. با بررسی مطالعات و تحقیقات پیشین، دو مؤلفه پایه و 35 مؤلفه داخلی به دست آمد. این مؤلفه ها بر اساس نظر اعضای هیئت علمی و صاحب نظران رشته های کشاورزی منابع طبیعی و محیط زیست، با استفاده از روش های تصمیم گیری چند معیاره TOPSIS و ANP فازی اولویت بندی و تأیید گردید. پس از تجزیه وتحلیل داده ها، با توجه به وزن نهایی به دست آمده در بخش «ارتباط توسعه پایدار محیط زیست و آموزش عالی کشاورزی»، مؤلفه های: مفاهیم حفاظت از منابع خاک، احیای اراضی کشاورزی و ساماندهی زمین، افزایش بهره وری و عوامل و منابع تولید در بخش کشاورزی، به ترتیب در رتبه های اول تا سوم قرار گرفتند و در بخش دوم نشانگر «گستردگی و جامع بودن محتوای برنامه درسی کشاورزی در تلفیق با مفاهیم پایداری محیط زیست » با کسب درجه اهمیت 262/0، مشخص شد. نتایج این پژوهش نشان داد که تکراری بودن برخی مفاهیم در قسمت گستردگی محتوا از عامل های مهم در جهت تلفیق میان رشته ای آموزش محیط زیست پایدار در آموزش عالی کشاورزی می باشد و همچنین تمرکز محتواهای آموزشی در درون رشته های علمی نیز بدون توجه به مفاهیم توسعه پایدار از دیگر موارد مهم در این مبحث می باشد.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت ها و تهدیدهای تشکیل تعاونی های دانشجویی کشاورزی و با بهره گیری از تکنیک دلفای در سه دور انجام شد. جامعۀ مورد مطالعه افراد باتجربه و صاحب نظر در زمینۀ تعاونی های دانشجویی در استان کرمانشاه و پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی بودند(40 نفر). نتایج نشان داد کهکاهش ترس دانشجویان از کار عملی، یادگیری ماندگارتر و تقویت توانایی کارکردن دانشجویان با یکدیگر مهم ترین نقاط قوت و نداشتن پشتوانۀ مالی و یا فراهم نشدن سرمایه در زمان لازم، کمبود ابزار و ماشین آلات و یا وجود ابزار و ماشین آلات کهنه و مستهلک و عدم تعریف کارهای عملی و گروهی در سرفصل های برخی از دروس کشاورزی مهم ترین نقاط ضعف تشکیل و توسعۀ تعاونی های دانشجویی کشاورزی به شمار می آیند. وجود روحیۀ کار و تولید در جامعه، اهتمام دولت برای توسعۀ کشاورزی و تولید ملی و استفاده از نفوذ دانشکده در مکاتبه با سایر ارگان ها مهم ترین فرصت ها و سرانجام نگرش نامناسب به تعاونی به طور کلی و به تعاونی دانشجویی به طور اخص، دیوان سالاری موجود در فضای اداری جامعه، نبود سرمایۀ اولیه، نبود ارتباط میان دانشکده های کشاورزی و بخش اجرا و عدم اعتقاد به توانایی های دانشجویان تهدیدهای نهایی پیش روی تشکیل و توسعۀ تعاونی های دانشجویی کشاورزی هستند.

در آینده، عرصهٔ مسئولیت پذیری اجتماعی دانشگاه، به حوزه های متنوعی از اجتماعات محلی، ملی و بین المللی گسترش خواهد یافت. حضور توأم با مسئولیت پذیری اجتماعی آموزش عالی در روند تحولات آینده، نیازمند رویکردی آینده نگارانه است تا امکان کنشگری در رخدادهای آینده را فراهم سازد. بنابراین، هدف این مقاله، آینده نگاری مسئولیت پذیری اجتماعی آموزش عالی کشاورزی است. مطالعهٔ حاضر در سه گام اصلی انجام شد. ابتدا بر مبنای روش گروه کانونی، به شناسایی پیشران های مسئولیت پذیری اجتماعی دانشگاه در آموزش عالی کشاورزی پرداخته شد. سپس با استفاده از روش تحلیل اثرات متقابل و با بهره گیری از نرم افزار MicMac، از میان 14پیشران شناسایی شدهٔ مسئولیت پذیری اجتماعی دانشگاه، 5 پیشران کلیدی انتخاب شد. برای این عوامل کلیدی بر اساس ایدهٔ سناریونویسی21 وضعیت ممکن و محتمل در آیندهٔ مسئولیت پذیری اجتماعی دانشگاه با نظر خبرگان تعریف گردید و با تشکیل ماتریس21*21 و بهره گیری از دانش خبرگان در ارزیابی میزان تأثیرات وقوع هر یک از وضعیت ها بر وقوع یا عدم وقوع وضعیت های دیگر در آیندهٔ مسئولیت پذیری اجتماعی دانشگاه با استفاده از قابلیت های نرم افزار Scenario Wizard 4.31، دو سناریو متضاد (ققنوس و طاووس) به عنوان سناریوهای قوی و 104 سناریو با احتمال وقوع پایین و ضعیف استخراج شد. سناریو ققنوس نمایان گر تحقق مسئولیت پذیری اجتماعی دانشگاه در راستای توسعهٔ پایدار محلی و منطقه ای بوده و سناریو طاووس مبین آن است که دانشگاه به عنوان تافته ای جدابافته، فاقد مسئولیت پذیری اجتماعی است. این سناریوها چشم انداز آیندهٔ مسئولیت پذیری اجتماعی دانشگاه را نشان می دهند.

هدف کلی این پژوهش تحلیل سازوکارهای بهبود توسعه منابع انسانی (اعضای هیئت علمی) دانشکده های کشاورزی است. این پژوهش به روش پیمایشی انجام شد و از نوع توصیفی- اکتشافی است. جامعه آماری این تحقیق اعضای هیئت علمی دانشکده های کشاورزی اند و جامعه آماری پژوهش عبارت است از 1178 نفر از اعضای هیئت علمی. برای جمع آوری داده ها و اطلاعات از روش نمونه گیری چندمرحله ای استفاده شد. در نهایت، 248 پرسشنامه جمع آوری شد. ابزار پژوهش پرسشنامه ای است که روایی آن از طریق متخصصان و اعضای هیئت علمی دانشگاه تهران تأیید شد. پایایی پرسشنامه نیز از طریق ضریب آلفای کرونباخ (بالای 7 / 0) محاسبه گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارSPSS  استفاده شد. نتایج نشان داد که 48 سازوکار در زمینه توسعه اعضای هیئت علمی مؤثر است که، در نهایت، با توجه به تکنیک تحلیل عاملی، به چهار زمینه فردی، مشارکت اجتماعی، حرفه ای، و آموزشی دسته بندی شد، که 66 درصد واریانس کل را تبیین کرد.

 توسعه برنامه های آموزشی بین رشته ای یکی از راهبردهای تحول در آموزش عالی کشاورزی است. این پژوهش کیفی با هدف عارضه یابی رویکرد بین رشته ای در آموزش عالی کشاورزی برپایه موردکاوی "ترویج و آموزش کشاورزی" به انجام رسید. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از مصاحبه نیمه ساختارمند با نمونه ای برگزیده (44=n) از بین اعضای هیأت علمی، محققان، کارشناسان و مروجان و مدیران حوزه ترویج و آموزش کشاورزی کشور به دست آمد. با استفاده از فرآیند کدگذاری مرسوم در نظریه بنیانی، متن برگرفته از مصاحبه ها تحلیل و یافته های حاصل از تحلیل در ساختاری ماتریسی، شامل کدهای باز، محوری و انتخابی تدوین شد. بر اساس کدهای طبقه بندی شده موضوعی (شش طبقه)، مسائل و محدودیت های عمده توسعه رهیافت بین رشته ای در آموزش عالی کشاورزی عبارتند از: مسائل نظری و مفهومی، مسائل آموزشی، مسائل پژوهشی و انتشار یافته های تحقیقاتی و مسائل توسعه حرفه ای در ترویج و آموزش کشاورزی (حوزه بین رشته ای)، مسائل توسعه دانشگاهی (حوزه دانشگاه) و مسائل اجرایی و نهادی (حوزه برون دانشگاهی).